Uzmanlar yanıtladı: Scooter sorunu nasıl çözülür? ANKARA – Türkiye’de bilhassa pandemi devrinde sürüşü yaygınlaşmaya başlayan, sokak ve caddelerde, trafik yoğunluğunun olduğu ana yollarda dahi sık rastlanılan elektrikli scooterlar ölümlü kazalara yol açıyor.
Son olarak Antalya’da meydana gelen kaza ile birlikte son 10 ayda en az 9 scooter kullanıcısı hayatını kaybederken, onlarca kişi de bu araçları kullanırken vefattan döndü.
Yasada yer alan e-scooter yönetmeliğine karşın giderek artan ölümlü kazalara dikkat çeken uzmanlar, maddedeki boşluklara, düzenlemedeki yetersizliklere vurgu yaparak kuvvetli kontrol sistemlerinin işletilmediğini söylemiş oldu.
SCOOTER KONUSUNDA MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİ SİNYALİ
Nitekim geçtiğimiz günlerde scooter kaynaklı kazada ömrünü kaybeden iki lise öğrencisinin akabinde yaptığı açıklama ile yasal boşluğu işaret eden Antalya Valisi Ersin Yazıcı, mevzuyu Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Ali Karaismailoğlu ile İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya ilettiğini söylemiş oldu.
Yazıcı, elektrikli scooter konusunda yakın vakitte bir mevzuat değişikliği olabileceğinin de sinyallerini verdi. Antalya Büyükşehir Belediye Lideri Muhittin Böcek ise gazetecilere yaptığı açıklamada mevzuyu belediye meclisinin gündemine taşıyacaklarını kaydetti.
YÖNETMELİĞE KARŞIN TEHLİKE DEVAM EDİYOR
Yakın bir periyotta hazırlanan yönetmeliğe bakılırsa trafikte e-scooter kullanılmasına belli kurallar çerçevesinde müsaade verilse de bu kurallar içinde kask takma zaruriliği bulunmuyor. Karayollarındaki bisiklet yol ve şeritlerinde scooter kullanabilmek için gereken yaş sonu yönetmelikte ’15 yaşını bitirmiş olmak’ biçiminde tabir ediliyor.
Yönetmelik bununla birlikte bir araca iki kişinin binmesine de müsaade vermiyor. Yönetmelikte yer alan bu üzere kurallara karşın elektrikli scooterlarda 16 yaş altı şoförler, ekipmanı olmayanlar ve bir araca iki kişi binenler trafikte tehlike oluşturmaya devam ediyor.
‘TEHLİKENİN TEMEL niçinİ YASAL BOŞLUKLAR VE KONTROL SİSTEMLERİNİN İŞLETİLMEMESİ’
İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı’ya bakılırsa bu tehlikenin temel sebebi mevzuya ait yasal boşluklar olduğu kadar kontrol sistemlerinin da işletilmemesi.
TBMM’de elektrikli scooterlara ait yasa çıkarılsa da güçlü bir kontrolden bahsedilemeyeceğine dikkat çeken Ilıcalı, şunları kaydetti:
“Türkiye’de elektrikli scooterları bir kenara bırakalım. Maalesef trafik kazalarının yüzde 99’u insan kusurundan kaynaklanıyor. Bir de elektrikli scooter kullananların ‘kaportasının’ bedenleri olduğunu düşündüğümüzde kaza anında mevtle sonuçlanan olaylar yaşanabiliyor. Öncelikle bu hususa dair kalıcı bir şuur ve eğitim sorununda ara almamız lazım. bununla birlikte güvenlik önlemlerinin de alınması gerekiyor. Kontrolün de sıkı yapılması lazım.”
İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı.
‘ELEKTRİKLİ SCOOTER ŞOFÖRLERİNE EĞİTİM VERİLMELİ, BU ARAÇLAR İÇİN BAĞIMSIZ YOLLAR YAPILMALI’
Özellikle korona virüsü salgını sürecinde kullanması yaygınlaşan bu araçların ulaşıma, emisyona ve trafiğe büyük katkısı olduğuna vurgu yaparak, “Yasaklanması tahlil değil” diyen Ilıcalı’ya bakılırsa yapılacak düzenlemeler ile kazaların büyük ölçüde önüne geçmek mümkün.
Elektrikli scooter şoförlerine verilecek eğitimlerden, bu araçlara dair yapılacak bağımsız yollara kadar biroldukca teklif sunan Ilıcalı, şu noktalara dikkat çekti:
“Yerel idarelerin orta vadede elektrikli scooterların kullanılacağı yollar yapması yerinde olacaktır. Bağımsız yollar yapılıncaya kadar bu araçların elektronik EDS’lerin olduğu yollarda kullanmasını sağlamak gerekiyor. Bu araçları kullananların fazlaca kuvvetli biçimde denetlendiklerini bilmeleri lazım. Kontrolün dışında bu araçları kullananlar için bir eğitim kuralı koyulması gerekiyor. Zira bakıldığında bu aracı kullanan bireylerin hiç bir tecrübesi yok, bilgisi yok, sertifikası yok, plakası yok, kaskı yok. Şayet bu tescilleri almazsak, orta vadede de bağımsız yollar inşa ederek kuvvetli kontrole tabi tutmazsak daha epeyce kaza haberlerine şahitlik ederiz. Bu noktada ‘yasaklansın’ talepleri gerçekçi değil; lakin önlemlerle kazaları önlemek mümkün. Maddede yapılacak yeni düzenlemeler ile önlemlerin artırılması mümkün.”
‘ELEKTRİKLİ SCOOTERLAR İÇİN KULLANMA DİSİPLİNİ GETİRİLMELİ’
Diğer yandan yönetmelikte elektrikli scooterlar “iki tekerlekli motorlu bisiklet” olarak tanımlanıyor.
İleri Sürüş Teknikleri Uzmanı Çetin Büyükçınar’a göre ise bu tanımlama direkt yasal bir boşluk oluşturuyor. Öncelikle elektrikli scooterların niteliklerinin belirlenmesi, bir kullanma disiplini getirilmesi gerektiğini belirten Büyükçınar şunları kaydetti:
“Elektrikli scooterlar maddede ‘iki tekerlekli motorlu bisiklet’ olarak geçiyor. Bu da maddede bir karmaşaya niye oluyor. Bir an evvel bu araçların tescil edilmesi gerekiyor. Tescil edilmesi demek sorumluluklarını da takip etmek manasına geliyor. Yani elektrikli scooterlar taşıt yolunda kullanılabilecek bir araç çeşidi mü yoksa taşıt yolunda kullanılması yasak olacak bir taşıt çeşidi mü? Şayet taşıt yolunda kullanmasını kısıtlayacaksak kesinlikle elektrikli scooterların kullanılabileceği bağımsız yollar yapılmalı. Şayet trafiğe dâhil edilecekse bu araçların sınıflandırılması gerekiyor, trafiğe dâhil edilmesinin koşullarının net biçimde belirlenmesi gerekiyor. Öbür şoförlerin de bu hususta bilinçlendirilmesi lazım. Tescil yönetmeliğine nazaran de bu araçları kullanan bireylerin yanlarında bulundurmaları gereken güvenlik önlemleri de yasa ile garanti altına alınmalıdır.”
İleri Sürüş Teknikleri Uzmanı Çetin Büyükçınar
‘EHLİYET KOŞULU GETİRİLMELİ’
Elektrikli scooter kazalarının önlenmesine ait 16 yaş itibariyle ehliyet zaruriliği getirilmesini öneren Büyükçınar, şu sözlere yer verdi:
“Bu üzere araçlardaki kaza risklerini lakin önlem alarak önleyebiliriz. Yasaya nazaran elektrikli scooter kullanma yaş hududu 16; lakin bu bireylerin rastgele bir trafik kültürü ve bilgisi olmadan trafiğe çıkması risk barındırır. Çok ivedilikle yasaya eklenmesi gereken mevzu bu araçların ehliyetli bireyler tarafınca kullanılmasını sağlamak olacaktır. Tescil tarifi yapılıp, bunların da A1 sınıfı ehliyetle kullanılması kuralı getirilebilir. Bu trafik kültürü ve şuurunu sağlayacaktır. beraberinde elektrikli scooter için bağımsız yolların yapılması da kıymetli olacaktır. Bir de aslında en kıymetlisi yönetmelikte elektrikli scooterlar için kullanılan “iki tekerlekli motorlu bisiklet” tabirlerin değiştirilmesi ve bir daha düzenlenmesi gerekiyor.”
Büyükçınar, alınacak önlemlere “Bu araçlar trafik içerisinde kullanılacaksa tescil tarifleri açısından geriyi görmede kullanılmak üzere ayna eklenmesi elzem bir konudur” unsurunun de eklenmesi gerektiğini tabir ederken, “Bu tedbirlerin alınması halinde kazaların büyük ölçüde önüne geçilebileceğini düşünüyorum. Kimse Amerika’yı bir daha keşfetmeyecek. bu türlü alınan tedbirler hayat kurtaracaktır” halinde konuştu.
Son olarak Antalya’da meydana gelen kaza ile birlikte son 10 ayda en az 9 scooter kullanıcısı hayatını kaybederken, onlarca kişi de bu araçları kullanırken vefattan döndü.
Yasada yer alan e-scooter yönetmeliğine karşın giderek artan ölümlü kazalara dikkat çeken uzmanlar, maddedeki boşluklara, düzenlemedeki yetersizliklere vurgu yaparak kuvvetli kontrol sistemlerinin işletilmediğini söylemiş oldu.
SCOOTER KONUSUNDA MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİ SİNYALİ
Nitekim geçtiğimiz günlerde scooter kaynaklı kazada ömrünü kaybeden iki lise öğrencisinin akabinde yaptığı açıklama ile yasal boşluğu işaret eden Antalya Valisi Ersin Yazıcı, mevzuyu Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Ali Karaismailoğlu ile İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya ilettiğini söylemiş oldu.
Yazıcı, elektrikli scooter konusunda yakın vakitte bir mevzuat değişikliği olabileceğinin de sinyallerini verdi. Antalya Büyükşehir Belediye Lideri Muhittin Böcek ise gazetecilere yaptığı açıklamada mevzuyu belediye meclisinin gündemine taşıyacaklarını kaydetti.
YÖNETMELİĞE KARŞIN TEHLİKE DEVAM EDİYOR
Yakın bir periyotta hazırlanan yönetmeliğe bakılırsa trafikte e-scooter kullanılmasına belli kurallar çerçevesinde müsaade verilse de bu kurallar içinde kask takma zaruriliği bulunmuyor. Karayollarındaki bisiklet yol ve şeritlerinde scooter kullanabilmek için gereken yaş sonu yönetmelikte ’15 yaşını bitirmiş olmak’ biçiminde tabir ediliyor.
Yönetmelik bununla birlikte bir araca iki kişinin binmesine de müsaade vermiyor. Yönetmelikte yer alan bu üzere kurallara karşın elektrikli scooterlarda 16 yaş altı şoförler, ekipmanı olmayanlar ve bir araca iki kişi binenler trafikte tehlike oluşturmaya devam ediyor.
‘TEHLİKENİN TEMEL niçinİ YASAL BOŞLUKLAR VE KONTROL SİSTEMLERİNİN İŞLETİLMEMESİ’
İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı’ya bakılırsa bu tehlikenin temel sebebi mevzuya ait yasal boşluklar olduğu kadar kontrol sistemlerinin da işletilmemesi.
TBMM’de elektrikli scooterlara ait yasa çıkarılsa da güçlü bir kontrolden bahsedilemeyeceğine dikkat çeken Ilıcalı, şunları kaydetti:
“Türkiye’de elektrikli scooterları bir kenara bırakalım. Maalesef trafik kazalarının yüzde 99’u insan kusurundan kaynaklanıyor. Bir de elektrikli scooter kullananların ‘kaportasının’ bedenleri olduğunu düşündüğümüzde kaza anında mevtle sonuçlanan olaylar yaşanabiliyor. Öncelikle bu hususa dair kalıcı bir şuur ve eğitim sorununda ara almamız lazım. bununla birlikte güvenlik önlemlerinin de alınması gerekiyor. Kontrolün de sıkı yapılması lazım.”
İstanbul Ticaret Üniversitesi Ulaştırma Sistemleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı.
‘ELEKTRİKLİ SCOOTER ŞOFÖRLERİNE EĞİTİM VERİLMELİ, BU ARAÇLAR İÇİN BAĞIMSIZ YOLLAR YAPILMALI’
Özellikle korona virüsü salgını sürecinde kullanması yaygınlaşan bu araçların ulaşıma, emisyona ve trafiğe büyük katkısı olduğuna vurgu yaparak, “Yasaklanması tahlil değil” diyen Ilıcalı’ya bakılırsa yapılacak düzenlemeler ile kazaların büyük ölçüde önüne geçmek mümkün.
Elektrikli scooter şoförlerine verilecek eğitimlerden, bu araçlara dair yapılacak bağımsız yollara kadar biroldukca teklif sunan Ilıcalı, şu noktalara dikkat çekti:
“Yerel idarelerin orta vadede elektrikli scooterların kullanılacağı yollar yapması yerinde olacaktır. Bağımsız yollar yapılıncaya kadar bu araçların elektronik EDS’lerin olduğu yollarda kullanmasını sağlamak gerekiyor. Bu araçları kullananların fazlaca kuvvetli biçimde denetlendiklerini bilmeleri lazım. Kontrolün dışında bu araçları kullananlar için bir eğitim kuralı koyulması gerekiyor. Zira bakıldığında bu aracı kullanan bireylerin hiç bir tecrübesi yok, bilgisi yok, sertifikası yok, plakası yok, kaskı yok. Şayet bu tescilleri almazsak, orta vadede de bağımsız yollar inşa ederek kuvvetli kontrole tabi tutmazsak daha epeyce kaza haberlerine şahitlik ederiz. Bu noktada ‘yasaklansın’ talepleri gerçekçi değil; lakin önlemlerle kazaları önlemek mümkün. Maddede yapılacak yeni düzenlemeler ile önlemlerin artırılması mümkün.”
‘ELEKTRİKLİ SCOOTERLAR İÇİN KULLANMA DİSİPLİNİ GETİRİLMELİ’
Diğer yandan yönetmelikte elektrikli scooterlar “iki tekerlekli motorlu bisiklet” olarak tanımlanıyor.
İleri Sürüş Teknikleri Uzmanı Çetin Büyükçınar’a göre ise bu tanımlama direkt yasal bir boşluk oluşturuyor. Öncelikle elektrikli scooterların niteliklerinin belirlenmesi, bir kullanma disiplini getirilmesi gerektiğini belirten Büyükçınar şunları kaydetti:
“Elektrikli scooterlar maddede ‘iki tekerlekli motorlu bisiklet’ olarak geçiyor. Bu da maddede bir karmaşaya niye oluyor. Bir an evvel bu araçların tescil edilmesi gerekiyor. Tescil edilmesi demek sorumluluklarını da takip etmek manasına geliyor. Yani elektrikli scooterlar taşıt yolunda kullanılabilecek bir araç çeşidi mü yoksa taşıt yolunda kullanılması yasak olacak bir taşıt çeşidi mü? Şayet taşıt yolunda kullanmasını kısıtlayacaksak kesinlikle elektrikli scooterların kullanılabileceği bağımsız yollar yapılmalı. Şayet trafiğe dâhil edilecekse bu araçların sınıflandırılması gerekiyor, trafiğe dâhil edilmesinin koşullarının net biçimde belirlenmesi gerekiyor. Öbür şoförlerin de bu hususta bilinçlendirilmesi lazım. Tescil yönetmeliğine nazaran de bu araçları kullanan bireylerin yanlarında bulundurmaları gereken güvenlik önlemleri de yasa ile garanti altına alınmalıdır.”
İleri Sürüş Teknikleri Uzmanı Çetin Büyükçınar
‘EHLİYET KOŞULU GETİRİLMELİ’
Elektrikli scooter kazalarının önlenmesine ait 16 yaş itibariyle ehliyet zaruriliği getirilmesini öneren Büyükçınar, şu sözlere yer verdi:
“Bu üzere araçlardaki kaza risklerini lakin önlem alarak önleyebiliriz. Yasaya nazaran elektrikli scooter kullanma yaş hududu 16; lakin bu bireylerin rastgele bir trafik kültürü ve bilgisi olmadan trafiğe çıkması risk barındırır. Çok ivedilikle yasaya eklenmesi gereken mevzu bu araçların ehliyetli bireyler tarafınca kullanılmasını sağlamak olacaktır. Tescil tarifi yapılıp, bunların da A1 sınıfı ehliyetle kullanılması kuralı getirilebilir. Bu trafik kültürü ve şuurunu sağlayacaktır. beraberinde elektrikli scooter için bağımsız yolların yapılması da kıymetli olacaktır. Bir de aslında en kıymetlisi yönetmelikte elektrikli scooterlar için kullanılan “iki tekerlekli motorlu bisiklet” tabirlerin değiştirilmesi ve bir daha düzenlenmesi gerekiyor.”
Büyükçınar, alınacak önlemlere “Bu araçlar trafik içerisinde kullanılacaksa tescil tarifleri açısından geriyi görmede kullanılmak üzere ayna eklenmesi elzem bir konudur” unsurunun de eklenmesi gerektiğini tabir ederken, “Bu tedbirlerin alınması halinde kazaların büyük ölçüde önüne geçilebileceğini düşünüyorum. Kimse Amerika’yı bir daha keşfetmeyecek. bu türlü alınan tedbirler hayat kurtaracaktır” halinde konuştu.