Regl mamüllerine bir yılda yüzde 50’ye varan artırım: ‘Lüks değil, ihtiyaç’ Ped üzere regl eserleri bir yıl ortasında yaklaşık yüzde 50 oranında zamlandı. Üniversitede “ped dayanışma kutusu” yaptıklarını anlatan üniversite öğrencisi Leylanur Mavili, “Pedler hijyenik bir gereksinimdir, lüks değil. Fiyatlı olması bile toplumsal devlet hukukuna alışılmamış. Bırakın fiyatsız olmasını, günden güne artırım geliyor, güya lüksmüş gibi” dedi. Derin Yoksulluk Ağı İrtibat Koordinatörü Şeyma Duman, “103 aileyle görüşmeler yaptık. Bayanların yüzde 82’si hijyenik pede erişemiyor” diye konuştu.
Ped ve tampon üzere regl mamüllerine gelen artırımlara ve bu eserler üzerinden alınan yüzde 18 KDV’ye yönelik tenkitler sürüyor. TÜİK datalarına bakılırsa, geçtiğimiz yıl aralık ayında ünite fiyatı 0,6692 TL olan pedler, bir yılda yüzde 51,04 zamlandı. Buna nazaran 2021 Aralık ayında pedlerin ünite fiyatı 1,0561 TL oldu fakat marketlerde hijyenik pedlerin ünite fiyatı 2 TL’yi aşıyor.
‘DEVLET TARAFINDAN KARŞILANMASI GEREKİYOR’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Yüksek Onur Heyeti üyesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Irmak Saraç, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi son sınıf öğrencisi Leylanur Mavili, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi son sınıf öğrencisi Zeynep Kurt ve Derin Yoksulluk Ağı İrtibat Koordinatörü Şeyma Duman, regl mamüllerinin niye fiyatsız olması gerektiğini anlattı.
Saraç, “Geçici tarım emekçilerinde, emicilik sağlamak için yaprağın üzerine toprak koyduklarını duyuyoruz. Bu mamüllerin olağan koşullarda devlet tarafınca karşılanması, yüzde 18 KDV ile bunların lüks tüketim üzere satılmıyor olması lazım” dedi ve şunları söylemiş oldu:
“Regl döngüsü ortalama 21-35 gün içinde oluyor. 2-7 gün içinde bütün müddetleri olağan karşılıyoruz. Bir bayan üreme çağında her ay regl görüyor, bunları kullanmaya muhtaçlığı var. Ped, tampon kullanmayıp menstrual kap kullanan bayanlar da var, etrafa hassas. Bunların meblağları da fazlaca kıymetli, kolay ulaşılabilir eserler değil. Doğum denetim hapları da epey değerli. Burada bütüncül olarak baktığımızda hanımın regl döngüsüne yönelik mamüllerin epey kıymetli olduğunu görüyoruz. bu biçimde olmaması gerekiyor. Bu mamüllerin olağan koşullarda devlet tarafınca karşılanıyor olması lazım. Yüzde 18 KDV ile bunların lüks tüketim üzere satılmıyor olması lazım. Avrupa’daki birtakım ülkelerde okullarda dağıtılıyor, kimi büyük firmalar çalışanlarına fiyatsız veriyor. Bunun örnekleri çoğaltılmalı.”
‘REGL OLANLAR İÇİN BÜYÜK EZİYETE DÖNÜŞÜYOR’
Üniversite öğrencisi Mavili, “Pedler regl olan herkes için hijyenik bir gereksinimdir, lüks değildir. Bunların fiyatlı olması bile toplumsal devlet hukukuna karşıttır. Ancak bırakın fiyatsız olmasını talep edebilmemizi bunlara günden güne artırım geliyor, güya lüksmüş üzere. Regl olan beşerler için bunu almak daha büyük eziyete dönüşüyor” dedi ve şunları söylemiş oldu:
‘AYDAN AYA BUNA AYIRMAM GEREKEN BÜTÇE ARTIYOR ANCAK AYIRABİLDİĞİM BÜTÇE AZALIYOR’
Türkiye iktisadı niçiniyle ne yazık ki aydan aya buna ayırmam gereken bütçe artıyor lakin ayırabildiğim bütçe ya birebir kalıyor ya da azalıyor. Şu anda marketlerde ortalama markalar 50 liraya kadar satılıyor durumda. Ben en ucuzunu kullanmak durumundayım. Sıhhat durumunu falan büsbütün geçmiş durumdayız. En uygun fiyatlısı, alabileceğim hangisiyse onu kullanıyorum. Fakat çocuğu vakit aslına bakarsanız alamıyorum, geçen aydan kalan var ise onu kullanıyorum ya da regl olan öteki arkadaşlarımla dayanışmaya çalışıyorum.
Paklık açısından kullanmamız gereken mühletler muhakkak aslına bakarsan, bu mühletten kısmamaya çalışıyorum. Ayda altı gün regl mühletince toplam 20 – 25 tane kullanmam gerekiyor. Bu da bir paketten biraz daha fazlası olabiliyor. Dünyanın parası. Hijyen gereği azaltamıyorum fakat buna verdiğim parayı kısmak zorundayım.
‘ÜNİVERSİTELER, PED KUTULARINI KALDIRIYOR’
Biz Üniversiteli Feminist Kolektif olarak var olduğumuz bütün yerleşkelerde tuvaletlere muhtaçlığı olanın alabileceği, cebinde fazla olanın bırakabileceği biçimde ped kutuları koymaya çalışıyoruz. Üniversiteler buna da hayli sıcak bakmıyor. Her sene bunu yapmaya çalışıyoruz fakat birçok vakit toplanıyor. Yalnızca kutunun üstündeki yazının söküldüğü değil tam kutunun pedlerle birlikte alındığı bir durum kelam konusu. Yerleşkede gerçekten pede erişimi olmayan arkadaşlarımız olabilir ve onları düşünmek zorundayız. Devlet de düşünmek zorunda fakat o düşünmeyince biz düşünmek zorundayız. Biz koymaya devam ediyoruz, biz koydukça güvenlik üniteleri topluyor, dekanlık sayesinde. Buradan işe yetişmek zorundayım. Bunu belirtmek istiyorum zira bir üniversiteli olarak ben beraberinde çalışmak zorunda bırakılıyorum. Akademik ve gelecek korkum bütün gençlik kadar var, bir de iktisadi telaşlarım var ve çalışmak zorundayım. Buradan da işe yetişmek zorundayım ki bir daha sonraki periyodum için ped alabileyim.”
‘YOKSULLUĞUN NE KADAR DERİNLEŞTİĞİNİ GÖSTERİYOR’
Üniversite öğrencisi Kurt, regl eseri fiyatları ile ilgili, “Biz ekonomik krizin bir kararı olarak şu an ped meblağlarını bu kadar tartışıyoruz. Bir yandan bu durum fakirleşmenin ne kadar derinleştiğini de gösteriyor. Bayanlar ve lubunyaların (LGBTİ+ bireyler) fakirleşmesi, ezilmişlik biçimleri farklı olduğu için daha derinden yaşanıyor” dedi. “Üniversitede “ped dayanışma kutusu” yaptıklarını anlatan Kurt, şöyleki konuştu:
“Ben de regl olanlardan biriyim ve ayda bir paket harcıyorum ve o da bir markete girdiğimde ortalama 40-50 lira ediyor. KYK 800 lira ve bunun 50 lirasını pede veriyorum. Ped ya da tampon her vakit saklanılması, çekinilmesi gereken, alırken siyah poşete konulması gereken bir şey olarak karşımıza çıkıyordu daima çocukluğumuzdan beri. Bunun kararı olarak kantinlerde satılmıyor ve epey oldukca kıymetli. Bu ikisinin karşısında, ped dayanışma kutuları ile bayanların ve lubunyaların yalnız olmadığını ve daima birlikte dayanışarak bir ortada olduğumuzu gösterdiğimiz bir biçimde yapıyoruz. Bayan tuvaletlerine ped kutuları koyuyoruz, üzerine de güçlendirici, her insanın kendini güzel hissetmesi ismine da birkaç cümle ekliyoruz. Yanında fazla ped olanın bıraktığı, yanında o an ped bulunmayan bir arkadaşımızın da alıp kullanabileceği bir biçimde işletiyoruz. Söylemek istediğim şey şu, biz ekonomik krizin bir kararı olarak şu an ped meblağlarını bu kadar tartışıyoruz. Bir yandan bu durum fakirleşmenin ne kadar derinleştiğini de gösteriyor. Bayanlar ve lubunyaların fakirleşmesi, ezilmişlik biçimleri farklı olduğu için daha derinden yaşanıyor. Bu yüzden, ped fiyatları ve bayanlar ile lubunyaların fakirleşmesi daha fazla tartışılmalı, daha fazla gündeme getirilmeli.”
‘KADINLARIN YÜZDE 82’Sİ HİJYENİK PEDE ERİŞEMİYOR’
Derin Yoksulluk Ağı İrtibat Koordinatörü Şeyma Duman, mevzu ile ilgili araştırma yaptıklarını belirtti ve “103 aileyle hem nitel tıpkı vakitte nicel olarak derinlemesine görüşmeler yaptık. Araştırmamızın neticelerina göre görüştüğümüz bayanların yüzde 82’si hijyenik pede erişemiyor. Görüştüğümüz başka bayanlar ise birtakım bazı olarak pede erişebildiklerini söylemiş olduler” dedi.
11 ÜLKEDE PED VE TAMPON FİYATSIZ
Avustralya merkezli milletlerarası eğitim ve savunuculuk örgütü Küresel Citizen, 11 ülkede ped ve tamponun fiyatsız olduğunu bildirmişti. Regl mamüllerinin fiyatsız olduğu ülkeler şu biçimde:
– İsviçre: 2020’de İsviçre, ped ve tamponu muhtaçlığı olan herkese fiyatsız sağlayan birinci ülke oldu.
– Yeni Zelanda: Başbakan Jacinda Ardern, Şubat 2021’de tüm okulların fiyatsız ped ve tampon sağlayacağını duyurdu.
– ABD: Illinois, Washington, New York, New Hampshire ve Virginia eyaletlerindeki devlet okullarında tampon ve pedler fiyatsız veriliyor.
– Fransa: Île-de-France bölgesindeki liselerde organik regl eserleri fiyatsız.
– Kenya: Devlet okullarındaki kız öğrencilere pedleri fiyatsız veriyor ve tampon üzerinden vergi alınmıyor.
– Güney Afrika: Tampondan alınan vergiler kaldırıldı ve okullarda pedler fiyatsız dağıtılıyor.
– Botsvana: Okul çağındaki tüm kız öğrencilere fiyatsız ped veriliyor.
– Güney Kore: Başşehir Seoul’de 2018’de fiyatsız regl eserleri verilmesi 10 pilot bölgede başlatılmıştı.
– Uganda: Ülkedeki tüm okullarda pedler fiyatsız veriliyor.
– Zambia: Kırsal bölgelerdeki kızlara fiyatsız ped veriliyor.
– Kanada: Britanya Kolumbiyası, Ontario, Noca Scotia, Prince Edward adası eyaletlerinde regl eserleri tüm öğrencilere fiyatsız veriliyor. (ANKA)
Ped ve tampon üzere regl mamüllerine gelen artırımlara ve bu eserler üzerinden alınan yüzde 18 KDV’ye yönelik tenkitler sürüyor. TÜİK datalarına bakılırsa, geçtiğimiz yıl aralık ayında ünite fiyatı 0,6692 TL olan pedler, bir yılda yüzde 51,04 zamlandı. Buna nazaran 2021 Aralık ayında pedlerin ünite fiyatı 1,0561 TL oldu fakat marketlerde hijyenik pedlerin ünite fiyatı 2 TL’yi aşıyor.
‘DEVLET TARAFINDAN KARŞILANMASI GEREKİYOR’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Yüksek Onur Heyeti üyesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Irmak Saraç, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi son sınıf öğrencisi Leylanur Mavili, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi son sınıf öğrencisi Zeynep Kurt ve Derin Yoksulluk Ağı İrtibat Koordinatörü Şeyma Duman, regl mamüllerinin niye fiyatsız olması gerektiğini anlattı.
Saraç, “Geçici tarım emekçilerinde, emicilik sağlamak için yaprağın üzerine toprak koyduklarını duyuyoruz. Bu mamüllerin olağan koşullarda devlet tarafınca karşılanması, yüzde 18 KDV ile bunların lüks tüketim üzere satılmıyor olması lazım” dedi ve şunları söylemiş oldu:
“Regl döngüsü ortalama 21-35 gün içinde oluyor. 2-7 gün içinde bütün müddetleri olağan karşılıyoruz. Bir bayan üreme çağında her ay regl görüyor, bunları kullanmaya muhtaçlığı var. Ped, tampon kullanmayıp menstrual kap kullanan bayanlar da var, etrafa hassas. Bunların meblağları da fazlaca kıymetli, kolay ulaşılabilir eserler değil. Doğum denetim hapları da epey değerli. Burada bütüncül olarak baktığımızda hanımın regl döngüsüne yönelik mamüllerin epey kıymetli olduğunu görüyoruz. bu biçimde olmaması gerekiyor. Bu mamüllerin olağan koşullarda devlet tarafınca karşılanıyor olması lazım. Yüzde 18 KDV ile bunların lüks tüketim üzere satılmıyor olması lazım. Avrupa’daki birtakım ülkelerde okullarda dağıtılıyor, kimi büyük firmalar çalışanlarına fiyatsız veriyor. Bunun örnekleri çoğaltılmalı.”
‘REGL OLANLAR İÇİN BÜYÜK EZİYETE DÖNÜŞÜYOR’
Üniversite öğrencisi Mavili, “Pedler regl olan herkes için hijyenik bir gereksinimdir, lüks değildir. Bunların fiyatlı olması bile toplumsal devlet hukukuna karşıttır. Ancak bırakın fiyatsız olmasını talep edebilmemizi bunlara günden güne artırım geliyor, güya lüksmüş üzere. Regl olan beşerler için bunu almak daha büyük eziyete dönüşüyor” dedi ve şunları söylemiş oldu:
‘AYDAN AYA BUNA AYIRMAM GEREKEN BÜTÇE ARTIYOR ANCAK AYIRABİLDİĞİM BÜTÇE AZALIYOR’
Türkiye iktisadı niçiniyle ne yazık ki aydan aya buna ayırmam gereken bütçe artıyor lakin ayırabildiğim bütçe ya birebir kalıyor ya da azalıyor. Şu anda marketlerde ortalama markalar 50 liraya kadar satılıyor durumda. Ben en ucuzunu kullanmak durumundayım. Sıhhat durumunu falan büsbütün geçmiş durumdayız. En uygun fiyatlısı, alabileceğim hangisiyse onu kullanıyorum. Fakat çocuğu vakit aslına bakarsanız alamıyorum, geçen aydan kalan var ise onu kullanıyorum ya da regl olan öteki arkadaşlarımla dayanışmaya çalışıyorum.
Paklık açısından kullanmamız gereken mühletler muhakkak aslına bakarsan, bu mühletten kısmamaya çalışıyorum. Ayda altı gün regl mühletince toplam 20 – 25 tane kullanmam gerekiyor. Bu da bir paketten biraz daha fazlası olabiliyor. Dünyanın parası. Hijyen gereği azaltamıyorum fakat buna verdiğim parayı kısmak zorundayım.
‘ÜNİVERSİTELER, PED KUTULARINI KALDIRIYOR’
Biz Üniversiteli Feminist Kolektif olarak var olduğumuz bütün yerleşkelerde tuvaletlere muhtaçlığı olanın alabileceği, cebinde fazla olanın bırakabileceği biçimde ped kutuları koymaya çalışıyoruz. Üniversiteler buna da hayli sıcak bakmıyor. Her sene bunu yapmaya çalışıyoruz fakat birçok vakit toplanıyor. Yalnızca kutunun üstündeki yazının söküldüğü değil tam kutunun pedlerle birlikte alındığı bir durum kelam konusu. Yerleşkede gerçekten pede erişimi olmayan arkadaşlarımız olabilir ve onları düşünmek zorundayız. Devlet de düşünmek zorunda fakat o düşünmeyince biz düşünmek zorundayız. Biz koymaya devam ediyoruz, biz koydukça güvenlik üniteleri topluyor, dekanlık sayesinde. Buradan işe yetişmek zorundayım. Bunu belirtmek istiyorum zira bir üniversiteli olarak ben beraberinde çalışmak zorunda bırakılıyorum. Akademik ve gelecek korkum bütün gençlik kadar var, bir de iktisadi telaşlarım var ve çalışmak zorundayım. Buradan da işe yetişmek zorundayım ki bir daha sonraki periyodum için ped alabileyim.”
‘YOKSULLUĞUN NE KADAR DERİNLEŞTİĞİNİ GÖSTERİYOR’
Üniversite öğrencisi Kurt, regl eseri fiyatları ile ilgili, “Biz ekonomik krizin bir kararı olarak şu an ped meblağlarını bu kadar tartışıyoruz. Bir yandan bu durum fakirleşmenin ne kadar derinleştiğini de gösteriyor. Bayanlar ve lubunyaların (LGBTİ+ bireyler) fakirleşmesi, ezilmişlik biçimleri farklı olduğu için daha derinden yaşanıyor” dedi. “Üniversitede “ped dayanışma kutusu” yaptıklarını anlatan Kurt, şöyleki konuştu:
“Ben de regl olanlardan biriyim ve ayda bir paket harcıyorum ve o da bir markete girdiğimde ortalama 40-50 lira ediyor. KYK 800 lira ve bunun 50 lirasını pede veriyorum. Ped ya da tampon her vakit saklanılması, çekinilmesi gereken, alırken siyah poşete konulması gereken bir şey olarak karşımıza çıkıyordu daima çocukluğumuzdan beri. Bunun kararı olarak kantinlerde satılmıyor ve epey oldukca kıymetli. Bu ikisinin karşısında, ped dayanışma kutuları ile bayanların ve lubunyaların yalnız olmadığını ve daima birlikte dayanışarak bir ortada olduğumuzu gösterdiğimiz bir biçimde yapıyoruz. Bayan tuvaletlerine ped kutuları koyuyoruz, üzerine de güçlendirici, her insanın kendini güzel hissetmesi ismine da birkaç cümle ekliyoruz. Yanında fazla ped olanın bıraktığı, yanında o an ped bulunmayan bir arkadaşımızın da alıp kullanabileceği bir biçimde işletiyoruz. Söylemek istediğim şey şu, biz ekonomik krizin bir kararı olarak şu an ped meblağlarını bu kadar tartışıyoruz. Bir yandan bu durum fakirleşmenin ne kadar derinleştiğini de gösteriyor. Bayanlar ve lubunyaların fakirleşmesi, ezilmişlik biçimleri farklı olduğu için daha derinden yaşanıyor. Bu yüzden, ped fiyatları ve bayanlar ile lubunyaların fakirleşmesi daha fazla tartışılmalı, daha fazla gündeme getirilmeli.”
‘KADINLARIN YÜZDE 82’Sİ HİJYENİK PEDE ERİŞEMİYOR’
Derin Yoksulluk Ağı İrtibat Koordinatörü Şeyma Duman, mevzu ile ilgili araştırma yaptıklarını belirtti ve “103 aileyle hem nitel tıpkı vakitte nicel olarak derinlemesine görüşmeler yaptık. Araştırmamızın neticelerina göre görüştüğümüz bayanların yüzde 82’si hijyenik pede erişemiyor. Görüştüğümüz başka bayanlar ise birtakım bazı olarak pede erişebildiklerini söylemiş olduler” dedi.
11 ÜLKEDE PED VE TAMPON FİYATSIZ
Avustralya merkezli milletlerarası eğitim ve savunuculuk örgütü Küresel Citizen, 11 ülkede ped ve tamponun fiyatsız olduğunu bildirmişti. Regl mamüllerinin fiyatsız olduğu ülkeler şu biçimde:
– İsviçre: 2020’de İsviçre, ped ve tamponu muhtaçlığı olan herkese fiyatsız sağlayan birinci ülke oldu.
– Yeni Zelanda: Başbakan Jacinda Ardern, Şubat 2021’de tüm okulların fiyatsız ped ve tampon sağlayacağını duyurdu.
– ABD: Illinois, Washington, New York, New Hampshire ve Virginia eyaletlerindeki devlet okullarında tampon ve pedler fiyatsız veriliyor.
– Fransa: Île-de-France bölgesindeki liselerde organik regl eserleri fiyatsız.
– Kenya: Devlet okullarındaki kız öğrencilere pedleri fiyatsız veriyor ve tampon üzerinden vergi alınmıyor.
– Güney Afrika: Tampondan alınan vergiler kaldırıldı ve okullarda pedler fiyatsız dağıtılıyor.
– Botsvana: Okul çağındaki tüm kız öğrencilere fiyatsız ped veriliyor.
– Güney Kore: Başşehir Seoul’de 2018’de fiyatsız regl eserleri verilmesi 10 pilot bölgede başlatılmıştı.
– Uganda: Ülkedeki tüm okullarda pedler fiyatsız veriliyor.
– Zambia: Kırsal bölgelerdeki kızlara fiyatsız ped veriliyor.
– Kanada: Britanya Kolumbiyası, Ontario, Noca Scotia, Prince Edward adası eyaletlerinde regl eserleri tüm öğrencilere fiyatsız veriliyor. (ANKA)