Polisin arama yetkisini genişleten düzenlemeye kısmi iptal: Yazılı buyruk olmadan üst ve araç araması yapılamayacak Metin Yoksu
Danıştay, Batman Barosu’nun kolluk kuvvetlerinin arama yetkisini genişleten İçişleri Bakanlığı’nın “Adli ve Tedbire Arama Yönetmeliği”nin kimi unsurlarına karşı açtığı davada, ‘Anayasal hak ihlali’ nedeni öne sürülerek kısmi iptal sonucu verdi.
Batman Barosu, yönetmeliğin ‘yazılı buyruğu daha sonradan hazırlanmak üzere, kolluğa üst, araç ve aracın görünmeyen yerlerinde arama yetkisi’ veren hususlarına itiraz etmişti.
Başvuruyu karara bağlayan Danıştay 10’uncu Dairesi’nin öne sürülen nedeninde, “Kişinin üstü ve eşyası ile aracının dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen kısımlarının aranması; İçişleri Bakanlığı tarafınca belirlenecek temeller dâhilinde mülki amirin bakılırsavlendireceği kolluk amirinin yazılı, tez hâllerde daha sonradan yazıyla teyit edilmek üzere kelamlı buyruğuyla yapılabilir” sözleri kullanıldı.
Münasebette, yönetmeliğin ilgili kısmının Anayasa’nın 20’nci hususunun ihlali olduğuna ve arama ytesirinin yalnızca mahkeme sonucu ile olabileceği belirtilerek şunları kaydedildi:
“Yönetmelikte hâkim sonucu olmaksızın arama yapılmasına imkân tanınmaktadır. Anayasa’nın 20. hususunun anılan kararı açık olup gecikmesinde sakınca bulunan bir hâl olmaksızın metoduna uygun verilmiş hâkim sonucu haricinde öbür bir merciin sonucuyla arama yapılması mümkün değildir. ötürüsıyla kural, bu tarafıyla Anayasa’nın 20. hususuyla çelişmektedir.
Kuralda, tez hâllerde daha sonradan yazıyla teyit edilmek üzere mülki amirin belirleyeceği kolluk amirinin kelamlı buyruğuyla de arama yapılabileceği belirtilmektedir. Anayasa’nın 20. hususunun anılan kararı uyarınca gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde dahi kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı buyruğu bulunmadıkça arama yapılması mümkün değildir. ötürüsıyla kural bu istikametiyle de Anayasa’nın 20. unsurunu ihlal etmektedir. Açıklanan niçinlerle kural, Anayasa’nın 20. unsuruna karşıttır. İptali gerekir.”
‘UYGULANMAMASI GEREKİYOR’
Batman Barosu Lideri avukat Erkan Şenses, sonucun 23 Kasım 2021 tarihinde verildiğini kendilerine ise yeni bildiri yapıldığını söylemiş oldu. Mevcut yönetmelikte İçişleri Bakanlığı tarafınca belirlenen temeller dâhilinde mülki amirin bakılırsavlendirdiği kolluk amirinin yazılı buyruğuna bırakıldığını lisana getiren Şenses “Gecikmesinde sakınca bulunmayan hâllerde de hâkim sonucu olmaksızın arama yapılmasına imkân tanınmaktaydı. Yönetmelikte, tez hâllerde daha sonradan yazıyla teyit edilmek üzere mülki amirin belirleyeceği kolluk amirinin kelamlı buyruğuyla de arama yapılabileceği belirtilmekteydi. Anayasa’nın 20. hususuyla korunan özel ömrün kapalılığı hakkına ölçüsüz bir müdahale olan anılan yönetmelik kararının iptal edilmesiyle Anayasa’ya terslik hali Danıştay tarafınca düzeltilmiştir. Danıştay sonucunın Bakanlıklara bildiri edilmesi daha sonrası yönetmeliğin iptal edilen bu kararının artık uygulanmaması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Danıştay, Batman Barosu’nun kolluk kuvvetlerinin arama yetkisini genişleten İçişleri Bakanlığı’nın “Adli ve Tedbire Arama Yönetmeliği”nin kimi unsurlarına karşı açtığı davada, ‘Anayasal hak ihlali’ nedeni öne sürülerek kısmi iptal sonucu verdi.
Batman Barosu, yönetmeliğin ‘yazılı buyruğu daha sonradan hazırlanmak üzere, kolluğa üst, araç ve aracın görünmeyen yerlerinde arama yetkisi’ veren hususlarına itiraz etmişti.
Başvuruyu karara bağlayan Danıştay 10’uncu Dairesi’nin öne sürülen nedeninde, “Kişinin üstü ve eşyası ile aracının dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen kısımlarının aranması; İçişleri Bakanlığı tarafınca belirlenecek temeller dâhilinde mülki amirin bakılırsavlendireceği kolluk amirinin yazılı, tez hâllerde daha sonradan yazıyla teyit edilmek üzere kelamlı buyruğuyla yapılabilir” sözleri kullanıldı.
Münasebette, yönetmeliğin ilgili kısmının Anayasa’nın 20’nci hususunun ihlali olduğuna ve arama ytesirinin yalnızca mahkeme sonucu ile olabileceği belirtilerek şunları kaydedildi:
“Yönetmelikte hâkim sonucu olmaksızın arama yapılmasına imkân tanınmaktadır. Anayasa’nın 20. hususunun anılan kararı açık olup gecikmesinde sakınca bulunan bir hâl olmaksızın metoduna uygun verilmiş hâkim sonucu haricinde öbür bir merciin sonucuyla arama yapılması mümkün değildir. ötürüsıyla kural, bu tarafıyla Anayasa’nın 20. hususuyla çelişmektedir.
Kuralda, tez hâllerde daha sonradan yazıyla teyit edilmek üzere mülki amirin belirleyeceği kolluk amirinin kelamlı buyruğuyla de arama yapılabileceği belirtilmektedir. Anayasa’nın 20. hususunun anılan kararı uyarınca gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde dahi kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı buyruğu bulunmadıkça arama yapılması mümkün değildir. ötürüsıyla kural bu istikametiyle de Anayasa’nın 20. unsurunu ihlal etmektedir. Açıklanan niçinlerle kural, Anayasa’nın 20. unsuruna karşıttır. İptali gerekir.”
‘UYGULANMAMASI GEREKİYOR’
Batman Barosu Lideri avukat Erkan Şenses, sonucun 23 Kasım 2021 tarihinde verildiğini kendilerine ise yeni bildiri yapıldığını söylemiş oldu. Mevcut yönetmelikte İçişleri Bakanlığı tarafınca belirlenen temeller dâhilinde mülki amirin bakılırsavlendirdiği kolluk amirinin yazılı buyruğuna bırakıldığını lisana getiren Şenses “Gecikmesinde sakınca bulunmayan hâllerde de hâkim sonucu olmaksızın arama yapılmasına imkân tanınmaktaydı. Yönetmelikte, tez hâllerde daha sonradan yazıyla teyit edilmek üzere mülki amirin belirleyeceği kolluk amirinin kelamlı buyruğuyla de arama yapılabileceği belirtilmekteydi. Anayasa’nın 20. hususuyla korunan özel ömrün kapalılığı hakkına ölçüsüz bir müdahale olan anılan yönetmelik kararının iptal edilmesiyle Anayasa’ya terslik hali Danıştay tarafınca düzeltilmiştir. Danıştay sonucunın Bakanlıklara bildiri edilmesi daha sonrası yönetmeliğin iptal edilen bu kararının artık uygulanmaması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.