Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici: Ebrar Karakurt’un ‘unutulma hakkı’ ne olacak? Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, A Ulusal Voleybol Grubu oyuncusu Ebrar Karakurt’un kız arkadaşıyla fotoğrafının akabinde homofobik taarruza uğramasına ait olarak, “Ebrar Karakurt, kız arkadaşıyla çekilmiş fotoğrafını toplumsal medyadan kaldırdı lakin dün baktım, 300’den çok internet sitesinde hâlâ duruyor o fotoğraf. Hatta Ebrar Karakurt’un toplumsal medya hesabından daha fazla beşere ulaşabilecek mecralarda yayında. Ebrar Karakurt hesabından sildiğine nazaran medya da o fotoğrafı ona ziyan vermemek için kaldırmalı” niyetini lisana getirdi.
Bildirici farukbildirici.com’da yayımlanan yazısında, “Bence bu, üzerinde durmayı, tartışmayı hak eden bir durum. Fotoğrafın sahibi, evvel kendisi koymuş olsa da kamusal alanda her insanın bakılırsabileceği halde durması fikrinden vazgeçse de fotoğraf yayımlanmaya devam edilebilir mi? Düşünün, Ebrar Karakurt, o fotoğrafın toplumsal medya hesabında durmasından kendisi ve kız arkadaşı için endişelenmese oradan kaldırmazdı. İkisini de homofobik, cinsiyetçi ataklara maksat haline getirdiğinden tasa duymuş olsa gerek ki, oradan silmiş. özetlemek gerekirsesı, kendisine ve arkadaşına daha fazla ziyan vermesini istememiş… Kaldı ki, o fotoğrafın yayımlanmasından daha sonra kız arkadaşının ismi, geçmişi yazılmaya, didiklenmeye başlandı; o aslında ünlü bir kişi de değil. Onun hakları ve ‘şahsi bilgilerinin korunması’ da gözetilmeli” yorumunu yaptı.
Bildirici şu sözleri kullandı:
“Gazeteciliğin en kıymetli prensiplerinden biri de saf insanlara ziyan vermemektir. Onun kaldırdığı fotoğrafı yayımlamayı sürdürerek medya, Ebrar Karakurt’u bu çeşit atakların amacı haline getirmeye devam ediyor. Türkiye’de “Unutulma hakkı” ile ilgili yasal bir düzenleme yok; Sulh Ceza Hâkimlikleri, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararlarına bile dayanmadan “unutulma hakkı” sebebi öne sürülerek yüzeysel erişim engelleme kararları veriyor.
Anayasa Mahkemesi, “Unutulma hakkı” için “yayının içeriği, yayında kaldığı mühlet, yeniliğini yitirmesi, tarihi bir data olmaması, kamu faydasına katkısı, habere husus kişinin siyasetçi yahut ünlü olup olmadığı, haber yahut makalenin konusu, haberin olgusal gerçekler ya da bedel yargısı içerip içermediği, halkın ilgili bilgiye yönelik ilgisi” üzere kriterlere bakıyor.
Avrupa Parlamentosu’nun 2016’da kabul ettiği “Genel Bilgi Müdafaa Tüzüğü”nün “Unutulma hakkı” ile ilgili unsurunda “veri sahibinin sürece faaliyetinin dayandığı isteğini geri çekmesi ve sürece faaliyetiyle ilgili öteki bir yasal münasebet bulunmaması”, “şahsi bilgilerin gecikmeye mahal verilmeksizin silinmesini talep etme hakkı bulunan haller”den biri olarak sayılıyor.
Ebrar Karakurt’un fotoğrafı kaldırması tam da bu biçimde bir durum. O fotoğrafı hesabına koyarak “işlenmesi için istek vermiş” lakin daha sonra kaldırarak “rızasını geri çekmiş” oluyor! Ebrar Karakurt, bir teşebbüste bulunmasa da medyanın “unutulma hakkı”nı gözeterek, o fotoğrafları tabiatıyla yayından kaldırması hakikat olmaz mı?
Biliyorum, Ebrar Karakurt ve arkadaşı başvurmadı fakat ben bu biçimde bir insani davranışta bulunmak gerektiğine inanıyorum. Ziyan vermemek için… Nihayetinde Adalet Bakanlığı’nın bile Anayasa Mahkemesi’ne gönderdiği hukuksal bir metne “eşcinselliğin İslam’a nazaran haram olduğunu” yazabildiği, LGBT bireylerin “Onur Yürüyüşü”nün yasaklandığı bir ülkedeyiz.”
Bildirici farukbildirici.com’da yayımlanan yazısında, “Bence bu, üzerinde durmayı, tartışmayı hak eden bir durum. Fotoğrafın sahibi, evvel kendisi koymuş olsa da kamusal alanda her insanın bakılırsabileceği halde durması fikrinden vazgeçse de fotoğraf yayımlanmaya devam edilebilir mi? Düşünün, Ebrar Karakurt, o fotoğrafın toplumsal medya hesabında durmasından kendisi ve kız arkadaşı için endişelenmese oradan kaldırmazdı. İkisini de homofobik, cinsiyetçi ataklara maksat haline getirdiğinden tasa duymuş olsa gerek ki, oradan silmiş. özetlemek gerekirsesı, kendisine ve arkadaşına daha fazla ziyan vermesini istememiş… Kaldı ki, o fotoğrafın yayımlanmasından daha sonra kız arkadaşının ismi, geçmişi yazılmaya, didiklenmeye başlandı; o aslında ünlü bir kişi de değil. Onun hakları ve ‘şahsi bilgilerinin korunması’ da gözetilmeli” yorumunu yaptı.
Bildirici şu sözleri kullandı:
“Gazeteciliğin en kıymetli prensiplerinden biri de saf insanlara ziyan vermemektir. Onun kaldırdığı fotoğrafı yayımlamayı sürdürerek medya, Ebrar Karakurt’u bu çeşit atakların amacı haline getirmeye devam ediyor. Türkiye’de “Unutulma hakkı” ile ilgili yasal bir düzenleme yok; Sulh Ceza Hâkimlikleri, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararlarına bile dayanmadan “unutulma hakkı” sebebi öne sürülerek yüzeysel erişim engelleme kararları veriyor.
Anayasa Mahkemesi, “Unutulma hakkı” için “yayının içeriği, yayında kaldığı mühlet, yeniliğini yitirmesi, tarihi bir data olmaması, kamu faydasına katkısı, habere husus kişinin siyasetçi yahut ünlü olup olmadığı, haber yahut makalenin konusu, haberin olgusal gerçekler ya da bedel yargısı içerip içermediği, halkın ilgili bilgiye yönelik ilgisi” üzere kriterlere bakıyor.
Avrupa Parlamentosu’nun 2016’da kabul ettiği “Genel Bilgi Müdafaa Tüzüğü”nün “Unutulma hakkı” ile ilgili unsurunda “veri sahibinin sürece faaliyetinin dayandığı isteğini geri çekmesi ve sürece faaliyetiyle ilgili öteki bir yasal münasebet bulunmaması”, “şahsi bilgilerin gecikmeye mahal verilmeksizin silinmesini talep etme hakkı bulunan haller”den biri olarak sayılıyor.
Ebrar Karakurt’un fotoğrafı kaldırması tam da bu biçimde bir durum. O fotoğrafı hesabına koyarak “işlenmesi için istek vermiş” lakin daha sonra kaldırarak “rızasını geri çekmiş” oluyor! Ebrar Karakurt, bir teşebbüste bulunmasa da medyanın “unutulma hakkı”nı gözeterek, o fotoğrafları tabiatıyla yayından kaldırması hakikat olmaz mı?
Biliyorum, Ebrar Karakurt ve arkadaşı başvurmadı fakat ben bu biçimde bir insani davranışta bulunmak gerektiğine inanıyorum. Ziyan vermemek için… Nihayetinde Adalet Bakanlığı’nın bile Anayasa Mahkemesi’ne gönderdiği hukuksal bir metne “eşcinselliğin İslam’a nazaran haram olduğunu” yazabildiği, LGBT bireylerin “Onur Yürüyüşü”nün yasaklandığı bir ülkedeyiz.”