Koronavirüs daha sonrası çarpıcı veri! ‘7 saat 57 dakika’ TBMM Dijital Mecralar Komitesi, AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman başkanlığında toplandı. Komite, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Lideri Dr. Ali Taha Koç, ‘Türkiye’nin Dijital Dönüşüm ve Dijital Gelecek Sunumu’nu dinledi. Koç, yapay zeka, e-Devlet ve siber akın hususlarında komitesi bilgilendirdi.
‘GÜNLÜK İNTERNETTE GEÇEN MÜHLET 7 SAAT 57 DAKİKA’
Türkiye’nin internet bağımlılığı konusunda tespitler veren Koç, Yediden yetmişe her insanın dünya ortalamasında bir saatten çok internette vakit geçirdiğini söylemiş oldu. Koç, “We Are Social, 2021 yılının birinci çeyreğinde yayınladığı global internet kullanması raporunda bu bağlılığımızı ortaya koymakta. Ülkemizde internette geçirilen günlük müddet 7 saat 57 dakika. Günlük uyku gereksinimimizin 8 saat olduğu düşünülürse, günlük uyuduğumuz mühlet kadar internette vakit geçiriyoruz. Yediden yetmişe, hepimiz internette dünya ortalamasından bir saatten daha fazla vakit harcıyoruz” diye konuştu.
‘KOVİD-19 ÖNCESİ KALIPLARA DÖNMEK PEK MÜMKÜN DEĞİL’
Dijital teknolojilerin, daha evvel eğitimden sıhhate, çalışma ömründen ticarete toplumun tüm taraflarına bu oranda dokunmadığına dikkat çeken Koç, “Evde çocukların uzaktan eğitime katıldığı, birfazlaca çalışanın uzaktan çalışmaya başladığı ve işletmelerin dijital iş modellerini benimsediği bir periyodu yaşıyoruz. Bu süreç bize gösterdik ki iktisatların ve toplumların Kovid-19 öncesi kalıplara dönmesi artık pek mümkün değil. Aslında teknolojiler, değişim süreçlerindeki sorun alanlarına tahlil bulan öncülerdir diyebiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
Dijital dönüşümün toplumda, teknoloji algısı yarattığını anlatan Koç, “Dijital dönüşüm denilince aklımıza genelde teknoloji geliyor, ancak temelinde dijital dönüşüm, dijital teknolojilerin kullanması ve geliştirilmesi yoluyla ekonomik ve toplumsal refahın artırılmasına yönelik insan, iş süreçleri ve teknoloji ögelerinde gerçekleştirilen bütüncül bir dönüşümü tabir etmektedir” açıklamasında bulundu.
PANDEMİ DEVRİNDE E-DEVLET’İN DEĞERİ
Pandemi niçiniyle yaşanan kapanma devirlerinde, e-Devlet Kapısı’nın vatandaşların işlerini halletmesinde değerli bir rol oynadığını belirten Koç, “e-Devlet vatandaşlarımızın süreçlerini süratli ve Kovid önlemlerine uyarak yapabilecekleri bir alan oldu. Gerek hizmetlere ulaşımın kolaylığı gerekse de gereksinim duyulan bir epey hizmetin bu süreçte entegre edilmesi e-Devlet Kapısı’na ilgiyi artırmıştır” dedi.
2019 yılında 1,1 milyar olan e-Devlet’e toplam giriş sayısının, 2020 yılında ise 2,3 milyarın üzerine çıktığını aktaran Koç, “2021 yılı gayemiz ise 3 milyar. 10 ayda 2,7 milyarı yakalamış durumdayız. Kullanıcı sayımız 57 milyonu aşmıştır. Ölçemediğiniz şeyi yönetemezsiniz. Yürütülen çalışmalarımızın sonucunda ülkemiz memleketler arası endekslerde büyük başarılara imza atmaktadır” diye konuştu.
YAPAY ZEKA
Bilginin pahaya dönüşmesinde kullanılan en kıymetli süratle gelişen teknolojinin, yapay zeka olduğunu kaydeden Koç, “Yapay zeka alanında şayet olmazsa olmazımız ise Türkiye’nin verisinden Türkiye’ye bedel üretebilmek, yerli ve ulusal yazılımlar geliştirerek ülkemize katkıda bulunabilmektir. Yapay zeka temelde insan üzere karar veren bilgisayar yazılımıdır. Bu yazılımlar, etraftan toplanan dijital dataları işleyerek çalışır. Günümüzde yapay zeka teknolojileri, araçlardan haberleşme sistemlerine, sağlıktan güvenliğe, cep telefonlarımızdaki sesli asistanlardan akıllı saatlere, endüstriyel otomasyondan bankacılık hizmetlerine kadar hayli çeşitli eser ve hizmetlerde kullanılıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Dr. Koç, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’ni, 6 stratejik öncelik etrafında tasarlandığını belirterek, evvelari şöyleki sıraladı:
“Yapay zeka uzmanlarını yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak, araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemek, kaliteli dataya ve teknik alt yapıya erişim imkanlarını genişletmek, sosyo- ekonomik ahengi hızlandıracak düzenlemeler yapmak, memleketler arası seviyede iş birliklerini güçlendirmek ve yapısal ve işgücü dönüşümünü hızlandırmak olarak belirlendi. Bu stratejik evvelar kapsamında 24 hedef ve 119 önlem belirlenmiştir.”
SİBER TAARRUZ
Koç, siber taarruzların yüzde 85’inin insan kaynaklı olduğunu belirterek şunları söylemiş oldu:
“Bir kurumu ele geçirmek istiyorsanız, o kurumun çalışanlarından bir adedinin kullanıcı ismi, şifresini ele geçiriyorsunuz. Evvel bilgi toplarsınız, o bilgiyi topladıktan daha sonra bir tane amaç belirlersiniz. Öncelikle içeri girmeniz lazım. O kullanıcının toplumsal medyasına bildiri atarsanız, buna ‘oltalama saldırısı’ deriz. O kullanıcı size eliyle kullanıcı ismini ve şifresini verir. daha sonra siz sisteme girince ‘zıplama’ dediğimiz sunucular içinde kendi yetkinizi yükseltmeye başlarsınız. Tanıdığınız bir arkadaşınıza bir bilgi notu atarsınız ancak bilgi notu ortasına bir yazılım eklersiniz. O dostunuz ‘bana bilgi notu’ yollamış dersiniz ve açarsınız sizin hesabınız ele geçirilir, bu biçimde bu biçimde en üst yetkilendirilmiş kişinin hesabına erişildikten daha sonra ziyanlı yazılım uyuyacak biçimde sunucuların içine temalır. Akıllı ziyanlı yazılımlar kendilerini olağan trafik üzere hissettirirler.”
Kurulda ayrıyeten, Prof. Dr. Levent Eraslan, ‘Dijital Dönüşüm ve Dijital Gelecek’ bahisli sunum gerçekleştirdi.
‘GÜNLÜK İNTERNETTE GEÇEN MÜHLET 7 SAAT 57 DAKİKA’
Türkiye’nin internet bağımlılığı konusunda tespitler veren Koç, Yediden yetmişe her insanın dünya ortalamasında bir saatten çok internette vakit geçirdiğini söylemiş oldu. Koç, “We Are Social, 2021 yılının birinci çeyreğinde yayınladığı global internet kullanması raporunda bu bağlılığımızı ortaya koymakta. Ülkemizde internette geçirilen günlük müddet 7 saat 57 dakika. Günlük uyku gereksinimimizin 8 saat olduğu düşünülürse, günlük uyuduğumuz mühlet kadar internette vakit geçiriyoruz. Yediden yetmişe, hepimiz internette dünya ortalamasından bir saatten daha fazla vakit harcıyoruz” diye konuştu.
‘KOVİD-19 ÖNCESİ KALIPLARA DÖNMEK PEK MÜMKÜN DEĞİL’
Dijital teknolojilerin, daha evvel eğitimden sıhhate, çalışma ömründen ticarete toplumun tüm taraflarına bu oranda dokunmadığına dikkat çeken Koç, “Evde çocukların uzaktan eğitime katıldığı, birfazlaca çalışanın uzaktan çalışmaya başladığı ve işletmelerin dijital iş modellerini benimsediği bir periyodu yaşıyoruz. Bu süreç bize gösterdik ki iktisatların ve toplumların Kovid-19 öncesi kalıplara dönmesi artık pek mümkün değil. Aslında teknolojiler, değişim süreçlerindeki sorun alanlarına tahlil bulan öncülerdir diyebiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
Dijital dönüşümün toplumda, teknoloji algısı yarattığını anlatan Koç, “Dijital dönüşüm denilince aklımıza genelde teknoloji geliyor, ancak temelinde dijital dönüşüm, dijital teknolojilerin kullanması ve geliştirilmesi yoluyla ekonomik ve toplumsal refahın artırılmasına yönelik insan, iş süreçleri ve teknoloji ögelerinde gerçekleştirilen bütüncül bir dönüşümü tabir etmektedir” açıklamasında bulundu.
PANDEMİ DEVRİNDE E-DEVLET’İN DEĞERİ
Pandemi niçiniyle yaşanan kapanma devirlerinde, e-Devlet Kapısı’nın vatandaşların işlerini halletmesinde değerli bir rol oynadığını belirten Koç, “e-Devlet vatandaşlarımızın süreçlerini süratli ve Kovid önlemlerine uyarak yapabilecekleri bir alan oldu. Gerek hizmetlere ulaşımın kolaylığı gerekse de gereksinim duyulan bir epey hizmetin bu süreçte entegre edilmesi e-Devlet Kapısı’na ilgiyi artırmıştır” dedi.
2019 yılında 1,1 milyar olan e-Devlet’e toplam giriş sayısının, 2020 yılında ise 2,3 milyarın üzerine çıktığını aktaran Koç, “2021 yılı gayemiz ise 3 milyar. 10 ayda 2,7 milyarı yakalamış durumdayız. Kullanıcı sayımız 57 milyonu aşmıştır. Ölçemediğiniz şeyi yönetemezsiniz. Yürütülen çalışmalarımızın sonucunda ülkemiz memleketler arası endekslerde büyük başarılara imza atmaktadır” diye konuştu.
YAPAY ZEKA
Bilginin pahaya dönüşmesinde kullanılan en kıymetli süratle gelişen teknolojinin, yapay zeka olduğunu kaydeden Koç, “Yapay zeka alanında şayet olmazsa olmazımız ise Türkiye’nin verisinden Türkiye’ye bedel üretebilmek, yerli ve ulusal yazılımlar geliştirerek ülkemize katkıda bulunabilmektir. Yapay zeka temelde insan üzere karar veren bilgisayar yazılımıdır. Bu yazılımlar, etraftan toplanan dijital dataları işleyerek çalışır. Günümüzde yapay zeka teknolojileri, araçlardan haberleşme sistemlerine, sağlıktan güvenliğe, cep telefonlarımızdaki sesli asistanlardan akıllı saatlere, endüstriyel otomasyondan bankacılık hizmetlerine kadar hayli çeşitli eser ve hizmetlerde kullanılıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Dr. Koç, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’ni, 6 stratejik öncelik etrafında tasarlandığını belirterek, evvelari şöyleki sıraladı:
“Yapay zeka uzmanlarını yetiştirmek ve alanda istihdamı artırmak, araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemek, kaliteli dataya ve teknik alt yapıya erişim imkanlarını genişletmek, sosyo- ekonomik ahengi hızlandıracak düzenlemeler yapmak, memleketler arası seviyede iş birliklerini güçlendirmek ve yapısal ve işgücü dönüşümünü hızlandırmak olarak belirlendi. Bu stratejik evvelar kapsamında 24 hedef ve 119 önlem belirlenmiştir.”
SİBER TAARRUZ
Koç, siber taarruzların yüzde 85’inin insan kaynaklı olduğunu belirterek şunları söylemiş oldu:
“Bir kurumu ele geçirmek istiyorsanız, o kurumun çalışanlarından bir adedinin kullanıcı ismi, şifresini ele geçiriyorsunuz. Evvel bilgi toplarsınız, o bilgiyi topladıktan daha sonra bir tane amaç belirlersiniz. Öncelikle içeri girmeniz lazım. O kullanıcının toplumsal medyasına bildiri atarsanız, buna ‘oltalama saldırısı’ deriz. O kullanıcı size eliyle kullanıcı ismini ve şifresini verir. daha sonra siz sisteme girince ‘zıplama’ dediğimiz sunucular içinde kendi yetkinizi yükseltmeye başlarsınız. Tanıdığınız bir arkadaşınıza bir bilgi notu atarsınız ancak bilgi notu ortasına bir yazılım eklersiniz. O dostunuz ‘bana bilgi notu’ yollamış dersiniz ve açarsınız sizin hesabınız ele geçirilir, bu biçimde bu biçimde en üst yetkilendirilmiş kişinin hesabına erişildikten daha sonra ziyanlı yazılım uyuyacak biçimde sunucuların içine temalır. Akıllı ziyanlı yazılımlar kendilerini olağan trafik üzere hissettirirler.”
Kurulda ayrıyeten, Prof. Dr. Levent Eraslan, ‘Dijital Dönüşüm ve Dijital Gelecek’ bahisli sunum gerçekleştirdi.