Kobanê davası: ‘Hızır Paşa’nın sofrasında oturanlar Pir Sultanları nasıl yargılar?’ Kobanê’ye yönelik atakları üzerine 6-8 Ekim 2014’te yapılan protestolar niçiniyle Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Liderleri, Merkez Yürütme Konseyi (MYK) üyeleri ve yöneticilerinin de ortalarında bulunduğu 108 kişi hakkında açılan davanın 3’uncu duruşması 10 oturumun akabinde bitmiş oldu.
Ankara 22’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nin baktığı dava belgesinde sanık olarak yer alan 108 kişi, 29 farklı suçlamayla 38’er sefer ağırlaştırılmış müebbet ve 19 bin 680’er yıl mahpus istemiyle yargılanıyor.
Mahkemenin Sincan Cezaevi Kampüsü’ndeki salonunda görülen davanın bugüne dek 3 duruşma, 15 oturumda yapıldı. 28 kişinin tutuklu yargılandığı davanın son duruşmasında Ayhan Bilgen, Can Memiş, Berfin Mahsus Köse, Cihan Erdal, Zeki Çelik, İbrahim Binici, Emine Ayna ve Emine Beyza Üstün olmak üzere 8 isim tahliye edildi. Bir daha sonraki duruşma ise 20 Eylül’e ertelendi.
İki ay devam eden yargılamada şimdiye kadar duruşmalarda neler yaşandığını Mezopotamya Ajansı derledi.
BİRİNCİ DURUŞMA: SAVUNMAYI YOK SAYAN MAHKEMEYİ PROTESTO
Birinci duruşmanın görülüğü 26 Nisan’da Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun, “Cinayetlerin failleri bugün hakim karşısına çıkıyor, katiller için hesap vakti” kelamlarıyla nasıl bir yargılama yapılacağının sinyalini vermiş oldu.
Talimat alan yargının karşısında ise HDP’nin ağır hazırlıklarıyla bir arada davayı sahiplenme ve dayanışma yüksek oldu. O denli ki bin 200 avukat savunmayı üstlenmek için yetki dokümanı sunarken, 11 farklı ülkeden yabancı heyetler ve biroldukça baro lideri davayı takip etmek için Ankara’ya geldi.
POLİS, JANDARMA VE KESKİN NİŞANCILAR
Duruşmanın görüldüğü salona kadar kurulan 3 başka denetim noktasının yanı sıra binanın her iki tarafına keskin nişancılar yerleştirildi. Yaklaşık bin 500 kişilik kapasiteye sahip duruşma salonuna 300 jandarma ve çevik kuvvet polisleri gorevlendirilirken, 100 avukat “yer olmadığı” sebebi öne sürülerek salona alınmadı. Avukatları salona almayan mahkeme heyeti, temel hukuksal talepleri dahi yok saydığı, savunma avukatlarını görmezden geldiği bir yargılama yürütmek istemesi reaksiyona niye oldu. Avukatlar, duruşma boyunca mahkeme heyetini, alkışlarla, salonu terk ederek protesto etti. Avukatların, “Et ve Süt Kurumu’nun avukatı burada, HDP’nin avukatları alınmıyor” kelamları dikkati çekti.
Avukatları görmezden mahkeme heyeti, kimlik tespitiyle yargılamayı başlatmak istedi. Lakin bu sefer de yargılanan siyasetçilerin protestosuyla karşılaştı. Mahkeme heyetinin yargılamayı sürdürme uğraşı kimsenin duymadığı 3 bin 530 sayfalık iddianamenin özetinin okutturmasıyla devam etti.
‘YASADIŞI YARGILAMA’
Siyasetçilerin “kumpas davası” dediği duruşmalarda avukatlar da “yasadışı yargılama” diyerek, dava için özel olarak bakılırsavlendirilen heyeti reddetti. Avukatların talebini geri çeviren mahkeme heyeti, bir üst mahkemeye 7 gün ortasında itiraz edebileceklerini bildirdi. Lakin başından beri yola ait yaptığı hukuksuzluğa devam eden heyet, bir daha sonraki duruşmayı 3 Mayıs’a, yani 7 günlük itiraz müddetinin bitimine bir gün kalacak tarihe erteledi. Lakin duruşma pandemi sebebi öne sürülerek 18 Mayıs’ta görüldü.
Salon ortasında kendisini bu türlü gösteren tavır dışarıda da farklı değildi. HDP Meclis Grubu’nun salon önünde açıklama yapması engellenirken, Emniyet Teşkilatı Görev Malulü ve Şehit Aileleri Vakfı üyesi bir kümenin ellerinde bayraklarla salon önüne kadar gelip, HDP zıddı şovda bulunulmasına mahzur olunmadı.
İKİNCİ DURUŞMA: SİLAHLAR ALTINDA YARGILAMA
Davanın ikinci duruşması 18-20-21 Mayıs’ta 3 oturum halinde gerçekleşti. Duruşmayı takip etmeye gelen herkes davanın görüldüğü salona kadar 3 farklı arama noktasından geçti. Yol boyunca görülen asker ve polis yoğunluğu duruşma salonunda arttı.
Avukatlar ve tutukluların ortasına iki şerit olmak üzere cezaevi jandarma vazifelisi ve polisler yerleştirildi. Çevik kuvvet polisinin de silahlarıyla girdiği duruşmada avukatların, “silahlar altına yargılama yapıyoruz” kelamı durumu özetle nitelikteydi.
Birinci duruşmada kabul edilen basın kartları ikinci duruşmanın birinci oturumunda “mahkeme liderinin talimatı var” denilerek kabul edilmedi. Devletin verdiği “turkuaz basın kartı” olmayan gazetecilerin elinden bilgisayar ve telefonları alınarak, izleyiciler için ayrılan öteki bir salona alındı.
“Basın almasın” talimatını veren mahkeme lideri ile avukatların yaptığı görüşme daha sonrasında basın da duruşmanın görüldüğü salona bilgisayarlarıyla bir arada girdi.
AB DELEGASYONU SALONDA
Duruşmanın üç oturumunu milletvekilleri, baro liderleri, parti üye ve yöneticileri, sivil toplum örgütü temsilcilerinin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu’ndan ve AB üyesi ülkelerin diplomatik temsilciliklerinden isimler takip etti. Duruşmada müşteki koltuğunda ise İçişleri Bakanlığı, AKP, Et ve Süt Kurumu üzere kurumların avukatları yer aldı.
‘BU MAHKEME IŞİD’İ SAVUNUYOR’ REAKSİYONU
19 Mayıs: Gergin başlayan duruşmada mahkeme heyetinin reddine ait avukatlar ve tutuklu siyasetçiler münasebetlerini sıraladı. Duruşmanın birinci oturumu ‘reddi hakim’ taleplerinin münasebetlerinin sıralanmasıyla geçti. Tutuklu siyasetçiler ve avukatlar, mahkeme heyetini, “İktidarın talimatını uyguluyorsunuz, belgeye bakılmamış, kanıtlar araştırılmamış, tasfiye operasyonu, kurgu, bu mahkeme IŞİD’i savunuyor, gerçekleri ortaya biz çıkaracağız” diyerek reddetti.
KIŞANAK: BİZ BU SENARYOYA AKTÖR OLMAYACAĞIZ
20 Mayıs: Duruşmanın ikinci oturumunda konuşan siyasetçiler, bir yandan davaya karşı tavırlarını belirtirken öbür yandan hangi emellerle hazırlandığını ortaya koyarak yargılama yaptı. İmralı Heyeti Üyesi Sırrı Süreyya Lider, “Et ve süt kurumunun temsilcisi de orada, soruyorum: Ben size ne yaptım? Etinizi mi çaldım, sütünüzü mü döktüm? Bana ve arkadaşlarıma 38 müebbet istenen bir davada müşteki olacak kadar ne geldi başınıza” diye sordu.
Diyarbakır eski Belediye Eş Lideri Gültan Kışanak da, “Önümüze getirilen şey bir iddianame değil. Bir senaryo, bir kurgu. Siz bu senaryoda aktör olmak istiyor olabilirsiniz ancak biz olmayacağız. Biz barışı, demokrasiyi, bayan haklarını savunmaya devam ederek bu iddianameyi size iade edeceğiz” dedi.
21 Mayıs: Duruşmanın 3’üncü oturumu avukatların konuşmasıyla geçti. Öteki ülkelerin faşizm periyoduna ilişkin “kolektif yargılama” ile yargılamanın yapıldığı vurgulandı. Mahkeme heyetine vazifesini hatırlatan avukatlar, “Bağımsız olduğunuza bizi ikna etmek zorundasınız. Sizin bağlı olduğunuz HSK, siyasi iktidarın belirlediği üyelerden oluşuyor. Kanun yargıya müdahalenin önünü açmış. Türkiye Cumhuriyeti artık genelgeler devleti olmuştur” kelamlarıyla yargının geldiği durumu özetledi.
ÜÇÜNCÜ DURUŞMA: DAVA DENİZ’LE ANILACAK
Davanın üçüncü duruşması 14-25 Haziran tarihleri içinde 10 oturum formunda gerçekleşti. HDP İzmir Vilayet Binası’na yapılan atakta Deniz Poyraz’ın katledilmesi ile duruşmanın rengi değişti. Mahkeme heyetinin “HDP binalarına niye hiç atak olmuyor?” sorusundan bir gün daha sonra yaşanan katliam her insanın kelamını gayrete hakikat itti. Tahlil sürecinin, PKK Başkanı Abdullah Öcalan’ın rolünün anlatıldığı duruşmada, mahkeme heyeti soru soramamaya siyasetçiler ise yargılamanın hükümsüzlüğünü ifşa ederek, “Hızır Paşanın sofrasında oturanlar Pir Sultanları nasıl yargılar? Yargılayabilir mi?” sorularını yöneltmesiyle geçti.
14 Haziran: Müştekilerin katılma talebini karara bağlamayan mahkeme heyeti savunma avukatlarının kelamını keserek süratlice sorgu kademesine geçti. Yerine kayyım atanan Kars Belediye Eşbaşkanı Ayhan Bilgen’in sorgusu yapıldı. Heyet, iddianamede yer alan kanıtlar yerine daha sonradan belgeye eklediği bir açıklamaya dair Bilgen’e sorular yöneltti. Mahkeme bununla da kalmadı, Bilgen’e “HDP’ye ne vakit üye oldun, örgüt dediğin nedir?” üzere sorular yöneltti.
DÖRT TAHLİYE
15 Haziran: Duruşmanın ikinci oturumunda HDP Eski MYK üyeleri Can Memiş, Cihan Erdal, Berfin Has Köse’nin de savunması alındı ve tahliye edildi. Savunma avukatlarının karşı çıkması üzerine mahkeme heyeti, “sizi dinlemiyorum” karşılığını verdi. Savunma avukatlarının karşı çıktığı müşteki avukatlarının soruları ise büsbütün kanıyı öğrenmeye yönelik oldu. Örneğin, “YPG terör örgütü müdür?” üzere sorular geldi. Savunma avukatları ve siyasetçilerin karşı çıkması üzerine heyetin, “Yakında siz de beni yargılayacaksınız. Evvel Fetöcüler, daha sonra siz” demesi dikkat çekti.
MİLLETVEKİLLERİNE AKIN VE ‘HDP’YE niye HİÇ AKIN OLMADI’ SORUSU
16 Haziran: Duruşmanın üçüncü oturumunda bir küme, salonun bulunduğu binada provokasyona kalkıştı. HDP milletvekillerini darp etmek isteyen kümeye polis mahzur olmazken, milletvekilleri kayıt altına alarak karşı çıktı. Mahkeme heyeti rastgele bir önlem almadı.
Bu oturumda savunma yapan Günay Kubilay, devrin İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın 6-8 Ekim 2014’teki “kontrol edemediğimiz güçler var” kelamlarını mahkemeye heyetine hatırlattı. Akınların yaşandığı sırada, mahkeme heyetinin tutuklu siyasetçilere, “HDP binalarına niye hiç akın olmadı” sorusu dikkat çekti.
DENİZ POYRAZ’IN KATLEDİLMESİ
17 Haziran: Mahkeme heyetinin, “HDP binalarına niye atak olmuyor?” sorusunun sonraki oturumu sırasında HDP İzmir Vilayet Binası’na yapılan atakta Deniz Poyraz katledildi. Poyraz’ın katledildiği duyan izleyicilerin bir kısmı reaksiyon göstererek salondan çıktı. İzmir’deki hücumun öğrenilmesinden daha sonra verilen öğlen içinde polisin tavrı değişti. Polis avukatları ve izleyicileri içeri almak istemeyince tartışma çıktı. Sabah saatlerine duruşmanın görüldüğü salonda olan izleyicilere birinci derece akrabalık ve soy isim kaidesi getirilerek yalnızca 25 kişi alındı.
İzmir saldırısı Kobanê davasını da etkiledi. Tutuklu siyasetçilerin temele ait savunmasıyla başlayan oturum Poyraz’ın katledildiğinin duyurulmasıyla bir arada savunma avukatlarının istemi üzerine öğlenden daha sonra sonlandırıldı.
SALONDA ‘JIN JIYAN AZADÎ’ SLOGANI YANKILANDI
18 Haziran: Duruşmanın 5’inci oturumda Deniz Poyraz’ın katledilmesi her kelam alanın kelamlarının biçimini de belirledi. Kelam alan siyasetçiler Deniz Poyraz’ı anarken, Gülten Kışanak ve Figen Yüksekdağ’ın öfkesi ve çaba vurgusu salonda uzun mühlet tesir bıraktı. Sitem ve öfkelerini lisana getiren Yüksekdağ ve Kışanak’ın konuşmasının akabinde salondakiler daima bir ağızdan, “Jin jiyan azadî” sloganları attı.
21 Haziran: Duruşmanın altıncı oturumunun tamamı eski milletvekili ve TJA Aktivisti Ayla Akat Ata’nın savunmasıyla geçti. PKK Başkanı Abdullah Öcalan’ın bayan gayretindeki öncülüğünü ortaya koyan Akat, Öcalan’ın bayan uğraşında öncülüğünü kendi hayatı üzerinde yarattığı tesir üzerinden anlattı. Öcalan’ın “Kadın özgürlüğü mü Kürdistan özgürlüğü mü?” sorusuna hiç düşünmeden, “kadın özgürlüğü” karşılığını verdiğini hatırlatan Akat, Öcalan’ın sunduğu bayan özgürlük perspektifini anlattı. Duruşma boyunca mahkeme heyeti, Öcalan’ın Akat ve Kürt halkı üzerinde yarattığı etkiyi dinledi.
SORU SORAMAYAN BİR MAHKEMEYE DÖNÜŞTÜ
22 Haziran: Duruşmanın yedinci oturumunda tutuklu siyasetçilerden savunmasıyla devam etti. Her siyasetçinin savunmasından daha sonra geçilen çapraz sorguda mahkeme heyeti, “MYK toplantısında var mıydınız” sorusu haricinde diğer bir soru sormazken, müşteki avukatları ve sav makamı ise soru soramadı. Bu kadar ağır suçlamaların olduğu bir davada “yargılayanlar” yerine, “yargılananların” sorulasıyla mahkeme heyetini sıkıştırdığı bir yargılamaya döndü. Tutuklu siyasetçiler sık sık heyete “İddianameyi okudunuz mu? Kanıtlar nerede? Deniz Poyraz’ın katilleri kim?” sorularını sordu.
23 Haziran: Duruşmanın 8’inci oturumunda avukatlar savunma yaptı. Kelamlarına Deniz Poyraz’ı anarak başlayan avukatların “Kobanî Kumpas Davası tahminen de ileride Deniz Poyraz ile anılacak. Zira bu davayı bu kademeye getiren fikriyatla Deniz’in katledilmesine niye olan fikriyat aynıdır” tespiti, günün en dikkat çeken vurgusu oldu.
TUNCEL: HIZIR PAŞANIN SOFRASINDA OTURANLAR PİR SULTANLARI NASIL YARGILAR?
24 Haziran: Duruşmanın 9’uncu oturumu avukat ve siyasetçilerin savunmasıyla devam etti. Oturumda kelam alan bayan siyasetçiler, bayanların özgürlük çabasına vurguyu Deniz Poyraz üzerinden yaparken, erkek hükümran zihniyeti yargıladı. Tahlil süreci ve PKK Önderi Abdullah Öcalan üstündeki tecride dikkat çeken Sebahat Tuncel’in “Şeklen yerine getirdiğiniz ritüelin bir kesimi olmayacağız. Hızır Paşa’nın sofrasında oturanlar Pir Sultanları nasıl yargılar? Yargılayabilir mi?” soruları demokratik siyasetin yargılandığı davalardan bir olan Kobanê Davası’nın tutanaklarıyla birlikte tarihteki yerini aldı.
MAHKEME HEYETİ YOKMUŞ ÜZERE GEÇTİ
25 Haziran: Duruşmanın onuncu oturumuna gelindiğinde mahkeme heyetinin “MYK toplantısında var mıydınız?” sorusuna artık karşılık verilmedi. Avukatların “gayri meşru” diyerek tanımladığı iddianameden soru yöneltemeyen mahkeme, siyasetçilerin fikirlerine yönelik soruları da sormayı bıraktı. Gerçeklerin açığa çıkarılmasına dair siyasetçilere tek bir sorunun dahi sorulmadığı oturumlar, mahkeme heyeti ve müştekiler yokmuş üzere geçti. Duruşmanın sonunda Emine Ayna, Beyza Üstün, Zeki Çelik ve İbrahim Binici isimli denetim kaidesiyle tahliye edildi. (MA)
Ankara 22’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nin baktığı dava belgesinde sanık olarak yer alan 108 kişi, 29 farklı suçlamayla 38’er sefer ağırlaştırılmış müebbet ve 19 bin 680’er yıl mahpus istemiyle yargılanıyor.
Mahkemenin Sincan Cezaevi Kampüsü’ndeki salonunda görülen davanın bugüne dek 3 duruşma, 15 oturumda yapıldı. 28 kişinin tutuklu yargılandığı davanın son duruşmasında Ayhan Bilgen, Can Memiş, Berfin Mahsus Köse, Cihan Erdal, Zeki Çelik, İbrahim Binici, Emine Ayna ve Emine Beyza Üstün olmak üzere 8 isim tahliye edildi. Bir daha sonraki duruşma ise 20 Eylül’e ertelendi.
İki ay devam eden yargılamada şimdiye kadar duruşmalarda neler yaşandığını Mezopotamya Ajansı derledi.
BİRİNCİ DURUŞMA: SAVUNMAYI YOK SAYAN MAHKEMEYİ PROTESTO
Birinci duruşmanın görülüğü 26 Nisan’da Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun, “Cinayetlerin failleri bugün hakim karşısına çıkıyor, katiller için hesap vakti” kelamlarıyla nasıl bir yargılama yapılacağının sinyalini vermiş oldu.
Talimat alan yargının karşısında ise HDP’nin ağır hazırlıklarıyla bir arada davayı sahiplenme ve dayanışma yüksek oldu. O denli ki bin 200 avukat savunmayı üstlenmek için yetki dokümanı sunarken, 11 farklı ülkeden yabancı heyetler ve biroldukça baro lideri davayı takip etmek için Ankara’ya geldi.
POLİS, JANDARMA VE KESKİN NİŞANCILAR
Duruşmanın görüldüğü salona kadar kurulan 3 başka denetim noktasının yanı sıra binanın her iki tarafına keskin nişancılar yerleştirildi. Yaklaşık bin 500 kişilik kapasiteye sahip duruşma salonuna 300 jandarma ve çevik kuvvet polisleri gorevlendirilirken, 100 avukat “yer olmadığı” sebebi öne sürülerek salona alınmadı. Avukatları salona almayan mahkeme heyeti, temel hukuksal talepleri dahi yok saydığı, savunma avukatlarını görmezden geldiği bir yargılama yürütmek istemesi reaksiyona niye oldu. Avukatlar, duruşma boyunca mahkeme heyetini, alkışlarla, salonu terk ederek protesto etti. Avukatların, “Et ve Süt Kurumu’nun avukatı burada, HDP’nin avukatları alınmıyor” kelamları dikkati çekti.
Avukatları görmezden mahkeme heyeti, kimlik tespitiyle yargılamayı başlatmak istedi. Lakin bu sefer de yargılanan siyasetçilerin protestosuyla karşılaştı. Mahkeme heyetinin yargılamayı sürdürme uğraşı kimsenin duymadığı 3 bin 530 sayfalık iddianamenin özetinin okutturmasıyla devam etti.
‘YASADIŞI YARGILAMA’
Siyasetçilerin “kumpas davası” dediği duruşmalarda avukatlar da “yasadışı yargılama” diyerek, dava için özel olarak bakılırsavlendirilen heyeti reddetti. Avukatların talebini geri çeviren mahkeme heyeti, bir üst mahkemeye 7 gün ortasında itiraz edebileceklerini bildirdi. Lakin başından beri yola ait yaptığı hukuksuzluğa devam eden heyet, bir daha sonraki duruşmayı 3 Mayıs’a, yani 7 günlük itiraz müddetinin bitimine bir gün kalacak tarihe erteledi. Lakin duruşma pandemi sebebi öne sürülerek 18 Mayıs’ta görüldü.
Salon ortasında kendisini bu türlü gösteren tavır dışarıda da farklı değildi. HDP Meclis Grubu’nun salon önünde açıklama yapması engellenirken, Emniyet Teşkilatı Görev Malulü ve Şehit Aileleri Vakfı üyesi bir kümenin ellerinde bayraklarla salon önüne kadar gelip, HDP zıddı şovda bulunulmasına mahzur olunmadı.
İKİNCİ DURUŞMA: SİLAHLAR ALTINDA YARGILAMA
Davanın ikinci duruşması 18-20-21 Mayıs’ta 3 oturum halinde gerçekleşti. Duruşmayı takip etmeye gelen herkes davanın görüldüğü salona kadar 3 farklı arama noktasından geçti. Yol boyunca görülen asker ve polis yoğunluğu duruşma salonunda arttı.
Avukatlar ve tutukluların ortasına iki şerit olmak üzere cezaevi jandarma vazifelisi ve polisler yerleştirildi. Çevik kuvvet polisinin de silahlarıyla girdiği duruşmada avukatların, “silahlar altına yargılama yapıyoruz” kelamı durumu özetle nitelikteydi.
Birinci duruşmada kabul edilen basın kartları ikinci duruşmanın birinci oturumunda “mahkeme liderinin talimatı var” denilerek kabul edilmedi. Devletin verdiği “turkuaz basın kartı” olmayan gazetecilerin elinden bilgisayar ve telefonları alınarak, izleyiciler için ayrılan öteki bir salona alındı.
“Basın almasın” talimatını veren mahkeme lideri ile avukatların yaptığı görüşme daha sonrasında basın da duruşmanın görüldüğü salona bilgisayarlarıyla bir arada girdi.
AB DELEGASYONU SALONDA
Duruşmanın üç oturumunu milletvekilleri, baro liderleri, parti üye ve yöneticileri, sivil toplum örgütü temsilcilerinin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu’ndan ve AB üyesi ülkelerin diplomatik temsilciliklerinden isimler takip etti. Duruşmada müşteki koltuğunda ise İçişleri Bakanlığı, AKP, Et ve Süt Kurumu üzere kurumların avukatları yer aldı.
‘BU MAHKEME IŞİD’İ SAVUNUYOR’ REAKSİYONU
19 Mayıs: Gergin başlayan duruşmada mahkeme heyetinin reddine ait avukatlar ve tutuklu siyasetçiler münasebetlerini sıraladı. Duruşmanın birinci oturumu ‘reddi hakim’ taleplerinin münasebetlerinin sıralanmasıyla geçti. Tutuklu siyasetçiler ve avukatlar, mahkeme heyetini, “İktidarın talimatını uyguluyorsunuz, belgeye bakılmamış, kanıtlar araştırılmamış, tasfiye operasyonu, kurgu, bu mahkeme IŞİD’i savunuyor, gerçekleri ortaya biz çıkaracağız” diyerek reddetti.
KIŞANAK: BİZ BU SENARYOYA AKTÖR OLMAYACAĞIZ
20 Mayıs: Duruşmanın ikinci oturumunda konuşan siyasetçiler, bir yandan davaya karşı tavırlarını belirtirken öbür yandan hangi emellerle hazırlandığını ortaya koyarak yargılama yaptı. İmralı Heyeti Üyesi Sırrı Süreyya Lider, “Et ve süt kurumunun temsilcisi de orada, soruyorum: Ben size ne yaptım? Etinizi mi çaldım, sütünüzü mü döktüm? Bana ve arkadaşlarıma 38 müebbet istenen bir davada müşteki olacak kadar ne geldi başınıza” diye sordu.
Diyarbakır eski Belediye Eş Lideri Gültan Kışanak da, “Önümüze getirilen şey bir iddianame değil. Bir senaryo, bir kurgu. Siz bu senaryoda aktör olmak istiyor olabilirsiniz ancak biz olmayacağız. Biz barışı, demokrasiyi, bayan haklarını savunmaya devam ederek bu iddianameyi size iade edeceğiz” dedi.
21 Mayıs: Duruşmanın 3’üncü oturumu avukatların konuşmasıyla geçti. Öteki ülkelerin faşizm periyoduna ilişkin “kolektif yargılama” ile yargılamanın yapıldığı vurgulandı. Mahkeme heyetine vazifesini hatırlatan avukatlar, “Bağımsız olduğunuza bizi ikna etmek zorundasınız. Sizin bağlı olduğunuz HSK, siyasi iktidarın belirlediği üyelerden oluşuyor. Kanun yargıya müdahalenin önünü açmış. Türkiye Cumhuriyeti artık genelgeler devleti olmuştur” kelamlarıyla yargının geldiği durumu özetledi.
ÜÇÜNCÜ DURUŞMA: DAVA DENİZ’LE ANILACAK
Davanın üçüncü duruşması 14-25 Haziran tarihleri içinde 10 oturum formunda gerçekleşti. HDP İzmir Vilayet Binası’na yapılan atakta Deniz Poyraz’ın katledilmesi ile duruşmanın rengi değişti. Mahkeme heyetinin “HDP binalarına niye hiç atak olmuyor?” sorusundan bir gün daha sonra yaşanan katliam her insanın kelamını gayrete hakikat itti. Tahlil sürecinin, PKK Başkanı Abdullah Öcalan’ın rolünün anlatıldığı duruşmada, mahkeme heyeti soru soramamaya siyasetçiler ise yargılamanın hükümsüzlüğünü ifşa ederek, “Hızır Paşanın sofrasında oturanlar Pir Sultanları nasıl yargılar? Yargılayabilir mi?” sorularını yöneltmesiyle geçti.
14 Haziran: Müştekilerin katılma talebini karara bağlamayan mahkeme heyeti savunma avukatlarının kelamını keserek süratlice sorgu kademesine geçti. Yerine kayyım atanan Kars Belediye Eşbaşkanı Ayhan Bilgen’in sorgusu yapıldı. Heyet, iddianamede yer alan kanıtlar yerine daha sonradan belgeye eklediği bir açıklamaya dair Bilgen’e sorular yöneltti. Mahkeme bununla da kalmadı, Bilgen’e “HDP’ye ne vakit üye oldun, örgüt dediğin nedir?” üzere sorular yöneltti.
DÖRT TAHLİYE
15 Haziran: Duruşmanın ikinci oturumunda HDP Eski MYK üyeleri Can Memiş, Cihan Erdal, Berfin Has Köse’nin de savunması alındı ve tahliye edildi. Savunma avukatlarının karşı çıkması üzerine mahkeme heyeti, “sizi dinlemiyorum” karşılığını verdi. Savunma avukatlarının karşı çıktığı müşteki avukatlarının soruları ise büsbütün kanıyı öğrenmeye yönelik oldu. Örneğin, “YPG terör örgütü müdür?” üzere sorular geldi. Savunma avukatları ve siyasetçilerin karşı çıkması üzerine heyetin, “Yakında siz de beni yargılayacaksınız. Evvel Fetöcüler, daha sonra siz” demesi dikkat çekti.
MİLLETVEKİLLERİNE AKIN VE ‘HDP’YE niye HİÇ AKIN OLMADI’ SORUSU
16 Haziran: Duruşmanın üçüncü oturumunda bir küme, salonun bulunduğu binada provokasyona kalkıştı. HDP milletvekillerini darp etmek isteyen kümeye polis mahzur olmazken, milletvekilleri kayıt altına alarak karşı çıktı. Mahkeme heyeti rastgele bir önlem almadı.
Bu oturumda savunma yapan Günay Kubilay, devrin İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın 6-8 Ekim 2014’teki “kontrol edemediğimiz güçler var” kelamlarını mahkemeye heyetine hatırlattı. Akınların yaşandığı sırada, mahkeme heyetinin tutuklu siyasetçilere, “HDP binalarına niye hiç akın olmadı” sorusu dikkat çekti.
DENİZ POYRAZ’IN KATLEDİLMESİ
17 Haziran: Mahkeme heyetinin, “HDP binalarına niye atak olmuyor?” sorusunun sonraki oturumu sırasında HDP İzmir Vilayet Binası’na yapılan atakta Deniz Poyraz katledildi. Poyraz’ın katledildiği duyan izleyicilerin bir kısmı reaksiyon göstererek salondan çıktı. İzmir’deki hücumun öğrenilmesinden daha sonra verilen öğlen içinde polisin tavrı değişti. Polis avukatları ve izleyicileri içeri almak istemeyince tartışma çıktı. Sabah saatlerine duruşmanın görüldüğü salonda olan izleyicilere birinci derece akrabalık ve soy isim kaidesi getirilerek yalnızca 25 kişi alındı.
İzmir saldırısı Kobanê davasını da etkiledi. Tutuklu siyasetçilerin temele ait savunmasıyla başlayan oturum Poyraz’ın katledildiğinin duyurulmasıyla bir arada savunma avukatlarının istemi üzerine öğlenden daha sonra sonlandırıldı.
SALONDA ‘JIN JIYAN AZADÎ’ SLOGANI YANKILANDI
18 Haziran: Duruşmanın 5’inci oturumda Deniz Poyraz’ın katledilmesi her kelam alanın kelamlarının biçimini de belirledi. Kelam alan siyasetçiler Deniz Poyraz’ı anarken, Gülten Kışanak ve Figen Yüksekdağ’ın öfkesi ve çaba vurgusu salonda uzun mühlet tesir bıraktı. Sitem ve öfkelerini lisana getiren Yüksekdağ ve Kışanak’ın konuşmasının akabinde salondakiler daima bir ağızdan, “Jin jiyan azadî” sloganları attı.
21 Haziran: Duruşmanın altıncı oturumunun tamamı eski milletvekili ve TJA Aktivisti Ayla Akat Ata’nın savunmasıyla geçti. PKK Başkanı Abdullah Öcalan’ın bayan gayretindeki öncülüğünü ortaya koyan Akat, Öcalan’ın bayan uğraşında öncülüğünü kendi hayatı üzerinde yarattığı tesir üzerinden anlattı. Öcalan’ın “Kadın özgürlüğü mü Kürdistan özgürlüğü mü?” sorusuna hiç düşünmeden, “kadın özgürlüğü” karşılığını verdiğini hatırlatan Akat, Öcalan’ın sunduğu bayan özgürlük perspektifini anlattı. Duruşma boyunca mahkeme heyeti, Öcalan’ın Akat ve Kürt halkı üzerinde yarattığı etkiyi dinledi.
SORU SORAMAYAN BİR MAHKEMEYE DÖNÜŞTÜ
22 Haziran: Duruşmanın yedinci oturumunda tutuklu siyasetçilerden savunmasıyla devam etti. Her siyasetçinin savunmasından daha sonra geçilen çapraz sorguda mahkeme heyeti, “MYK toplantısında var mıydınız” sorusu haricinde diğer bir soru sormazken, müşteki avukatları ve sav makamı ise soru soramadı. Bu kadar ağır suçlamaların olduğu bir davada “yargılayanlar” yerine, “yargılananların” sorulasıyla mahkeme heyetini sıkıştırdığı bir yargılamaya döndü. Tutuklu siyasetçiler sık sık heyete “İddianameyi okudunuz mu? Kanıtlar nerede? Deniz Poyraz’ın katilleri kim?” sorularını sordu.
23 Haziran: Duruşmanın 8’inci oturumunda avukatlar savunma yaptı. Kelamlarına Deniz Poyraz’ı anarak başlayan avukatların “Kobanî Kumpas Davası tahminen de ileride Deniz Poyraz ile anılacak. Zira bu davayı bu kademeye getiren fikriyatla Deniz’in katledilmesine niye olan fikriyat aynıdır” tespiti, günün en dikkat çeken vurgusu oldu.
TUNCEL: HIZIR PAŞANIN SOFRASINDA OTURANLAR PİR SULTANLARI NASIL YARGILAR?
24 Haziran: Duruşmanın 9’uncu oturumu avukat ve siyasetçilerin savunmasıyla devam etti. Oturumda kelam alan bayan siyasetçiler, bayanların özgürlük çabasına vurguyu Deniz Poyraz üzerinden yaparken, erkek hükümran zihniyeti yargıladı. Tahlil süreci ve PKK Önderi Abdullah Öcalan üstündeki tecride dikkat çeken Sebahat Tuncel’in “Şeklen yerine getirdiğiniz ritüelin bir kesimi olmayacağız. Hızır Paşa’nın sofrasında oturanlar Pir Sultanları nasıl yargılar? Yargılayabilir mi?” soruları demokratik siyasetin yargılandığı davalardan bir olan Kobanê Davası’nın tutanaklarıyla birlikte tarihteki yerini aldı.
MAHKEME HEYETİ YOKMUŞ ÜZERE GEÇTİ
25 Haziran: Duruşmanın onuncu oturumuna gelindiğinde mahkeme heyetinin “MYK toplantısında var mıydınız?” sorusuna artık karşılık verilmedi. Avukatların “gayri meşru” diyerek tanımladığı iddianameden soru yöneltemeyen mahkeme, siyasetçilerin fikirlerine yönelik soruları da sormayı bıraktı. Gerçeklerin açığa çıkarılmasına dair siyasetçilere tek bir sorunun dahi sorulmadığı oturumlar, mahkeme heyeti ve müştekiler yokmuş üzere geçti. Duruşmanın sonunda Emine Ayna, Beyza Üstün, Zeki Çelik ve İbrahim Binici isimli denetim kaidesiyle tahliye edildi. (MA)