HDP PM Üyesi İzzet Karadağ: Tütün yasağı bütün Adıyaman’ı tesirler ADIYAMAN – Adıyaman’da tütün yetiştiren çiftçilerin problemlerini yakından takip eden Halkların Demokrasi Partisi (HDP) Parti Meclisi (PM) Üyesi İzzet Karadağ, tütün yasasının bütün Adıyaman’ı etkileyeceğini söylemiş oldu. Karadağ, “Halkın ortaya koyduğu harekette sonuna kadar yanlarında olacağız. Biz onların haklı taleplerini anlıyoruz ve onlar açlık grevi yaparlarsa onlarla birlikte açlık grevine gireceğiz” dedi.
Adıyaman tütün kokan büyük bir kasaba üzere. Kent merkezinin görünümü bu türlü bir algıya niye oluyor en azından. Dükkanlarının önüne attıkları sandalyelerde çene çalarak müşteri bekleyen esnaf, araç trafiğini kaldırmaya artık yetmeyen yollar, dar kaldırımlar… Kent merkezindeki genel görünüm bu.
Kent merkezinde dikkat çeken bir şey daha var elbette: Tütün dükkanları. Hani tam kestirmek mümkün değil lakin güya kent merkezindeki esnafın yüzde 25’i tütün satıyor. Büyükçe ve şeffaf poşetlerin ortasında, kapı önünde dizilmiş tütünlerin üzerinde fiyatları yazılı. Adıyaman tahminen tütün kokmuyordu fakat o kadar hayli tütün dükkânı var ki bize o denli gelmiştir.
PARA YOKSA RESTORAN DA KAPANIR
Lakin şu gerçek: Adıyaman’da klâsik tütün satışı maddeyle engellenirse, kent ne tütün kokar ne de öbür türlü bir ticaret yapılabilir. Yemek yediğimiz restoranın sahibi, “Eğer yasa uygulanırsa ben de restoranı kapatacağım” diyor. niye? “Çünkü Adıyaman’ın tek geçim kaynağı tütündür. Beşerler tütün yetiştirip para kazanmasa kim gelecek burada yemek yemeğe? Tütün yasaklanırsa Adıyaman boşalır aslına bakarsanız zira burada öteki bir iş alanı yok.”
HDP Meclis Üyesi İzzet Karadağ, “Tütün yetiştiricilerinin aksiyonuna esnaf da dayanak verdi” demişti. Karadağ, “Adıyaman halkının geçimi tütün üstünedir. Yalnızca tütün yetiştirenler değil, ortacılar var, dükkanında satanlar var. Yani herkes bir biçimde tütünden sağlıyor geçimini” halinde konuşmuştu.
Karadağ, 1 Temmuz’da başlayan ve 3 gün süren tütün yetiştiricilerinin yol kapatma hareketlerini, Adıyaman’da siyaset yapan biri olarak yakından izledi.
İKİ KESİM ÜRETİCİ VAR
Karadağ, hareketlere niye olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın “yetki belgesi” olmadan tütün ticareti yapmayı yasaklayan yasa hakkında şunları söylemiş oldu:
“Devlet 2017’de maddeyi çıkardı ve tütün ekicilerinin o tarihte yaptığı hareketler niçiniyle uygulamaya geçirmedi. Devlet maddeyi uygulamayı erteledi ancak bu ortada tütün ekicilerinin talepleri ile ilgili bir çalışma yapmadı. Devletin maddeyi hazırlarken yaptığı ikinci yanlış, tütün ekicisinin tütün ekme potansiyelini bilmemesidir. Bazıları 20 dönüme kadar ekebilmekte, bazıları, bilhassa dağ köylerinde, 1 ya da 2-3 dönüm kadar tarlada ekim yapabilmektedir. ötürüsıyla büyük ziraî alanlara ekim yapan kesim ile 2-3 dönüm bahçeye ekim yapanları tıpkı kefeye koymak, 2-3 dönümlük tarlalarda ekim yapan üreticiyi öldürmek demektir. İki kesite tıpkı uygulamayı yapamazsın, koşullar, şartlar farklı. Devlet bu hususta toptancı bir anlayışla bütün tütün üreticilerini tıpkı kefeye koyuyor, temel yanlış da budur. Tıpkı vergilendirme ile halkın karşısına çıkıyor ve bu büyük bir problem yaratıyor. Devletin kayıt altına almak istediği, dağ tütünü dediğimiz iki üç dönümlük tarlalara ekilen tütündür. Devletin bu maddeyi çıkarırken bu ayrımı yapması gerekiyor. Üreticinin de kendisini bu noktada savunması lazım.”
HDP PM Üyesi İzzet Karadağ
YASA HERKESİ İLGİLENDİRİYOR
Yasanın Adıyaman’da yaşayan herkesi ilgilendirdiğini ve uygulandığında herkesi ekonomik olarak olumsuz etkileyeceğini belirten Karadağ, “Eyleme katılanlar tütünle ilgilenen herkestir. Esnaf da takviye verip aksiyona katılıyor. Zira bu tütünün üretimi yasaklanırsa onlar da geçinemeyecek, satış yapamayacak. Bir bütün olarak Adıyaman bu yasaktan etkilenecektir.”
Tütün ekicileri, yerlerinde tütün haricinde öteki bir eser yetiştiremez mi? Karadağ, “Mevcut yerler öteki bir şey üretmeye müsait değildir. Ne sebzecilik ne de diğer bir ziraî üretim yapabilirler” diyor.
Evvelce bölgede hayvancılık yapıldığını söyleyen Karadağ, son 10 yılda hükümetin siyasetleri niçiniyle hayvancılığın da bittiğine dikkat çekti. Karadağ, “Yem fiyatları, ilaç fiyatları, etin ithal edilmesinin hükümet tarafınca tercih edilmesi hayvancılığı öldürdü. Bu beşerler hayvancılık da yapıyorlardı lakin son 10 yılda anlattığım niçinlerle hayvancılık da yapamıyorlar. Bir tek tütün kalıyor geriye” dedi.
Tütüncülük de yasaklanırsa ne yapacak bu beşerler? “Göç edecekler” diyor Karadağ ve ekliyor: “İstanbul’a, Adana’ya, Mersin’e göç etmek zorunda kalacaklar. Öbür seçenekleri yok. Göç, birlikteinde öbür mağduriyetler getirecek. Sudan çıkmış balık üzere olacaklar. Sigortasız, teminatsız çalışacaklar. Adana’da mevsimlik tarım personeli olacaklar. Zira bunların elinde öteki bir meslekleri de yok. Atalarından bu yana tütüncülük yapıyorlar.”
GERÇEKÇİ VERGİ TALEBİ
Maddede getirilmek istenen vergilendirme sistemine de değinen Karadağ, “Yasada tütün ekicisi mevcut tarım vergisiyle vergilendirilmiyor. Tütün ve içki üzere inhisar mamüllerine nasıl bir vergilendirme getiriyorlarsa, tütün ekicisine de tıpkı vergiyi getiriyor. Yani üretici vergisi getirmiyor. Mısır’a, buğdaya, pamuğa uyguladığı vergiyi getirmiyor. Hükümet maddede bu biçimde bir değişikliğe giderse beşerler buna razı olacak. ‘Vergimizi ödeyelim lakin tarım üreticisi üzere vergi verelim’, diyorlar” dedi.
Karadağ, “Geçmişte büyük bir inhisar işletmesi vardı Adıyaman’da, 3 bin-5 bin civarında çalışanı vardı. Tütüne dair hiç bir sorun yoktu. Devlet tütünü tarlada vergilendiriyordu. Kimin ne kadar ekeceği muhakkaktı. Sattığı vakit da kilosu üzerinden vergisini alıyordu” diyerek üreticilerin hakkaniyetli ve gerçekçi bir vergi sistemine itiraz etmeyeceğini vurguladı.
‘SARAYIN VERDİĞİ KARAR’
Karadağ, “Tütün ekicisi muhatap bulamıyor, devlet bir muhatap göndermiyor” diyor lakin Adıyaman’ın 4’ü AK Partili, 1’i CHP’li 5 milletvekili var Meclis’te. Problemler meclise getirilmiyor olabilir mi?
Karadağ, “Halkın bakışı şu: Adıyaman AKP milletvekilleri Saray’dan nasıl bir karar çıkarsa çıksın ‘evet’ diyorlar. Halkın yanın da yer almıyorlar, gelmiyorlar ve problemlerini görmüyorlar. Uzun müddettir milletvekilliği yapan Ahmet Aydın’ı sorumlu tutuyorlar, ‘Gelip bizi dinledi, Ankara’ya gidince bu biçimde bir yasa çıkardı’ diyorlar. Adıyaman milletvekilleri halkın reaksiyonlarını oyalayarak bastırma yoluna gidiyorlar” eleştirisini yaptı.
KOOPERATİF ÜRETİCİYİ KORUMAYACAK
“Kooperatifçiliğin çiftçiler için hakikat bir seçenek olduğunu düşünüyoruz” diyen Karadağ, önerilen kooperatife niye karşı olduklarını ise şu biçimde anlattı: “Burada kooperatifçilik ismine yapılacak şey köylüleri endişelendiriyor. Zira ‘Nasıl bir kooperatifçilik’ tartışması halkla yürütülmedi. İkincisi, bu kooperatif tütün üreticisinin tütününü nasıl fiyatlandıracak? Buna dair bir açıklama yok. Zira hükümet taban fiyat açıklaması yapmadı. Hükümet, ‘taban fiyatı mevcut durumu gözeterek koruyacağım, kooperatif bunun altında bir fiyata alamayacak’ derse üretici tamam diyecek. Kendisini inançta hissedecek. ötürüsıyla kooperatifçilik üzerinden uygulanması düşünülen şey şudur: Dağ tütünü olarak tanımladığımız ve bugün sorun olan kaliteli tütün, 150 liraya kadar fiyat bulmakta. Fakat devlet bir teminat getirmediği için kooperatif 60 liradan almaya karar verebilir. Ve kooperatif haricinde bir seçenek bırakmıyor çıkarılan yasa zira tütünün vilayet dışına çıkarılmasını yasaklıyor. Dışarı çıkardığı vakit yakalanacak, arabası bağlanacak, vergi kaçakçısı üzere yargılanacak. Üretici bu niçinle kooperatifçiliğe karşı. Bu kooperatifçilik köylüler tarafınca kurulan ya da desteklenen bir kooperatif değil. Argümanlara nazaran kimi AKP milletvekillerinin aracılığıyla kooperatif üzerinden bir kısma rant sağlayacak.”
‘HDP İŞÇİNİN YANINDA OLACAK’
Karadağ, “Milletvekillerimiz buraya gelecekler ve olabildiğince bütün tütün ekicileriyle görüşmeye çalışacaklar” diyerek HDP’nin süreci takip edeceğini söylemiş oldu.
“Sorunu Meclis’e taşıyacağız” diyen Karadağ, “Halkın ortaya koyduğu harekette sonuna kadar yanlarında olacağız. Biz onların haklı taleplerini anlıyoruz ve onlar açlık grevi yaparlarsa onlarla bir arada açlık grevine gireceğiz. Onlar yol kapatırlarsa onlarla olacağız” dedi.
Adıyaman tütün kokan büyük bir kasaba üzere. Kent merkezinin görünümü bu türlü bir algıya niye oluyor en azından. Dükkanlarının önüne attıkları sandalyelerde çene çalarak müşteri bekleyen esnaf, araç trafiğini kaldırmaya artık yetmeyen yollar, dar kaldırımlar… Kent merkezindeki genel görünüm bu.
Kent merkezinde dikkat çeken bir şey daha var elbette: Tütün dükkanları. Hani tam kestirmek mümkün değil lakin güya kent merkezindeki esnafın yüzde 25’i tütün satıyor. Büyükçe ve şeffaf poşetlerin ortasında, kapı önünde dizilmiş tütünlerin üzerinde fiyatları yazılı. Adıyaman tahminen tütün kokmuyordu fakat o kadar hayli tütün dükkânı var ki bize o denli gelmiştir.
PARA YOKSA RESTORAN DA KAPANIR
Lakin şu gerçek: Adıyaman’da klâsik tütün satışı maddeyle engellenirse, kent ne tütün kokar ne de öbür türlü bir ticaret yapılabilir. Yemek yediğimiz restoranın sahibi, “Eğer yasa uygulanırsa ben de restoranı kapatacağım” diyor. niye? “Çünkü Adıyaman’ın tek geçim kaynağı tütündür. Beşerler tütün yetiştirip para kazanmasa kim gelecek burada yemek yemeğe? Tütün yasaklanırsa Adıyaman boşalır aslına bakarsanız zira burada öteki bir iş alanı yok.”
HDP Meclis Üyesi İzzet Karadağ, “Tütün yetiştiricilerinin aksiyonuna esnaf da dayanak verdi” demişti. Karadağ, “Adıyaman halkının geçimi tütün üstünedir. Yalnızca tütün yetiştirenler değil, ortacılar var, dükkanında satanlar var. Yani herkes bir biçimde tütünden sağlıyor geçimini” halinde konuşmuştu.
Karadağ, 1 Temmuz’da başlayan ve 3 gün süren tütün yetiştiricilerinin yol kapatma hareketlerini, Adıyaman’da siyaset yapan biri olarak yakından izledi.
İKİ KESİM ÜRETİCİ VAR
Karadağ, hareketlere niye olan Tarım ve Orman Bakanlığı’nın “yetki belgesi” olmadan tütün ticareti yapmayı yasaklayan yasa hakkında şunları söylemiş oldu:
“Devlet 2017’de maddeyi çıkardı ve tütün ekicilerinin o tarihte yaptığı hareketler niçiniyle uygulamaya geçirmedi. Devlet maddeyi uygulamayı erteledi ancak bu ortada tütün ekicilerinin talepleri ile ilgili bir çalışma yapmadı. Devletin maddeyi hazırlarken yaptığı ikinci yanlış, tütün ekicisinin tütün ekme potansiyelini bilmemesidir. Bazıları 20 dönüme kadar ekebilmekte, bazıları, bilhassa dağ köylerinde, 1 ya da 2-3 dönüm kadar tarlada ekim yapabilmektedir. ötürüsıyla büyük ziraî alanlara ekim yapan kesim ile 2-3 dönüm bahçeye ekim yapanları tıpkı kefeye koymak, 2-3 dönümlük tarlalarda ekim yapan üreticiyi öldürmek demektir. İki kesite tıpkı uygulamayı yapamazsın, koşullar, şartlar farklı. Devlet bu hususta toptancı bir anlayışla bütün tütün üreticilerini tıpkı kefeye koyuyor, temel yanlış da budur. Tıpkı vergilendirme ile halkın karşısına çıkıyor ve bu büyük bir problem yaratıyor. Devletin kayıt altına almak istediği, dağ tütünü dediğimiz iki üç dönümlük tarlalara ekilen tütündür. Devletin bu maddeyi çıkarırken bu ayrımı yapması gerekiyor. Üreticinin de kendisini bu noktada savunması lazım.”
HDP PM Üyesi İzzet Karadağ
YASA HERKESİ İLGİLENDİRİYOR
Yasanın Adıyaman’da yaşayan herkesi ilgilendirdiğini ve uygulandığında herkesi ekonomik olarak olumsuz etkileyeceğini belirten Karadağ, “Eyleme katılanlar tütünle ilgilenen herkestir. Esnaf da takviye verip aksiyona katılıyor. Zira bu tütünün üretimi yasaklanırsa onlar da geçinemeyecek, satış yapamayacak. Bir bütün olarak Adıyaman bu yasaktan etkilenecektir.”
Tütün ekicileri, yerlerinde tütün haricinde öteki bir eser yetiştiremez mi? Karadağ, “Mevcut yerler öteki bir şey üretmeye müsait değildir. Ne sebzecilik ne de diğer bir ziraî üretim yapabilirler” diyor.
Evvelce bölgede hayvancılık yapıldığını söyleyen Karadağ, son 10 yılda hükümetin siyasetleri niçiniyle hayvancılığın da bittiğine dikkat çekti. Karadağ, “Yem fiyatları, ilaç fiyatları, etin ithal edilmesinin hükümet tarafınca tercih edilmesi hayvancılığı öldürdü. Bu beşerler hayvancılık da yapıyorlardı lakin son 10 yılda anlattığım niçinlerle hayvancılık da yapamıyorlar. Bir tek tütün kalıyor geriye” dedi.
Tütüncülük de yasaklanırsa ne yapacak bu beşerler? “Göç edecekler” diyor Karadağ ve ekliyor: “İstanbul’a, Adana’ya, Mersin’e göç etmek zorunda kalacaklar. Öbür seçenekleri yok. Göç, birlikteinde öbür mağduriyetler getirecek. Sudan çıkmış balık üzere olacaklar. Sigortasız, teminatsız çalışacaklar. Adana’da mevsimlik tarım personeli olacaklar. Zira bunların elinde öteki bir meslekleri de yok. Atalarından bu yana tütüncülük yapıyorlar.”
GERÇEKÇİ VERGİ TALEBİ
Maddede getirilmek istenen vergilendirme sistemine de değinen Karadağ, “Yasada tütün ekicisi mevcut tarım vergisiyle vergilendirilmiyor. Tütün ve içki üzere inhisar mamüllerine nasıl bir vergilendirme getiriyorlarsa, tütün ekicisine de tıpkı vergiyi getiriyor. Yani üretici vergisi getirmiyor. Mısır’a, buğdaya, pamuğa uyguladığı vergiyi getirmiyor. Hükümet maddede bu biçimde bir değişikliğe giderse beşerler buna razı olacak. ‘Vergimizi ödeyelim lakin tarım üreticisi üzere vergi verelim’, diyorlar” dedi.
Karadağ, “Geçmişte büyük bir inhisar işletmesi vardı Adıyaman’da, 3 bin-5 bin civarında çalışanı vardı. Tütüne dair hiç bir sorun yoktu. Devlet tütünü tarlada vergilendiriyordu. Kimin ne kadar ekeceği muhakkaktı. Sattığı vakit da kilosu üzerinden vergisini alıyordu” diyerek üreticilerin hakkaniyetli ve gerçekçi bir vergi sistemine itiraz etmeyeceğini vurguladı.
‘SARAYIN VERDİĞİ KARAR’
Karadağ, “Tütün ekicisi muhatap bulamıyor, devlet bir muhatap göndermiyor” diyor lakin Adıyaman’ın 4’ü AK Partili, 1’i CHP’li 5 milletvekili var Meclis’te. Problemler meclise getirilmiyor olabilir mi?
Karadağ, “Halkın bakışı şu: Adıyaman AKP milletvekilleri Saray’dan nasıl bir karar çıkarsa çıksın ‘evet’ diyorlar. Halkın yanın da yer almıyorlar, gelmiyorlar ve problemlerini görmüyorlar. Uzun müddettir milletvekilliği yapan Ahmet Aydın’ı sorumlu tutuyorlar, ‘Gelip bizi dinledi, Ankara’ya gidince bu biçimde bir yasa çıkardı’ diyorlar. Adıyaman milletvekilleri halkın reaksiyonlarını oyalayarak bastırma yoluna gidiyorlar” eleştirisini yaptı.
KOOPERATİF ÜRETİCİYİ KORUMAYACAK
“Kooperatifçiliğin çiftçiler için hakikat bir seçenek olduğunu düşünüyoruz” diyen Karadağ, önerilen kooperatife niye karşı olduklarını ise şu biçimde anlattı: “Burada kooperatifçilik ismine yapılacak şey köylüleri endişelendiriyor. Zira ‘Nasıl bir kooperatifçilik’ tartışması halkla yürütülmedi. İkincisi, bu kooperatif tütün üreticisinin tütününü nasıl fiyatlandıracak? Buna dair bir açıklama yok. Zira hükümet taban fiyat açıklaması yapmadı. Hükümet, ‘taban fiyatı mevcut durumu gözeterek koruyacağım, kooperatif bunun altında bir fiyata alamayacak’ derse üretici tamam diyecek. Kendisini inançta hissedecek. ötürüsıyla kooperatifçilik üzerinden uygulanması düşünülen şey şudur: Dağ tütünü olarak tanımladığımız ve bugün sorun olan kaliteli tütün, 150 liraya kadar fiyat bulmakta. Fakat devlet bir teminat getirmediği için kooperatif 60 liradan almaya karar verebilir. Ve kooperatif haricinde bir seçenek bırakmıyor çıkarılan yasa zira tütünün vilayet dışına çıkarılmasını yasaklıyor. Dışarı çıkardığı vakit yakalanacak, arabası bağlanacak, vergi kaçakçısı üzere yargılanacak. Üretici bu niçinle kooperatifçiliğe karşı. Bu kooperatifçilik köylüler tarafınca kurulan ya da desteklenen bir kooperatif değil. Argümanlara nazaran kimi AKP milletvekillerinin aracılığıyla kooperatif üzerinden bir kısma rant sağlayacak.”
‘HDP İŞÇİNİN YANINDA OLACAK’
Karadağ, “Milletvekillerimiz buraya gelecekler ve olabildiğince bütün tütün ekicileriyle görüşmeye çalışacaklar” diyerek HDP’nin süreci takip edeceğini söylemiş oldu.
“Sorunu Meclis’e taşıyacağız” diyen Karadağ, “Halkın ortaya koyduğu harekette sonuna kadar yanlarında olacağız. Biz onların haklı taleplerini anlıyoruz ve onlar açlık grevi yaparlarsa onlarla bir arada açlık grevine gireceğiz. Onlar yol kapatırlarsa onlarla olacağız” dedi.