Elektriği kesmeye giden çalışanlar anlatıyor: İnsanlığımdan utanıyorum Nur Kaplan
ANKARA – Türkiye süratle taban ücretliler ülkesine dönüşürken, hayatın her alanına peş peşe gelen artırımlar insanların belini bükmeye devam ediyor. Bu yılın bitmesine az bir vakit kalmışken sene içerisinde elektrik ve doğal gaza biroldukça kere artırım yapıldı. Elektrik yüzde 184 zamlanırken, doğal gaz artırımı ise yüzde 164’ü gördü.
Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’nın açıklamalarına göre, bu yılın birinci 7 ayında borcu niçiniyle elektriği kesilen abone sayısı 236 bin 617 iken, ocak ve ağustos periyodunda borcu ödenmediği için doğal gazı kesilen abone sayısı 37 bin 657 olarak kayıtlara geçti.
Uzun yıllar elektrik ve doğal gaz kesmek için konutlara giden ve abonelerle direkt temas kuran güç personelleri Ali Kılıç, Hüseyin Güler ve Taylan Çetin* hanelerde karşılaştıkları yoksulluk tanıklıklarını ve yaşadıkları ‘psikolojik yıpranmayı’ anlattı.
‘O BAYANIN O DENLİ BİR BAKIŞI VARDI Kİ, İNSANLIĞINDAN UTANIYORSUN’
Yaklaşık on yıldır elektrik kesme-açma işi için konutlara giden Ali Kılıç, geçtiğimiz senelerda günde ortalama 30 sefer elektrik kesme süreci gerçekleştirdiğini ama son bir yıldır bu sayının günde 100’e çıktığını, meskenlere gelen faturaların 500 TL ve üzeri olduğunu söylemiş oldu. “Elektrik kesmek demek bir konutun kışın buz üzere olması, aydınlatmanın olmaması, televizyon, telefon, internet yani irtibat de olmaması demek. İnsanı büsbütün hak ve hürriyetinden mahrum bırakmak zorunda kalıyoruz” diyen Kılıç, şunları kaydetti:
“Bu işi yaparken merhametinizi meskende bırakıp o denli çıkmanız lazım, diğer türlü burada çalışamazsınız. Birinci işe başladığımda ‘ödememiş, alışılmış keseceğiz’ diyordum lakin alanda epeyce farklı şeyler gördüm. Bir gün 80 yaşlarında bir teyzenin elektriğini kesmek için gittik, iki çocuk çıktı. Teyze de peşlerinden çıkıp ‘ne yapıyorsunuz’ dedi ve belediyeden yardım aldığını lakin bu ay yardımın gelmediğini, çocukların anne ve babasının öldüğünü söylemiş oldu. O hanımın o an o denli bir bakışı vardı ki, bayanın ayrıntılarını telefonuma girip borcunu ödedim. Ne için elektrik kesiyoruz? Para için. İnsanlığından utanıyorsun.”
‘YOL KESMELER, OTOMOBİLDEN İNDİRMELER, SİLAH ÇEKMELER’
Elektrik kesme-açma işinde çalışan insanların aşikâr bir süre daha sonra ünite değiştirmesi gerektiğini ve işin ruhsal olarak ziyadesiyle yıpratıcı olduğunu söyleyen Kılıç, “Bu işte çalışıp da öteki bir iş aramayan arkadaşımız yoktur, fırsatını bulan gider” dedi. Kılıç, elektrik kesmek için gittiği birtakım mahallelerde yaşadığı ‘tehlikeli anları’ şu biçimde anlattı:
“Sürekli gidiyoruz arbede çıkıyor, polis bekliyoruz. Bundan 3 ay evvel elektrik kestiğimiz an bir adam ardımızdan gelerek enseme parke taşı vurdu. Arkadaşıma sopayla saldırdı. Yol kesmeler, otomobilden indirmeler oluyor. Bir gün kahvede çay içiyoruz, bir adam bizi bulup masanın üstüne tabanca koyup tehdit etti. Biz her gün o mahallelerde, o sokaklardayız. Her gün bu psikolojiyle konuttan çıkıyorum. Evdekiler, ‘Bir gün senin yüzün gülmeyecek mi’ diyorlar.”
‘MAAŞLARIN YETMEDİĞİNİ GÖRÜYORUZ’
Genellikle alt gelir kümesinin yaşadığı bölgelerde yaklaşık 13 yıldır elektrik kesme-açma işi yapan güç emekçisi Taylan Çetin, daha evvel elektriği hiç kesilmeyen insanların bu sene birinci kez elektriğini kesmek zorunda kaldığını söylemiş oldu. Kendi elektrik faturasının birinci sefer 300 liraya çıktığını söz eden Çetin, elektrik kesmek için gittiği sırada insanların ‘paramız yok’, ‘oğlan maaşı alamadı’, ‘patron maaşı vermedi’ telaffuzlarıyla karşılaştığını belirtti. Çetin, şunları kaydetti:
“Gecekondu semtlerinde yaşayanların durumunun olmadığını bildiğimiz biçimde kesmek zorunda kalıyoruz. Emekli maaşıyla geçinen beşerler var, yetmiyor. Bu kadar vakit ödüyorlardı fakat emekli maaşının yetmediğini ve ödeyemediklerini biz de artık görüyoruz. Geçen sene faturalar 300 lirayken kesiyorduk, artık 600 lira olunca kesiyoruz. Vatandaş tek faturayı ödeyemiyor ki, iki faturayı birlikte nasıl ödesin. ‘Ödeyeceğim’ deyince başında bekliyoruz. Artık ödemezse yarın daha fazla ödeyecek. Bir günde 20 yerde kesme süreci yapıyoruz.”
ÖDENMEMİŞ FATURALARDA GÜÇ EMEKÇİLERİNİN DAYANIŞMASI
“Elektriği kaçak bağlayanlara denk geliyoruz. Kaçak elektriği mecbur kalıyor, kullanıyor. Olmayınca ne yapsın?” diye soran Çetin, elektrikte özelleşme periyodunun yaşanmasıyla hizmetin geldiğini ama pahalılaşmanın da başladığını, buna karşı güçte kamu varlığının sürdürülmesi gerektiğini belirtti. Çetin, elektrik kesmek için gittikleri bir meskende yaşananlardan şöyleki bahsetti:
“Bir gün bir meskende beş tane ödenmemiş fatura olduğunu gördük. Baktık konutta hiç bir şey yok, ekmek yok, dolap boş. Takım arkadaşımla cebimizden para çıkarıp ödedik. her insanın cebinde alım gücü düşmüş durumda. Biz de meskende zar güç yetinmeye çalışıyoruz, her şeyi az kullanmaya, az açmaya çalışıyoruz. Bizim de gücümüz tükendi. Bugün benim cebimden para eksiliyorsa bunun tek niçini hükümettir.”
‘KARŞILAŞTIĞIM ANLARI UNUTAMIYORUM’
3 yıldır doğal gaz açma-kapama işi yapan Hüseyin Güler, sıklıkla dar gelirli ailelerin ve çarpık kentleşmenin olduğu bölgelerde süreç yaptığını, günde 40 kere doğal gaz bölümü gerçekleştirdiğini aksi durumda iş yerine ‘Savunma’ vermek zorunda olduğunu söylemiş oldu. Geçen yılki faturalarla bu periyot içinde çok fazla artış olduğunu söyleyen Güler, şöyleki devam etti:
“Karşılaştığım hisleri, anları unutamıyorum. Doğal gaz kesmeye gittiğim bir konutta anneyle çocuklarının hayat dolu, kahkaha sesleri geliyor lakin sen o an onu yapmak zorundasın zira yüzde 70 kota sonun var. Diğer bir konuttan arbede sesleri geliyor, maddiyat yüzünden, duyuyorsun. O an doğal gazı keseceksin ve bunun gerisinden bir cinayetin tetikleyici bile olabilirsin. Huzursuz ve huzursuzsun. Hengame o an kapıyı çaldığında sana da yansıyabilir. Kimse doğal gazını kesen birini kucaklayarak karşılamaz. 8 numaralı daireyi keseceksek, 10’un ziline basıyoruz ‘kontrol’ diyoruz. Kendi iç çekişmemizin ve çatışmanın ortasındayız.”
‘FATURANIN YANLIŞ OKUNDUĞUNU DÜŞÜNÜYORLAR’
“Doğal gaz faturaları bu kadar yükselmedilk evvel en çok yansıyı açma-kapama yapanlar alıyordu. Garip bir biçimde şu an şiddeti ‘fatura okuma’ süreci yapan arkadaşlarımız görüyor. Faturalar yüksek çıkınca beşerler arkadaşlarımızın yanlış okuduğu düşünerek reaksiyon gösteriyorlar” diyen Tekin, güçte özelleşmenin direkt faturalara yansıdığını, kaçak tüketimlerin arttığını, kendi fatura bedeline de ‘alışamadığını’ söylemiş oldu.
*İşçilerin isimleri, işten çıkarılma korkuları niçiniyle değiştirilmiştir.
ANKARA – Türkiye süratle taban ücretliler ülkesine dönüşürken, hayatın her alanına peş peşe gelen artırımlar insanların belini bükmeye devam ediyor. Bu yılın bitmesine az bir vakit kalmışken sene içerisinde elektrik ve doğal gaza biroldukça kere artırım yapıldı. Elektrik yüzde 184 zamlanırken, doğal gaz artırımı ise yüzde 164’ü gördü.
Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı’nın açıklamalarına göre, bu yılın birinci 7 ayında borcu niçiniyle elektriği kesilen abone sayısı 236 bin 617 iken, ocak ve ağustos periyodunda borcu ödenmediği için doğal gazı kesilen abone sayısı 37 bin 657 olarak kayıtlara geçti.
Uzun yıllar elektrik ve doğal gaz kesmek için konutlara giden ve abonelerle direkt temas kuran güç personelleri Ali Kılıç, Hüseyin Güler ve Taylan Çetin* hanelerde karşılaştıkları yoksulluk tanıklıklarını ve yaşadıkları ‘psikolojik yıpranmayı’ anlattı.
‘O BAYANIN O DENLİ BİR BAKIŞI VARDI Kİ, İNSANLIĞINDAN UTANIYORSUN’
Yaklaşık on yıldır elektrik kesme-açma işi için konutlara giden Ali Kılıç, geçtiğimiz senelerda günde ortalama 30 sefer elektrik kesme süreci gerçekleştirdiğini ama son bir yıldır bu sayının günde 100’e çıktığını, meskenlere gelen faturaların 500 TL ve üzeri olduğunu söylemiş oldu. “Elektrik kesmek demek bir konutun kışın buz üzere olması, aydınlatmanın olmaması, televizyon, telefon, internet yani irtibat de olmaması demek. İnsanı büsbütün hak ve hürriyetinden mahrum bırakmak zorunda kalıyoruz” diyen Kılıç, şunları kaydetti:
“Bu işi yaparken merhametinizi meskende bırakıp o denli çıkmanız lazım, diğer türlü burada çalışamazsınız. Birinci işe başladığımda ‘ödememiş, alışılmış keseceğiz’ diyordum lakin alanda epeyce farklı şeyler gördüm. Bir gün 80 yaşlarında bir teyzenin elektriğini kesmek için gittik, iki çocuk çıktı. Teyze de peşlerinden çıkıp ‘ne yapıyorsunuz’ dedi ve belediyeden yardım aldığını lakin bu ay yardımın gelmediğini, çocukların anne ve babasının öldüğünü söylemiş oldu. O hanımın o an o denli bir bakışı vardı ki, bayanın ayrıntılarını telefonuma girip borcunu ödedim. Ne için elektrik kesiyoruz? Para için. İnsanlığından utanıyorsun.”
‘YOL KESMELER, OTOMOBİLDEN İNDİRMELER, SİLAH ÇEKMELER’
Elektrik kesme-açma işinde çalışan insanların aşikâr bir süre daha sonra ünite değiştirmesi gerektiğini ve işin ruhsal olarak ziyadesiyle yıpratıcı olduğunu söyleyen Kılıç, “Bu işte çalışıp da öteki bir iş aramayan arkadaşımız yoktur, fırsatını bulan gider” dedi. Kılıç, elektrik kesmek için gittiği birtakım mahallelerde yaşadığı ‘tehlikeli anları’ şu biçimde anlattı:
“Sürekli gidiyoruz arbede çıkıyor, polis bekliyoruz. Bundan 3 ay evvel elektrik kestiğimiz an bir adam ardımızdan gelerek enseme parke taşı vurdu. Arkadaşıma sopayla saldırdı. Yol kesmeler, otomobilden indirmeler oluyor. Bir gün kahvede çay içiyoruz, bir adam bizi bulup masanın üstüne tabanca koyup tehdit etti. Biz her gün o mahallelerde, o sokaklardayız. Her gün bu psikolojiyle konuttan çıkıyorum. Evdekiler, ‘Bir gün senin yüzün gülmeyecek mi’ diyorlar.”
‘MAAŞLARIN YETMEDİĞİNİ GÖRÜYORUZ’
Genellikle alt gelir kümesinin yaşadığı bölgelerde yaklaşık 13 yıldır elektrik kesme-açma işi yapan güç emekçisi Taylan Çetin, daha evvel elektriği hiç kesilmeyen insanların bu sene birinci kez elektriğini kesmek zorunda kaldığını söylemiş oldu. Kendi elektrik faturasının birinci sefer 300 liraya çıktığını söz eden Çetin, elektrik kesmek için gittiği sırada insanların ‘paramız yok’, ‘oğlan maaşı alamadı’, ‘patron maaşı vermedi’ telaffuzlarıyla karşılaştığını belirtti. Çetin, şunları kaydetti:
“Gecekondu semtlerinde yaşayanların durumunun olmadığını bildiğimiz biçimde kesmek zorunda kalıyoruz. Emekli maaşıyla geçinen beşerler var, yetmiyor. Bu kadar vakit ödüyorlardı fakat emekli maaşının yetmediğini ve ödeyemediklerini biz de artık görüyoruz. Geçen sene faturalar 300 lirayken kesiyorduk, artık 600 lira olunca kesiyoruz. Vatandaş tek faturayı ödeyemiyor ki, iki faturayı birlikte nasıl ödesin. ‘Ödeyeceğim’ deyince başında bekliyoruz. Artık ödemezse yarın daha fazla ödeyecek. Bir günde 20 yerde kesme süreci yapıyoruz.”
ÖDENMEMİŞ FATURALARDA GÜÇ EMEKÇİLERİNİN DAYANIŞMASI
“Elektriği kaçak bağlayanlara denk geliyoruz. Kaçak elektriği mecbur kalıyor, kullanıyor. Olmayınca ne yapsın?” diye soran Çetin, elektrikte özelleşme periyodunun yaşanmasıyla hizmetin geldiğini ama pahalılaşmanın da başladığını, buna karşı güçte kamu varlığının sürdürülmesi gerektiğini belirtti. Çetin, elektrik kesmek için gittikleri bir meskende yaşananlardan şöyleki bahsetti:
“Bir gün bir meskende beş tane ödenmemiş fatura olduğunu gördük. Baktık konutta hiç bir şey yok, ekmek yok, dolap boş. Takım arkadaşımla cebimizden para çıkarıp ödedik. her insanın cebinde alım gücü düşmüş durumda. Biz de meskende zar güç yetinmeye çalışıyoruz, her şeyi az kullanmaya, az açmaya çalışıyoruz. Bizim de gücümüz tükendi. Bugün benim cebimden para eksiliyorsa bunun tek niçini hükümettir.”
‘KARŞILAŞTIĞIM ANLARI UNUTAMIYORUM’
3 yıldır doğal gaz açma-kapama işi yapan Hüseyin Güler, sıklıkla dar gelirli ailelerin ve çarpık kentleşmenin olduğu bölgelerde süreç yaptığını, günde 40 kere doğal gaz bölümü gerçekleştirdiğini aksi durumda iş yerine ‘Savunma’ vermek zorunda olduğunu söylemiş oldu. Geçen yılki faturalarla bu periyot içinde çok fazla artış olduğunu söyleyen Güler, şöyleki devam etti:
“Karşılaştığım hisleri, anları unutamıyorum. Doğal gaz kesmeye gittiğim bir konutta anneyle çocuklarının hayat dolu, kahkaha sesleri geliyor lakin sen o an onu yapmak zorundasın zira yüzde 70 kota sonun var. Diğer bir konuttan arbede sesleri geliyor, maddiyat yüzünden, duyuyorsun. O an doğal gazı keseceksin ve bunun gerisinden bir cinayetin tetikleyici bile olabilirsin. Huzursuz ve huzursuzsun. Hengame o an kapıyı çaldığında sana da yansıyabilir. Kimse doğal gazını kesen birini kucaklayarak karşılamaz. 8 numaralı daireyi keseceksek, 10’un ziline basıyoruz ‘kontrol’ diyoruz. Kendi iç çekişmemizin ve çatışmanın ortasındayız.”
‘FATURANIN YANLIŞ OKUNDUĞUNU DÜŞÜNÜYORLAR’
“Doğal gaz faturaları bu kadar yükselmedilk evvel en çok yansıyı açma-kapama yapanlar alıyordu. Garip bir biçimde şu an şiddeti ‘fatura okuma’ süreci yapan arkadaşlarımız görüyor. Faturalar yüksek çıkınca beşerler arkadaşlarımızın yanlış okuduğu düşünerek reaksiyon gösteriyorlar” diyen Tekin, güçte özelleşmenin direkt faturalara yansıdığını, kaçak tüketimlerin arttığını, kendi fatura bedeline de ‘alışamadığını’ söylemiş oldu.
*İşçilerin isimleri, işten çıkarılma korkuları niçiniyle değiştirilmiştir.