Araştırma: Türkiye’de gençlerin AB üyeliğine dayanağı çok yüksek Türkiye’de kamuoyunun Avrupa Birliği’nin yanı sıra ABD, Rusya ve milletlerarası örgütler konusundaki değişen yaklaşımlarını ele alan en yeni kamuoyu yoklaması yayımlandı. ergenlerde AB üyeliğine dayanak çok yüksek, Rusya giderek tehdit olarak görülüyor.
Alman Marshall Fonu (GMF) tarafınca gerçekleştirilen ve Türkiye kamuoyunun Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik yaklaşımının en aktüel fotoğrafını çeken “Türkiye’nin AB Algıları” araştırmasının sonuçları, Perşembe günü kamuoyuyla paylaşıldı.
Araştırma, Türkiye’nin 18 yaş üstü nüfusunu temsil eden 2.180 şahısla, 27 vilayette Mart ayında yüz yüze görüşmelerle gerçekleştirildi.
Araştırma’ya bakılırsa, Türkiye’de kamuoyu memleketler arası konularda kendisine en yakın ortak olarak Avrupa Birliği’ni görürken ve başka ülke kümelerine nazaran dünya problemlerini çözmede AB’nin en aktif güç olduğu düşünülürken, bu eğilim genel nüfusa oranla en çok 18-24 yaş aralığında, yani ergenlerde gözlemleniyor.
İştirakçilerin yüzde 58’i AB üyeliğinin Türkiye için güzel bir şey olduğunu düşünüyor. Bu oran geçen sene yüzde 56 idi. 18-24 yaş aralığındakiler içinde üyeliğe takviye yüzde 73 seviyesinde. Yani her dört gençten üçü Türkiye’nin AB üyeliğine evet diyor.
İştirakçilerin yüzde 60’ı Avrupalılar hakkında olumlu düşünürken, bu oran gençler içinde yüzde 76.
Türkiye’nin AB tam üyeliği için referandum olması durumunda “evet” oyu kullanacakların oranı ise yüzde 61. Bu oran gençler içinde yüzde 75’e tırmanıyor. Bu oran, geçen sene yapılan araştırmada da yüzde 69 idi.
GMF’in Brüksel’de yerleşik kıdemli araştırmacısı ve CATS IPC-Stiftung Mercator araştırmacısı Dr. Kadri Taştan, Türkiye kamuoyunda Avrupa Birliği iştirak müzakerelerinin hala bir çıpa olmaya devam ettiğini ve AB üyeliğinin bilhassa gençlerin gözünde ekonomik güzelleşme, istihdam ve demokratikleşme perspektifinden değerlendirildiğini belirtiyor.
Gazete Duvar’a konuşan Taştan, “İçlerinde daha evvel hiç oy kullanmamış bir bölümün de olduğu bu gençlerin AB’ye bu kadar olumlu bakıyor olması, ülkeyi nerede görmek istediklerine dair bir referans manası taşıyor” diyor.
Taştan’a bakılırsa, gençlerin AB tam üyelik sürecine bu kadar olumlu yaklaşması, hem de, AB-Türkiye münasebetlerinin âlâ seyrettiği periyotta yatırımların artıp demokratik standartların yükseldiğine dair tecrübelerle de alakalı.
“AB’nin normatif dönüştürücü gücünü, coğrafyasındaki ülkeler üstündeki tesirini göz önüne alması gerekiyor. Yaşanan onca siyasi krize, Batı zıtlığına karşın gençlerin bu derece kuvvetli bir takviye verdiği bir müddetç ortadayken, Brüksel’in de Türkiye ile bağlarına yalnızca çıkar odaklı yaklaşmaması ve gençlerin AB ile irtibatta kalacağı yeni bir sistem geliştirilmesi lazım.”
Bu yılın başında, Almanya’nın saygın fikir kuruluşlarından Siyaset ve Bilim Vakfı (SWP) bünyesindeki Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) yeni bir rapor yayımlamış ve AB ile üyelik sürecinin fiilen rafa kalktığı mevcut devirde, AB ile Türkiye içinde gençlik ve sivil toplum üzerinden diyaloğun güçlendirilmesi önerilmişti. Raporda bu cins programlar aracılığıyla halklar içinde itimadın bir daha inşasının sağlanabileceği belirtilmişti.
ÜYELİK 15 SENEYE
Öte yandan, araştırmada iştirakçiler, üyeliğin on ila on beş yıl içerisinde olacağını düşünürken, yüzde 68,8’i coğrafik manada, yüzde 57,2’si tarihi manada, yüzde 45,6’sı ekonomik manada, yüzde 44,5’i güvenlik açısından ve yüzde 33,1’i kültürel açıdan Türkiye’yi Avrupa’nın bir kesimi olarak görüyorlar.
Lakin, iştirakçilerin yarısı AB’nin Türkiye’yi üyeliğe kabul etme niyetinin olmadığını, onu yalnızca oyaladığını düşünüyor. İştirakçilerin yüzde 44’ü ise, Türkiye’nin hiç bir vakit üye olmayacağını düşünüyor. Bu oran geçen sene yüzde 39,7 idi. ötürüsıyla AB üyeliğine olan inanç zayıflıyor.
Stockholm Üniversitesi Türkiye Bilimleri Enstitüsü Lideri ve Türkiye uzmanı Doç. Dr. Paul Levin, Türkiye kamuoyunda AB üyeliğine yönelik takviyenin artmakta olduğunu, fakat 2004 yılı başındaki seviyeler kadar kuvvetli olmadığını belirtiyor.
“AB başkanlarının, Türkiye ile iştirak müzakereleri açıldıktan kısa müddet daha sonra tam üyeliğe alternatifler hakkında konuşmaya başlamalarından beri Türklerin büyük kısmı kendilerini gözden çıkarılmış hissediyorlar” diyor Levin.
ötürüsıyla, kamuoyu takviyesinin eski seviyelere gelmesi için Brüksel nezdinde de bu algının değiştirilmesi gerekiyor.
Levin’e bakılırsa, Rusya’nın Ukrayna işgali ve 2015 yılında yaşanan mülteci krizi, Türkiye’nin jeostratejik değerine ve Ankara’nın yararlı bir ortak olabileceğine biroldukca Avrupalı siyasetçinin dikkat çekmesine yol açtı.
“Her iki kriz de Ankara’ya AB açısından kıymetini gösterme fırsatı sundu. Fakat, Türkiye’nin ekseriyetle saldırgan bir tavır sergileyen dış siyaseti ve demokratik kıymetler ile hukukun üstünlüğünden önemli biçimde uzaklaşılan iç siyaset uygulamaları, Brüksel’de ve öteki AB başşehirlerinde Türkiye’nin üyeliğine yönelik derin bir kuşkuculuğu da birlikteinde getirdi. Bu giderek pragmatik bir hal alan alakayı karmaşıklaştıran şey ise, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü merkezine yerleştiren iştirak müzakereleriyle resmi olarak sonlandırılıyor oluşu” diyor Levin.
Öte yandan, ülke iktisadının uygunlaşması (yüzde 49,6) ve insan hakları sicilinin düzelmesinin (yüzde 40,4) ise, Türkiye’nin AB üyeliğini kolaylaştıracağı kanısı paylaşılıyor.
Fakat AB konusunda bilgi seviyesi çok yüksek değil. İştirakçilerin yalnızca beşte biri, AB siyasetleri ve kurumları hakkında bilgi sahibi.
Gençlerin bakış açısından, üyelik konusunda en büyük katkının ise demokrasinin gelişimi, halkın idareye iştirakinin yaygınlaşması, ekonomik kalkınma, demokrasi ve istihdam imkanları üzerinden elde edileceği düşünülüyor.
Halkın yüzde 47’lik kesiti, AB’ye itimat duyduğunu söylüyor. Bu oran, bundan evvelki araştırmanın yapıldığı 2021 yılında yüzde 40 idi. NATO’ya inanç ise geçen sene yüzde 32 iken bu sene yüzde 39’a ulaşmış durumda.
Birleşmiş Milletler’e itimat yüzde 35 iken, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi iştirakçilerin yarısının inancını kazanmış.
Taştan, “NATO’ya inancın artma trendine girmesi, Rusya’nın Ukrayna işgali daha sonrasında Rusya’ya dair hissedilen tehdit algısıyla alakalı. Batı merkezli memleketler arası kurum ve kuruluşlara bir itimat artışı olduğu görülüyor” diyor.
DÜNYA PROBLEMLERİNİN TAHLİLİNDE KİM ROL ALSIN?
Dünya problemlerinin tahlilinde AB ülkelerinin rol alması gerektiğini düşünenlerin oranı, yüzde 35,6 iken, bu oran genç iştirakçiler içinde yüzde 43,8’e tırmanıyor. Rusya’nın kelam sahibi olmasının daha güzel sonuçlar doğuracağını söyleyenler geçen sene iştirakçilerin yüzde 10’u iken, bu sene yüzde 3,8’e gerilemiş durumda.
Rusya’nın Ukrayna işgali ise, Türkiye kamuoyunda Rusya algısını çarpıcı halde değiştirmiş durumda. Türk vatandaşlar artık Rusya’yı eskisi üzere bir ortak olarak görmezken, onu güvenlik tehdidi olarak gorenlerin oranında da çarpıcı bir artış kelam konusu.
Rusya devlet lideri Vladimir Putin hakkında olumlu niyetler ise geçen seniçin bu yana sert bir düşüş gösteriyor. Geçen sene iştirakçilerin neredeyse onda birinin olumlu fikir tabir ettiği Putin hakkındaki “olumlu yanıtlar” bu sene yüzde 5 düzebir daha gerilemiş. Buna rağmen Almanya şansölyesi hakkındaki olumlu görüşlerde yüzde 10,7’den yüzde 13,3’e gerçek bir sıçrama var.
İştirakçilerin yüzde 43’ü Türkiye’nin Rusya-Ukrayna içinde arabulucu olması gerektiğini düşünürken yüzde 40’lık kesim tarafsızlıktan yana. Yalnızca yüzde 4’lük bir kesim Türkiye’nin Rusya ile birlikte hareket etmesi gerektiğini düşünüyor.
Türkiye ile Rusya’nın Libya’dan Üst Karabağ’a ve bilhassa Rusların hava atakları kararı yalnızca iki sene evvel 34 Türk askerinin öldürüldüğü Suriye’de birbirine rakip cephelerde yer aldıklarına dikkat çeken Türkiye uzmanı Levin, son bir senede yaşanan bu algı değişiminin ve Rusya’ya dair doğan tehdit algısının çok rasyonel olduğunu belirtiyor.
TEK BAŞINA HAREKET ETME VE TARAFSIZ KALMA EĞİLİMİ
Öte yandan Türkiye’nin memleketler arası platformlarda tek başına hareket etmesi gerektiğini düşünenlerin sayısında da yaklaşık dörtte birlik bir artış var. “Uluslararası sorunlarda Türkiye hiç kimselerle bir arada hareket etmemelidir” diyenlerin oranı geçen sene yüzde 15,9 iken bu sene yüzde 24,6’ya yükseldi.
“Türkiye kamuoyunda tek başına hareket etme ve tarafsız kalma, tabir-i caizse hiç bir probleme “bulaşmama” eğilimi güçleniyor” diye açıklıyor Dr. Taştan.
bir daha de iştirakçilerin üçte biri, memleketler arası konularda Türkiye’nin AB ülkeleriyle yakın işbirliği içerisinde olması gerektiğini düşünüyor.
Türkiye açısından en kıymetli ortak ülkeler olarak ise, yüzde 47’lik kesim Azerbaycan’ı, yüzde 15’lik kesim ise Almanya’yı görüyor. Onu yüzde 13 ile Rusya Federasyonu izliyor.
Çocuğunun Avrupa’da eğitim almasını tercih ettiği ülkeler içinde ise, Almanya birinci sırada geliyor. Onu İngiltere takip ediyor.
Levin, bu ülke tercihlerini, Türkiye kökenli diasporanın bu ülkelerde kuvvetli bulunmasına ve iki ülke içindeki toplumsal temaslara bağlıyor.
Taştan’a nazaran ise, “Türkiye kamuoyu, Almanya’yı jeopolitik bir güç olmak yerine refah ve ekonomik gelişmişlik timsali olarak bakılırsarek, ömür standartları açısından bu ülkeyi bir referans kabul ediyor.”
Geçtiğimiz günlerde Almanya’nın yeni şansölyesi Olaf Scholz’un Türkiye ziyaretinin akabinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, şahsen Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile TBMM Dışişleri Komitesi Lideri Çağatay Kılıç’ı Almanya ile bağlar konusunda özel olarak bakılırsavlendirmişti.
RUSYA VE ABD, EN BÜYÜK TEHDİT OLARAK GÖRÜLÜYOR
Lakin halkın yüzde 60’ı ABD’yi, yüzde 31’i ise Rusya’yı Türkiye açısından en büyük tehdit olarak görüyor. bundan evvelki kamuoyu yoklamasında halkın yalnızca yüzde 19’u Rusya’yı bir tehdit olarak kabul ediyordu.
Taştan’a bakılırsa, Rusya’ya yönelik olumsuz algının ABD’ye yönelik müspet bir yaklaşıma yansımamasının gerisinde Türkiye’de yıllardır kökleşen anti-Amerikancılığın tesiri kelam konusu.
Emsal biçimde, Türkiye uzmanı Levin de ABD’nin Suriye’de YPG’ye verdiği takviyenin Türkiye tarafınca düşmanca bir adım olarak algılanması, Washington’un 2016 yılında Türkiye’de gerçekleşen başarısız darbe teşebbüsünden sorumlu görülmesi, S-400 alımının akabinde ABD’nin yaptırım paketini devreye sokması ve ülkede geçmişi epey eskilere dayanan anti-emperyalist geleneğin birden fazla vakit açık bir anti-Amerikancılıkla birlikte ilerlemesi, ABD’ye yönelik kuşkunun arkasındaki temel dinamikler olarak görülüyor.
Alman Memleketler arası ve Güvenlik Münasebetleri Enstitüsü’nün (SWP) Türkiye Araştırmaları Kısmı’nda (CATS) araştırmacısı Galip Dalay ise bu bahse farklı bir perspektiften bakmayı öneriyor:
“Türkiye’de Avrupa Birliği, bir iç siyaset problemi olarak görülüyor ve AB iştirak süreci ve bu süreçte kabul edilen ahenk paketleri kendi demokratik standartlarımızın yükseltilmesi, daha fazla “dünyalı olmak”, dünyaya entegre olmak, ekonomik imkanlar yaratmak üzerinden okunuyor. ABD ise ekseriyetle dış siyaset ve güvenlik başlıkları üzerinden okunuyor. Bu tehdit algısı da, ötürüsıyla, dış siyasette yaşanan son krizlerin hasılatı olarak görülmeli” diyor Dalay.
Öte yandan, halkın yüzde 38’i Türkiye’nin Orta Doğu, Balkanlar ve Kuzey Afrika’da daha etkin bir rol üstlenmesini isterken, yüzde 58,7’lik kıymetli bir kesim ise iç sıkıntıların öncelikli olarak çözülmesinden yana.
İştirakçilerin yüzde 64’ü barışı teminat altına almak için müzakerelere, yüzde 34’ü ise askeri güce işaret ediyor.
SURİYE KONUSUNU HALK NASIL GÖRÜYOR?
Suriye konusunda ise halkın başı karışık.
İştirakçilerin yarısı Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunup Esad idaresinin değiştirilmesi gerektiğini düşünürken, beş bireyden biri Esad’ın liderliğinde iç savaş öncesi statüye geri dönülmesi gerektiğini tabir ediyor.
Taştan, “Türkiye kamuoyunun Suriye sorununa ekseriyetle Kürt sorunu ve Suriye’nin toprak bütünlüğü problemi üzerinden yaklaştığını ve burada Kürtlerin başka bir devletçik kurması durumunda bölge açısından bir örnek teşkil edebileceğinden tasa duyulduğunu” kaydediyor ve Esad’ın Türkiye’de kamuoyu nezdinde meşruiyetini yitirdiğini ekliyor.
Dalay’a nazaran ise, Türkiye’de kamuoyunda büyük bir kesim için Esad bir ortak olarak görülmüyor.
“Bu tablo karşısında, Esad rejimiyle olağanlaşma ihtimali görmüyorum. Güvenlik ve istihbarat alanındaki angajmanlar haricinde yakın vadede bir siyasal olağanlaşma pek mümkün değil” diyor Dalay.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE ETRAF ŞUURUNDA ARTIŞ
Araştırma ayrıyeten iklim değişikliği ve etraf konusunda da bir şuur artışına işaret ediyor.
İştirakçilerin yüzde 75’i yavaş bir ekonomik büyümeye ve iş kayıplarına sebep olsa da çevreyi muhafazaya öncelik verilmelidir görüşünü desteklerken, iştirakçilerin beşte biri etraf ziyan görse bile ekonomik büyüme ve iş imkânları yaratmanın öncelikli olması gerektiğini savunuyor.
Öte yandan, iklim değişikliğiyle gayrette sorumluluk yüklenmesi gereken en değerli aktör olarak işletmeler / fabrikalar (yüzde 51), bireyler (yüzde 36), Türk hükümeti (yüzde 31) ve BM (yüzde 17) görülürken, iştirakçilerin yüzde 62’si de iklim değişikliğini dünya için bir tehdit olarak görüyor.
Taştan’a bakılırsa, “Türkiye’de bu mevzudaki şuur seviyesi geçen sene de yüksekti, fakat bu trendde bir artış kelam konusu. Geçen sene Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşanan seller, önemli kuraklık tehlikesi ve orman yangınları bu husustaki hassasiyeti artırmış olabilir.”
Avrupa Birliği de Türkiye ile üyelik sürecinde iklim değişikliği konusunda ahenkleştirme gayretlerine önümüzdeki devirde sürat verecek.
Avrupa Komitesi, 14 Mart günü onayladığı Türkiye’ye yönelik iştirak öncesi yardım aracı kapsamındaki kırsal kalkınma programı (IPARD) dahilinde 2021-2017 periyodu için Türkiye’nin kırsal alanlarında toplamda 1 milyar Euro’yu aşan yatırımlara takviye olacak ve bu kapsamda iklim değişikliğiyle uğraş, yenilikçi, etraf ve iklim dostu teknoloji transferi, güç verimliliği üzere alanlarda projeler geliştirilecek.
Alman Marshall Fonu (GMF) tarafınca gerçekleştirilen ve Türkiye kamuoyunun Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik yaklaşımının en aktüel fotoğrafını çeken “Türkiye’nin AB Algıları” araştırmasının sonuçları, Perşembe günü kamuoyuyla paylaşıldı.
Araştırma, Türkiye’nin 18 yaş üstü nüfusunu temsil eden 2.180 şahısla, 27 vilayette Mart ayında yüz yüze görüşmelerle gerçekleştirildi.
Araştırma’ya bakılırsa, Türkiye’de kamuoyu memleketler arası konularda kendisine en yakın ortak olarak Avrupa Birliği’ni görürken ve başka ülke kümelerine nazaran dünya problemlerini çözmede AB’nin en aktif güç olduğu düşünülürken, bu eğilim genel nüfusa oranla en çok 18-24 yaş aralığında, yani ergenlerde gözlemleniyor.
İştirakçilerin yüzde 58’i AB üyeliğinin Türkiye için güzel bir şey olduğunu düşünüyor. Bu oran geçen sene yüzde 56 idi. 18-24 yaş aralığındakiler içinde üyeliğe takviye yüzde 73 seviyesinde. Yani her dört gençten üçü Türkiye’nin AB üyeliğine evet diyor.
İştirakçilerin yüzde 60’ı Avrupalılar hakkında olumlu düşünürken, bu oran gençler içinde yüzde 76.
Türkiye’nin AB tam üyeliği için referandum olması durumunda “evet” oyu kullanacakların oranı ise yüzde 61. Bu oran gençler içinde yüzde 75’e tırmanıyor. Bu oran, geçen sene yapılan araştırmada da yüzde 69 idi.
GMF’in Brüksel’de yerleşik kıdemli araştırmacısı ve CATS IPC-Stiftung Mercator araştırmacısı Dr. Kadri Taştan, Türkiye kamuoyunda Avrupa Birliği iştirak müzakerelerinin hala bir çıpa olmaya devam ettiğini ve AB üyeliğinin bilhassa gençlerin gözünde ekonomik güzelleşme, istihdam ve demokratikleşme perspektifinden değerlendirildiğini belirtiyor.
Gazete Duvar’a konuşan Taştan, “İçlerinde daha evvel hiç oy kullanmamış bir bölümün de olduğu bu gençlerin AB’ye bu kadar olumlu bakıyor olması, ülkeyi nerede görmek istediklerine dair bir referans manası taşıyor” diyor.
Taştan’a bakılırsa, gençlerin AB tam üyelik sürecine bu kadar olumlu yaklaşması, hem de, AB-Türkiye münasebetlerinin âlâ seyrettiği periyotta yatırımların artıp demokratik standartların yükseldiğine dair tecrübelerle de alakalı.
“AB’nin normatif dönüştürücü gücünü, coğrafyasındaki ülkeler üstündeki tesirini göz önüne alması gerekiyor. Yaşanan onca siyasi krize, Batı zıtlığına karşın gençlerin bu derece kuvvetli bir takviye verdiği bir müddetç ortadayken, Brüksel’in de Türkiye ile bağlarına yalnızca çıkar odaklı yaklaşmaması ve gençlerin AB ile irtibatta kalacağı yeni bir sistem geliştirilmesi lazım.”
Bu yılın başında, Almanya’nın saygın fikir kuruluşlarından Siyaset ve Bilim Vakfı (SWP) bünyesindeki Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) yeni bir rapor yayımlamış ve AB ile üyelik sürecinin fiilen rafa kalktığı mevcut devirde, AB ile Türkiye içinde gençlik ve sivil toplum üzerinden diyaloğun güçlendirilmesi önerilmişti. Raporda bu cins programlar aracılığıyla halklar içinde itimadın bir daha inşasının sağlanabileceği belirtilmişti.
ÜYELİK 15 SENEYE
Öte yandan, araştırmada iştirakçiler, üyeliğin on ila on beş yıl içerisinde olacağını düşünürken, yüzde 68,8’i coğrafik manada, yüzde 57,2’si tarihi manada, yüzde 45,6’sı ekonomik manada, yüzde 44,5’i güvenlik açısından ve yüzde 33,1’i kültürel açıdan Türkiye’yi Avrupa’nın bir kesimi olarak görüyorlar.
Lakin, iştirakçilerin yarısı AB’nin Türkiye’yi üyeliğe kabul etme niyetinin olmadığını, onu yalnızca oyaladığını düşünüyor. İştirakçilerin yüzde 44’ü ise, Türkiye’nin hiç bir vakit üye olmayacağını düşünüyor. Bu oran geçen sene yüzde 39,7 idi. ötürüsıyla AB üyeliğine olan inanç zayıflıyor.
Stockholm Üniversitesi Türkiye Bilimleri Enstitüsü Lideri ve Türkiye uzmanı Doç. Dr. Paul Levin, Türkiye kamuoyunda AB üyeliğine yönelik takviyenin artmakta olduğunu, fakat 2004 yılı başındaki seviyeler kadar kuvvetli olmadığını belirtiyor.
“AB başkanlarının, Türkiye ile iştirak müzakereleri açıldıktan kısa müddet daha sonra tam üyeliğe alternatifler hakkında konuşmaya başlamalarından beri Türklerin büyük kısmı kendilerini gözden çıkarılmış hissediyorlar” diyor Levin.
ötürüsıyla, kamuoyu takviyesinin eski seviyelere gelmesi için Brüksel nezdinde de bu algının değiştirilmesi gerekiyor.
Levin’e bakılırsa, Rusya’nın Ukrayna işgali ve 2015 yılında yaşanan mülteci krizi, Türkiye’nin jeostratejik değerine ve Ankara’nın yararlı bir ortak olabileceğine biroldukca Avrupalı siyasetçinin dikkat çekmesine yol açtı.
“Her iki kriz de Ankara’ya AB açısından kıymetini gösterme fırsatı sundu. Fakat, Türkiye’nin ekseriyetle saldırgan bir tavır sergileyen dış siyaseti ve demokratik kıymetler ile hukukun üstünlüğünden önemli biçimde uzaklaşılan iç siyaset uygulamaları, Brüksel’de ve öteki AB başşehirlerinde Türkiye’nin üyeliğine yönelik derin bir kuşkuculuğu da birlikteinde getirdi. Bu giderek pragmatik bir hal alan alakayı karmaşıklaştıran şey ise, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü merkezine yerleştiren iştirak müzakereleriyle resmi olarak sonlandırılıyor oluşu” diyor Levin.
Öte yandan, ülke iktisadının uygunlaşması (yüzde 49,6) ve insan hakları sicilinin düzelmesinin (yüzde 40,4) ise, Türkiye’nin AB üyeliğini kolaylaştıracağı kanısı paylaşılıyor.
Fakat AB konusunda bilgi seviyesi çok yüksek değil. İştirakçilerin yalnızca beşte biri, AB siyasetleri ve kurumları hakkında bilgi sahibi.
Gençlerin bakış açısından, üyelik konusunda en büyük katkının ise demokrasinin gelişimi, halkın idareye iştirakinin yaygınlaşması, ekonomik kalkınma, demokrasi ve istihdam imkanları üzerinden elde edileceği düşünülüyor.
Halkın yüzde 47’lik kesiti, AB’ye itimat duyduğunu söylüyor. Bu oran, bundan evvelki araştırmanın yapıldığı 2021 yılında yüzde 40 idi. NATO’ya inanç ise geçen sene yüzde 32 iken bu sene yüzde 39’a ulaşmış durumda.
Birleşmiş Milletler’e itimat yüzde 35 iken, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi iştirakçilerin yarısının inancını kazanmış.
Taştan, “NATO’ya inancın artma trendine girmesi, Rusya’nın Ukrayna işgali daha sonrasında Rusya’ya dair hissedilen tehdit algısıyla alakalı. Batı merkezli memleketler arası kurum ve kuruluşlara bir itimat artışı olduğu görülüyor” diyor.
DÜNYA PROBLEMLERİNİN TAHLİLİNDE KİM ROL ALSIN?
Dünya problemlerinin tahlilinde AB ülkelerinin rol alması gerektiğini düşünenlerin oranı, yüzde 35,6 iken, bu oran genç iştirakçiler içinde yüzde 43,8’e tırmanıyor. Rusya’nın kelam sahibi olmasının daha güzel sonuçlar doğuracağını söyleyenler geçen sene iştirakçilerin yüzde 10’u iken, bu sene yüzde 3,8’e gerilemiş durumda.
Rusya’nın Ukrayna işgali ise, Türkiye kamuoyunda Rusya algısını çarpıcı halde değiştirmiş durumda. Türk vatandaşlar artık Rusya’yı eskisi üzere bir ortak olarak görmezken, onu güvenlik tehdidi olarak gorenlerin oranında da çarpıcı bir artış kelam konusu.
Rusya devlet lideri Vladimir Putin hakkında olumlu niyetler ise geçen seniçin bu yana sert bir düşüş gösteriyor. Geçen sene iştirakçilerin neredeyse onda birinin olumlu fikir tabir ettiği Putin hakkındaki “olumlu yanıtlar” bu sene yüzde 5 düzebir daha gerilemiş. Buna rağmen Almanya şansölyesi hakkındaki olumlu görüşlerde yüzde 10,7’den yüzde 13,3’e gerçek bir sıçrama var.
İştirakçilerin yüzde 43’ü Türkiye’nin Rusya-Ukrayna içinde arabulucu olması gerektiğini düşünürken yüzde 40’lık kesim tarafsızlıktan yana. Yalnızca yüzde 4’lük bir kesim Türkiye’nin Rusya ile birlikte hareket etmesi gerektiğini düşünüyor.
Türkiye ile Rusya’nın Libya’dan Üst Karabağ’a ve bilhassa Rusların hava atakları kararı yalnızca iki sene evvel 34 Türk askerinin öldürüldüğü Suriye’de birbirine rakip cephelerde yer aldıklarına dikkat çeken Türkiye uzmanı Levin, son bir senede yaşanan bu algı değişiminin ve Rusya’ya dair doğan tehdit algısının çok rasyonel olduğunu belirtiyor.
TEK BAŞINA HAREKET ETME VE TARAFSIZ KALMA EĞİLİMİ
Öte yandan Türkiye’nin memleketler arası platformlarda tek başına hareket etmesi gerektiğini düşünenlerin sayısında da yaklaşık dörtte birlik bir artış var. “Uluslararası sorunlarda Türkiye hiç kimselerle bir arada hareket etmemelidir” diyenlerin oranı geçen sene yüzde 15,9 iken bu sene yüzde 24,6’ya yükseldi.
“Türkiye kamuoyunda tek başına hareket etme ve tarafsız kalma, tabir-i caizse hiç bir probleme “bulaşmama” eğilimi güçleniyor” diye açıklıyor Dr. Taştan.
bir daha de iştirakçilerin üçte biri, memleketler arası konularda Türkiye’nin AB ülkeleriyle yakın işbirliği içerisinde olması gerektiğini düşünüyor.
Türkiye açısından en kıymetli ortak ülkeler olarak ise, yüzde 47’lik kesim Azerbaycan’ı, yüzde 15’lik kesim ise Almanya’yı görüyor. Onu yüzde 13 ile Rusya Federasyonu izliyor.
Çocuğunun Avrupa’da eğitim almasını tercih ettiği ülkeler içinde ise, Almanya birinci sırada geliyor. Onu İngiltere takip ediyor.
Levin, bu ülke tercihlerini, Türkiye kökenli diasporanın bu ülkelerde kuvvetli bulunmasına ve iki ülke içindeki toplumsal temaslara bağlıyor.
Taştan’a nazaran ise, “Türkiye kamuoyu, Almanya’yı jeopolitik bir güç olmak yerine refah ve ekonomik gelişmişlik timsali olarak bakılırsarek, ömür standartları açısından bu ülkeyi bir referans kabul ediyor.”
Geçtiğimiz günlerde Almanya’nın yeni şansölyesi Olaf Scholz’un Türkiye ziyaretinin akabinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, şahsen Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile TBMM Dışişleri Komitesi Lideri Çağatay Kılıç’ı Almanya ile bağlar konusunda özel olarak bakılırsavlendirmişti.
RUSYA VE ABD, EN BÜYÜK TEHDİT OLARAK GÖRÜLÜYOR
Lakin halkın yüzde 60’ı ABD’yi, yüzde 31’i ise Rusya’yı Türkiye açısından en büyük tehdit olarak görüyor. bundan evvelki kamuoyu yoklamasında halkın yalnızca yüzde 19’u Rusya’yı bir tehdit olarak kabul ediyordu.
Taştan’a bakılırsa, Rusya’ya yönelik olumsuz algının ABD’ye yönelik müspet bir yaklaşıma yansımamasının gerisinde Türkiye’de yıllardır kökleşen anti-Amerikancılığın tesiri kelam konusu.
Emsal biçimde, Türkiye uzmanı Levin de ABD’nin Suriye’de YPG’ye verdiği takviyenin Türkiye tarafınca düşmanca bir adım olarak algılanması, Washington’un 2016 yılında Türkiye’de gerçekleşen başarısız darbe teşebbüsünden sorumlu görülmesi, S-400 alımının akabinde ABD’nin yaptırım paketini devreye sokması ve ülkede geçmişi epey eskilere dayanan anti-emperyalist geleneğin birden fazla vakit açık bir anti-Amerikancılıkla birlikte ilerlemesi, ABD’ye yönelik kuşkunun arkasındaki temel dinamikler olarak görülüyor.
Alman Memleketler arası ve Güvenlik Münasebetleri Enstitüsü’nün (SWP) Türkiye Araştırmaları Kısmı’nda (CATS) araştırmacısı Galip Dalay ise bu bahse farklı bir perspektiften bakmayı öneriyor:
“Türkiye’de Avrupa Birliği, bir iç siyaset problemi olarak görülüyor ve AB iştirak süreci ve bu süreçte kabul edilen ahenk paketleri kendi demokratik standartlarımızın yükseltilmesi, daha fazla “dünyalı olmak”, dünyaya entegre olmak, ekonomik imkanlar yaratmak üzerinden okunuyor. ABD ise ekseriyetle dış siyaset ve güvenlik başlıkları üzerinden okunuyor. Bu tehdit algısı da, ötürüsıyla, dış siyasette yaşanan son krizlerin hasılatı olarak görülmeli” diyor Dalay.
Öte yandan, halkın yüzde 38’i Türkiye’nin Orta Doğu, Balkanlar ve Kuzey Afrika’da daha etkin bir rol üstlenmesini isterken, yüzde 58,7’lik kıymetli bir kesim ise iç sıkıntıların öncelikli olarak çözülmesinden yana.
İştirakçilerin yüzde 64’ü barışı teminat altına almak için müzakerelere, yüzde 34’ü ise askeri güce işaret ediyor.
SURİYE KONUSUNU HALK NASIL GÖRÜYOR?
Suriye konusunda ise halkın başı karışık.
İştirakçilerin yarısı Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunup Esad idaresinin değiştirilmesi gerektiğini düşünürken, beş bireyden biri Esad’ın liderliğinde iç savaş öncesi statüye geri dönülmesi gerektiğini tabir ediyor.
Taştan, “Türkiye kamuoyunun Suriye sorununa ekseriyetle Kürt sorunu ve Suriye’nin toprak bütünlüğü problemi üzerinden yaklaştığını ve burada Kürtlerin başka bir devletçik kurması durumunda bölge açısından bir örnek teşkil edebileceğinden tasa duyulduğunu” kaydediyor ve Esad’ın Türkiye’de kamuoyu nezdinde meşruiyetini yitirdiğini ekliyor.
Dalay’a nazaran ise, Türkiye’de kamuoyunda büyük bir kesim için Esad bir ortak olarak görülmüyor.
“Bu tablo karşısında, Esad rejimiyle olağanlaşma ihtimali görmüyorum. Güvenlik ve istihbarat alanındaki angajmanlar haricinde yakın vadede bir siyasal olağanlaşma pek mümkün değil” diyor Dalay.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE ETRAF ŞUURUNDA ARTIŞ
Araştırma ayrıyeten iklim değişikliği ve etraf konusunda da bir şuur artışına işaret ediyor.
İştirakçilerin yüzde 75’i yavaş bir ekonomik büyümeye ve iş kayıplarına sebep olsa da çevreyi muhafazaya öncelik verilmelidir görüşünü desteklerken, iştirakçilerin beşte biri etraf ziyan görse bile ekonomik büyüme ve iş imkânları yaratmanın öncelikli olması gerektiğini savunuyor.
Öte yandan, iklim değişikliğiyle gayrette sorumluluk yüklenmesi gereken en değerli aktör olarak işletmeler / fabrikalar (yüzde 51), bireyler (yüzde 36), Türk hükümeti (yüzde 31) ve BM (yüzde 17) görülürken, iştirakçilerin yüzde 62’si de iklim değişikliğini dünya için bir tehdit olarak görüyor.
Taştan’a bakılırsa, “Türkiye’de bu mevzudaki şuur seviyesi geçen sene de yüksekti, fakat bu trendde bir artış kelam konusu. Geçen sene Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşanan seller, önemli kuraklık tehlikesi ve orman yangınları bu husustaki hassasiyeti artırmış olabilir.”
Avrupa Birliği de Türkiye ile üyelik sürecinde iklim değişikliği konusunda ahenkleştirme gayretlerine önümüzdeki devirde sürat verecek.
Avrupa Komitesi, 14 Mart günü onayladığı Türkiye’ye yönelik iştirak öncesi yardım aracı kapsamındaki kırsal kalkınma programı (IPARD) dahilinde 2021-2017 periyodu için Türkiye’nin kırsal alanlarında toplamda 1 milyar Euro’yu aşan yatırımlara takviye olacak ve bu kapsamda iklim değişikliğiyle uğraş, yenilikçi, etraf ve iklim dostu teknoloji transferi, güç verimliliği üzere alanlarda projeler geliştirilecek.