Aile sıhhati merkezlerinden Biontech seferberliği: ‘Aşı zayi olmasın’ Covid 19 salgınından çıkış anahtarı olarak görülen aşılama çalışmaları, Türkiye’de 14 Ocak’ta inaktif bir aşı olan Sinovac’la başladı. 2 Nisan’dan itibaren ise Biontech tarafınca geliştirilen MRNA aşısı devreye girdi. 1 Haziran prestijiyle ivme kazanan aşılama, hastanelerde ve aile sıhhati merkezlerinde devam ediyor. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın paylaştığı bilgilere nazaran bir günde yaklaşık 600 bin kişi aşı oluyor. Bugün prestijiyle iki doz uygulanan kişi sayısı ise 13 milyonu geçti.
Özel saklama şartları gerektirmesi niçiniyle geçen haftaya kadar sadece hastanelerde uygulanan Biontech aşısı, artık aile sıhhati merkezlerinde de (ASM) yapılıyor. Aşılamada en az 5 doktorun bulunduğu, nazarance büyük A ve B sınıfı ASM’ler gorevlendiriliyor.
KORİDORLARDA YOĞUNLUK YAŞANIYOR
Pendik Esenyalı Aile Sıhhati Merkezi’ne aşı olmaya gelen bir kişi, “Arka sokakta oturuyorum, buraya gelmem 2-3 dakika sürdü” diyor. Lokasyon yakınlığı sebebiyle sıhhat merkezine hayli kısa müddette ulaşılsa da merkezin kapısında ve aşılamanın yapıldığı odaların önünde yoğunluk yaşanıyor. Bir diğer kişi, randevusunun üzerinden bir saat geçtiğini fakat aşı merkeze ulaşmadığı için çabucak hemen çağrılmadığını söylüyor.
Uzm. Dr. Senem Aslan (solda), 6 kişinin tamamı gelmeden aşı flakonlarını açmadıklarını söylüyor.
Biontech aşısı, sabah saatlerinde ASM’lere dağıtılarak elektronik takip sistemine bağlı aşı dolaplarına yerleştiriliyor. Kişi sayısına nazaran her birinde 6 doz bulunan flakonlar (şişeler) hazırlanıyor. Flakon, etkin hale getirildikten daha sonra dozların tamamının kullanılması ve kullanılmayanların özel tekniklerle imha edilmesi gerekiyor. Aşının zayi olmaması için 6 kişinin tamamı gelmeden flakon açılmıyor. Esenyalı ASM’de nazaranv yapan aile tabibi Uzm. Dr. Senem Aslan, uygulamayı şu biçimde anlatıyor: “Aynı saat ortasında 6 kişi gelmedi maalesef. Benim 4 hastam geldi, öbür aile tabibinin 2 hastası geldi ve onları birleştirip 6 kişi yaptık. Aşı fazlaca değerli ve epey değerli bir şey. Saklama mühleti yani 8 saat bittiğinde o aşıyı atmak zorundayız, o yüzden 8 saatte o işi tamamlamamız gerekiyor. Biz hiç o kadar uzun tutmadık. Açılır açılmaz kullanılabilir hale getirdik” diyor.
Küçükçekme 18 nolu ASM’de nazaranv yapan aile tabibi Dr. Demet Turgut, aşıyı zayi etmemek için bir seferberlik ortasında olduklarını belirterek şöyleki konuşuyor: “6 kişi aşı olacakken bir kişi gelmedi. Randevusuna gelmeyen kişinin yerine bir daha sonraki gün gelecek olanlardan birini çağırdık. Randevusu olan bir şahsa de riskli bulduğumuz için aşı yapmadık. Kalp pili olan bir kişiydi. Ona hastanede aşı olması gerektiğini anlattık ve onun yerine de bir daha bir daha sonraki gün gelecek olan şahıslardan birini çağırdık. Aşıya şu an nimet gözüyle bakıyoruz. Zayi vermemek için elimizden geleni yapıyoruz.”
İŞ YÜKÜ ARTTI: BİONTECH AŞISI, HAMİLE İZLEMİ, ENJEKSİYON VE MUAYENE DEVAM EDİYOR
Mesailerinin kıymetli bir kısmını Covid-19 aşılamasına ayıran ASM’lerde bebek izlem, hamile izlem, kan alma, muayene üzere rutin süreçler de sürüyor. Aşı kampanyasıyla birlikte orantısız bir halde artan iş yüküyle ilgili çabucak hemen bir düzenleme yapılmadığını belirten Uzm. Dr. Senem Aslan, “BioNTech aşısı olmak için odaya giren rastgele bir kişinin akabinde aşısı ya da izlemi olan 0-6 yaş ortası bir bebek geliyor. Bu ortamda bu hijyeni sağlamak hayli güç. O yüzden insanları dışarıda, açık havada bekletmeye ve 6’şarlı kümeler halinde almaya çalışıyoruz.”
BUGÜN GİT YARIN GEL DENEBİLİYOR
Doktorlar, öteki hastalarla aşıya gelenlerin temas etmesini engellemek için bir aşı saati belirliyor. Biontech aşıları çoklukla 10.00 – 12.00 içinde yapılıyor. Lakin aşıların ASM’ye gelmesinde 1-1,5 saat gecikme yaşanabiliyor. Aşı olmaya gelenlerin beklemesine niye olan bu durumun bulaş riskini artırmasından tasa ediliyor. Bilhassa kâfi fiziki alanı bulunmayan ASM’lerdeki kalabalık risk teşkil ediyor.
Uzm. Dr. Senem Aslan, “Bu beşerler 1,5- 2 yıldır hastanelere gitmiyorlar. Ameliyatları erteleniyor, taramaları ya da rutin denetimleri de yapılmıyor. Artık siz bu insanları burada 1,5 saat bekletiyorsunuz. Randevuya geliyorsunuz fakat ben diyorum ki ‘Daha sıran gelmedi’ zira iki kişi daha bekliyoruz. Bekledin bekledin o iki kişi gelmedi, diyoruz ki ‘Sen bugün git yarın tekrar gel’ bu riski artıran bir davranış” diye konuşuyor.
Dr. Demet Turgut
‘PERSONEL EKSİKLİĞİ AŞILAMANIN SURATINI DÜŞÜRÜYOR’
ASM’lerde işçi açığı olduğunu ve bu durumun aşılamanının suratını düşürdüğünü söyleyen Dr. Demet Turgut, kendi meseladen yola çıkarak şu biçimde diyor: “Biz 5 doktoruz lakin 3 aile sıhhati elemanımız (ebe, hemşire) var. Sayı yetersiz olduğu için sıkışıklık yaratıyor. Yalnızca bizde değil, bütün Türkiye’de de bu biçimde bir sorun var. Bu aşı uygulama noktasında bizi yavaşlatabilecek bir durum.”
ASM’lerde aşılama tüm süratiyle sürerken şahsi esirgeyici ekipman ve medikal gereç eksikliği yaşanıyor. Tabipler, iş yüküne bağlı olarak artan gereç gereksiniminin karşılanmasını istiyor. Dr. Senem Aslan, bir günde yaklaşık 500 kişinin aşılandığını belirterek artan gereç muhtaçlığına dikkat çekiyor. Dr. Demet Turgut ise “İl sıhhat müdürlüklerinin aile doktorlarını tıbbi atık, enjektör, serum fizyolojik üzere medikal gereçler konusunda desteklemesi gerekiyor” sözlerini kullanıyor.
‘OKULLAR VE SPOR SALONLARI AŞI MERKEZİ YAPILMALI’
Konuştuğumuz aile doktorları okul, spor salonu üzere alanların devreye sokularak aşı merkezlerinin artırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Bu sayede toplu biçimde aşı yapılabileceği ve aşılamanın daha yüksek bir ivme kazanacağı savunuluyor. Uzm. Dr. Senem Aslan, “En hoş kullanılabilir kamu alanları okullar. Bunu AHEF (Aile Tabipleri Dernekleri Federasyonu) Lideri Hasret Sezen de söylemiş oldu. Burada dünya modellerini örnek almak lazım. ABD’de, Avrupa’da sokakta, otoban kenarında herkese Biontech aşısı yapılıyor” diyor.
Özel saklama şartları gerektirmesi niçiniyle geçen haftaya kadar sadece hastanelerde uygulanan Biontech aşısı, artık aile sıhhati merkezlerinde de (ASM) yapılıyor. Aşılamada en az 5 doktorun bulunduğu, nazarance büyük A ve B sınıfı ASM’ler gorevlendiriliyor.
KORİDORLARDA YOĞUNLUK YAŞANIYOR
Pendik Esenyalı Aile Sıhhati Merkezi’ne aşı olmaya gelen bir kişi, “Arka sokakta oturuyorum, buraya gelmem 2-3 dakika sürdü” diyor. Lokasyon yakınlığı sebebiyle sıhhat merkezine hayli kısa müddette ulaşılsa da merkezin kapısında ve aşılamanın yapıldığı odaların önünde yoğunluk yaşanıyor. Bir diğer kişi, randevusunun üzerinden bir saat geçtiğini fakat aşı merkeze ulaşmadığı için çabucak hemen çağrılmadığını söylüyor.
Uzm. Dr. Senem Aslan (solda), 6 kişinin tamamı gelmeden aşı flakonlarını açmadıklarını söylüyor.
Biontech aşısı, sabah saatlerinde ASM’lere dağıtılarak elektronik takip sistemine bağlı aşı dolaplarına yerleştiriliyor. Kişi sayısına nazaran her birinde 6 doz bulunan flakonlar (şişeler) hazırlanıyor. Flakon, etkin hale getirildikten daha sonra dozların tamamının kullanılması ve kullanılmayanların özel tekniklerle imha edilmesi gerekiyor. Aşının zayi olmaması için 6 kişinin tamamı gelmeden flakon açılmıyor. Esenyalı ASM’de nazaranv yapan aile tabibi Uzm. Dr. Senem Aslan, uygulamayı şu biçimde anlatıyor: “Aynı saat ortasında 6 kişi gelmedi maalesef. Benim 4 hastam geldi, öbür aile tabibinin 2 hastası geldi ve onları birleştirip 6 kişi yaptık. Aşı fazlaca değerli ve epey değerli bir şey. Saklama mühleti yani 8 saat bittiğinde o aşıyı atmak zorundayız, o yüzden 8 saatte o işi tamamlamamız gerekiyor. Biz hiç o kadar uzun tutmadık. Açılır açılmaz kullanılabilir hale getirdik” diyor.
Küçükçekme 18 nolu ASM’de nazaranv yapan aile tabibi Dr. Demet Turgut, aşıyı zayi etmemek için bir seferberlik ortasında olduklarını belirterek şöyleki konuşuyor: “6 kişi aşı olacakken bir kişi gelmedi. Randevusuna gelmeyen kişinin yerine bir daha sonraki gün gelecek olanlardan birini çağırdık. Randevusu olan bir şahsa de riskli bulduğumuz için aşı yapmadık. Kalp pili olan bir kişiydi. Ona hastanede aşı olması gerektiğini anlattık ve onun yerine de bir daha bir daha sonraki gün gelecek olan şahıslardan birini çağırdık. Aşıya şu an nimet gözüyle bakıyoruz. Zayi vermemek için elimizden geleni yapıyoruz.”
İŞ YÜKÜ ARTTI: BİONTECH AŞISI, HAMİLE İZLEMİ, ENJEKSİYON VE MUAYENE DEVAM EDİYOR
Mesailerinin kıymetli bir kısmını Covid-19 aşılamasına ayıran ASM’lerde bebek izlem, hamile izlem, kan alma, muayene üzere rutin süreçler de sürüyor. Aşı kampanyasıyla birlikte orantısız bir halde artan iş yüküyle ilgili çabucak hemen bir düzenleme yapılmadığını belirten Uzm. Dr. Senem Aslan, “BioNTech aşısı olmak için odaya giren rastgele bir kişinin akabinde aşısı ya da izlemi olan 0-6 yaş ortası bir bebek geliyor. Bu ortamda bu hijyeni sağlamak hayli güç. O yüzden insanları dışarıda, açık havada bekletmeye ve 6’şarlı kümeler halinde almaya çalışıyoruz.”
BUGÜN GİT YARIN GEL DENEBİLİYOR
Doktorlar, öteki hastalarla aşıya gelenlerin temas etmesini engellemek için bir aşı saati belirliyor. Biontech aşıları çoklukla 10.00 – 12.00 içinde yapılıyor. Lakin aşıların ASM’ye gelmesinde 1-1,5 saat gecikme yaşanabiliyor. Aşı olmaya gelenlerin beklemesine niye olan bu durumun bulaş riskini artırmasından tasa ediliyor. Bilhassa kâfi fiziki alanı bulunmayan ASM’lerdeki kalabalık risk teşkil ediyor.
Uzm. Dr. Senem Aslan, “Bu beşerler 1,5- 2 yıldır hastanelere gitmiyorlar. Ameliyatları erteleniyor, taramaları ya da rutin denetimleri de yapılmıyor. Artık siz bu insanları burada 1,5 saat bekletiyorsunuz. Randevuya geliyorsunuz fakat ben diyorum ki ‘Daha sıran gelmedi’ zira iki kişi daha bekliyoruz. Bekledin bekledin o iki kişi gelmedi, diyoruz ki ‘Sen bugün git yarın tekrar gel’ bu riski artıran bir davranış” diye konuşuyor.
Dr. Demet Turgut
‘PERSONEL EKSİKLİĞİ AŞILAMANIN SURATINI DÜŞÜRÜYOR’
ASM’lerde işçi açığı olduğunu ve bu durumun aşılamanının suratını düşürdüğünü söyleyen Dr. Demet Turgut, kendi meseladen yola çıkarak şu biçimde diyor: “Biz 5 doktoruz lakin 3 aile sıhhati elemanımız (ebe, hemşire) var. Sayı yetersiz olduğu için sıkışıklık yaratıyor. Yalnızca bizde değil, bütün Türkiye’de de bu biçimde bir sorun var. Bu aşı uygulama noktasında bizi yavaşlatabilecek bir durum.”
ASM’lerde aşılama tüm süratiyle sürerken şahsi esirgeyici ekipman ve medikal gereç eksikliği yaşanıyor. Tabipler, iş yüküne bağlı olarak artan gereç gereksiniminin karşılanmasını istiyor. Dr. Senem Aslan, bir günde yaklaşık 500 kişinin aşılandığını belirterek artan gereç muhtaçlığına dikkat çekiyor. Dr. Demet Turgut ise “İl sıhhat müdürlüklerinin aile doktorlarını tıbbi atık, enjektör, serum fizyolojik üzere medikal gereçler konusunda desteklemesi gerekiyor” sözlerini kullanıyor.
‘OKULLAR VE SPOR SALONLARI AŞI MERKEZİ YAPILMALI’
Konuştuğumuz aile doktorları okul, spor salonu üzere alanların devreye sokularak aşı merkezlerinin artırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Bu sayede toplu biçimde aşı yapılabileceği ve aşılamanın daha yüksek bir ivme kazanacağı savunuluyor. Uzm. Dr. Senem Aslan, “En hoş kullanılabilir kamu alanları okullar. Bunu AHEF (Aile Tabipleri Dernekleri Federasyonu) Lideri Hasret Sezen de söylemiş oldu. Burada dünya modellerini örnek almak lazım. ABD’de, Avrupa’da sokakta, otoban kenarında herkese Biontech aşısı yapılıyor” diyor.