Ahmet Altan: Silivri soğuk değil, o kadar hayli korkulacak bir yer de değil Gazeteci – Muharrir Ahmet Altan toplam 4.5 yıl kaldığı cezaevinden çıktıktan daha sonra birinci kere konuştu. Kıraathane İstanbul Edebiyat Evi’nin YouTube kanalında yayınlanan kitap sohbetinde ” Mahpusta Yazılan Üç Kitap” başlığıyla Yasemin Çongar’ın sorularını yanıtladı.
Programın başında Çongar’ın “Nasılsın” sorusuna “Biraz heyecanlıyım. Zira ne vakit televizyonda konuşsam beni mahpusa atıyorlar. Talihimi tekrar denemek üzere geldim” karşılığı veren Altan, cezaevinde yazdığı ‘Dünyayı tekrar Görmeyeceğim’, ‘Hayat Hanım’ ve ‘Zarlar’ kitaplarından kısımlar okudu, cezaevindeki hayatını anlattı.
Altan, Silivri günlerine dair şunları söylemiş oldu: “Gerçekten düzgünüm. Sıhhatim fazlaca yeterli, moralim uygun, hapishanede kendime düzgün baktım. Hapishane esasen o kadar da korkulacak bir yer değil. Bir motto var ya ‘Silivri soğuktur’. Bir sefer şunu söyleyeyim, Silivri soğuk değil. Kaloriferleri eşsiz yanıyor, yemekleri de hiç kötü değil. Avlusunda da yürürsen, hoş de spor yaparsan o denli epey korkulacak, bütün hayatını bir kaygının içine hapsedeceğin, kendi kişiliğinden haysiyetinden bu dehşet yüzünden vazgeçeceğin bir tehdit değil. Dışarıdaki adam için korkutucu bir şey. Zira sonuçta insanların birbirini öldürme haricinde bulduğu en ağır ceza bu. Seni bir yere kapatıyorlar. Fakat insan kuvvetli bir yaratık…”
‘HAPİSHANEYE GİRDİM, BİR DAHA GİRERİM’
“Şartlar makûs olabilir. Ve bu koşulları da değiştirmeye senin gücün yetmiyor şu sırada. İstediğin kadar git şikayet et. Koşulları değiştiremezsin fakat değiştirebileceğin şeyler var. Kendi davranışların. Konuşursun, yazarsın, bir şey söylersin. Korkmayı bu kadar basitlaştıramazsın. Korkmak, bu kadar bayağı, bu kadar rahatlıkla kabul edeceğimiz bir şey değil bence… Korktuğun için diğerinin hayatını mahveden bir karar veriyorsun. Endişenin bu derece utanç verici bir mazeret olmasını nasıl kabul ediyorsunuz? Ben etmem. Hapishaneye girdim, çıktım, tekrar da girerim…
‘KORKU ÇOK İNSANİ BİR ŞEY’
Korkan birini anlıyorum. Ben insanların korkmasına karşı da değilim. Doğal ki dehşet fazlaca insani bir şey fakat söylemek istediğim şey şu: Bu övünülecek bir şey değil. Bunu bir yargıç mazereti haline getirmeyin. Korkuyorsanız korkun da kaygıyı bu kadar basitlaştırmayın. Neredeyse övünülecek bir şey. Biraz da korkmamayı dene. Korkmayan adamlar da var. Daima korkmayan adamlar olmasını istiyorsunuz, e sen de korkma. Sen de korkma. niye korkuyorsun? O kadar da korkacak bir şey yok. Girdim yatım çıktım, tekrar girdim yattım çıktım, tekrar girip yatıp çıkarım.”
‘FLASH TV’YE BAYILDIM’
Altan, Hayat Hanım kitabını ise şu biçimde anlattı: “Yeryüzünün neresinde olursa olsun bir müellif ağırlaştırılmış müebbete mahkum olursa buna insanalar dönüp bakar. Ağırlaştırılmış müebbet söylemiş olduğiniz idam. Yani ‘Sen ölmeyi hak edecek bir cürüm işledin’ diyor sana.
Türk yargısının hakkını vermeliyim. Gerek birinci deneme kitabı gerekse Hayat Hanım, beni hapishaneye koymasaydılar yazabileceğim kitaplar değildi. Televizyon alıyorsun hücrene, 30 tane filan kanal çıkıyor, onları izliyorsun. O kanalların içindeki Flash TV’yi daha evvel hiç seyretmemişim. Ancak hapishanede bayıldım, bayıldım. Topluca bayanlar, inanılmaz dekolte giyinip oyun oynuyorlar. birlikte kaldığımız çocuklar dindar, bakmak istemiyorlar ama ben de izlemek istiyorum. Hayat Hanım’ın ortasında olduğu televizyon, hayat, benim büsbütün Flash TV’de gördüğüm bir şey. Şayet hapishaneye girmeseydim Flash TV’de haberdar bile olmayabilirdim. Onun için minnettar olduğumu belirtmeliyim, bunu ona borçluyum…”
‘ZULME UĞRAYAN İNSANLARA KALEMİNLE YARDIM MI EDECEKSİN, GERİNİ DÖNÜP ROMANLARINI MI YAZACAKSIN?’
“Türkiye üzere ülkelerde müelliflerin önünde iki değerli soru var” diyen Altan şu biçimde devam etti: “Şöyle bir çelişki var bizimki üzere ülkelerde müellifin ömründe: Senin elinde bir kalemin var, sesini çıkarma imkanın var. Ve insan acı çekiyor. Beşerler azap görüyor, aç kalıyor, sokaklarda öldürülüyor, zulme uğruyor, haksız yere mahpusa konuyor, sen bu kalemle bu insanlara yardım etmeye çalışacak mısın? Sen şayet bunları yaparsan vaktinden ve tahminen ömründen bir şeyler kaybedeceksin. Yoksa sen ‘bunlar hayatın süreksiz kısmı, kalıcı olan edebiyattır’ deyip, bütün bunlara gerini dönüp, edebiyatla ilgilenip yalnızca romanlarını denemelerini mi yazacaksın? Bu önemli bir soru. İkinci önemli soru benim için, bir muharrir bunlardan hangisini tercih etmeli? Ekseriyetle toplum birincisini tercih etmen gerektiğini söylüyor, ve diyor ki ‘sen bu kalemi senin çağında yaşayan ve zulme uğrayan beşerler için kullanmalısın.’ Bu mantıklı bir talep, vicdanlı bir talep. Lakin öbür bir şey daha var: bu biçimde kendi gerçek mesleğini yapamıyorsun.”
‘BÜYÜK İHTİMALLE KİBİRLİYİM, ANCAK ÜLKEMDE KİTAP BASTIRMAYACAK KADAR DEĞİL’
Ahmet Altan kitaplarının niye Türkçe basılmadığı sorusuna ise “Bana mı soruyorsun?” diye karşılık verdi ve ekledi: “Bir kitabın basılması için karar verici olan müellif değil. Ben yazıyorum, basmak için basacak imkanları olan birisi lazım. Everest bunu basmak istiyor. Lakin Türkiye’deyiz, hiç bir şey için fazlaca kesin konuşamayız. Denemeleri basmak istiyor, herbiçimde basar. Ancak şunu da söyleyeyim: Her müellif kitabının yazıldığı lisanda çıkmasını ister. Burası benim ülkem. Şayet basılmıyorsa bu müelliften değildir. Kimse gelip bana basayım demedi, ben de bas demedim. Zira bas dersen ve o adam ya da bayan korkarsa… Durduk yere onları korkak durumuna düşürmek istemedim. Korkmuyorsa aslına bakarsanız gelip söyleyecektir.
Ülkende kitabını basmıyorlar, fakat dünyada büyük bir sükse yapıyorsun. Bu muharrir açısından epeyce fiyakalı. Şu manaya geliyor; Sen beni yok sayarsan ben de seni yok sayarım ve benim hayatımdan bir şey eksilmez, ben dünyada var olabiliyorum.
Türkiye insanı kendinden kuşkuya düşürür. Kendi ülkemde kitabımın çıkmasına nasıl karşı çıkarım ki birisi basmak için geldiğinde. Önemli oturaklı bir kuruluş, tabi ki bastırırdım.
Bana kibirli diyorlar. Büyük ihtimalle de kibirliyim, ancak ülkemde kitap bastırmayacak kadar değil. Ülken düzgün ya da berbat, insan ülkesini sever. Hatta kimi vakit maalesef demek zorunda kalırız.” (HABER MERKEZİ)
Programın başında Çongar’ın “Nasılsın” sorusuna “Biraz heyecanlıyım. Zira ne vakit televizyonda konuşsam beni mahpusa atıyorlar. Talihimi tekrar denemek üzere geldim” karşılığı veren Altan, cezaevinde yazdığı ‘Dünyayı tekrar Görmeyeceğim’, ‘Hayat Hanım’ ve ‘Zarlar’ kitaplarından kısımlar okudu, cezaevindeki hayatını anlattı.
Altan, Silivri günlerine dair şunları söylemiş oldu: “Gerçekten düzgünüm. Sıhhatim fazlaca yeterli, moralim uygun, hapishanede kendime düzgün baktım. Hapishane esasen o kadar da korkulacak bir yer değil. Bir motto var ya ‘Silivri soğuktur’. Bir sefer şunu söyleyeyim, Silivri soğuk değil. Kaloriferleri eşsiz yanıyor, yemekleri de hiç kötü değil. Avlusunda da yürürsen, hoş de spor yaparsan o denli epey korkulacak, bütün hayatını bir kaygının içine hapsedeceğin, kendi kişiliğinden haysiyetinden bu dehşet yüzünden vazgeçeceğin bir tehdit değil. Dışarıdaki adam için korkutucu bir şey. Zira sonuçta insanların birbirini öldürme haricinde bulduğu en ağır ceza bu. Seni bir yere kapatıyorlar. Fakat insan kuvvetli bir yaratık…”
‘HAPİSHANEYE GİRDİM, BİR DAHA GİRERİM’
“Şartlar makûs olabilir. Ve bu koşulları da değiştirmeye senin gücün yetmiyor şu sırada. İstediğin kadar git şikayet et. Koşulları değiştiremezsin fakat değiştirebileceğin şeyler var. Kendi davranışların. Konuşursun, yazarsın, bir şey söylersin. Korkmayı bu kadar basitlaştıramazsın. Korkmak, bu kadar bayağı, bu kadar rahatlıkla kabul edeceğimiz bir şey değil bence… Korktuğun için diğerinin hayatını mahveden bir karar veriyorsun. Endişenin bu derece utanç verici bir mazeret olmasını nasıl kabul ediyorsunuz? Ben etmem. Hapishaneye girdim, çıktım, tekrar da girerim…
‘KORKU ÇOK İNSANİ BİR ŞEY’
Korkan birini anlıyorum. Ben insanların korkmasına karşı da değilim. Doğal ki dehşet fazlaca insani bir şey fakat söylemek istediğim şey şu: Bu övünülecek bir şey değil. Bunu bir yargıç mazereti haline getirmeyin. Korkuyorsanız korkun da kaygıyı bu kadar basitlaştırmayın. Neredeyse övünülecek bir şey. Biraz da korkmamayı dene. Korkmayan adamlar da var. Daima korkmayan adamlar olmasını istiyorsunuz, e sen de korkma. Sen de korkma. niye korkuyorsun? O kadar da korkacak bir şey yok. Girdim yatım çıktım, tekrar girdim yattım çıktım, tekrar girip yatıp çıkarım.”
‘FLASH TV’YE BAYILDIM’
Altan, Hayat Hanım kitabını ise şu biçimde anlattı: “Yeryüzünün neresinde olursa olsun bir müellif ağırlaştırılmış müebbete mahkum olursa buna insanalar dönüp bakar. Ağırlaştırılmış müebbet söylemiş olduğiniz idam. Yani ‘Sen ölmeyi hak edecek bir cürüm işledin’ diyor sana.
Türk yargısının hakkını vermeliyim. Gerek birinci deneme kitabı gerekse Hayat Hanım, beni hapishaneye koymasaydılar yazabileceğim kitaplar değildi. Televizyon alıyorsun hücrene, 30 tane filan kanal çıkıyor, onları izliyorsun. O kanalların içindeki Flash TV’yi daha evvel hiç seyretmemişim. Ancak hapishanede bayıldım, bayıldım. Topluca bayanlar, inanılmaz dekolte giyinip oyun oynuyorlar. birlikte kaldığımız çocuklar dindar, bakmak istemiyorlar ama ben de izlemek istiyorum. Hayat Hanım’ın ortasında olduğu televizyon, hayat, benim büsbütün Flash TV’de gördüğüm bir şey. Şayet hapishaneye girmeseydim Flash TV’de haberdar bile olmayabilirdim. Onun için minnettar olduğumu belirtmeliyim, bunu ona borçluyum…”
‘ZULME UĞRAYAN İNSANLARA KALEMİNLE YARDIM MI EDECEKSİN, GERİNİ DÖNÜP ROMANLARINI MI YAZACAKSIN?’
“Türkiye üzere ülkelerde müelliflerin önünde iki değerli soru var” diyen Altan şu biçimde devam etti: “Şöyle bir çelişki var bizimki üzere ülkelerde müellifin ömründe: Senin elinde bir kalemin var, sesini çıkarma imkanın var. Ve insan acı çekiyor. Beşerler azap görüyor, aç kalıyor, sokaklarda öldürülüyor, zulme uğruyor, haksız yere mahpusa konuyor, sen bu kalemle bu insanlara yardım etmeye çalışacak mısın? Sen şayet bunları yaparsan vaktinden ve tahminen ömründen bir şeyler kaybedeceksin. Yoksa sen ‘bunlar hayatın süreksiz kısmı, kalıcı olan edebiyattır’ deyip, bütün bunlara gerini dönüp, edebiyatla ilgilenip yalnızca romanlarını denemelerini mi yazacaksın? Bu önemli bir soru. İkinci önemli soru benim için, bir muharrir bunlardan hangisini tercih etmeli? Ekseriyetle toplum birincisini tercih etmen gerektiğini söylüyor, ve diyor ki ‘sen bu kalemi senin çağında yaşayan ve zulme uğrayan beşerler için kullanmalısın.’ Bu mantıklı bir talep, vicdanlı bir talep. Lakin öbür bir şey daha var: bu biçimde kendi gerçek mesleğini yapamıyorsun.”
‘BÜYÜK İHTİMALLE KİBİRLİYİM, ANCAK ÜLKEMDE KİTAP BASTIRMAYACAK KADAR DEĞİL’
Ahmet Altan kitaplarının niye Türkçe basılmadığı sorusuna ise “Bana mı soruyorsun?” diye karşılık verdi ve ekledi: “Bir kitabın basılması için karar verici olan müellif değil. Ben yazıyorum, basmak için basacak imkanları olan birisi lazım. Everest bunu basmak istiyor. Lakin Türkiye’deyiz, hiç bir şey için fazlaca kesin konuşamayız. Denemeleri basmak istiyor, herbiçimde basar. Ancak şunu da söyleyeyim: Her müellif kitabının yazıldığı lisanda çıkmasını ister. Burası benim ülkem. Şayet basılmıyorsa bu müelliften değildir. Kimse gelip bana basayım demedi, ben de bas demedim. Zira bas dersen ve o adam ya da bayan korkarsa… Durduk yere onları korkak durumuna düşürmek istemedim. Korkmuyorsa aslına bakarsanız gelip söyleyecektir.
Ülkende kitabını basmıyorlar, fakat dünyada büyük bir sükse yapıyorsun. Bu muharrir açısından epeyce fiyakalı. Şu manaya geliyor; Sen beni yok sayarsan ben de seni yok sayarım ve benim hayatımdan bir şey eksilmez, ben dünyada var olabiliyorum.
Türkiye insanı kendinden kuşkuya düşürür. Kendi ülkemde kitabımın çıkmasına nasıl karşı çıkarım ki birisi basmak için geldiğinde. Önemli oturaklı bir kuruluş, tabi ki bastırırdım.
Bana kibirli diyorlar. Büyük ihtimalle de kibirliyim, ancak ülkemde kitap bastırmayacak kadar değil. Ülken düzgün ya da berbat, insan ülkesini sever. Hatta kimi vakit maalesef demek zorunda kalırız.” (HABER MERKEZİ)