Ağaçlar yangında ölmüyor: Beşerlerle konuştuklarını duymak artık mümkün Bitkiler konuşuyor, ağaçlar konuşuyor, toprak konuşuyor… Teknoloji yardımıyla artık nasıl konuştuklarını duymak ya da görmek de mümkün. Özel aygıtlar kullanarak bitkilerin ve ağaçların birbirlerine ve etrafa gönderdiği elektriksel sinyalleri, ikazları sese dönüştüren İpek Oskay’ın çalışmaları, yanmış alanların ‘ölü’ alanlar olmadığını, bitkilerin bu alanlarda hâlâ irtibat halinde olduğunu, ömrün buralarda devam ettiğini gözler, daha doğrusu kulaklar önüne seriyor. Bitkilerin sesini duyma ve duyurma uğraşındaki Oskay, “Yanmış alanlar atıl alan sayılmamalı” diyor.
Yüzüklerin Efendisi serisinin kadim kahramanlarından Entler’i kitabı ya da sineması bilenler anımsayacaktır. Ormanların dev koruyucusu olan bu canlılar, bir nevi kökleri dışarıda olan ağaçlardır esasen. Birbirleriyle kendi lisanlarında konuşur, daima bir irtibat halinde binlerce yıl yaşarlar. Bize, koruyucuları oldukları ağaçların yaşayan, hafıza ve hatıra sahibi canlılar olduklarını hatırlatırlar. Bir arkadaşımın tavsiyesiyle izlediğim bir görüntüde, bitkilere takılan sensörlerin sese dönüştürüldüğünü gördüğümde aklıma birinci gelen, ağır gövdeleri, sakin konuşmaları ile Entler oldu. daha sonra; Hüsnü Arkan’ın “Ağaçlar bizim üzere uyur, uyanırlar bizim gibi” dediği ‘Öyle Bir Hayal Şarkısı’nı anımsadım.
İpek Oskay bir sosyolog. Doktora çalışmasını Alberta Üniversitesi’nde sürdürüyor. Lisan, ses, yer üzerine teorik araştırmalar yapıyor, Kanada’da ve Türkiye’de saha çalışmaları yürütüyor. Bir yandan da belgesel ve ses tasarımı alanlarındaki işlerde görüyoruz ismini. 2014’ten beri istekli olarak Adalar’da ses verisi toplayan sesol.org’un da geliştiricisi ve koordinatörü. Sesol.org takımı, sokaklardan, su altından ses topluyor, balıkçılarla, esnafla görüşüyor, yangınlar konusunda bilgi topluyor, canlı cansız sesleri kaydediyor.
Üstte kelamını ettiğim görüntüyü ve benzerilerini izledikten daha sonra görüntüleri çeken Oskay’a ulaştım. Oskay, gündemin en kıymetli konusu orman yangınları, yanan alanlarda süren hayat ve bitkilerin ‘sesleri’ ile ilgili sorularımı yanıtladı.
‘BİTKİLER BİZE REAKSİYON VERİYOR’
Birkaç yıl evvel, ağaçların birbirleriyle köklerindeki mantarlar yoluyla bağlantı halinde olduğunu gösteren bir çalışmanın sonuçları yer buldu medyada. Sizin bir performans olarak ortaya koyduğunuz örnekte ise, bitkiler adeta konuşuyor. Bize ne yaptığınızdan ve bu teknolojiden bahsedebilir misiniz?
Olağan. Bu çalışmanın temek ayakları, “Duymak yalnızca kulakla mı mümkündür?” sorusu ve bir sosyolog olarak bilgi edinmek ile tecrübe içindeki bağlantıyı kurma gayretim. Kanada’da çalıştığım sırada ‘MIDI Sprout’ isimli bir aygıtla tanıştım. Bu aygıt, palavra makinelerinden ve tıpta kullanılan EKG sistemlerinden ilham alarak oluşturulmuş. Sensörler yoluyla her canlının yüzeyindeki elektrik akımını, iki sensör içindeki voltaj farkını ölçen bir aygıt bu. Bir data oluşturuyor bu yolla. Siz bu datayı isterseniz ışığa, isterseniz görüntüye, isterseniz sese dönüştürebilirsiniz. Ben ses yazılımlarını kullanarak bu sinyalleri sese dönüştüren bir sistemi tercih ediyorum. Bunu biyolojik dataların seslendirilmesi üzere düşünebiliriz. Bu teknoloji, temasla ortaya çıkan değişimi net görmemizi sağlıyor. Bitkiye dokunduğunuzda verdiği reaksiyonlar değişiyor. Derdim, bitkilerin varlığını ve reaksiyonlarını ses ekolojisi içine sanatsal araçlarla dâhil edebilmek. Bu, 2014’ten beri Adalar’da yaptığımız bir projenin modülü. Toplumsallığı, tüm varlıkların birbiriyle karşılaşacağı bir alan olarak düşünüyoruz ve ses alanı bu açıdan fazlaca kıymetli. Özetle, bitkileri toplumsal birliğin bir modülü olarak göstermeye çalışıyorum. Yalnızca bitkiler değil, su altı da, hava da bu birliğin bir modülü aslında.
Yani aslında, elektrik sinyalleri yoluyla birbirleriyle konuşan bitkilerin bu bağlantısını duyulur kılıyorsunuz. Bir nevi bitkilere ses oluyorsunuz.
O denli denebilir. Doğal duymak yalnızca kulakla olmuyor. Başka canlılarda bu daha fazla. örneğin biz havai fişeklerden hoşlanıyoruz tahminen lakin bir sürü kuş kalp krizi geçiriyor. Su altında ultrasonik kayıt aygıtlarıyla yapılan çalışmalar, biroldukça su altı canlısının yolunu bulmak, üremek, üreme alanı bulmak için ses alanını kullandığını ortaya koyuyor. Bizde ise ekoloji tartışılırken sese epeyce değinilmiyor. Bu çalışma, daha doğrusu bu performans biraz da buna dikkat çekmek içindi.
Kimi araştırmalar, bitkilerin su kaynakları azaldıkça borulardan akan suların seslerine yanlışsız yöneldiğini gösteriyor. Yani tabiat dinliyor ve reaksiyon veriyor fakat bu yalnızca kulakla ilgili bir şey değil. Beşerde da bu biçimde aslında. İnsanın, sesten büsbütün yalıtılmış bir alanda uzun müddet var olması mümkün değil zira biz tarafımızı derimizde hissettiğimiz sesle de buluyoruz, yalnızca kulaklarımızla duymuyoruz. Bitkiler de besin alırken, besini güce dönüştürürken, soluma yaparken bir biçimde “duyuyor”. Ben aygıtı birinci kullandığımda bir konferans salonundaydım. Bir anda yüksek bir alkış sesi koptu salonda ve bitkinin yansısı o anda aygıta sinyal gönderemeyecek kadar yavaşladı mesela. Yani bitki hücuma uğradığını düşünüyor, kendini savunuyor ve bunu reaksiyonlarıyla gösteriyor, bu duyuluyor.
Natürel bu reaksiyonların ne manaya geldiğini çözmek, yani bitkilerin lisanını öğrenmek için ortamda ölçüm yapılması, kalabalık ve nizamlı bilgi toplanması lazım. Dünyanın farklı yerlerinde ses alanı ekolojisi ile ilgili büyük ölçekli bilimsel çalışmalar var. Benim yaptığım, varlıkların reaksiyon verdiklerini gösteren bir tecrübe yaratmak.
Burgazadası Kumbaros’ta yanmış bir ağacın yanında filizlenen meşenin sese dönüşen sinyalleri.
‘BİTKİLERİN JENERASYONDAN NESİLE AKTARDIĞI BİR YANGIN HAFIZASI VAR’
Beşerler da, öbür canlılar üzere bu irtibat ağının bir kesimi aslında ancak tahminen bunu idrak edemiyoruz; tabiatın bizimle de konuştuğunu anlayamıyoruz, duyamıyoruz.
Evet. Biz, sensörü bir bitkinin yaprağına yerleştirdiğimizde, birebir tıpta öbür bir bitkinin yaprağına dokunduğumuzda, ses değişimini bakılırsabiliyoruz. Evvel yavaşlıyor, ki ben bunun kendini muhafaza altına aldığına işaret ettiğini düşünüyorum. Nizamda önemli bir değişiklik duyabiliyoruz.
Bir deneyimizden kelam edeyim. Bir arkadaşımız sensörlerden birini yerleştirdiği elini bir ağaca, öteki sensörü de yerdeki bir bitkiye dayadı. Öbür bir arkadaşımız da bir eliyle ağacı tuttu başka eliyle de benim bir elimi. Ben de başka elimle farklı bitkilere dokundum. bu türlü dakikalarca müzik yaptık. Aldığımız reaksiyonlar fazlaca enteresandı. Ayaklarınızda bir ayakkabı, yani yalıtım yoksa bir elektrik ağı oluşturuyorsunuz ve aslında tıpkı çeşit olmayan ağaç ile başka bitki içinde bir bilgi iletimi sağlanmış oluyor. Bitkiler içinde biyokimyasal uyaranların kararında elektriksel sinyal frekans transferiyle bilgi yayılıyor.
bir daha bu çalışma için referans aldığımız araştırmalara bakılırsa, fazlaca eski ağaçlar, ‘ana ağaçlar’, kökleri epeyce uzun olduğu için kendi tohumlarını takip edebiliyorlar ve yangın, hastalık üzere haberleri yayabiliyorlar. Çok karmaşık bir bağlantı ağında birbirleriyle irtibat halindeler. Kanada’da British Columbia Üniversitesi’nden Suzanne Simard’ın 90’lardan beri yaptığı çalışmaların kararında Mayıs 2021’de yayınlanan araştırması bunu gösterdi.
Sizin yanmış orman bölgelerinde kaydettiğiniz datalar, bizim gözümüzde ‘ölü’ hale gelen o bölgelerin aslında meyyit olmadığını gösteriyor. Tabiatın kendi istikrarı, kendini yenileme potansiyeli inanılmaz. Buna tahminen hiç müdahale etmemek gerekiyor, ne dersiniz?
Yangın alanında yaptığım çalışmanın gayesi, yangının yeni cinslerin oluşmasına devamlılığına da vesile olduğunu ve yangın alanındaki çeşitlerin biyoaktivitesinin, hayatının devam ettiğini göstermek. Bitkilerin çeşitten çeşide, kuşaktan nesile aktardığı bir yangın hafızası var.
2019’da Türkiye’ye ders vermek için gelmiştim. Ağustos ayında bir yangın oldu, o yangından iki ay daha sonra büyük bir fidan kampanyası yapıldı. Bir bitkinin yanmış olması biyoaktivitesinin, ömrün bittiği manasına gelmiyor. Yanmış alanlar boş, atıl alanlar değil. bir süre daha sonra ben orada hayatın sürdüğünü gösteren o dinlemeyi yaptım. O fidan kampanyasını desteklemiyordum fakat bunu niye desteklemediğimi insanlara anlatmak güç, bu biçimde bir yangın anında önemli bir galeyan oluşuyor. Ben de o alanların yaşadığını göstermek için bu kaydı paylaştım. Yanmış bir meşenin gövdesinin yanık kısmını kazıdım, sensörleri yerleştirdim. Oradan elektriksel data frekans geldiğini duydum. Boğuk, orta ara gelen, derinden gelen bir ses. Karşılaştırma yapabilmek için öbür bir yanmış ağacın yanında yeşermekte olan bir meşe filizinin sesini dinledim. O meşede daha süratli, notaların daha sık değiştiği, inişlerin çıkışların olduğu bir ses kaydettim. çabucak sonrasında öbür bir ağaca gittim, onda ise hiç ses yoktu. O devirde sonlu bir etrafta bir ses getirdi bu görüntüler lakin geçtiğimiz haftadan beri yüksek bir etkileşim var. Zira akademisyenler çıkıp “Bu yangın alanları atıl alanlar değil, çabucak ağaçlandırmayın” demeye başladı. TEMA Vakfı temsilcisi bile birinci sefer “Hemen fidan dikmek yanlışsız bir şey değil” dedi.
‘YETKİLİ BANA, ‘YANAN YERLERİ BOŞ BIRAKIRSANIZ BİRİLERİ EL KOYAR’ DEDİ’
Pekala bunu yetkililer bilmiyor muydu bugüne kadar?
Biz, yanmış alanlarda yaptığımız çalışmaları Orman Müdürlüğü ile paylaştık. Aslında onlar da bu alanlara bir süre dokunulmaması gerektiğinin farkında fakat mesela bir yetkili, yaptığımız özel toplantıda bana “Türkiye’nin şartları muhakkak, oraları boş bırakırsanız oraya el koyarlar. kimi vakit iki makûs içinde bir seçim yapmak zorundayız” dedi.
Evet, yangın olağan. Ekosistemin, üremenin bir modülü ve yangın alanları atıl alanlar değil fakat bizim beşerler olarak iklim kriziyle, yapılaşmayla yaptığımız doğal olmayan bir müdahale var.
Bir haftadır büyük bir yangın silsilesi ile karşı karşıyayız. Sizin görüntüleriniz, bu yangınlarla birlikte biroldukca insan tarafınca paylaşıldı. Bunu neye bağlıyorsunuz?
Beşerler, çektiğim bu manzaralara âlâ yansılar, umut dolu yansılar veriyorlar. Lakin şunu söylemeliyim, benim çalışmam, ortasında umut olduğu için, bu alanların ölmediğini gösterdiği için epey fazla ilgi çekmeyebilir de. Birikmiş büyük bir öfke var zira.
İpek Oskay’ın MIDI Sprout ile bitkilerin etraflarıyla etkileşimini sese dönüştürdüğü örnekler:
Günbatımında Burgazada meşe makiliklerini dinlemek için buraya,
Burgazadası Kumbaros’ta yanmış bir ağacı biyodata selenleme ile dinlemek için buraya,
Burgazadası Kumbaros’ta yanmış bir ağacın yanında filizlenen meşeyi biyodata selenleme ile dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Yüzüklerin Efendisi serisinin kadim kahramanlarından Entler’i kitabı ya da sineması bilenler anımsayacaktır. Ormanların dev koruyucusu olan bu canlılar, bir nevi kökleri dışarıda olan ağaçlardır esasen. Birbirleriyle kendi lisanlarında konuşur, daima bir irtibat halinde binlerce yıl yaşarlar. Bize, koruyucuları oldukları ağaçların yaşayan, hafıza ve hatıra sahibi canlılar olduklarını hatırlatırlar. Bir arkadaşımın tavsiyesiyle izlediğim bir görüntüde, bitkilere takılan sensörlerin sese dönüştürüldüğünü gördüğümde aklıma birinci gelen, ağır gövdeleri, sakin konuşmaları ile Entler oldu. daha sonra; Hüsnü Arkan’ın “Ağaçlar bizim üzere uyur, uyanırlar bizim gibi” dediği ‘Öyle Bir Hayal Şarkısı’nı anımsadım.
İpek Oskay bir sosyolog. Doktora çalışmasını Alberta Üniversitesi’nde sürdürüyor. Lisan, ses, yer üzerine teorik araştırmalar yapıyor, Kanada’da ve Türkiye’de saha çalışmaları yürütüyor. Bir yandan da belgesel ve ses tasarımı alanlarındaki işlerde görüyoruz ismini. 2014’ten beri istekli olarak Adalar’da ses verisi toplayan sesol.org’un da geliştiricisi ve koordinatörü. Sesol.org takımı, sokaklardan, su altından ses topluyor, balıkçılarla, esnafla görüşüyor, yangınlar konusunda bilgi topluyor, canlı cansız sesleri kaydediyor.
Üstte kelamını ettiğim görüntüyü ve benzerilerini izledikten daha sonra görüntüleri çeken Oskay’a ulaştım. Oskay, gündemin en kıymetli konusu orman yangınları, yanan alanlarda süren hayat ve bitkilerin ‘sesleri’ ile ilgili sorularımı yanıtladı.
‘BİTKİLER BİZE REAKSİYON VERİYOR’
Birkaç yıl evvel, ağaçların birbirleriyle köklerindeki mantarlar yoluyla bağlantı halinde olduğunu gösteren bir çalışmanın sonuçları yer buldu medyada. Sizin bir performans olarak ortaya koyduğunuz örnekte ise, bitkiler adeta konuşuyor. Bize ne yaptığınızdan ve bu teknolojiden bahsedebilir misiniz?
Olağan. Bu çalışmanın temek ayakları, “Duymak yalnızca kulakla mı mümkündür?” sorusu ve bir sosyolog olarak bilgi edinmek ile tecrübe içindeki bağlantıyı kurma gayretim. Kanada’da çalıştığım sırada ‘MIDI Sprout’ isimli bir aygıtla tanıştım. Bu aygıt, palavra makinelerinden ve tıpta kullanılan EKG sistemlerinden ilham alarak oluşturulmuş. Sensörler yoluyla her canlının yüzeyindeki elektrik akımını, iki sensör içindeki voltaj farkını ölçen bir aygıt bu. Bir data oluşturuyor bu yolla. Siz bu datayı isterseniz ışığa, isterseniz görüntüye, isterseniz sese dönüştürebilirsiniz. Ben ses yazılımlarını kullanarak bu sinyalleri sese dönüştüren bir sistemi tercih ediyorum. Bunu biyolojik dataların seslendirilmesi üzere düşünebiliriz. Bu teknoloji, temasla ortaya çıkan değişimi net görmemizi sağlıyor. Bitkiye dokunduğunuzda verdiği reaksiyonlar değişiyor. Derdim, bitkilerin varlığını ve reaksiyonlarını ses ekolojisi içine sanatsal araçlarla dâhil edebilmek. Bu, 2014’ten beri Adalar’da yaptığımız bir projenin modülü. Toplumsallığı, tüm varlıkların birbiriyle karşılaşacağı bir alan olarak düşünüyoruz ve ses alanı bu açıdan fazlaca kıymetli. Özetle, bitkileri toplumsal birliğin bir modülü olarak göstermeye çalışıyorum. Yalnızca bitkiler değil, su altı da, hava da bu birliğin bir modülü aslında.
Yani aslında, elektrik sinyalleri yoluyla birbirleriyle konuşan bitkilerin bu bağlantısını duyulur kılıyorsunuz. Bir nevi bitkilere ses oluyorsunuz.
O denli denebilir. Doğal duymak yalnızca kulakla olmuyor. Başka canlılarda bu daha fazla. örneğin biz havai fişeklerden hoşlanıyoruz tahminen lakin bir sürü kuş kalp krizi geçiriyor. Su altında ultrasonik kayıt aygıtlarıyla yapılan çalışmalar, biroldukça su altı canlısının yolunu bulmak, üremek, üreme alanı bulmak için ses alanını kullandığını ortaya koyuyor. Bizde ise ekoloji tartışılırken sese epeyce değinilmiyor. Bu çalışma, daha doğrusu bu performans biraz da buna dikkat çekmek içindi.
Kimi araştırmalar, bitkilerin su kaynakları azaldıkça borulardan akan suların seslerine yanlışsız yöneldiğini gösteriyor. Yani tabiat dinliyor ve reaksiyon veriyor fakat bu yalnızca kulakla ilgili bir şey değil. Beşerde da bu biçimde aslında. İnsanın, sesten büsbütün yalıtılmış bir alanda uzun müddet var olması mümkün değil zira biz tarafımızı derimizde hissettiğimiz sesle de buluyoruz, yalnızca kulaklarımızla duymuyoruz. Bitkiler de besin alırken, besini güce dönüştürürken, soluma yaparken bir biçimde “duyuyor”. Ben aygıtı birinci kullandığımda bir konferans salonundaydım. Bir anda yüksek bir alkış sesi koptu salonda ve bitkinin yansısı o anda aygıta sinyal gönderemeyecek kadar yavaşladı mesela. Yani bitki hücuma uğradığını düşünüyor, kendini savunuyor ve bunu reaksiyonlarıyla gösteriyor, bu duyuluyor.
Natürel bu reaksiyonların ne manaya geldiğini çözmek, yani bitkilerin lisanını öğrenmek için ortamda ölçüm yapılması, kalabalık ve nizamlı bilgi toplanması lazım. Dünyanın farklı yerlerinde ses alanı ekolojisi ile ilgili büyük ölçekli bilimsel çalışmalar var. Benim yaptığım, varlıkların reaksiyon verdiklerini gösteren bir tecrübe yaratmak.
Burgazadası Kumbaros’ta yanmış bir ağacın yanında filizlenen meşenin sese dönüşen sinyalleri.
‘BİTKİLERİN JENERASYONDAN NESİLE AKTARDIĞI BİR YANGIN HAFIZASI VAR’
Beşerler da, öbür canlılar üzere bu irtibat ağının bir kesimi aslında ancak tahminen bunu idrak edemiyoruz; tabiatın bizimle de konuştuğunu anlayamıyoruz, duyamıyoruz.
Evet. Biz, sensörü bir bitkinin yaprağına yerleştirdiğimizde, birebir tıpta öbür bir bitkinin yaprağına dokunduğumuzda, ses değişimini bakılırsabiliyoruz. Evvel yavaşlıyor, ki ben bunun kendini muhafaza altına aldığına işaret ettiğini düşünüyorum. Nizamda önemli bir değişiklik duyabiliyoruz.
Bir deneyimizden kelam edeyim. Bir arkadaşımız sensörlerden birini yerleştirdiği elini bir ağaca, öteki sensörü de yerdeki bir bitkiye dayadı. Öbür bir arkadaşımız da bir eliyle ağacı tuttu başka eliyle de benim bir elimi. Ben de başka elimle farklı bitkilere dokundum. bu türlü dakikalarca müzik yaptık. Aldığımız reaksiyonlar fazlaca enteresandı. Ayaklarınızda bir ayakkabı, yani yalıtım yoksa bir elektrik ağı oluşturuyorsunuz ve aslında tıpkı çeşit olmayan ağaç ile başka bitki içinde bir bilgi iletimi sağlanmış oluyor. Bitkiler içinde biyokimyasal uyaranların kararında elektriksel sinyal frekans transferiyle bilgi yayılıyor.
bir daha bu çalışma için referans aldığımız araştırmalara bakılırsa, fazlaca eski ağaçlar, ‘ana ağaçlar’, kökleri epeyce uzun olduğu için kendi tohumlarını takip edebiliyorlar ve yangın, hastalık üzere haberleri yayabiliyorlar. Çok karmaşık bir bağlantı ağında birbirleriyle irtibat halindeler. Kanada’da British Columbia Üniversitesi’nden Suzanne Simard’ın 90’lardan beri yaptığı çalışmaların kararında Mayıs 2021’de yayınlanan araştırması bunu gösterdi.
Sizin yanmış orman bölgelerinde kaydettiğiniz datalar, bizim gözümüzde ‘ölü’ hale gelen o bölgelerin aslında meyyit olmadığını gösteriyor. Tabiatın kendi istikrarı, kendini yenileme potansiyeli inanılmaz. Buna tahminen hiç müdahale etmemek gerekiyor, ne dersiniz?
Yangın alanında yaptığım çalışmanın gayesi, yangının yeni cinslerin oluşmasına devamlılığına da vesile olduğunu ve yangın alanındaki çeşitlerin biyoaktivitesinin, hayatının devam ettiğini göstermek. Bitkilerin çeşitten çeşide, kuşaktan nesile aktardığı bir yangın hafızası var.
2019’da Türkiye’ye ders vermek için gelmiştim. Ağustos ayında bir yangın oldu, o yangından iki ay daha sonra büyük bir fidan kampanyası yapıldı. Bir bitkinin yanmış olması biyoaktivitesinin, ömrün bittiği manasına gelmiyor. Yanmış alanlar boş, atıl alanlar değil. bir süre daha sonra ben orada hayatın sürdüğünü gösteren o dinlemeyi yaptım. O fidan kampanyasını desteklemiyordum fakat bunu niye desteklemediğimi insanlara anlatmak güç, bu biçimde bir yangın anında önemli bir galeyan oluşuyor. Ben de o alanların yaşadığını göstermek için bu kaydı paylaştım. Yanmış bir meşenin gövdesinin yanık kısmını kazıdım, sensörleri yerleştirdim. Oradan elektriksel data frekans geldiğini duydum. Boğuk, orta ara gelen, derinden gelen bir ses. Karşılaştırma yapabilmek için öbür bir yanmış ağacın yanında yeşermekte olan bir meşe filizinin sesini dinledim. O meşede daha süratli, notaların daha sık değiştiği, inişlerin çıkışların olduğu bir ses kaydettim. çabucak sonrasında öbür bir ağaca gittim, onda ise hiç ses yoktu. O devirde sonlu bir etrafta bir ses getirdi bu görüntüler lakin geçtiğimiz haftadan beri yüksek bir etkileşim var. Zira akademisyenler çıkıp “Bu yangın alanları atıl alanlar değil, çabucak ağaçlandırmayın” demeye başladı. TEMA Vakfı temsilcisi bile birinci sefer “Hemen fidan dikmek yanlışsız bir şey değil” dedi.
‘YETKİLİ BANA, ‘YANAN YERLERİ BOŞ BIRAKIRSANIZ BİRİLERİ EL KOYAR’ DEDİ’
Pekala bunu yetkililer bilmiyor muydu bugüne kadar?
Biz, yanmış alanlarda yaptığımız çalışmaları Orman Müdürlüğü ile paylaştık. Aslında onlar da bu alanlara bir süre dokunulmaması gerektiğinin farkında fakat mesela bir yetkili, yaptığımız özel toplantıda bana “Türkiye’nin şartları muhakkak, oraları boş bırakırsanız oraya el koyarlar. kimi vakit iki makûs içinde bir seçim yapmak zorundayız” dedi.
Evet, yangın olağan. Ekosistemin, üremenin bir modülü ve yangın alanları atıl alanlar değil fakat bizim beşerler olarak iklim kriziyle, yapılaşmayla yaptığımız doğal olmayan bir müdahale var.
Bir haftadır büyük bir yangın silsilesi ile karşı karşıyayız. Sizin görüntüleriniz, bu yangınlarla birlikte biroldukca insan tarafınca paylaşıldı. Bunu neye bağlıyorsunuz?
Beşerler, çektiğim bu manzaralara âlâ yansılar, umut dolu yansılar veriyorlar. Lakin şunu söylemeliyim, benim çalışmam, ortasında umut olduğu için, bu alanların ölmediğini gösterdiği için epey fazla ilgi çekmeyebilir de. Birikmiş büyük bir öfke var zira.
İpek Oskay’ın MIDI Sprout ile bitkilerin etraflarıyla etkileşimini sese dönüştürdüğü örnekler:
Günbatımında Burgazada meşe makiliklerini dinlemek için buraya,
Burgazadası Kumbaros’ta yanmış bir ağacı biyodata selenleme ile dinlemek için buraya,
Burgazadası Kumbaros’ta yanmış bir ağacın yanında filizlenen meşeyi biyodata selenleme ile dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz.