Yargı, Yılanlı Dağı’nda mermer ocağı projesini iptal etti: Aleviler için kutsal Adel Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited şirketi, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na Sivas’ın Kangal ilçesi, Dağönü köyü, Küçükdağ Zirve mevkine ‘Blok Mermer Ocağı’ projesi işletme talebiyle müracaatta bulundu. Bakanlık projeye 25 Kasım 2020 tarihinde “Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu” sonucu verdi. Bölge sakinleri proje alanının büyük bir kısmının orman toprağı olduğu, ayrıyeten alan ortasında Yılanlı ve Sultan Melek ziyaret alanlarının bulunduğu üzere niçinlerle sonucun iptal edilmesi için mahkemeye başvurdu.
‘BİR AĞACIN, BİR TOPRAĞA BAĞIMLILIĞI ÜZERE…’
Dava evrakına giren uzman raporunda bölgenin Aleviler için kutsal sayıldığı şöyleki anlatıldı: “Yılanlı Dağı ve doruğunda bulunan Sultan Melek ziyareti ve buna bağlı olarak Küçük Dağ Zirve mevkinin tamamı bölgeyle ilintili Alevi vatandaşlar tarafınca kutsallık atfedilen bir yer durumundadır. Anadolu kültüründe bir coğrafyaya, bir toprağa duygusal ve inançsal bağlılık; bir bitkinin, bir ağacın toprağa bağımlılığı üzeredir…” İşletme proje alanlarında mermer çıkarımının Yılanlı Dağı inançlarıyla ilintili bölgenin değerli bir kısmını kapsayacağı anlaşıldığı vurgulanan raporda “İlk etapta Yılanlı Dağı’na Dağönü ve etraf köylere ve vilayet haricinden gelenlerin ziyaret emelli çıkışları mermer çıkarımından büyük oranda olumsuz etkilenecektir” tabirleri yer aldı.
‘ÖNLEM ALINMAMIŞ’
Davaya bakan Sivas Yönetim Mahkemesi, uzman raporuna atıfta bulunduğu sonucunda proje alanının Alevi vatandaşlar tarafınca kutsallık atfedilen Yılanlı Dağı ve bu bölgede bulunun ziyaret yerlerinin değerli bir kısmını kapsadığını anımsatarak kelam konusu bölgeye ziyaret maksatlı çıkışların madencilik faaliyetlerinin olumsuz etkileneceğini ve bu duruma ait vatandaşların ziyan görmemesi için ÇED raporunda bir tedbir alınmadığını vurguladı. Ayrıyeten kararda proje niçiniyle oluşacak toz ölçüsünün da denetimsiz çalışma kaideleri için hesaplanmadığına değinilerek projeye epeyce yakın pozisyonda 4 su kaynağından ÇED raporunda hiç bahsedilmediğinin altı çizildi.
Mahkeme son olarak ÇED raporundaki eksiklikler niçiniyle projenin çevresel tesirlerini izlemenin ve denetlemenin mümkün olmadığını belirterek ‘ÇED olumlu’ sonucunın 15 Eylül 2021 tarihinde iptaline karar verdi.
İPTAL KARARI ONANDI
Bakanlık ve şirket temyiz yoluna giderek alt mahkemenin iptal sonucunın bozulması talebiyle Danıştay 6. Dairesi’ne başvurdu. Daire de başvuruyu reddederek alt mahkemenin sonucunı hukuka uygun buldu ve 14 Aralık 2021 tarihinde oybirliğiyle onadı.
‘ÜLKE GENELİNDE KABUL EDİLMELİ’
sonucu pahalandıran Kangal Dernekler Federasyonu Genel Lideri Hasan Aslan, Yılanlı Dağı ve etrafında yıllardır maden ocağı açılmak istendiğini belirterek özetle şunları söylemiş oldu: “Dağın eteklerinde yaşayan halk ile dağdaki yaban hayatı ve ekolojik flora görmezden gelinmekteydi. Bu karar, tabiatın korunması ve bölgedeki ömür için değerli olduğu kadar inançsal manada da Aleviler tarafından değerli bir gelişme içeriyor. Çünkü mahkemenin ‘ÇED Olumlu’ sonucunı iptal münasebetlerinden biri de projenin, Yılanlı dağında bulunan ve Alevilerce kutsal yer olarak kabul edilen Sultan Melek ziyaretine ulaşımı güçleştireceği tarafındaydı. Artık ülke genelinde Alevilerce kutsal kabul edilen ziyaret üzere ibadet yerlerinin de dikkate alınması bir mecburilik halini almış oldu. Bu süreçte hukukî manada tüm imkanlarımızı sonuna kadar kullandık ve hakkımızı sonuna kadar aradık. Tahminen her çaba eden kazanamaz lakin kazananlar her vakit çabadan vazgeçmeyenler olmuştur.”
‘BİR AĞACIN, BİR TOPRAĞA BAĞIMLILIĞI ÜZERE…’
Dava evrakına giren uzman raporunda bölgenin Aleviler için kutsal sayıldığı şöyleki anlatıldı: “Yılanlı Dağı ve doruğunda bulunan Sultan Melek ziyareti ve buna bağlı olarak Küçük Dağ Zirve mevkinin tamamı bölgeyle ilintili Alevi vatandaşlar tarafınca kutsallık atfedilen bir yer durumundadır. Anadolu kültüründe bir coğrafyaya, bir toprağa duygusal ve inançsal bağlılık; bir bitkinin, bir ağacın toprağa bağımlılığı üzeredir…” İşletme proje alanlarında mermer çıkarımının Yılanlı Dağı inançlarıyla ilintili bölgenin değerli bir kısmını kapsayacağı anlaşıldığı vurgulanan raporda “İlk etapta Yılanlı Dağı’na Dağönü ve etraf köylere ve vilayet haricinden gelenlerin ziyaret emelli çıkışları mermer çıkarımından büyük oranda olumsuz etkilenecektir” tabirleri yer aldı.
‘ÖNLEM ALINMAMIŞ’
Davaya bakan Sivas Yönetim Mahkemesi, uzman raporuna atıfta bulunduğu sonucunda proje alanının Alevi vatandaşlar tarafınca kutsallık atfedilen Yılanlı Dağı ve bu bölgede bulunun ziyaret yerlerinin değerli bir kısmını kapsadığını anımsatarak kelam konusu bölgeye ziyaret maksatlı çıkışların madencilik faaliyetlerinin olumsuz etkileneceğini ve bu duruma ait vatandaşların ziyan görmemesi için ÇED raporunda bir tedbir alınmadığını vurguladı. Ayrıyeten kararda proje niçiniyle oluşacak toz ölçüsünün da denetimsiz çalışma kaideleri için hesaplanmadığına değinilerek projeye epeyce yakın pozisyonda 4 su kaynağından ÇED raporunda hiç bahsedilmediğinin altı çizildi.
Mahkeme son olarak ÇED raporundaki eksiklikler niçiniyle projenin çevresel tesirlerini izlemenin ve denetlemenin mümkün olmadığını belirterek ‘ÇED olumlu’ sonucunın 15 Eylül 2021 tarihinde iptaline karar verdi.
İPTAL KARARI ONANDI
Bakanlık ve şirket temyiz yoluna giderek alt mahkemenin iptal sonucunın bozulması talebiyle Danıştay 6. Dairesi’ne başvurdu. Daire de başvuruyu reddederek alt mahkemenin sonucunı hukuka uygun buldu ve 14 Aralık 2021 tarihinde oybirliğiyle onadı.
‘ÜLKE GENELİNDE KABUL EDİLMELİ’
sonucu pahalandıran Kangal Dernekler Federasyonu Genel Lideri Hasan Aslan, Yılanlı Dağı ve etrafında yıllardır maden ocağı açılmak istendiğini belirterek özetle şunları söylemiş oldu: “Dağın eteklerinde yaşayan halk ile dağdaki yaban hayatı ve ekolojik flora görmezden gelinmekteydi. Bu karar, tabiatın korunması ve bölgedeki ömür için değerli olduğu kadar inançsal manada da Aleviler tarafından değerli bir gelişme içeriyor. Çünkü mahkemenin ‘ÇED Olumlu’ sonucunı iptal münasebetlerinden biri de projenin, Yılanlı dağında bulunan ve Alevilerce kutsal yer olarak kabul edilen Sultan Melek ziyaretine ulaşımı güçleştireceği tarafındaydı. Artık ülke genelinde Alevilerce kutsal kabul edilen ziyaret üzere ibadet yerlerinin de dikkate alınması bir mecburilik halini almış oldu. Bu süreçte hukukî manada tüm imkanlarımızı sonuna kadar kullandık ve hakkımızı sonuna kadar aradık. Tahminen her çaba eden kazanamaz lakin kazananlar her vakit çabadan vazgeçmeyenler olmuştur.”