Ulusal denizaltı için kritik adım atıldı! Test istasyonları da yerlileşiyor Geçtiğimiz günlerde TÜBİTAK SAGE’nin kamuoyuyla paylaştığı haber Türkiye’nin gemisavar füzeleri ve özellikle ulusal denizaltı inşası sürecinde bedelli bir kabiliyet kazandığını göstermesi açısından son derece kıymetliydi.
VERİ olarak isimlendirilen Denizaltı Test Altyapısı ile envantere girecek güdümlü mermilerin denizaltından atışı test edilebilecek. Ayrıyeten sualtı test düzeneği ile Sub-Atmaca güdümlü gemisavar füzesi üzere mühimmatların denizaltına entegrasyonu öncesinde test ve fizibilitesi yapılacak.
Her ne kadar bahse yabancı olanlar için biraz karışık üzere dursa da aslında bu gelişme pek kıymetli. Kelam konusu alanlarda test için geçmiş senelerda yurt haricinden dayanak alan Türkiye, deneyeceği eserlerle ilgili ayrıntıları teste mesken sahipliği yapacak ülkelerle paylaşmak durumunda kalıyordu.
TRT Haber’den Sertaç Aksan’ın haberine göre ulusal denizaltı için pek kuvvetli bir çalışma süreci geçiren Ankara, VERİ ile ayrıntıların Türkiye dışına çıkmaması konusunda göz alıcı bir kabiliyete kavuşmuş oldu.
Pekala, DATA’nın tek yararı bu mu? Bu soru Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan’a soruldu.
Türkiye ‘anahtar teslim’ bir üretici oluyor
VERİ ile denizaltılara yönelik tasarlanan mühimmatların denizaltı ile birebir koşullarda test edilebilmesi artık mümkün. Erkan bu gelişimin denizaltı tasarımı konusunda da avantaj sağlayacağı üzerinde duruyor. Hususun bilgilerina girmedilk evvel daha genel bir çerçeveyle başlıyor anlatmaya.
“Ülkemiz artık yalnızca bir silah üreticisi değil beraberinde bu silahların kullanılacağı platformları da üreten ‘anahtar teslim bir sistem üreticisi’ oluyor.” cümlesiyle özetliyor süreci. Türkiye’nin ürettiği her türlü silahı denemek ve eksik istikametlerini düzgünleştirmek için kelam konusu test sistemlerinin kıymetine dikkat çekiyor.
Son derece stratejik ve satışları kısıtlı eserler
Erkan’a bakılırsa Ankara’nın başındaki yol haritasında teknolojik test sistemlerinin de ulusal olarak geliştirilmesi var.
Akabinde mevzuyu torpidolara getiriyor ve bu eser kümesinin çok yüksek teknoloji içerdiğinin altını çiziyor. Erkan’ın anlattıklarından, torpidoların da denizaltılarla bir arada ‘stratejik silahlar’ olarak kabul edildiğini öğreniyoruz.
Deniz altından atılan füzelerin saklılık içerisinde nerede, ne vakit ateşleneceği bilinmeyen pek tehlikeli ve kıymetli sistemler olduğunun altını çiziyor Erkan ve devam ediyor:
“Dünyada bir epey ülkede bu gelişmiş stratejik sistemlerin satışında dahi kısıtlamalar uygulanıyor. Bu derece stratejik bir eseri geliştirmeyi başaran ülkemiz, TÜBİTAK SAGE imzalı VERİ altyapısı yardımıyla mamüllerini epeyce daha ucuza ve en kıymetlisi inançlı olarak ölçme/test etme imkanına sahip oldu.”
Bir ülkeden daha ‘izin alma’ periyodu son erdi
Bu noktada merak edilen konulardan biri, VERİ öncesinde bu işlerin nasıl yürüdüğü oluyor? Daha evvelce mevcut denizaltılarımızdan bu mühimmatların eğitim versiyonlarının atılmasıyla testlerin yapıldığını söylüyor Kozan Selçuk Erkan.
Yeni gelinen noktayla ilgili de “Özellikle denizaltı modernizasyon projemiz ile artık farklı bir müddetç yaşanıyor. Kendi denizaltı savaş idare sistemi ve yerli atış sistemlerimiz yardımıyla Almanlardan rastgele bir müsaade yahut bilgi paylaşımı yapmadan bunu başarabiliyoruz” diyor.
AKYA ve Gezgin’in deneme atışlarını VERİ ile yapabiliriz
Lakin yüzlerce kiloluk patlayıcı ve yanıcı yakıt taşıyan bu sistemlerin birinci kere geliştirilmesi, akabinde denenmesi sürecinde hem çalışanın tıpkı vakitte platformların güvenliği hayli kıymetli.
VERİ ile bunu sağlayabileceğimizi söylüyor Erkan:
“DATA yardımıyla denizaltıyı yormadan farklı hareket derinlik ve açılarda denemelerimizi yapabileceğiz. Bu imkanı kazanmamız yardımıyla yakında AKYA torpidolarımızın, denizaltından atılan ATMACA füzelerimizin ve yakın gelecekte GEZGİN füzelerimizin deneme atışlarını yapabileceğiz.
Bunları denemek hayli kıymetli. Lakin gözlerden kaçmaması gereken bir konu daha var. Her test kendi içerisinde bir dizi data doğurur. Sizin ürettiğiniz füzenin teknik dataları, hangi durumda nasıl bir sonuç verdiği üzere hayli farklı alanlarda elinizde bilgiler oluşur. Şayet siz bu testleri yurt haricinde yaparsanız, bu teknolojik datalar haliyle o ülkenin de data tabanına işlenir.
TÜBİTAK SAGE’nin DATA’sı Türkiye’yi bu riskten de kurtaracak ve testler sırasında elde edilen datalar bir daha bizim ülkemizde kalacak. Bu son derece kritik…”
Ulusal denizaltı projesi için kilometre taşı
Erkan, VERİ sistemine ait ayrıntılar vermeye devam ediyor… Gerçekte yalnızca bir test alt yapısı olarak görmemek gerektiğini söylüyor. DATA’yı tam manasıyla denizaltı ortasındaki torpido atış sisteminin simülasyonuna benzetiyor ve “Üzerine denizaltı konulmamış bir torpido odası olarak düşünün. Türkiye daha evvel ‘Section 50’ ismindeki denizaltının en güçlü kısmının inşasını başarmıştı. Şu anda o inşa edilen kısmın içinin donatılmasıyla ilgili fazlaca kıymetli bir kısmı evvel test istasyonu olarak görüyoruz. Bu sistemi şimdilik test için kullanacak olsak da gelecekte denizaltı atış sistemi olarak dahi kullanılabilir” diyor.
Ankara örtülü ambargolardan bir bir kurtuluyor
Bu gelişmelerin kesin olarak savunma sanayiindeki örtülü ambargolardan kurtulmak için de birer kilometre taşı olduğunu tabir ediyor Erkan ve kelamlarını şu biçimde tamamlıyor:
“Son senelerda bir kaç özel durum hariç bu tip engellemelerin genel olarak tesiri kritik olmaktan çıkmaya başladı. Test atışı için Türkiye kendi tahlilini buldu. Ambargo konusunda işler genelde şöyleki ilerler; mesela Almanlar size evvel ambargo uygular. çabucak sonrasında sizin o eseri kendinizin üretmeye başladığını gördüklerinde ‘Ambargoyu kaldırdık, isterseniz size eskisinden epeyce daha ucuza satabiliriz’ der. Ulusal denizaltı projesinde bu süreci sıkça yaşayacağımıza inanıyorum.
Bilhassa denizaltı konusunda geliştireceğimiz yerli ve ulusal her tahlil bizim için alt sistem ambargolarının oluşma ihtimalini de sıfırlıyor. Şu anda bir denizaltıyı baştan kıça yapmaya başladık. Yakın gelecekte havadan bağımsız sevk sistemlerinde de aşikâr bir yere varabilirsek gecikmelerin ya da engellemelerin bir anda biteceğini ve mamüllerin çabucak uygun fiyatlarla teslim edileceğini nazaranbilmemiz muhtemeldir.”
VERİ olarak isimlendirilen Denizaltı Test Altyapısı ile envantere girecek güdümlü mermilerin denizaltından atışı test edilebilecek. Ayrıyeten sualtı test düzeneği ile Sub-Atmaca güdümlü gemisavar füzesi üzere mühimmatların denizaltına entegrasyonu öncesinde test ve fizibilitesi yapılacak.
Her ne kadar bahse yabancı olanlar için biraz karışık üzere dursa da aslında bu gelişme pek kıymetli. Kelam konusu alanlarda test için geçmiş senelerda yurt haricinden dayanak alan Türkiye, deneyeceği eserlerle ilgili ayrıntıları teste mesken sahipliği yapacak ülkelerle paylaşmak durumunda kalıyordu.
TRT Haber’den Sertaç Aksan’ın haberine göre ulusal denizaltı için pek kuvvetli bir çalışma süreci geçiren Ankara, VERİ ile ayrıntıların Türkiye dışına çıkmaması konusunda göz alıcı bir kabiliyete kavuşmuş oldu.
Pekala, DATA’nın tek yararı bu mu? Bu soru Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan’a soruldu.
Türkiye ‘anahtar teslim’ bir üretici oluyor
VERİ ile denizaltılara yönelik tasarlanan mühimmatların denizaltı ile birebir koşullarda test edilebilmesi artık mümkün. Erkan bu gelişimin denizaltı tasarımı konusunda da avantaj sağlayacağı üzerinde duruyor. Hususun bilgilerina girmedilk evvel daha genel bir çerçeveyle başlıyor anlatmaya.
“Ülkemiz artık yalnızca bir silah üreticisi değil beraberinde bu silahların kullanılacağı platformları da üreten ‘anahtar teslim bir sistem üreticisi’ oluyor.” cümlesiyle özetliyor süreci. Türkiye’nin ürettiği her türlü silahı denemek ve eksik istikametlerini düzgünleştirmek için kelam konusu test sistemlerinin kıymetine dikkat çekiyor.
Son derece stratejik ve satışları kısıtlı eserler
Erkan’a bakılırsa Ankara’nın başındaki yol haritasında teknolojik test sistemlerinin de ulusal olarak geliştirilmesi var.
Akabinde mevzuyu torpidolara getiriyor ve bu eser kümesinin çok yüksek teknoloji içerdiğinin altını çiziyor. Erkan’ın anlattıklarından, torpidoların da denizaltılarla bir arada ‘stratejik silahlar’ olarak kabul edildiğini öğreniyoruz.
Deniz altından atılan füzelerin saklılık içerisinde nerede, ne vakit ateşleneceği bilinmeyen pek tehlikeli ve kıymetli sistemler olduğunun altını çiziyor Erkan ve devam ediyor:
“Dünyada bir epey ülkede bu gelişmiş stratejik sistemlerin satışında dahi kısıtlamalar uygulanıyor. Bu derece stratejik bir eseri geliştirmeyi başaran ülkemiz, TÜBİTAK SAGE imzalı VERİ altyapısı yardımıyla mamüllerini epeyce daha ucuza ve en kıymetlisi inançlı olarak ölçme/test etme imkanına sahip oldu.”
Bir ülkeden daha ‘izin alma’ periyodu son erdi
Bu noktada merak edilen konulardan biri, VERİ öncesinde bu işlerin nasıl yürüdüğü oluyor? Daha evvelce mevcut denizaltılarımızdan bu mühimmatların eğitim versiyonlarının atılmasıyla testlerin yapıldığını söylüyor Kozan Selçuk Erkan.
Yeni gelinen noktayla ilgili de “Özellikle denizaltı modernizasyon projemiz ile artık farklı bir müddetç yaşanıyor. Kendi denizaltı savaş idare sistemi ve yerli atış sistemlerimiz yardımıyla Almanlardan rastgele bir müsaade yahut bilgi paylaşımı yapmadan bunu başarabiliyoruz” diyor.
AKYA ve Gezgin’in deneme atışlarını VERİ ile yapabiliriz
Lakin yüzlerce kiloluk patlayıcı ve yanıcı yakıt taşıyan bu sistemlerin birinci kere geliştirilmesi, akabinde denenmesi sürecinde hem çalışanın tıpkı vakitte platformların güvenliği hayli kıymetli.
VERİ ile bunu sağlayabileceğimizi söylüyor Erkan:
“DATA yardımıyla denizaltıyı yormadan farklı hareket derinlik ve açılarda denemelerimizi yapabileceğiz. Bu imkanı kazanmamız yardımıyla yakında AKYA torpidolarımızın, denizaltından atılan ATMACA füzelerimizin ve yakın gelecekte GEZGİN füzelerimizin deneme atışlarını yapabileceğiz.
Bunları denemek hayli kıymetli. Lakin gözlerden kaçmaması gereken bir konu daha var. Her test kendi içerisinde bir dizi data doğurur. Sizin ürettiğiniz füzenin teknik dataları, hangi durumda nasıl bir sonuç verdiği üzere hayli farklı alanlarda elinizde bilgiler oluşur. Şayet siz bu testleri yurt haricinde yaparsanız, bu teknolojik datalar haliyle o ülkenin de data tabanına işlenir.
TÜBİTAK SAGE’nin DATA’sı Türkiye’yi bu riskten de kurtaracak ve testler sırasında elde edilen datalar bir daha bizim ülkemizde kalacak. Bu son derece kritik…”
Ulusal denizaltı projesi için kilometre taşı
Erkan, VERİ sistemine ait ayrıntılar vermeye devam ediyor… Gerçekte yalnızca bir test alt yapısı olarak görmemek gerektiğini söylüyor. DATA’yı tam manasıyla denizaltı ortasındaki torpido atış sisteminin simülasyonuna benzetiyor ve “Üzerine denizaltı konulmamış bir torpido odası olarak düşünün. Türkiye daha evvel ‘Section 50’ ismindeki denizaltının en güçlü kısmının inşasını başarmıştı. Şu anda o inşa edilen kısmın içinin donatılmasıyla ilgili fazlaca kıymetli bir kısmı evvel test istasyonu olarak görüyoruz. Bu sistemi şimdilik test için kullanacak olsak da gelecekte denizaltı atış sistemi olarak dahi kullanılabilir” diyor.
Ankara örtülü ambargolardan bir bir kurtuluyor
Bu gelişmelerin kesin olarak savunma sanayiindeki örtülü ambargolardan kurtulmak için de birer kilometre taşı olduğunu tabir ediyor Erkan ve kelamlarını şu biçimde tamamlıyor:
“Son senelerda bir kaç özel durum hariç bu tip engellemelerin genel olarak tesiri kritik olmaktan çıkmaya başladı. Test atışı için Türkiye kendi tahlilini buldu. Ambargo konusunda işler genelde şöyleki ilerler; mesela Almanlar size evvel ambargo uygular. çabucak sonrasında sizin o eseri kendinizin üretmeye başladığını gördüklerinde ‘Ambargoyu kaldırdık, isterseniz size eskisinden epeyce daha ucuza satabiliriz’ der. Ulusal denizaltı projesinde bu süreci sıkça yaşayacağımıza inanıyorum.
Bilhassa denizaltı konusunda geliştireceğimiz yerli ve ulusal her tahlil bizim için alt sistem ambargolarının oluşma ihtimalini de sıfırlıyor. Şu anda bir denizaltıyı baştan kıça yapmaya başladık. Yakın gelecekte havadan bağımsız sevk sistemlerinde de aşikâr bir yere varabilirsek gecikmelerin ya da engellemelerin bir anda biteceğini ve mamüllerin çabucak uygun fiyatlarla teslim edileceğini nazaranbilmemiz muhtemeldir.”