Taş ocağı mı içme suyu mu? Çanakkale ve İstanbul Boğazları’nın buz evresinde “Würm Buzulu ve benzerlerinin erimesi ile başlayan Tufanlar Periyodunda (Pleistosen) oluşan çöküntüler ile açıldığı” kabul edilir. Binlerce yıl daha sonra bugün İstanbul için hayati ehemmiyete sahip olan Büyükçekmece ve Küçükçekmece gölleri de bu zamanda oluşmuş.
Büyükçekmece Gölü, İstanbul’un içme suyu kaynaklarından biri olarak kullanılıyor. Gölün batısında, “Çatalca Kütlesi” ismi verilen bölge bulunuyor. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji anabilim kısmından emekli Prof. Dr. Doğan Kantarcı “Çatalca Kütlesi’ndeki Karst Kaynakları ile taş ocakları ve Büyükçekmece Gölü Havzası üzerine bir değerlendirme” hazırladı.
‘DİNAMİT USULÜ KULLANILIYOR’
Çalışmada değinilen “Çatalca Kütlesi”, Çatalca Yarımadası ile Ergene Havzası’nı ayırıyor. “Çatalca Kütlesi”, Büyükçekmece Gölü’nün su toplama havzasında yer alıyor. bununla birlikte “gölün ve derelerin yakın ve orta aralı muhafaza alanı” ortasında bulunuyor. Bu bölge kil çimentolu kireçtaşlarından oluşmuş.
Çalışmada “Çatalca Kütlesi” denen yerde taş ocağı açılmaması gerektiğinin altı çizilerek “Buna karşın taş ocakları açılmış dinamit ve anfo patlatmaları ile kireç taşı gevşetilip, kırma taş elde edilmiştir. Lakin patlatmalar yeraltı suyunu sızdıran ince çatlak sisteminde tıkanmalara yol açmıştır. Yeraltı suyu da taş ocaklarının çukurlarında göllenmiştir” deniliyor.
‘TAŞ OCAĞI MI İÇME SUYU MU?’
Gelin çalışmayı birlikte inceleyelim. Taş ocaklarının verdiği ziyanlara değinilen raporda şu kısım dikkat alımlı:
“Kireç taşında açılmış olan taş ocakları bir yandan su üreten araziyi yok ettiği üzere, bir yandan da bu topraktan sızan suyun yarmalardan buharlaşmasına, kaybına sebep olmuşlardır. Taş ocaklarında derine yanlışsız inildiğinde, alt yamaç ve yeraltı sızıntı suları da açılan çukurlarda göllenmeye başlamıştır. Bu durumda taş ocakları yatay istikamette geliştirilmiş ve daha fazla alan kaybına sebep olunmuştur. Günümüzde Çatalca Kütlesi’nde taş ocağı işletmelerinin yahut içme suyu niteliğindeki su üretiminin devam ettirilmesi içinde seçim yapılması gerekmektedir.”
‘ÜSTÜN KAMU FAYDASI VURGUSU’
Çalışmada kamu faydasına değinilerek bölgedeki Muratbey Köyü için içme, kullanma ve tarımda sulama suyu üretiminin fazlaca değerli olduğu anlatılıyor. Ayrıyeten Muratbey Tepe’den kuzey batıya Sarıkaya Zirve ve Çakıl Boğazı’na hakikat uzanan sırtta büyük taş ocakları işletildiğinin altı çizilen çalışmada şu sözler ekleniyor:
“Su üretimi bir yandan ‘öncelikli kamu yararı’ bir yandan da ‘üstün kamu yararı’ kapsamındadır. Çatalca Kütlesi’nde ve etrafında biroldukça kıymetli araştırma yapılmıştır. Sunduğumuz çalışma, daha evvel yapılmış araştırmalara ek olarak taş ocaklarının yaygınlaşmasının tesirlerini ve göllerin oluşumunu da kapsamaktadır. Taş ocaklarının toprakta oluşturdukları çukurların bir ‘yeraltı sarnıcı olarak’ düzenlenmesi ve üstünün de ağaçlandırılarak su üretimine kazandırılması da mümkündür.”
‘MATERYAL SAKINCALI’
Çalışmanın sonuç kısmı ise özetle şu biçimde:
“-Bu kireç taşlarından elde edilen mıcır ve üretilen öbür gereç problemlidir. Çatalca Kütlesi’nde açılan taş ocakları yol dolguları ve inşaatlara kırmataş ve mıcır üretmek üzere işletilmiş görünmektedir. Lakin T.C. Kara Yolları 1. Blg. Md’lüğü Araştırma Rp. (14.4.2015) buradan elde edilen kırma taşın bitümlü temel, Binder, aşınma katmanları ve sathi kaplamalarda kullanılmağa uygun olmadığını ortaya koymuştur.
Başka bir tabirle; buradaki killi kireç taşları ve bunlardan elde edilen malzemenin inşaatlarda kullanılması sakıncalıdır.
-Taş ocakları Büyükçekmece Gölü’nün su toplama havzasındadır. Büyük Çekmece Gölü İstanbul’un su muhtaçlığını karşılayan fazlaca değerli bir su deposudur. Gölün havzasının korunması ve su üretiminin aksatılmaması ve de fizikî, kimyasal kirlenmenin önlenmesi gerekmektedir.
-Taş ocakları devam ederse Çatalca Kütlesi’nin su üretimine katkısı olumsuz etkilenir. Lakin Çatalca Kütlesindeki taş ocakları ruhsat alanında üretilen suyun Çatalca nüfusunun 2/3’nün su gereksinimini karşıladığı da gözden uzak tutulmamalıdır. Çatalca Kütlesinin suları Muratbey Köyünün can damarıdır. Çatalca Kütlesinde alınan taş ocağı ruhsatı Muratbey Köyünü çevrelemektedir.”
Çalışma incelendiğinde mavi altın olarak anılan suyun değeri bir kere daha anlaşılıyor. Karar alıcılar çalışmada yer aldığı üzere suyla taş ocakları içinde bir seçim yapacak mı?
Büyükçekmece Gölü, İstanbul’un içme suyu kaynaklarından biri olarak kullanılıyor. Gölün batısında, “Çatalca Kütlesi” ismi verilen bölge bulunuyor. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji anabilim kısmından emekli Prof. Dr. Doğan Kantarcı “Çatalca Kütlesi’ndeki Karst Kaynakları ile taş ocakları ve Büyükçekmece Gölü Havzası üzerine bir değerlendirme” hazırladı.
‘DİNAMİT USULÜ KULLANILIYOR’
Çalışmada değinilen “Çatalca Kütlesi”, Çatalca Yarımadası ile Ergene Havzası’nı ayırıyor. “Çatalca Kütlesi”, Büyükçekmece Gölü’nün su toplama havzasında yer alıyor. bununla birlikte “gölün ve derelerin yakın ve orta aralı muhafaza alanı” ortasında bulunuyor. Bu bölge kil çimentolu kireçtaşlarından oluşmuş.
Çalışmada “Çatalca Kütlesi” denen yerde taş ocağı açılmaması gerektiğinin altı çizilerek “Buna karşın taş ocakları açılmış dinamit ve anfo patlatmaları ile kireç taşı gevşetilip, kırma taş elde edilmiştir. Lakin patlatmalar yeraltı suyunu sızdıran ince çatlak sisteminde tıkanmalara yol açmıştır. Yeraltı suyu da taş ocaklarının çukurlarında göllenmiştir” deniliyor.
‘TAŞ OCAĞI MI İÇME SUYU MU?’
Gelin çalışmayı birlikte inceleyelim. Taş ocaklarının verdiği ziyanlara değinilen raporda şu kısım dikkat alımlı:
“Kireç taşında açılmış olan taş ocakları bir yandan su üreten araziyi yok ettiği üzere, bir yandan da bu topraktan sızan suyun yarmalardan buharlaşmasına, kaybına sebep olmuşlardır. Taş ocaklarında derine yanlışsız inildiğinde, alt yamaç ve yeraltı sızıntı suları da açılan çukurlarda göllenmeye başlamıştır. Bu durumda taş ocakları yatay istikamette geliştirilmiş ve daha fazla alan kaybına sebep olunmuştur. Günümüzde Çatalca Kütlesi’nde taş ocağı işletmelerinin yahut içme suyu niteliğindeki su üretiminin devam ettirilmesi içinde seçim yapılması gerekmektedir.”
‘ÜSTÜN KAMU FAYDASI VURGUSU’
Çalışmada kamu faydasına değinilerek bölgedeki Muratbey Köyü için içme, kullanma ve tarımda sulama suyu üretiminin fazlaca değerli olduğu anlatılıyor. Ayrıyeten Muratbey Tepe’den kuzey batıya Sarıkaya Zirve ve Çakıl Boğazı’na hakikat uzanan sırtta büyük taş ocakları işletildiğinin altı çizilen çalışmada şu sözler ekleniyor:
“Su üretimi bir yandan ‘öncelikli kamu yararı’ bir yandan da ‘üstün kamu yararı’ kapsamındadır. Çatalca Kütlesi’nde ve etrafında biroldukça kıymetli araştırma yapılmıştır. Sunduğumuz çalışma, daha evvel yapılmış araştırmalara ek olarak taş ocaklarının yaygınlaşmasının tesirlerini ve göllerin oluşumunu da kapsamaktadır. Taş ocaklarının toprakta oluşturdukları çukurların bir ‘yeraltı sarnıcı olarak’ düzenlenmesi ve üstünün de ağaçlandırılarak su üretimine kazandırılması da mümkündür.”
‘MATERYAL SAKINCALI’
Çalışmanın sonuç kısmı ise özetle şu biçimde:
“-Bu kireç taşlarından elde edilen mıcır ve üretilen öbür gereç problemlidir. Çatalca Kütlesi’nde açılan taş ocakları yol dolguları ve inşaatlara kırmataş ve mıcır üretmek üzere işletilmiş görünmektedir. Lakin T.C. Kara Yolları 1. Blg. Md’lüğü Araştırma Rp. (14.4.2015) buradan elde edilen kırma taşın bitümlü temel, Binder, aşınma katmanları ve sathi kaplamalarda kullanılmağa uygun olmadığını ortaya koymuştur.
Başka bir tabirle; buradaki killi kireç taşları ve bunlardan elde edilen malzemenin inşaatlarda kullanılması sakıncalıdır.
-Taş ocakları Büyükçekmece Gölü’nün su toplama havzasındadır. Büyük Çekmece Gölü İstanbul’un su muhtaçlığını karşılayan fazlaca değerli bir su deposudur. Gölün havzasının korunması ve su üretiminin aksatılmaması ve de fizikî, kimyasal kirlenmenin önlenmesi gerekmektedir.
-Taş ocakları devam ederse Çatalca Kütlesi’nin su üretimine katkısı olumsuz etkilenir. Lakin Çatalca Kütlesindeki taş ocakları ruhsat alanında üretilen suyun Çatalca nüfusunun 2/3’nün su gereksinimini karşıladığı da gözden uzak tutulmamalıdır. Çatalca Kütlesinin suları Muratbey Köyünün can damarıdır. Çatalca Kütlesinde alınan taş ocağı ruhsatı Muratbey Köyünü çevrelemektedir.”
Çalışma incelendiğinde mavi altın olarak anılan suyun değeri bir kere daha anlaşılıyor. Karar alıcılar çalışmada yer aldığı üzere suyla taş ocakları içinde bir seçim yapacak mı?