SİHA’lardaki başarıyı küçük denizaltıda da yakalayabiliriz Türkiye’nin yerli ve ulusal savunma sanayiinde geçen on yılda attığı adımlar meyvelerini vermeye devam ediyor. Bu bahiste en kıymetli kazanımlardan biri hiç elbet ‘Nasıl yapılır?’ kabiliyetinin farklı alanlarda hızla kazanılması.
Kazanılan bu kabiliyetin yansımasını net gördüğümüz alanlardan biri de deniz platform ve sistemlerinde gelinen nokta. Kendi muhtaçlıkları doğrultusunda bedelli adımlar atan Türkiye’nin en değerli maksatlarından biri de ulusal küçük denizaltı üretebilmek.
TRT Haber’den Sertaç Aksan’ın haberine nazaran; geçtiğimiz günlerde STM tarafınca küçük denizaltı üretimine dair ‘Bu hususta çalışmalarımız hızla devam ediyor’ açıklaması dikkate değer… Pekala Türkiye üzere üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke için küçük denizaltı ne manaya geliyor? Bu araçları üretebilecek düzeyde miyiz? Daha da değerlisi bilhassa Yunanistan’ın süratle silahlanması kararı sıkça konuşulmaya başlanan ‘Ege’deki dengeler’ sıkıntısı küçük denizaltılar cephesinden nasıl görünüyor?
YÜKSEK TEKNOLOJİYİ ÜRETEBİLECEK NOKTADAYIZ
Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan süreci yakından takip eden isimlerden biri… Türkiye’nin denizaltı inşa hünerini anlatırken “Denizaltının ruhuna uygun olarak sessiz ve derinden giden bir müddetç var” tarifini yapıyor.
Ankara’nın bu stratejik yaklaşımı 1980’lerden beri mühlet gelen denizaltı inşa programları yardımıyla edindiğini belirten Erkan, her yeni üretimde daha fazla yerlileşme ve yeni üretim hünerleri kazanıldığına işaret ediyor.
Son olarak Reis sınıfı denizaltıların inşası ile bu hünerin epeyce daha üstlere çıktığını öğreniyoruz. Türkiye, bu sınıftaki denizaltıları inşa ederken yüksek teknolojileri ulusal platformlarına muvaffakiyetle uygulamış.
YERLİLİK ORANI ÇOK DAHA YÜKSEK OLACAK
Her ne kadar 1980’lerden bu yana denizaltı üretiminde bir biçimde var olsak da kelam konusu küçük bir denizaltıyı ulusal imkanlarla yapabilmek olunca ‘Becerebilir miyiz?’ sorusu akıllara geliyor.
Erkan evvela küçük denizaltıların yapıları gereği küçük hacimlerin içine epey fazla alt sistem inşa edilmesi gerektiği için daha zahmetli olacağının altını çiziyor. “Ama bu durum artık bizim gemi inşa endüstrimizin altından kalkabileceği bir iştir” dedikten daha sonra devam ediyor:
“STM-500 diye kodlanan ulusal küçük denizaltı küçük ölçüleri yardımıyla teknolojik olarak yerlilik oranımızın epey daha yüksek olacağı bir platform olacak.
Ülkemizin kimi stratejik alt sistemler konusunda ne tıp ambargolara maruz kaldığı her insanın malumu. Üreteceğimiz küçük denizaltılar ile bu alandaki dışa bağımlılığın en alt düzeyde kalacağı bir sınıf ortaya çıkacak.”
Ege’nin yapısı göz önüne alındığında küçük denizaltıların ehemmiyeti daha düzgün anlaşılıyor.
YAKIN SULAR İÇİN KÜÇÜK DENİZALTILAR ‘OYUN DEĞİŞTİRİCİ’ OLACAK
Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan’ın üzerinde durduğu bir öbür husus da denizaltıların varoluş ve operasyonel maharetleri sebebiyle ‘sualtının hayaletleri’ olduğu gerçeği…
Bu platformları ‘kuvvetli, yüksek menzile sahip, suyun altında uzun mühlet kalabilen araçlar’ olarak niteleyen Erkan bu noktada Türkiye’nin jeostratejik pozisyonuna işaret ediyor ve küçük denizaltıların niye kıymetli olduğunu anlatıyor:
“Adalar denizi olarak da geçen ve derinliği kısmen az olan Ege Denizi ile kapalı bir deniz olan Karadeniz üzere alanlarda büyük denizaltılar ile istediğiniz kararı elde etmeniz pek mümkün olmayabilir.
Evet, artık küresel bir oyuncu olma yolunda ilerleyen Türkiye’nin Reis sınıfı üzere süratle gelişen teknolojinin en üst düzeyde yakalandığı denizaltılara gereksinimi var. Lakin yakın sular için de hem üretimi tıpkı vakitte işletmesi maliyet faal olan küçük denizaltılar bizim için hayati değerde.
Bu niçinle STM-500 tipi küçük denizaltıların bölgemiz için ‘oyun değiştirici’ olacağına inanıyorum. Unutmayalım ki, küçüklük hem de sessizliği de birlikteinde getirir. Karşımızda Reis sınıfının gibisi denizaltıları olan komşularımız var lakin STM 500 üzere küçük ve sessiz bir denizaltı sahibi olan yok. Bu niçinle üreteceğimiz yerli ve ulusal küçük denizaltının oluşturacağı tehdit hem farklı birebir vakitte daha büyük.”
KÜÇÜK DENİZALTININ EKONOMİK VE POLİTİK SONUÇLARI DA OLACAK
Savunma sanayii mamüllerinin yalnızca saha üzerinden kıymetlendirilmesi fotoğrafın bütününü eksik bırakıyor… Kozan da bu eksiği gidermek için küçük bir denizaltı sahibi olmanın ekonomik ve siyasi açıdan ne üzere kazanımlar sağlayacağına da dikkat çekiyor.
“Bir tehdidi bertaraf etmek için karşınızdaki ülkenin atması gereken birtakım adımlar oluyor. Bunlardan birinci akla gelen daha fazla para harcayarak karşıdakinin sahip olduğunu platformdan daha uygununu edinebilmek” bilgisini veriyor.
Türkiye’nin küçük denizaltı üretecek kabiliyeti var. Lakin komşularımızda bu yeteneğe sahip olan yok. “Bu da onları daha fazla para harcamaya ve benzeri eserleri ithal etmeye zorlar” diyor Erkan. Ekonomik olarak zorlanan bir ülkenin politik açıdan da kahırlar yaşayabileceğinin altını çizerek, küçük bir denizaltının karşı tarafta bırakacağı tali hasarlara da vurgu yapıyor.
KÜÇÜK DENİZALTIYI DÜNYAYA SATABİLİRİZ
Türkiye’nin savunma sanayiinde ortaya koyduğu eserler dünyanın farklı pazarlarında alıcı buluyor. Haliyle küçük denizaltı üretiminin gelecek devirde ihracat için nasıl bir potansiyel taşıdığını merak ediyoruz… Kozan Selçuk Erkan yanıtlıyor:
“Türkiye askeri gemi inşaat endüstrinde son senelerda üst lige çıktı. Küçük denizaltı konusunda aslında tam da taktik sınıf İHA’lardaki konumdayız… Türkiye taktik sınıf İHA’lar üretmeye başladığında dünyada yalnızca büyük sınıf ya da değerli taktik İHA’lar vardı. Lakin Ankara hakikat bir tercihle dünyada bu pazarı ateşledi desek yanlış olmaz.
Küçük denizaltıda da şu anda tam olarak buradayız. Yani batı ya fazlaca büyük ve kıymetli ya da hayli teknolojik ve değerli denizaltılara yönelmişken bu tip küçük denizaltıya yönelmemiz bizim için farklı bir pazar oluşturabilir.
Fransızların ve İtalyanların bu mevzuda tasarım çalışmaları var. Lakin iki ülke de bu süreçteki riski alıcı ülkenin sırtına yüklemek istiyor. Daha net bir sözle, ellerini taşın altına koyma niyetleri yok… Tam da bu biçimde bir ortamda kendimize üreteceğimiz küçük denizaltı nitekim de pazarı farklı bir yere taşıyabilir.
Denizaltılar hayli büyük. Teknolojisi fazlaca gelişmiş. Haliyle işletme maliyeti de bir çok yüksek. Dünyada denizaltına sahip olmak isteyip de çok yükün altına girmek istemeyen epey sayıda ülke var. İşte bu noktada Türk üretimi küçük denizaltılar aranan kan olabilir. Bu niçinle ben ulusal küçük denizaltıların motamot İHA’lardaki üzere farklı bir güç çarpanı olacak potansiyele sahip olduğuna inanıyorum.”
Kazanılan bu kabiliyetin yansımasını net gördüğümüz alanlardan biri de deniz platform ve sistemlerinde gelinen nokta. Kendi muhtaçlıkları doğrultusunda bedelli adımlar atan Türkiye’nin en değerli maksatlarından biri de ulusal küçük denizaltı üretebilmek.
TRT Haber’den Sertaç Aksan’ın haberine nazaran; geçtiğimiz günlerde STM tarafınca küçük denizaltı üretimine dair ‘Bu hususta çalışmalarımız hızla devam ediyor’ açıklaması dikkate değer… Pekala Türkiye üzere üç tarafı denizlerle çevrili bir ülke için küçük denizaltı ne manaya geliyor? Bu araçları üretebilecek düzeyde miyiz? Daha da değerlisi bilhassa Yunanistan’ın süratle silahlanması kararı sıkça konuşulmaya başlanan ‘Ege’deki dengeler’ sıkıntısı küçük denizaltılar cephesinden nasıl görünüyor?
YÜKSEK TEKNOLOJİYİ ÜRETEBİLECEK NOKTADAYIZ
Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan süreci yakından takip eden isimlerden biri… Türkiye’nin denizaltı inşa hünerini anlatırken “Denizaltının ruhuna uygun olarak sessiz ve derinden giden bir müddetç var” tarifini yapıyor.
Ankara’nın bu stratejik yaklaşımı 1980’lerden beri mühlet gelen denizaltı inşa programları yardımıyla edindiğini belirten Erkan, her yeni üretimde daha fazla yerlileşme ve yeni üretim hünerleri kazanıldığına işaret ediyor.
Son olarak Reis sınıfı denizaltıların inşası ile bu hünerin epeyce daha üstlere çıktığını öğreniyoruz. Türkiye, bu sınıftaki denizaltıları inşa ederken yüksek teknolojileri ulusal platformlarına muvaffakiyetle uygulamış.
YERLİLİK ORANI ÇOK DAHA YÜKSEK OLACAK
Her ne kadar 1980’lerden bu yana denizaltı üretiminde bir biçimde var olsak da kelam konusu küçük bir denizaltıyı ulusal imkanlarla yapabilmek olunca ‘Becerebilir miyiz?’ sorusu akıllara geliyor.
Erkan evvela küçük denizaltıların yapıları gereği küçük hacimlerin içine epey fazla alt sistem inşa edilmesi gerektiği için daha zahmetli olacağının altını çiziyor. “Ama bu durum artık bizim gemi inşa endüstrimizin altından kalkabileceği bir iştir” dedikten daha sonra devam ediyor:
“STM-500 diye kodlanan ulusal küçük denizaltı küçük ölçüleri yardımıyla teknolojik olarak yerlilik oranımızın epey daha yüksek olacağı bir platform olacak.
Ülkemizin kimi stratejik alt sistemler konusunda ne tıp ambargolara maruz kaldığı her insanın malumu. Üreteceğimiz küçük denizaltılar ile bu alandaki dışa bağımlılığın en alt düzeyde kalacağı bir sınıf ortaya çıkacak.”
Ege’nin yapısı göz önüne alındığında küçük denizaltıların ehemmiyeti daha düzgün anlaşılıyor.
YAKIN SULAR İÇİN KÜÇÜK DENİZALTILAR ‘OYUN DEĞİŞTİRİCİ’ OLACAK
Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan’ın üzerinde durduğu bir öbür husus da denizaltıların varoluş ve operasyonel maharetleri sebebiyle ‘sualtının hayaletleri’ olduğu gerçeği…
Bu platformları ‘kuvvetli, yüksek menzile sahip, suyun altında uzun mühlet kalabilen araçlar’ olarak niteleyen Erkan bu noktada Türkiye’nin jeostratejik pozisyonuna işaret ediyor ve küçük denizaltıların niye kıymetli olduğunu anlatıyor:
“Adalar denizi olarak da geçen ve derinliği kısmen az olan Ege Denizi ile kapalı bir deniz olan Karadeniz üzere alanlarda büyük denizaltılar ile istediğiniz kararı elde etmeniz pek mümkün olmayabilir.
Evet, artık küresel bir oyuncu olma yolunda ilerleyen Türkiye’nin Reis sınıfı üzere süratle gelişen teknolojinin en üst düzeyde yakalandığı denizaltılara gereksinimi var. Lakin yakın sular için de hem üretimi tıpkı vakitte işletmesi maliyet faal olan küçük denizaltılar bizim için hayati değerde.
Bu niçinle STM-500 tipi küçük denizaltıların bölgemiz için ‘oyun değiştirici’ olacağına inanıyorum. Unutmayalım ki, küçüklük hem de sessizliği de birlikteinde getirir. Karşımızda Reis sınıfının gibisi denizaltıları olan komşularımız var lakin STM 500 üzere küçük ve sessiz bir denizaltı sahibi olan yok. Bu niçinle üreteceğimiz yerli ve ulusal küçük denizaltının oluşturacağı tehdit hem farklı birebir vakitte daha büyük.”
KÜÇÜK DENİZALTININ EKONOMİK VE POLİTİK SONUÇLARI DA OLACAK
Savunma sanayii mamüllerinin yalnızca saha üzerinden kıymetlendirilmesi fotoğrafın bütününü eksik bırakıyor… Kozan da bu eksiği gidermek için küçük bir denizaltı sahibi olmanın ekonomik ve siyasi açıdan ne üzere kazanımlar sağlayacağına da dikkat çekiyor.
“Bir tehdidi bertaraf etmek için karşınızdaki ülkenin atması gereken birtakım adımlar oluyor. Bunlardan birinci akla gelen daha fazla para harcayarak karşıdakinin sahip olduğunu platformdan daha uygununu edinebilmek” bilgisini veriyor.
Türkiye’nin küçük denizaltı üretecek kabiliyeti var. Lakin komşularımızda bu yeteneğe sahip olan yok. “Bu da onları daha fazla para harcamaya ve benzeri eserleri ithal etmeye zorlar” diyor Erkan. Ekonomik olarak zorlanan bir ülkenin politik açıdan da kahırlar yaşayabileceğinin altını çizerek, küçük bir denizaltının karşı tarafta bırakacağı tali hasarlara da vurgu yapıyor.
KÜÇÜK DENİZALTIYI DÜNYAYA SATABİLİRİZ
Türkiye’nin savunma sanayiinde ortaya koyduğu eserler dünyanın farklı pazarlarında alıcı buluyor. Haliyle küçük denizaltı üretiminin gelecek devirde ihracat için nasıl bir potansiyel taşıdığını merak ediyoruz… Kozan Selçuk Erkan yanıtlıyor:
“Türkiye askeri gemi inşaat endüstrinde son senelerda üst lige çıktı. Küçük denizaltı konusunda aslında tam da taktik sınıf İHA’lardaki konumdayız… Türkiye taktik sınıf İHA’lar üretmeye başladığında dünyada yalnızca büyük sınıf ya da değerli taktik İHA’lar vardı. Lakin Ankara hakikat bir tercihle dünyada bu pazarı ateşledi desek yanlış olmaz.
Küçük denizaltıda da şu anda tam olarak buradayız. Yani batı ya fazlaca büyük ve kıymetli ya da hayli teknolojik ve değerli denizaltılara yönelmişken bu tip küçük denizaltıya yönelmemiz bizim için farklı bir pazar oluşturabilir.
Fransızların ve İtalyanların bu mevzuda tasarım çalışmaları var. Lakin iki ülke de bu süreçteki riski alıcı ülkenin sırtına yüklemek istiyor. Daha net bir sözle, ellerini taşın altına koyma niyetleri yok… Tam da bu biçimde bir ortamda kendimize üreteceğimiz küçük denizaltı nitekim de pazarı farklı bir yere taşıyabilir.
Denizaltılar hayli büyük. Teknolojisi fazlaca gelişmiş. Haliyle işletme maliyeti de bir çok yüksek. Dünyada denizaltına sahip olmak isteyip de çok yükün altına girmek istemeyen epey sayıda ülke var. İşte bu noktada Türk üretimi küçük denizaltılar aranan kan olabilir. Bu niçinle ben ulusal küçük denizaltıların motamot İHA’lardaki üzere farklı bir güç çarpanı olacak potansiyele sahip olduğuna inanıyorum.”