Selçuk Mızraklı: Kayyımlar sarayın yereldeki prototipleridir İktidarın 11 Eylül 2016’da kayyım siyasetini devreye koymasının Demokratik Bölgeler Partisi’nin (DBP) idaresinde olan 96 belediyenin eşbaşkanları nazaranvden alınarak, yerlerine kayyımlar atandı. Akabinde, Halkların Demokratik Partisi’nin 31 Mart 2019 seçimlerinde kazandığı 65 belediye kayyım atandı. İçişleri Bakanlığı sonucuyla HDP’nin kazandığı 65 belediyeden 48’ine kayyım atandı. nazaranvden alınan biroldukca belediye eşbaşkanı da tutuklandı.
Bu süreç, seçimlerden 4 ay daha sonra 19 Ağustos 2019’da HDP idaresindeki Diyarbakır, Mardin ve Van büyükşehir belediyelerine kayyım atanmasıyla sürdürüldü. vazifeden alındıktan daha sonra Ekim 2019’da çıkarıldığı mahkemece tutuklanan ve “örgüt üyeliği” savıyla 9 yıl 4 ay 15 gün mahpus cezası verilen Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Selçuk Mızraklı, Mezopotamya Ajansı’nın sorularını yanıtladı. Mızraklı’nın tutuklu bulunduğu Kayseri Bünyan T2 Cezaevi’nden verdiği karşılıklar şöyleki:
‘UÇURUMA YANLIŞSIZ GİDEN BİR ÜLKE GÖRÜYORUZ’
Diyarbakır’ın seçilmiş bir vekili ve belediye eşbaşkanı olarak bir yılı aşkındır tutuklu bulunuyorsunuz. İçeriden dışarısını nasıl görüyorsunuz, gidişatı nasıl okuyorsunuz?
24 Haziran 2018’de HDP Diyarbakır Milletvekili, 31 Mart 2019 seçimlerinde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı seçildim. 19 Ağustos 2019 tarihinde ise yasadışı bir biçimde kayyım ataması yapıldı. Ekim 2019’da da tutuklandım. Ben küçük bir cezaevindeyim lakin dışarısı koca bir cezaevine çevrildi. Kendi koltukları için ülkeyi halklar hapishanesine çevirdiler. Bu da yetmedi, son süreçte yaşananlara bakarsak, şu anda ülkeyi halklar mezarlığına çevirmek istiyorlar. Basından takip ettiğimiz kadarıyla ülke tabiat felaketlerle karşı karşıya kaldı. Bu tabiat felaketleri doğal olmayan müdahaleler kararında yaşanıyor. Burada hatalı olan tabiat değildir, doğayı rant uğruna bu hale getiren iktidardır. 20 yıllık iktidarlarına baktığımızda, yeşile dair ne var ise betonlaştıran, ucubeleştiren AKP ile karşı karşıyayız. Rant uğruna yakılan ormanlara göz yumanlar belirlidir. Yakılan alanları imara açıp yandaşlarına otel yapanlar muhakkaktır. Dereleri HES’lerle kurutan, yatağını değiştiren, bataklığa çeviren bir daha birebir şahıslardır. Bataklık alanları imara açan, her gördüğü boş alanı TOKİ’ye peşkeş çekenler, bugün afetlerin bir numaraları suçlularıdır. Bu denli yiten canın katilidirler. Peş peşe orman yangınları çıktı, en ufak yağmurda seller oluştu. Bütün bunlar iktidarın siyasetleri kararı meydana geldi.
İçeriden dışarıya baktığımızda her yerin yangın yeri olduğunu görüyoruz. Uçuruma hakikat süratle giden bir ülke görüyoruz. Hakikat, süratli ve yerinde müdahaleler şayet olmazsa, ne yazık ki ülkenin gidişatı fazlacata düzgün görünmüyor. Irkçılığın hortlatılmak istendiği, koltuklarını kaybetmemek için milyonlarca insanı bir iç çatışmaya sürüklemekten kaçınmayacak bir iktidar gerçekliği var. Bu kadar olumsuz görünen bir ülke tablosu var lakin birde sol cevahirimizde koruduğumuz ve büyüttüğümüz umut var. Umut HDP’dir, umut bu halktır. Tüm bu gidişe dur diyebilecek, tüm muhalifleri Üçüncü Yol ile buluşturacak bir umut var. Bizlerde içerden dışarıya baktığımızda bu umudu gorebiliyoruz. Bu umut son periyotta daha da büyüyor. Daha da büyüyecek. Kapı kapı, sokak sokak, mahalle mahalle, köy köy, kent şehir büyüyüp tüm ülkeyi kucaklayacaktır. Buna inancım vardır. Kâfi ki her insanın buna inancı olsun, buna yönelik çalışmalar olsun, gayret olsun. Tüm bu makûs gidişata karşın bir daha de bir umudumuz var.
beraberinde bir sağlıkçısınız, Diyarbakır’da uzun yıllar hekimlik yaptınız. Pandemi şartlarında cezaevlerinde durum nedir?
Öncelikle şuna açıklık getirmek lazım, bu iktidar pandemiyi mazeret ederek, tüm hakları askıya alarak, yeni bir idare formu oluşturmak istedi. Hala bunu sürdürmeye çalışıyor. Bunu yalnızca Türkiye yapmadı, dünyadaki biroldukça ülke yaptı. Pandemi şartlarını mazeret ederek aksiyon ve etkinlikler yasaklandı. Halkın hayat üslubuna müdahale edildi. Muhalifler bastırıldı. Kendi yandaşlarına her şeyi özgür kılan bir anlayış gelişirken, muhaliflere ise müzik dinlemeyi bile yasakladılar. Sağlıkçılar köleleştirilmek istendi. Çalışanlar işten çıkarıldı. Eğitim pespaye bir hale getirilmek istendi. Beşerler yetersiz sıhhat hizmetlerinden dolayı ömürlerini yitirdi. Kendi yandaşlarının rant alanlarını büyütmek uğruna pandemi ile ilgili sıhhat önlemleri alınmadı. Göstermelik birkaç önlem hayata geçirildi. Bunun kararında yüz binlerce insan Kovid-19 olurken, on binlerce insan hayatını yitirdi. Tüm bunlar alınmayan önlemlerden kaynaklıdır. Yanlış bir idare anlayışından kaynaklıdır. Fakat bu yanlış bilerek ve isteyerek yapılmıştır. Hala da yapılmaktadır. Dışarıdaki bu aksilikler tabi ki de cezaevlerine de yansımaktadır.
Şu an bulunduğunuz cezaevinde de tecride karşı açlık grevleri sürmektedir. Pandemi şartlarında açlık grevi ve tutukluların talebi için ne düşünüyorsunuz?
aslına bakarsanız sıhhatsiz olan cezaevleri, bu biçimdesi bir müddetçte daha da tehlikeli bir hal almaktadır. Büsbütün kapalı bir ortamda hayatın idame edildiği bu biçimdesi alanlar riskli bölge statüsündedirler. Cezaevlerinde beşerler kendi önlemlerini kendileri almak zorunda. Daha dikkatli davranmak zorundadır. Hayat bu türlü sürmektedir. Pandemi risklerinin devam ettiği bu biçimdesi bir periyotta, açlık grevleri bu riski daha da arttırmaktadır. Kovid-19’a karşı sağlıklı beslenmenin kıymeti bilinmektedir. Ama bu açlık grevleri ile zayıflayan vücutlar bu riski büyük oranda taşımaktadırlar. Bu riskin bertaraf edilmesi için bir an evvel açlık grevindeki insanların talepleri kabul edilmelidir.
Açlık grevindeki insanların talepleri çok insani taleplerdir. Tecrit insan hakkı ihlalidir. Cezaevi esasen bir tecrit etme halidir. Buna bir de tecrit ortasında tecridi dayatırsan, yani insani bağları yasaklarsan, en sıradan insani hak olan telefonla görüşmeyi, aile ve avukat görüşmelerini yasaklarsan, insanların yansısı de açlık grevi ile olur. Cezaevindeki insanların en büyük direniş aracı bedenleridir. Beşerler kendi vücutlarını ortaya koymaktadırlar. Bir an evvel buna tahlil bulunmalıdır. Yitip giden canlar olmadan, bedensel hastalıklar kalıcılaşmadan, insani talepleri kabul görmelidir.
Gelelim röportajımızın gündemine. 19 Ağustos 2019’da HDP’li üç büyükşehir belediye eşbaşkanları nazaranvden alındı, yerlerine kayyımlar atandı. 19 Ağustos’un üzerinden 2 yıl geçti. Bugünden dönüp o günlere baktığınızda, 19 Ağustos’ta neler oldu?
Aslında 19 Ağustos değil, evvelden bir şeyler oldu. 31 Mart seçimleri ile kayyım atanmış olan belediyeler, bir daha halkın oldu. Bu yenilgiyi kabul edemeyenler, seçimden bir gün daha sonra 1 Nisan’da İçişleri Bakanı’na resmi yazıyla başvurarak, kayyım atanmasını talep etmişlerdi. Şatafatlı ömürlerini terk etmek istemeyenler, büyük sarayın ihtişamlı hayatına özenenler, her vilayette kendi küçük saraycıklarını inşa etmişlerdi. Kendilerine bol israflı bir saray hayatı dizayn etmişlerdi. Bunu terk etmeyenler, halkın sırtından geçinenler, aslına bakarsan seçimin ertesinde kayyım istemişlerdi. İçişleri Bakanlığı da daha seçimin ertesinde evvela birfazlaca mazeret ile HDP’li eşbaşkanlarımızın bir kısmına mazbata vermedi. Birkaç belediyemizi, seçimden birkaç gün daha sonra yasadışı bir biçimde el koyarak, AKP’lilere peşkeş çekti. daha sonrasında ise belediyelerimizin çalışmalarını epeyce yakından izledi. Dört ay üzere kısa bir müddetde eski kayyım devrine yönelik değil, bizlere yönelik iki sefer müfettişler gorevlendirildi, denetleler yapıldı. Belediyelerin halkın nefes alma boruları olduğunu, belediyelerin büsbütün halkın denetiminde olduğunu bakılırsanler, bundan korktular. Rant araçları ellerinden alınanlar işbirlikçiler, bakanlığa baskı kurdu. Bunun yanı sıra lokal idareler ile halkı asimile etmeye çalışan, halkı kimliksizleştirmek isteyen bölümler, siyasetlerinin çökeceğini fark edenler devreye girerek, 19 Ağustos darbesini gerçekleştirdiler.
2016 yılında da belediyelerinize kayyımlar atanmıştı; 19 Ağustos ikinci kayyım devirleriydi. İktidarın kayyım siyasetlerini nasıl değerlendiriyorsunuz, sonuç alınır mı?
İktidar Kürt halkını kimliksizleştirme, asimile etme, bayan hareketini bastırmak için kayyımlar atadı. Yani bu iktidar bayana, çocuğa ve yeşile düşmandır. Halka düşmandır. Halk ismine, toplum ismine ne var ise, bunları yok etmek için lokal idareleri seçti. Mahallî idareler burada yerelin sesiydi. Bu sesi kısmak istediler. Yandaşlarına yeni rant alanları oluşturmak istediler. Mahallî yandaşlar oluşturmak istediler. Kürt halkını, Kürt siyasi hareketini çembere almak, yok etmek istediler. Ondan dolayı siyasetçileri tutukladılar, belediyelere kayyım atadılar, dernek ve vakıfları ise uydurma münasebetler ile kapadılar. Basın organları, TV’lere el koydular. Tüm bunlar birbiri ile ilişkilidir ve bir siyasetin devamıdır. Günden güne güçlenen Kürt siyasi hareketini boğma uğraşlarıydı. Başaramadılar. Birinci devirler kendileri açısından başarılı bir sonuç yarattığını düşünenler olmuş olsa da bugüne baktığımızda beş yıl geçti ve başarılı olamadılar.
Kürt siyasi hareketi daha da güçleniyor. Halk mahallî idareler olmadan da biroldukça sorunu bir arada hareket ederek çözebileceğini görmektedir. Mahallî idareler değerli düzeneklerdir. Problemlerin çözülebileceği alanlardır fakat lokal idareler dört duvar ortasıyla sonlu değildir. Belediye binaları ile sonlu değildir. Bugün HDP’nin Lokal İdareler Konseyi var. Onlarca belediyemize kayyım atanmış olsa da lokal idareler heyetimiz misyonu başında ve çalışmalarını yürütmektedir. Yani belediyeyi dört duvarlı bir bina, bir yer olarak görmüyoruz. Ondan dolayı iktidar bu kayyım atamalarında başarısızlığa uğrarken, bizler ise tüm yerleri ve tüm alanları lokal idarelere dönüştürdüğümüz sürece başarılı olacağız.
31 Mart seçimlerinden daha sonra kayyımın gerisinden bıraktığı şatafatı, belediyeye ayak bastığınız birinci gün toplumla paylaştınız ve o şatafat halleri ile har gelip harman savurma uygulamaları toplumda büyük reaksiyon topladı. Toplumda kayyım deyince akıllara o imajlar geliyor. Kayyımları nasıl tanım edersiniz?
Kayyım özetlemek gerekirse bir halkın özgürlüğüne pranga vurmadır. Asimile etme gayretidir. Yerelde yandaş oluşturma, yeni rant alanları oluşturma teşebbüsüdür. Kayyım israfın görünen yüzüdür. Ankara merkezli altın varaklı, büyük sarayların yereldeki protipidir. Halka sırtını dönmenin, ahlaksız bir hayatın izdüşümüdür. Hamam imgelerini milyonlarca insan izledi, gördü. Halk orada kayyımların gerçek yüzünü gördü. aslına bakarsan o imgelerin intikamı olarak bir daha akına geçtiler. Halkın gerçek yüzlerini görmesini istemeyenler, buna mani olmak için kayyım atamalarını istediler. Kayyım demek, bir yılda 2 ton fıstıklı kadayıf yemektir. Kayyım demek, İçişleri Bakanı ve eşrafına, milyonlarca liralık bedelli mücevherleri belediye kasasından alıp, kanunsuzca armağan etmek demektir. Kayyım demek, kentleri yandaşlara peşkeş çekmek demektir.
2016 yılından daha sonra 2019 mahallî seçimlerinde partiniz yenidendan belediyelerin idarelerine seçildi. 4 buçuk ay bakılırsavde kaldınız; şayet kayyım darbesi olmasaydı, Diyarbakır için neler yapacaktınız?
16 Nisan 2019’da mazbatayı aldığımızda, aslına bakarsanız bir enkaz ile karşılaştık. Maddi açıdan her şey talan edilmişti lakin daha da kıymetlisi maneviyata akın olmuştu. Bir halkın lisanına, kimliğine, inançlarına saldırmışlardı. Belediyeler üzerinden bir halk kimliksizleştirilmek istenmişti. bir daha yandaş bir biçimde dizayn edilmek istenmişti. Bizler belediye eşbaşkanları olarak seçildiğimizde, birinci vakit içinderda bunlarla gayret etmek zorunda kaldık. Dört ay üzere kısa bir müddetde, bakanlığın, valiliğin, devletin tüm resmi kurumlarının engellemelerine karşın birinci vakit içinderda kapatılan Zarokistanlar açıldı. Kapatılan bayan üniteleri bir daha açıldı. Kültür ve sanata dair ne var ise, bir daha toplumla buluşması sağlandı. Bunların yanı sıra, Amed için kanayan yara olan katı çöp toplama alanının ıslahı ve güç elde etme projelerine başlandı. Amed için sorun hale gelmeye başlayan ulaşım için yeni yol güzergahları, yeni araçlar için teşebbüsler başlatılmıştı. Karacadağ’ın turizme kazandırılması projesi vardı. Doğal üretim ve halka direk ucuz satış merkezlerinin kurulması, giysi fabrikaları, dayanışma ağları üzere birfazlaca projeye başlanmıştı. Hepsi kayyımla bir arada heba oldu.
Kayyım siyasetleri, sizlerin tutuklanması, partiniz üstündeki baskılar, siyasetteki çıkmaz ve toplumsal meselelerin büyük kısmı Kürt sıkıntısının varlığıyla temaslıdır. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana bir türlü çözülmek istenmeyen Kürt sorunu için ne söylemek istersiniz ve sizce tahlilin yolu nereden, neyden geçer?
Osmanlı’nın son devirlerinde başlayan Kürt isyanları, Cumhuriyetin kuruluşu ile bir arada artmıştır. Bunun niçini yok sayılan bir halkın kendini var etme gayretidir. Kimliği tanınmayan, ‘Dağ Türkü’ olarak lanse edilen bir halkın haklı bir gayretini görmekteyiz. Bunu demokratik metotlarla çözmeye çalışmaktadır. Yüz yıllardır Kürt problemini öteleyen, halının altına süpürüp erteleyen zihniyet, inkarcı zihniyet, bugün de birebir tekniklerle sorunu çözmeye çalışmaktadır. Onlarca kere denenen ancak başarılı olmayan bu halleri teknolojik imkanları gerisine alarak, daha da baskıcı bir biçimde bir sefer daha denemeye çalışmaktadırlar. Takriri sükun ile, tehcir ile sıkıyönetim ve OHAL’ler ile sorunu daha da büyütenler, bugün kayyımlar ile çözmeye çalışmaktadır. Kürt sorunu yalnızca kayyımların atanması kararınu doğurmamıştır. Kürt sıkıntısının çözümsüzlüğü, Türkiye’nin iktisadının çökmesinin, eğitimden sıhhate, tüm alanlarda bozulan gidişatının ana sebebidir. Sadece çözümsüzlüğü dayatanlar, ırkçılığı yükseltenlerdir. Bir ortada külçeşidini yok etmek isteyenlerdir. Bu ülkenin karanlığa teslim olmasını isteyenlerdir. Siyasi ve ekonomik rant elde edenler, bu sorunu çözmek istemeyenlerdir.
Sorunun tahlili aslında aşikardır. Halklar hapishanesine, mezarlığına çevrilmek istenilen bu ülkenin halklar bahçesine dönüştürülmesi ile çözülür. Yalnızca Kürt halkının değil, bu topraklarda yaşayan tüm halkların kimlikleri tanınarak, anayasal garantiye alınarak çözülebilir. Anadilde eğitim hakkı ile çözülür. Halkların kültürlerini özgürce yaşayabilmesi ile çözülür. Yeni bir anayasa ile çözülür. Demokratik birlikte ömür ile çözülür. Siyasi bir müddetç ile çözülür. HDP ile çözülür. HDP’nin ortaya koyduğu Üçüncü Yol stratejisi ile çözülür. Çözmek istenirse, yol ve prosedürler var. Ancak eski prosedürler ile çözülmez ve eski sistemlerde başarılı olunmaz. Baskıcı sistemler ile kayyımlar ile bu sorun çözülmeyeceği üzere daha da büyüyecektir. Baskı halleri ile Kürt halkını dize getireceğini sananlar, geçmiş tarihte olduğu üzere bugünde yanılacaklardır. bir daha hüsrana uğrayacaklardır. Bu halk epey fazla bedel ödedi. Bundan daha sonrada gözünü kırpmadan ödeyecektir. Ondan dolayı baskıcı ve sıkıntı yollar asla başarılı olmayacaktır. Bu halk her vakit olduğu üzere bugünde kazanacaktır. (MA)
Bu süreç, seçimlerden 4 ay daha sonra 19 Ağustos 2019’da HDP idaresindeki Diyarbakır, Mardin ve Van büyükşehir belediyelerine kayyım atanmasıyla sürdürüldü. vazifeden alındıktan daha sonra Ekim 2019’da çıkarıldığı mahkemece tutuklanan ve “örgüt üyeliği” savıyla 9 yıl 4 ay 15 gün mahpus cezası verilen Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Selçuk Mızraklı, Mezopotamya Ajansı’nın sorularını yanıtladı. Mızraklı’nın tutuklu bulunduğu Kayseri Bünyan T2 Cezaevi’nden verdiği karşılıklar şöyleki:
‘UÇURUMA YANLIŞSIZ GİDEN BİR ÜLKE GÖRÜYORUZ’
Diyarbakır’ın seçilmiş bir vekili ve belediye eşbaşkanı olarak bir yılı aşkındır tutuklu bulunuyorsunuz. İçeriden dışarısını nasıl görüyorsunuz, gidişatı nasıl okuyorsunuz?
24 Haziran 2018’de HDP Diyarbakır Milletvekili, 31 Mart 2019 seçimlerinde Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı seçildim. 19 Ağustos 2019 tarihinde ise yasadışı bir biçimde kayyım ataması yapıldı. Ekim 2019’da da tutuklandım. Ben küçük bir cezaevindeyim lakin dışarısı koca bir cezaevine çevrildi. Kendi koltukları için ülkeyi halklar hapishanesine çevirdiler. Bu da yetmedi, son süreçte yaşananlara bakarsak, şu anda ülkeyi halklar mezarlığına çevirmek istiyorlar. Basından takip ettiğimiz kadarıyla ülke tabiat felaketlerle karşı karşıya kaldı. Bu tabiat felaketleri doğal olmayan müdahaleler kararında yaşanıyor. Burada hatalı olan tabiat değildir, doğayı rant uğruna bu hale getiren iktidardır. 20 yıllık iktidarlarına baktığımızda, yeşile dair ne var ise betonlaştıran, ucubeleştiren AKP ile karşı karşıyayız. Rant uğruna yakılan ormanlara göz yumanlar belirlidir. Yakılan alanları imara açıp yandaşlarına otel yapanlar muhakkaktır. Dereleri HES’lerle kurutan, yatağını değiştiren, bataklığa çeviren bir daha birebir şahıslardır. Bataklık alanları imara açan, her gördüğü boş alanı TOKİ’ye peşkeş çekenler, bugün afetlerin bir numaraları suçlularıdır. Bu denli yiten canın katilidirler. Peş peşe orman yangınları çıktı, en ufak yağmurda seller oluştu. Bütün bunlar iktidarın siyasetleri kararı meydana geldi.
İçeriden dışarıya baktığımızda her yerin yangın yeri olduğunu görüyoruz. Uçuruma hakikat süratle giden bir ülke görüyoruz. Hakikat, süratli ve yerinde müdahaleler şayet olmazsa, ne yazık ki ülkenin gidişatı fazlacata düzgün görünmüyor. Irkçılığın hortlatılmak istendiği, koltuklarını kaybetmemek için milyonlarca insanı bir iç çatışmaya sürüklemekten kaçınmayacak bir iktidar gerçekliği var. Bu kadar olumsuz görünen bir ülke tablosu var lakin birde sol cevahirimizde koruduğumuz ve büyüttüğümüz umut var. Umut HDP’dir, umut bu halktır. Tüm bu gidişe dur diyebilecek, tüm muhalifleri Üçüncü Yol ile buluşturacak bir umut var. Bizlerde içerden dışarıya baktığımızda bu umudu gorebiliyoruz. Bu umut son periyotta daha da büyüyor. Daha da büyüyecek. Kapı kapı, sokak sokak, mahalle mahalle, köy köy, kent şehir büyüyüp tüm ülkeyi kucaklayacaktır. Buna inancım vardır. Kâfi ki her insanın buna inancı olsun, buna yönelik çalışmalar olsun, gayret olsun. Tüm bu makûs gidişata karşın bir daha de bir umudumuz var.
beraberinde bir sağlıkçısınız, Diyarbakır’da uzun yıllar hekimlik yaptınız. Pandemi şartlarında cezaevlerinde durum nedir?
Öncelikle şuna açıklık getirmek lazım, bu iktidar pandemiyi mazeret ederek, tüm hakları askıya alarak, yeni bir idare formu oluşturmak istedi. Hala bunu sürdürmeye çalışıyor. Bunu yalnızca Türkiye yapmadı, dünyadaki biroldukça ülke yaptı. Pandemi şartlarını mazeret ederek aksiyon ve etkinlikler yasaklandı. Halkın hayat üslubuna müdahale edildi. Muhalifler bastırıldı. Kendi yandaşlarına her şeyi özgür kılan bir anlayış gelişirken, muhaliflere ise müzik dinlemeyi bile yasakladılar. Sağlıkçılar köleleştirilmek istendi. Çalışanlar işten çıkarıldı. Eğitim pespaye bir hale getirilmek istendi. Beşerler yetersiz sıhhat hizmetlerinden dolayı ömürlerini yitirdi. Kendi yandaşlarının rant alanlarını büyütmek uğruna pandemi ile ilgili sıhhat önlemleri alınmadı. Göstermelik birkaç önlem hayata geçirildi. Bunun kararında yüz binlerce insan Kovid-19 olurken, on binlerce insan hayatını yitirdi. Tüm bunlar alınmayan önlemlerden kaynaklıdır. Yanlış bir idare anlayışından kaynaklıdır. Fakat bu yanlış bilerek ve isteyerek yapılmıştır. Hala da yapılmaktadır. Dışarıdaki bu aksilikler tabi ki de cezaevlerine de yansımaktadır.
Şu an bulunduğunuz cezaevinde de tecride karşı açlık grevleri sürmektedir. Pandemi şartlarında açlık grevi ve tutukluların talebi için ne düşünüyorsunuz?
aslına bakarsanız sıhhatsiz olan cezaevleri, bu biçimdesi bir müddetçte daha da tehlikeli bir hal almaktadır. Büsbütün kapalı bir ortamda hayatın idame edildiği bu biçimdesi alanlar riskli bölge statüsündedirler. Cezaevlerinde beşerler kendi önlemlerini kendileri almak zorunda. Daha dikkatli davranmak zorundadır. Hayat bu türlü sürmektedir. Pandemi risklerinin devam ettiği bu biçimdesi bir periyotta, açlık grevleri bu riski daha da arttırmaktadır. Kovid-19’a karşı sağlıklı beslenmenin kıymeti bilinmektedir. Ama bu açlık grevleri ile zayıflayan vücutlar bu riski büyük oranda taşımaktadırlar. Bu riskin bertaraf edilmesi için bir an evvel açlık grevindeki insanların talepleri kabul edilmelidir.
Açlık grevindeki insanların talepleri çok insani taleplerdir. Tecrit insan hakkı ihlalidir. Cezaevi esasen bir tecrit etme halidir. Buna bir de tecrit ortasında tecridi dayatırsan, yani insani bağları yasaklarsan, en sıradan insani hak olan telefonla görüşmeyi, aile ve avukat görüşmelerini yasaklarsan, insanların yansısı de açlık grevi ile olur. Cezaevindeki insanların en büyük direniş aracı bedenleridir. Beşerler kendi vücutlarını ortaya koymaktadırlar. Bir an evvel buna tahlil bulunmalıdır. Yitip giden canlar olmadan, bedensel hastalıklar kalıcılaşmadan, insani talepleri kabul görmelidir.
Gelelim röportajımızın gündemine. 19 Ağustos 2019’da HDP’li üç büyükşehir belediye eşbaşkanları nazaranvden alındı, yerlerine kayyımlar atandı. 19 Ağustos’un üzerinden 2 yıl geçti. Bugünden dönüp o günlere baktığınızda, 19 Ağustos’ta neler oldu?
Aslında 19 Ağustos değil, evvelden bir şeyler oldu. 31 Mart seçimleri ile kayyım atanmış olan belediyeler, bir daha halkın oldu. Bu yenilgiyi kabul edemeyenler, seçimden bir gün daha sonra 1 Nisan’da İçişleri Bakanı’na resmi yazıyla başvurarak, kayyım atanmasını talep etmişlerdi. Şatafatlı ömürlerini terk etmek istemeyenler, büyük sarayın ihtişamlı hayatına özenenler, her vilayette kendi küçük saraycıklarını inşa etmişlerdi. Kendilerine bol israflı bir saray hayatı dizayn etmişlerdi. Bunu terk etmeyenler, halkın sırtından geçinenler, aslına bakarsan seçimin ertesinde kayyım istemişlerdi. İçişleri Bakanlığı da daha seçimin ertesinde evvela birfazlaca mazeret ile HDP’li eşbaşkanlarımızın bir kısmına mazbata vermedi. Birkaç belediyemizi, seçimden birkaç gün daha sonra yasadışı bir biçimde el koyarak, AKP’lilere peşkeş çekti. daha sonrasında ise belediyelerimizin çalışmalarını epeyce yakından izledi. Dört ay üzere kısa bir müddetde eski kayyım devrine yönelik değil, bizlere yönelik iki sefer müfettişler gorevlendirildi, denetleler yapıldı. Belediyelerin halkın nefes alma boruları olduğunu, belediyelerin büsbütün halkın denetiminde olduğunu bakılırsanler, bundan korktular. Rant araçları ellerinden alınanlar işbirlikçiler, bakanlığa baskı kurdu. Bunun yanı sıra lokal idareler ile halkı asimile etmeye çalışan, halkı kimliksizleştirmek isteyen bölümler, siyasetlerinin çökeceğini fark edenler devreye girerek, 19 Ağustos darbesini gerçekleştirdiler.
2016 yılında da belediyelerinize kayyımlar atanmıştı; 19 Ağustos ikinci kayyım devirleriydi. İktidarın kayyım siyasetlerini nasıl değerlendiriyorsunuz, sonuç alınır mı?
İktidar Kürt halkını kimliksizleştirme, asimile etme, bayan hareketini bastırmak için kayyımlar atadı. Yani bu iktidar bayana, çocuğa ve yeşile düşmandır. Halka düşmandır. Halk ismine, toplum ismine ne var ise, bunları yok etmek için lokal idareleri seçti. Mahallî idareler burada yerelin sesiydi. Bu sesi kısmak istediler. Yandaşlarına yeni rant alanları oluşturmak istediler. Mahallî yandaşlar oluşturmak istediler. Kürt halkını, Kürt siyasi hareketini çembere almak, yok etmek istediler. Ondan dolayı siyasetçileri tutukladılar, belediyelere kayyım atadılar, dernek ve vakıfları ise uydurma münasebetler ile kapadılar. Basın organları, TV’lere el koydular. Tüm bunlar birbiri ile ilişkilidir ve bir siyasetin devamıdır. Günden güne güçlenen Kürt siyasi hareketini boğma uğraşlarıydı. Başaramadılar. Birinci devirler kendileri açısından başarılı bir sonuç yarattığını düşünenler olmuş olsa da bugüne baktığımızda beş yıl geçti ve başarılı olamadılar.
Kürt siyasi hareketi daha da güçleniyor. Halk mahallî idareler olmadan da biroldukça sorunu bir arada hareket ederek çözebileceğini görmektedir. Mahallî idareler değerli düzeneklerdir. Problemlerin çözülebileceği alanlardır fakat lokal idareler dört duvar ortasıyla sonlu değildir. Belediye binaları ile sonlu değildir. Bugün HDP’nin Lokal İdareler Konseyi var. Onlarca belediyemize kayyım atanmış olsa da lokal idareler heyetimiz misyonu başında ve çalışmalarını yürütmektedir. Yani belediyeyi dört duvarlı bir bina, bir yer olarak görmüyoruz. Ondan dolayı iktidar bu kayyım atamalarında başarısızlığa uğrarken, bizler ise tüm yerleri ve tüm alanları lokal idarelere dönüştürdüğümüz sürece başarılı olacağız.
31 Mart seçimlerinden daha sonra kayyımın gerisinden bıraktığı şatafatı, belediyeye ayak bastığınız birinci gün toplumla paylaştınız ve o şatafat halleri ile har gelip harman savurma uygulamaları toplumda büyük reaksiyon topladı. Toplumda kayyım deyince akıllara o imajlar geliyor. Kayyımları nasıl tanım edersiniz?
Kayyım özetlemek gerekirse bir halkın özgürlüğüne pranga vurmadır. Asimile etme gayretidir. Yerelde yandaş oluşturma, yeni rant alanları oluşturma teşebbüsüdür. Kayyım israfın görünen yüzüdür. Ankara merkezli altın varaklı, büyük sarayların yereldeki protipidir. Halka sırtını dönmenin, ahlaksız bir hayatın izdüşümüdür. Hamam imgelerini milyonlarca insan izledi, gördü. Halk orada kayyımların gerçek yüzünü gördü. aslına bakarsan o imgelerin intikamı olarak bir daha akına geçtiler. Halkın gerçek yüzlerini görmesini istemeyenler, buna mani olmak için kayyım atamalarını istediler. Kayyım demek, bir yılda 2 ton fıstıklı kadayıf yemektir. Kayyım demek, İçişleri Bakanı ve eşrafına, milyonlarca liralık bedelli mücevherleri belediye kasasından alıp, kanunsuzca armağan etmek demektir. Kayyım demek, kentleri yandaşlara peşkeş çekmek demektir.
2016 yılından daha sonra 2019 mahallî seçimlerinde partiniz yenidendan belediyelerin idarelerine seçildi. 4 buçuk ay bakılırsavde kaldınız; şayet kayyım darbesi olmasaydı, Diyarbakır için neler yapacaktınız?
16 Nisan 2019’da mazbatayı aldığımızda, aslına bakarsanız bir enkaz ile karşılaştık. Maddi açıdan her şey talan edilmişti lakin daha da kıymetlisi maneviyata akın olmuştu. Bir halkın lisanına, kimliğine, inançlarına saldırmışlardı. Belediyeler üzerinden bir halk kimliksizleştirilmek istenmişti. bir daha yandaş bir biçimde dizayn edilmek istenmişti. Bizler belediye eşbaşkanları olarak seçildiğimizde, birinci vakit içinderda bunlarla gayret etmek zorunda kaldık. Dört ay üzere kısa bir müddetde, bakanlığın, valiliğin, devletin tüm resmi kurumlarının engellemelerine karşın birinci vakit içinderda kapatılan Zarokistanlar açıldı. Kapatılan bayan üniteleri bir daha açıldı. Kültür ve sanata dair ne var ise, bir daha toplumla buluşması sağlandı. Bunların yanı sıra, Amed için kanayan yara olan katı çöp toplama alanının ıslahı ve güç elde etme projelerine başlandı. Amed için sorun hale gelmeye başlayan ulaşım için yeni yol güzergahları, yeni araçlar için teşebbüsler başlatılmıştı. Karacadağ’ın turizme kazandırılması projesi vardı. Doğal üretim ve halka direk ucuz satış merkezlerinin kurulması, giysi fabrikaları, dayanışma ağları üzere birfazlaca projeye başlanmıştı. Hepsi kayyımla bir arada heba oldu.
Kayyım siyasetleri, sizlerin tutuklanması, partiniz üstündeki baskılar, siyasetteki çıkmaz ve toplumsal meselelerin büyük kısmı Kürt sıkıntısının varlığıyla temaslıdır. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana bir türlü çözülmek istenmeyen Kürt sorunu için ne söylemek istersiniz ve sizce tahlilin yolu nereden, neyden geçer?
Osmanlı’nın son devirlerinde başlayan Kürt isyanları, Cumhuriyetin kuruluşu ile bir arada artmıştır. Bunun niçini yok sayılan bir halkın kendini var etme gayretidir. Kimliği tanınmayan, ‘Dağ Türkü’ olarak lanse edilen bir halkın haklı bir gayretini görmekteyiz. Bunu demokratik metotlarla çözmeye çalışmaktadır. Yüz yıllardır Kürt problemini öteleyen, halının altına süpürüp erteleyen zihniyet, inkarcı zihniyet, bugün de birebir tekniklerle sorunu çözmeye çalışmaktadır. Onlarca kere denenen ancak başarılı olmayan bu halleri teknolojik imkanları gerisine alarak, daha da baskıcı bir biçimde bir sefer daha denemeye çalışmaktadırlar. Takriri sükun ile, tehcir ile sıkıyönetim ve OHAL’ler ile sorunu daha da büyütenler, bugün kayyımlar ile çözmeye çalışmaktadır. Kürt sorunu yalnızca kayyımların atanması kararınu doğurmamıştır. Kürt sıkıntısının çözümsüzlüğü, Türkiye’nin iktisadının çökmesinin, eğitimden sıhhate, tüm alanlarda bozulan gidişatının ana sebebidir. Sadece çözümsüzlüğü dayatanlar, ırkçılığı yükseltenlerdir. Bir ortada külçeşidini yok etmek isteyenlerdir. Bu ülkenin karanlığa teslim olmasını isteyenlerdir. Siyasi ve ekonomik rant elde edenler, bu sorunu çözmek istemeyenlerdir.
Sorunun tahlili aslında aşikardır. Halklar hapishanesine, mezarlığına çevrilmek istenilen bu ülkenin halklar bahçesine dönüştürülmesi ile çözülür. Yalnızca Kürt halkının değil, bu topraklarda yaşayan tüm halkların kimlikleri tanınarak, anayasal garantiye alınarak çözülebilir. Anadilde eğitim hakkı ile çözülür. Halkların kültürlerini özgürce yaşayabilmesi ile çözülür. Yeni bir anayasa ile çözülür. Demokratik birlikte ömür ile çözülür. Siyasi bir müddetç ile çözülür. HDP ile çözülür. HDP’nin ortaya koyduğu Üçüncü Yol stratejisi ile çözülür. Çözmek istenirse, yol ve prosedürler var. Ancak eski prosedürler ile çözülmez ve eski sistemlerde başarılı olunmaz. Baskıcı sistemler ile kayyımlar ile bu sorun çözülmeyeceği üzere daha da büyüyecektir. Baskı halleri ile Kürt halkını dize getireceğini sananlar, geçmiş tarihte olduğu üzere bugünde yanılacaklardır. bir daha hüsrana uğrayacaklardır. Bu halk epey fazla bedel ödedi. Bundan daha sonrada gözünü kırpmadan ödeyecektir. Ondan dolayı baskıcı ve sıkıntı yollar asla başarılı olmayacaktır. Bu halk her vakit olduğu üzere bugünde kazanacaktır. (MA)