Salgın denetimden çıktı: Vefat oranları hadise oranlarına nazaran yüksek ANKARA- Türkiye’nin Covid-19 salgın tablosunda olay ve vefat oranları bir daha artışa geçerken, aşılama çalışmaları da devam ediyor. Ülke genelinde şu ana kadar toplamda 95 milyonun üzerinde kişi aşılanırken, ikinci doz aşı olanların oranı yüzde 45’lerde seyrediyor. Uzmanlar, aşılama programına karşın Covid-19’un yol açtığı hadiselerin yükselişe geçmesini ve artan vefat oranlarını kıymetlendirdi.
Türkiye’de yaklaşık iki yıldır tesirini sürdüren korana virüsü salgınında açıklanan resmi datalara bakılırsa; hadise sayıları ve vefat oranların tutarsız olduğunu savunan uzmanlar, öteki yandan da Covid-19 salgınını denetim altına almada halk sıhhati düzenlemeleri olmadan tek başına aşının yararsız kalacağı görüşünde.
OLAYA NAZARAN VEFAT FAZLA: BİRKAÇ niçinİ OLABİLİR
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Covid-19 İzleme Konseyi eski üyesi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Osman Elbek’e nazaran, Dünyadaki olay sayısı en yüksek 10 ülke dikkate alındığında Rusya ve Türkiye’de son periyotlarda mevt oranlarında sert bir yükseliş oldu.
Hadise sayılarına oranla vefat artışlarının daha yüksek seyrettiğine işaret eden Elbek, bu durumun sebebi olabilecek birkaç niçini şöyle deklare etti:
TTB Covid-19 İzleme Konseyi eski üyesi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Osman Elbek
“’PCR testi müspet olanların yüzde kaçı ölüyor?’ oranını gösteren süratte bir yükseliş var. Yüksek hadise sayısına sahip olan dünyanın öteki ülkelerinde, -örneğin Birleşik Krallık, Hindistan, Amerika, Fransa üzere ülkelerde- bu kadar sert bir yükseliş görmüyoruz. Bunun niçinlerini şu biçimde sıralayabiliriz: Birincisi şimdiki saha tecrübelerini de dikkate alırsak az PCR yapıyor olabiliriz ve yavaşça ve orta seviyedeki hastalara teşhis koyamıyoruzdur; yalnızca ağır olaylara teşhis koyabiliyordur. O yüzden onları daha fazlaca kaybediyoruzdur. Bu ortada beşerler PCR testi yaptırmak istemiyor. Zira testleri müspet çıkarsa işe gidemeyecekler. IMF’nin son yayınlanan raporlarına bakılırsa Türkiye, öbür ülkelere nazaran Gayrisafi Ulusal Hasıla’sının (GSMH) yüzde 2,7 üzere küçük bir kısmını Covid-19 takviyesine ayırıyor. Bu yüzden de beşerler geçim telaşı niçiniyle test yaptırmaktan kaçıyor. Bu beşerler toplumda dolaşmaya devam ettiği için salgını baskılayamıyoruz. İkincisi ise; Türkiye’de ismi çabucak hemen konulmamış hadisesi hayli daha ağır seyreden bir varyant olabilir. Bu da ağır vakalarımızı artırmış olabilir.”
‘BİZ ASLINDA ŞU AN HADİSE SAYILARIMIZIN ARTMASINDAN DEĞİL, GEREĞİNCE ARTMAMASINDAN KAYGILIYIZ’
Toplum içerisinde Covid-19 salgının hızlanarak yayılmaya devam ettiğini fakat PCR testi eksikliği niçiniyle hadiselerin tespit edilemediğini belirten Elbek’e nazaran; aslında açıklanandan hayli daha fazla olgu mevcut.
Elbek, “Biz aslında şu an hadise sayılarımızın artmasından değil, gereğince artmamasından telaşlıyız. Vefatlar bu kadar artarken olay sayısının ölümlerin karşısında gorece olarak az kalması bizi daha hayli endişelendiriyor. Toplum içerisinde hastalık hızlanarak yayılmaya devam ediyor fakat biz olayları bulamıyoruz. Biz ne kadar fazla hadise bulabilirsek o kadar fazla kişiyi izole edebiliriz. Bu mevzuda iki tedbir geliştirebiliriz: Birincisi Covid-19’a yönelik toplumsal ve finansal dayanağı artırarak insanların PCR testi yaptırmalarına imkan sağlamak, ikincisi ise hastane kapasiteleri yetmediği için daha geniş alanlarda PCR örneklemesi yapmak ve hakikaten özel bir varyantımız var ise, bu varyantı saptamak için genetik tahlil sayısını artırmak. daha sonrasında da epidemiyolojik bilgiler konusunda ne yapacağımızı planlamamız lazım” dedi.
‘AKTİF OLAY SAYIMIZ 500 BİNİ AŞTI Kİ, 18 AYLIK SÜREÇTE EN YÜKSEK SAYIYA ULAŞTI’
Elbek, şu etapta salgının denetimden çıktığını da kelamlarına ekleyerek, “Aşı geldi, salgın bitti” algısının, Türkiye’de salgın ortamını ortasından çıkılmaz bir hale getirdiğini belirtti. Elbek, “Türkiye’de aşı fazlaca kıymetli lakin yaygın test ve izolasyon ile birleşebilirse tesirli olur” dedi ve ekledi:
“Son birkaç günlük temel üreme katsayımız açıklanan resmi olaylara göre teğin üzerine çıktı. Yani bu salgının denetimden çıktığını gösteriyor. Sonbahar ve kış aylarının gelmesi ve kapalı ortamların tesiriyle ekim-kasım aylarında yüksek hadise sayılarına ulaşma tasamız vardı; fakat sanırım bu tablo daha da öne çekilmek zorunda kalınacak. Bugün salgın stratejisini değiştirmezsek toplumda hastalık epeyce yaygın olacak fakat kâfi PCR testi yapılmadığı için hastalığa yakalanan hasta sayımız bakılırsace daha az olacak. gorece bugün PCR testlerimizi az yapmamıza karşın faal olay sayımız 500 bini aştı ki, 18 aylık süreçte en yüksek sayıya ulaştı. Biz bu sayının bile düşük olduğu telaşındayız. Türkiye’de salgının ne kadar denetimden çıktığını bundan daha düzgün anlatacak örnek yok. 200’ün üzerinde seyreden vefat sayılarını biz toplum olarak kanıksadık. Bir yıl öncesine bakılırsa daha makûs bir durumdayız fakat kanıksadığımız için bunları konuşmuyoruz. Aşıyı kesinlikle test ve izolasyonla birlikte düşünmemiz lazım.”
‘KORANA VİRÜSÜ TABLOSU İÇ AÇICI DEĞİL’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Halk Sıhhati Ünitesi Lideri ve Pandemi Çalışma Kümesi Üyesi Uzm. Dr. Nasır Nesanır ise, mevcut korona virüsü tablosunun iç açıcı olmadığını söylemiş oldu.
TTB Halk Sıhhati Ünitesi Lideri ve Pandemi Çalışma Kümesi Üyesi Uzm. Dr. Nasır Nesanır
Buna sebep olarak da düşük test sayıları, yetersiz filyasyon ve aşılamanın geç başlamasını gösteren Nesanır, Türkiye’de salgının yönetilemediğini savundu.
Bilhassa son periyotta filyasyonun yalnızca ilaç dağıtmaktan ibaret olduğunu tabir eden Nesanır,
“Şu an epey az sayıda temaslıya test yapılıyor ya da temaslı kendini saklıyor. Zira devlet iş kaybına uğrayan insanlara kâfi takviyesi sağlayamıyor. Filyasyon yalnızca meskenlere ilaç dağıtmaktan ibaret değildir. Bu durumda da filyasyonun sağlıklı bir biçimde yapıldığı söylenemez. Çin’de salgının başından bu yana toplam olay sayısı 95 bini daha bulmadı. Çin’de 4 bin 636 mevt var ve geçen yıl mayıs ayından bu yana da ülkede Covid-19’a bağlı mevt görülmedi. Delta varyantı tüm dünyada sorun fakat Çin, bu sorunu yaygın aşılama, filyasyon ve izolasyonla aştı. Türkiye’de halk sıhhati düzenlemeleri de yapılmadığı için salgını denetim altına alamıyoruz” diye konuştu.
PALA: VEFAT ORANINA NAZARAN OLGU SAYISININ 50 BİN CİVARINDA OLMASINI BEKLERDİK
Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala’ya göre ise, Türkiye’deki Covid-19 tablosu şeffaf bir biçimde kamuoyuna sunulmuyor; bu da uzmanların kıymetlendirme yapmasını zorlaştırıyor.
Hakikaten Sıhhat Bakanlığı’nın deklare ettiğı tablo ile kendi hazırladıkları epidemiyolojik modellemenin farklı olduğuna vurgu yapan Pala, 1 Eylül korona virüsü tablosunu değerlendirirken farkları şöyle açıklıyor:
“302 bin test yapılmış, 23 bin 946 olay ve 290 da mevt belirtilmiş. Burada test olumluluğu yüzde 7,6 civarındadır. Salgını denetim altına alma kriterleri ortasında bunun yüzde 3’ün altında olması beklenir. Türkiye’de hala test siyaseti açısından temaslılara ve risk kümelerine değil, yalnız semptomu olanlara test yapıyoruz. Şu anda hâlâ test pozitifliğimiz çok yüksek, etkin olgu sayımız 500 binin üzerinde seyrediyor. Bizim yaptığımız modellemelere bakılırsa vefat sayıları bu kadar artış gösterirken olgu sayılarının bununla paralel ve geçmişteki kadar artış göstermemesi beklendik bir durum değil. Son iki üç hafta içerisinde mevt sayısının günlük 200’ün üzerine çıktığı durumlarda günlük olgu sayısının da 40 binlere yakın olmasını beklerdik lakin o denli bir durum ortaya çıkmadı. Bizim kurduğumuz epidemiyolojik modele bakarsak bu günlerde olgu sayımızın 50 bine yakın seyretmesini beklerdik. Bunu tartışabilmek için bakanlığın sağlıklı, şeffaf bir data açıklaması lazım. Çok kapsamlı biçimde de virüsün genetik tahlilini yapması lazım.”
‘HALK SIHHATİ DÜZENLEMESİ YAPILMADAN, YALNIZCA AŞIYLA, SALGINLA BAŞA ÇIKACAĞIMIZI DÜŞÜNMEK GERÇEKÇİ DEĞİL’
Türkiye’de atlanan bir gerçek olduğuna dikkat çekerek, “Halk sıhhati düzenlemesi yapılmadan yalnızca aşıyla bu salgınla başa çıkacağımızı düşünmek gerçekçi değil” diyen Pala,
Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala
“şahsi tecrübeme bakılırsa ben mevt sayılarının ekim-kasım içinde bu seviyelere gelebileceğini iddia ediyordum. Bunun ardında Delta varyantının Türkiye’de bizim umduğumuzdan daha erken devirde ve daha fazla tesirli olmuş olması yatabilir. Bu mevzuda değişik hipotezler var: Bunlardan bir tanesi Türkiye’de bilmediğimiz, çabucak hemen ismi konmamış, öteki olarak isimlendirilen farklı varyantların varlığı. Geldiğimiz noktada o denli anlaşılıyor ki; biz 2021 yılının nisan 15 ila mayıs ayının birinci haftası içerisindeki günlük yüksek vefat sayılarına gerçek gidiyoruz. Bu durumda eylül-ekim ayı aylık vefatlar açısından tahminen de en çok mevtin kayıtlara geçebileceği ay olma tezini sürdürüyor. Bunun üzerine gelecek haftadan itibaren okulların ve üniversitelerin açılıyor olması eylül ayında hastalıkla ilgili hem olgu birebir vakitte mevt sayılarındaki artış öngörüsünü doğrulayabilir. Okulların açık tutulması kimi şartlara bağlı. Ders müddetlerinin 40 dakika olacağı belirtildi. Bu olağanüstü durumda havalandırmanın bulaşta tesirli olduğunu düşünürsek günde 6 saat ders yapılması yerine 8-9 saat ders yapılıp, ders saatleri 20 dakika ile hudutlu tutulabilir. Sınıf mevcutları yarıya düşürülebilir. Bu düzenlemeler yapılmaksızın, her ne kıymetine olursa olsun okullar açılsın yaklaşımı faturası ağır bir hale dönebilir. Tıpkı şeyleri yapıp farklı sonuçlar beklemek mantıklı değil. Halk sıhhati düzenlemeleri yapılmadan yalnızca aşı salgında tesirli olmaz” sözlerine yer verdi.
Türkiye’de yaklaşık iki yıldır tesirini sürdüren korana virüsü salgınında açıklanan resmi datalara bakılırsa; hadise sayıları ve vefat oranların tutarsız olduğunu savunan uzmanlar, öteki yandan da Covid-19 salgınını denetim altına almada halk sıhhati düzenlemeleri olmadan tek başına aşının yararsız kalacağı görüşünde.
OLAYA NAZARAN VEFAT FAZLA: BİRKAÇ niçinİ OLABİLİR
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Covid-19 İzleme Konseyi eski üyesi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Osman Elbek’e nazaran, Dünyadaki olay sayısı en yüksek 10 ülke dikkate alındığında Rusya ve Türkiye’de son periyotlarda mevt oranlarında sert bir yükseliş oldu.
Hadise sayılarına oranla vefat artışlarının daha yüksek seyrettiğine işaret eden Elbek, bu durumun sebebi olabilecek birkaç niçini şöyle deklare etti:
TTB Covid-19 İzleme Konseyi eski üyesi, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Osman Elbek
“’PCR testi müspet olanların yüzde kaçı ölüyor?’ oranını gösteren süratte bir yükseliş var. Yüksek hadise sayısına sahip olan dünyanın öteki ülkelerinde, -örneğin Birleşik Krallık, Hindistan, Amerika, Fransa üzere ülkelerde- bu kadar sert bir yükseliş görmüyoruz. Bunun niçinlerini şu biçimde sıralayabiliriz: Birincisi şimdiki saha tecrübelerini de dikkate alırsak az PCR yapıyor olabiliriz ve yavaşça ve orta seviyedeki hastalara teşhis koyamıyoruzdur; yalnızca ağır olaylara teşhis koyabiliyordur. O yüzden onları daha fazlaca kaybediyoruzdur. Bu ortada beşerler PCR testi yaptırmak istemiyor. Zira testleri müspet çıkarsa işe gidemeyecekler. IMF’nin son yayınlanan raporlarına bakılırsa Türkiye, öbür ülkelere nazaran Gayrisafi Ulusal Hasıla’sının (GSMH) yüzde 2,7 üzere küçük bir kısmını Covid-19 takviyesine ayırıyor. Bu yüzden de beşerler geçim telaşı niçiniyle test yaptırmaktan kaçıyor. Bu beşerler toplumda dolaşmaya devam ettiği için salgını baskılayamıyoruz. İkincisi ise; Türkiye’de ismi çabucak hemen konulmamış hadisesi hayli daha ağır seyreden bir varyant olabilir. Bu da ağır vakalarımızı artırmış olabilir.”
‘BİZ ASLINDA ŞU AN HADİSE SAYILARIMIZIN ARTMASINDAN DEĞİL, GEREĞİNCE ARTMAMASINDAN KAYGILIYIZ’
Toplum içerisinde Covid-19 salgının hızlanarak yayılmaya devam ettiğini fakat PCR testi eksikliği niçiniyle hadiselerin tespit edilemediğini belirten Elbek’e nazaran; aslında açıklanandan hayli daha fazla olgu mevcut.
Elbek, “Biz aslında şu an hadise sayılarımızın artmasından değil, gereğince artmamasından telaşlıyız. Vefatlar bu kadar artarken olay sayısının ölümlerin karşısında gorece olarak az kalması bizi daha hayli endişelendiriyor. Toplum içerisinde hastalık hızlanarak yayılmaya devam ediyor fakat biz olayları bulamıyoruz. Biz ne kadar fazla hadise bulabilirsek o kadar fazla kişiyi izole edebiliriz. Bu mevzuda iki tedbir geliştirebiliriz: Birincisi Covid-19’a yönelik toplumsal ve finansal dayanağı artırarak insanların PCR testi yaptırmalarına imkan sağlamak, ikincisi ise hastane kapasiteleri yetmediği için daha geniş alanlarda PCR örneklemesi yapmak ve hakikaten özel bir varyantımız var ise, bu varyantı saptamak için genetik tahlil sayısını artırmak. daha sonrasında da epidemiyolojik bilgiler konusunda ne yapacağımızı planlamamız lazım” dedi.
‘AKTİF OLAY SAYIMIZ 500 BİNİ AŞTI Kİ, 18 AYLIK SÜREÇTE EN YÜKSEK SAYIYA ULAŞTI’
Elbek, şu etapta salgının denetimden çıktığını da kelamlarına ekleyerek, “Aşı geldi, salgın bitti” algısının, Türkiye’de salgın ortamını ortasından çıkılmaz bir hale getirdiğini belirtti. Elbek, “Türkiye’de aşı fazlaca kıymetli lakin yaygın test ve izolasyon ile birleşebilirse tesirli olur” dedi ve ekledi:
“Son birkaç günlük temel üreme katsayımız açıklanan resmi olaylara göre teğin üzerine çıktı. Yani bu salgının denetimden çıktığını gösteriyor. Sonbahar ve kış aylarının gelmesi ve kapalı ortamların tesiriyle ekim-kasım aylarında yüksek hadise sayılarına ulaşma tasamız vardı; fakat sanırım bu tablo daha da öne çekilmek zorunda kalınacak. Bugün salgın stratejisini değiştirmezsek toplumda hastalık epeyce yaygın olacak fakat kâfi PCR testi yapılmadığı için hastalığa yakalanan hasta sayımız bakılırsace daha az olacak. gorece bugün PCR testlerimizi az yapmamıza karşın faal olay sayımız 500 bini aştı ki, 18 aylık süreçte en yüksek sayıya ulaştı. Biz bu sayının bile düşük olduğu telaşındayız. Türkiye’de salgının ne kadar denetimden çıktığını bundan daha düzgün anlatacak örnek yok. 200’ün üzerinde seyreden vefat sayılarını biz toplum olarak kanıksadık. Bir yıl öncesine bakılırsa daha makûs bir durumdayız fakat kanıksadığımız için bunları konuşmuyoruz. Aşıyı kesinlikle test ve izolasyonla birlikte düşünmemiz lazım.”
‘KORANA VİRÜSÜ TABLOSU İÇ AÇICI DEĞİL’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Halk Sıhhati Ünitesi Lideri ve Pandemi Çalışma Kümesi Üyesi Uzm. Dr. Nasır Nesanır ise, mevcut korona virüsü tablosunun iç açıcı olmadığını söylemiş oldu.
TTB Halk Sıhhati Ünitesi Lideri ve Pandemi Çalışma Kümesi Üyesi Uzm. Dr. Nasır Nesanır
Buna sebep olarak da düşük test sayıları, yetersiz filyasyon ve aşılamanın geç başlamasını gösteren Nesanır, Türkiye’de salgının yönetilemediğini savundu.
Bilhassa son periyotta filyasyonun yalnızca ilaç dağıtmaktan ibaret olduğunu tabir eden Nesanır,
“Şu an epey az sayıda temaslıya test yapılıyor ya da temaslı kendini saklıyor. Zira devlet iş kaybına uğrayan insanlara kâfi takviyesi sağlayamıyor. Filyasyon yalnızca meskenlere ilaç dağıtmaktan ibaret değildir. Bu durumda da filyasyonun sağlıklı bir biçimde yapıldığı söylenemez. Çin’de salgının başından bu yana toplam olay sayısı 95 bini daha bulmadı. Çin’de 4 bin 636 mevt var ve geçen yıl mayıs ayından bu yana da ülkede Covid-19’a bağlı mevt görülmedi. Delta varyantı tüm dünyada sorun fakat Çin, bu sorunu yaygın aşılama, filyasyon ve izolasyonla aştı. Türkiye’de halk sıhhati düzenlemeleri de yapılmadığı için salgını denetim altına alamıyoruz” diye konuştu.
PALA: VEFAT ORANINA NAZARAN OLGU SAYISININ 50 BİN CİVARINDA OLMASINI BEKLERDİK
Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala’ya göre ise, Türkiye’deki Covid-19 tablosu şeffaf bir biçimde kamuoyuna sunulmuyor; bu da uzmanların kıymetlendirme yapmasını zorlaştırıyor.
Hakikaten Sıhhat Bakanlığı’nın deklare ettiğı tablo ile kendi hazırladıkları epidemiyolojik modellemenin farklı olduğuna vurgu yapan Pala, 1 Eylül korona virüsü tablosunu değerlendirirken farkları şöyle açıklıyor:
“302 bin test yapılmış, 23 bin 946 olay ve 290 da mevt belirtilmiş. Burada test olumluluğu yüzde 7,6 civarındadır. Salgını denetim altına alma kriterleri ortasında bunun yüzde 3’ün altında olması beklenir. Türkiye’de hala test siyaseti açısından temaslılara ve risk kümelerine değil, yalnız semptomu olanlara test yapıyoruz. Şu anda hâlâ test pozitifliğimiz çok yüksek, etkin olgu sayımız 500 binin üzerinde seyrediyor. Bizim yaptığımız modellemelere bakılırsa vefat sayıları bu kadar artış gösterirken olgu sayılarının bununla paralel ve geçmişteki kadar artış göstermemesi beklendik bir durum değil. Son iki üç hafta içerisinde mevt sayısının günlük 200’ün üzerine çıktığı durumlarda günlük olgu sayısının da 40 binlere yakın olmasını beklerdik lakin o denli bir durum ortaya çıkmadı. Bizim kurduğumuz epidemiyolojik modele bakarsak bu günlerde olgu sayımızın 50 bine yakın seyretmesini beklerdik. Bunu tartışabilmek için bakanlığın sağlıklı, şeffaf bir data açıklaması lazım. Çok kapsamlı biçimde de virüsün genetik tahlilini yapması lazım.”
‘HALK SIHHATİ DÜZENLEMESİ YAPILMADAN, YALNIZCA AŞIYLA, SALGINLA BAŞA ÇIKACAĞIMIZI DÜŞÜNMEK GERÇEKÇİ DEĞİL’
Türkiye’de atlanan bir gerçek olduğuna dikkat çekerek, “Halk sıhhati düzenlemesi yapılmadan yalnızca aşıyla bu salgınla başa çıkacağımızı düşünmek gerçekçi değil” diyen Pala,
Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala
“şahsi tecrübeme bakılırsa ben mevt sayılarının ekim-kasım içinde bu seviyelere gelebileceğini iddia ediyordum. Bunun ardında Delta varyantının Türkiye’de bizim umduğumuzdan daha erken devirde ve daha fazla tesirli olmuş olması yatabilir. Bu mevzuda değişik hipotezler var: Bunlardan bir tanesi Türkiye’de bilmediğimiz, çabucak hemen ismi konmamış, öteki olarak isimlendirilen farklı varyantların varlığı. Geldiğimiz noktada o denli anlaşılıyor ki; biz 2021 yılının nisan 15 ila mayıs ayının birinci haftası içerisindeki günlük yüksek vefat sayılarına gerçek gidiyoruz. Bu durumda eylül-ekim ayı aylık vefatlar açısından tahminen de en çok mevtin kayıtlara geçebileceği ay olma tezini sürdürüyor. Bunun üzerine gelecek haftadan itibaren okulların ve üniversitelerin açılıyor olması eylül ayında hastalıkla ilgili hem olgu birebir vakitte mevt sayılarındaki artış öngörüsünü doğrulayabilir. Okulların açık tutulması kimi şartlara bağlı. Ders müddetlerinin 40 dakika olacağı belirtildi. Bu olağanüstü durumda havalandırmanın bulaşta tesirli olduğunu düşünürsek günde 6 saat ders yapılması yerine 8-9 saat ders yapılıp, ders saatleri 20 dakika ile hudutlu tutulabilir. Sınıf mevcutları yarıya düşürülebilir. Bu düzenlemeler yapılmaksızın, her ne kıymetine olursa olsun okullar açılsın yaklaşımı faturası ağır bir hale dönebilir. Tıpkı şeyleri yapıp farklı sonuçlar beklemek mantıklı değil. Halk sıhhati düzenlemeleri yapılmadan yalnızca aşı salgında tesirli olmaz” sözlerine yer verdi.