Newroz tê! Kürt aydınları ve siyasetçiler, Newroz bayramını uzun yıllar salonlarda kutlamak zorunda kaldılar. Kürt hareketinin kitleselleşmesi, Newroz kutlamalarını sokak ortalarına, meydanlara taşıdı. Sonunda her Newroz, binlerce insanın katıldığı kutlamalara dönüştü.
Bu, olağan olarak hiç kolay olmadı. Bilhassa 1990’lı senelerda Türkiye’nin her yerinde yapılan Newroz kutlamalarında onlarca insan hayatını kaybetti ya da kalıcı yaralar aldı. Newroz’a günler kala binlerce insan konut baskınlarında gözaltına alındı. Bütün bu baskılara karşın Newroz inatla kutlandı. Kutlamaların önüne şiddet tekniğiyle geçemeyen devlet, içeriğine müdahale etmek için Newroz’u sahiplendi. Newroz’a “Nevruz” diyerek ve yumurta tokuşturarak kendi çapında kutlamalar da tertip etti.
Lakin Newroz, salonlarda ve meydanlarda kutlanırken, Kürtler için her daim siyasi bir içeriğe sahipti. Diyarbakır zindanından hayatıyla verdiği ileti, Mazlum Doğan’ın “Çağdaş Kawa” ismiyle anılmasına, siyasi bildirinin süratli, kararlı, tesirli yayılmasına ve kabul görmesine de imkan sağladı. 90’lı senelerda bütün baskılara karşın kutlanan Newroz’lar, bildirinin adrese ulaştığını gösteriyordu.
Vakit geçti, Newroz’lar bir daha gergin lakin nazarance yasaksız kutlanmaya başlandı. Siyasi içerik ise varlığını daima korudu.
KAMYON KASASINDA BAYRAM HAVASI
Bugüne kadar biroldukca Newroz kutlamasına katıldım. Diyarbakır’daki Newroz kutlamalarına ise birinci kere 2009 yılında katıldım. O tarihte İstanbul’daydım ve Newroz’a katılmak üzere geldiğim Diyarbakır’da bizi nelerin beklediğini bilmiyordum olağan olarak. Olaylar, çatışmalar çıkabilirdi ve tanımadığım bir kentte bunları göğüsleyebilmek, hasar almadan kurtulabilmek hiç kolay olmayacaktı.
Newroz günü, meskeninde kaldığım arkadaşımla erkenden sokağa indik. Newroz alanına gidecektik lakin araç bulamıyorduk. Alan, yürüyerek gidilebilecek bir arada değildi. bir süre daha sonra sessiz bir kalabalık birikti, ne yapacağımızı bilmeden beklediğimiz durakta. “Ne yapsak?” halinde sesler yükselmeye başladığında bir kamyon durdu önümüzde. “Haydi binin” diyen adam sesinden, işini yapmış olmanın memnunluğu taşıyordu. Ne oluyor, demeye kalmadan, onlarca şahısla kendimi kamyonun kasasında buldum. Kamyon bizi Newroz alanına gdolayıyordu. Sloganlar, müzikler, latifeler… pikniğe, düğüne, bayram yerine sarfiyat üzereydik.
Tahminen bir milyon insan Newroz kutlamasına katıldı ve kayda paha bir hadise yaşanmadan bitti. Siyasetçiler konuşmalarını yaptı, sanatkarlar müziklerini söylemiş oldu. Diyarbakırlılar halayını çekti, sloganını attı ve talepleriyle ilgili kuvvetli bir bildiri verdi.
Denebilir ki Newroz, ismine yakışır bir biçimde, hem bayram havasında birebir vakitte verdiği iletilerle kutlanmıştı.
‘GELİP ALALIM SİZİ’
2012’de artık Diyarbakır’da gazetecilik yapıyordum. Newroz günü siyasetçilerin Newroz alanına gidişini takip edecektim. Lakin siyasetçiler öğle saatlerine kadar vilayet binasından çıkamamıştı. Kim bilir niye, valilik Newroz’un kutlanması için müsaade vermemişti. Polis, bütün gücüyle vilayet binasının etrafını kuşatmış, yolları kapatmış, siyasetçilerin alana gitmesini engellemeye çalışıyordu.
Bu ortada, alandan çatışma haberleri geliyordu. Gazeteci arkadaşların aktardığına göre alana girenlere polis müdahale ediyordu. Alanın üzerinde çeşit atan helikopterden insanlara gaz bombaları atılıyordu. Polis barikatlarını aşarak alana girenler, gaz bombalarının atıldığı helikoptere taşla karşılık vermişler.
Vilayet Lideri telefonda konuşuyordu. “Gelmenize gerek yok, biz geliyoruz” diyordu çizginin öbür ucundakine. Kim nereye gidiyordu bu hengamede? Meğerse Vilayet Başkanı’nı alana giren yurttaşlar aramıştı. Polisin vilayet binasından çıkışlarına müsaade vermediğini söyleyince, alandakiler “Biz gelip sizi alalım” diyormuş.
Garip bir durumdu. Diyarbakırlılar Newroz alanını doldurmuştu lakin siyasetçiler vilayet binasından çıkamıyordu.
Görüşmeler sonuç verdi. Maruz kaldığı türlü darbelerin izlerini gövdesinde taşıyan, emektar ve gerçekten müzelik parti otobüsü Newroz alanına gerçek yola çıktı. Lakin nasıl bir yola çıkış? Polisin sık sık durdurduğu otobüsü, Newroz alanına gitmeyen Diyarbakırlılar tarafınca alkışlar ve sloganlarla karşılanıyor, polisin otobüsü engelleme gayreti karşıt tepiyordu. Polisin gaz, gençlerin havai fişek kullandığı çatışmaların ortasında kalan otobüs
sonunda Newroz alanına ulaştı, mahşeri kalabalığa kavuştu.
O gün siyasetçiler otobüsten inip kendilerine ayrılan protokol kısmına gidemedi. Sanatkarlar sahneye çıkıp müzik söylemedi. Kimse halay çekmedi. Siyasetçiler, kalabalığı güç bela yararak alanın ortasına gelebilen otobüsün üstüne çıkarak konuşmalarını yaptılar. Konuşmalar kısa kesildi, sloganlar hiç dinmedi.
GEÇMİŞ VAKİT TECRÜBELERİ
2013’te, PKK önderi Abdullah Öcalan’ın bildirisi okunduğunda da Diyarbakır’daki Newroz alanındaydım. Hiç kuşkusuz, gelmiş geçmiş en görkemli Newroz kutlamalarından biri gerçekleşmişti. Öcalan’ın iletisi pür dikkat dinlenmişti. Memlekete gerçekten barış mı geliyordu? Bu mümkün müydü?
Kürtlerin politik bir halk olduğu daima söylenir. Politik halk, barış bildirisini soru işaretleriyle kucakladı. Devlete güvenelim mi? Onca kayıp verdik, artık adil bir barış olacak mı?
Bu soruların karşılığını kendi ortalarında tartışmaya daha alandayken başlamışlardı. Kuşkuları vardı ve kuşkuları geçmiş vakit tecrübelerine dayanıyordu. Boş konuşmuyorlardı yani.
Müzakere masasının devrildiği 2015 yılına kadar da tartıştılar.
‘NEREDE ESKİ NEWROZ’LAR’
Ortadaki Newroz kutlamaları, ruhuna uygun bir biçimde hem iletisini verdi tıpkı vakitte karnaval havasında geçti. Bayanlar rengarenk giysileriyle ve çocuklarıyla katıldılar Newroz’a. Alanın etrafındaki boş emlaktan mangal dumanları yükseldi. Seyyar satıcılar tezgahlarını alanın etrafına taşıdı. Konutta pişirilmiş çeşitli yemekler, çimlerin üzerine serilmiş yer sofralarına dizildi. Konuşmalar dinlendi ve sloganlar atıldı. Müzikler dinlenip halaylar çekildi.
1990’lı senelerdaki Newroz kutlamalarına katılanlar, “Nerede eski Newroz’lar?” diye söylenmeye başlamıştı. söylemiş oldukleri tarihlerde Newroz kutlamaları yasaklıydı. Alanlarda değil, sokak ortalarında ateş yakılarak ve ekseriyetle polisle çatışarak kutlanıyordu. Yaktıkları ateş de ekseriyetle araç lastiklerinden oluyordu. Bilen bilir, araç lastiklerinin insanın üstüne sinen kesif bir kokusu vardır ve insanın yüzünü anında simsiyah yapar. Polis, aksiyoncu midir diye sokakta yakaladığı çocukların ellerine, yüzlerine bakıyordu. İs gibisi bir şey var ise, aksiyona katılmıştır diye döverek gözaltına alırdı. Dicle ırmağının sularının çekildiği bir yaz günü, On Gözlü Köprü’nün ayaklarının altında sayısız araç lastiği görmüştüm. Dendiğine nazaran polis, Newroz öncesi yaptığı ‘lastik operasyonuyla’ toplamış bunları ve ırmağa atmıştı.
Temelinde “Nerede eski Newroz’lar” nostaljisi birlikteinde Cizre’de, Nusaybin’de öldürülenleri de akla getiriyor. Fakat galiba direnmenin ruhunu da çağırdığı için özleniyor.
SEVİNCİ KAYIP NEWROZ
En neşesiz Newroz kutlaması 2016’da gerçekleşti. Kentlerde başlayan çatışmalı sürecin yükünü taşıyordu Diyarbakır. Öte yandan 2015’te Diyarbakır, Suruç, Ankara, İstanbul’da patlayan bombaların niye olduğu bir tedirginlik de vardı. “IŞİD canlı bomba kullanacak” söylentisi günler evvelden yayılmıştı kente. Bu yüzden Newroz kutlamalarına iştirakin yetersiz kalabileceği tarafında kuşkular lisana getiriliyordu.
Fakat iştirak beklenenin üstünde oldu. Evvelki Newroz’lardan farklı olarak sevinç eksikti. Bayanlar renkli elbiseler giymemiş, kimse mangal yakmamış ya da meskende pişirdikleri yemeklerden sofra kurmamıştı. Güya müzikler karşılık bulmamış, sloganlar gür ve sevincini kaybetmişti.
2016 Newroz’unda neşesizdi herkes ve herkes Newroz’un direnmek olduğunu hatırlatarak, “Gelmemiz gerekiyordu” diyordu.
SON NEWROZ KUTLAMALARI
2016’dan daha sonraki Newroz kutlamalarında yasak yoktu. İştirak daima yüksek oldu. Lakin bir defa barış umudu zayıflamıştı Diyarbakır’ın ve tekrar eski sevincini yakalayamadı.
2017 Newroz’unda üniversite öğrencisi Malatyalı Kemal Kurkut polis kurşunuyla öldürüldü.
2018 Newroz’unda gündem Rojava’daki gelişmelerdi. Türkiye Efrîn kentine girmişti ve iştirakçilerin gündemi burada yaşananlar olmuştu.
2019’da mahpusta tutuklu bulunan DTK Eş Lideri Leyla İnanç, Öcalan’ın üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle açlık grevini sürdürüyordu. Cezaevlerinde yaygınlaşan açlık grevlerine HDP milletvekilleri de takviye vermişti. 2019 Newroz’unun temel iletisi da Leyla Güven’in talebi doğrultusunda belirlenmişti.
2020 yılında kimsenin öngörmediği bir gelişme oldu bütün dünyada. Korona virüsü niçiniyle dünya kapandı. Salgın tehlikesini dikkate alan Newroz tertip komitesi, kitlesel kutlamaları iptal etti. 2020’de boş kalan Newroz meydanı, 2021’de “Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim” sloganıyla bir daha doldu.
‘DEM DEMA SERKEFTINÊ YE’
“Dem dema serkeftinê ye” (Şimdi kazanma zamanı) bu yıl kutlanacak Newroz’un sloganı olarak belirlendi. Bölgenin biroldukça vilayet ve ilçesinde devam eden kutlamaların finali de olacak Diyarbakır Newroz’u.
Newroz programı için kısa bilgi vermek gerekirse: Newroz Parkı’nda saat 09.00’da başlayacak ve 17.00’ye kadar devam edecek kutlamalar için yüzlerce gazeteci, aydın, sendikacı ve siyasetçiye davetiye gönderildi. Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Berdan Öztürk, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Lideri Saliha Aydeniz, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Lideri Pervin Buldan’ın yanı sıra Kürdistani İttifak Çalışması’nda yer alan siyasi parti temsilcileri birer konuşma yapacak.
Sanatkarlar Rojda, Azad Bedran, Servet Kocakaya, Kazo ve Elenora da kutlamada sahne alacak.
“İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan PKK başkanı Abdullah Öcalan’a yönelik tecritin kaldırılması”, “Kürt ulusal birliği”, “Kürtçenin eğitim ve resmi lisan olması” ile “hasta tutukluların durumu”nun bu yılki kutlamalarda öne çıkan başlıklar olması bekleniyor.
Diyarbakır’daki Newroz kutlamaları ve burada verilen bildiriler yalnızca Türkiye’den değil, milletlerarası kamuoyu tarafınca da dikkatle izleniyor. Bu yıl da o denli olacaktır. Zira bütün dünyayı ilgilendiren Rusya-Ukrayna savaşına, Türkiye’deki ekonomik krize, siyasi partilerin seçimlere yönelik taktik ve stratejik ataklarına, HDP’nin üzerindeki baskıya karşın Kürtler birinci öncelikli talepleriyle ilgili bildirilerini Diyarbakır’dan lisana getirecek.
UMUT BİR MÜZİK ÜZERE BÜYÜSÜN
Newroz, her bayram üzere heyecan vericidir ve birtakım bazı müziklerle gelir. Malum, Newroz’la ilgili onlarca müzik vardır. Her Newroz öncesi, tahminen yalnızca nakarat kısmından dolayı, benim aklıma 90’lı senelerdan Koma İstikrar Azadî’nin “Newroz tê”* müziği geliyor. Newroz tê. Bu ikaz, çağrıştırdığı umutla, hatırlattığı acılarla ve her şeyle birlikte heyecan verici.
Her Newroz gündemin ruhuna uygun şekillendi. Barış umudu, 2013 yılında Diyarbakır Newroz alanında uzunluk vermişti. sonrasındasında kırılan barış umudu, 2022’de bir daha filizlenir mi? Daima birlikte yarın nazaranceğiz. bu biçimdea kadar, şimdiden Newroz pîroz be.
*Newroz geliyor
Bu, olağan olarak hiç kolay olmadı. Bilhassa 1990’lı senelerda Türkiye’nin her yerinde yapılan Newroz kutlamalarında onlarca insan hayatını kaybetti ya da kalıcı yaralar aldı. Newroz’a günler kala binlerce insan konut baskınlarında gözaltına alındı. Bütün bu baskılara karşın Newroz inatla kutlandı. Kutlamaların önüne şiddet tekniğiyle geçemeyen devlet, içeriğine müdahale etmek için Newroz’u sahiplendi. Newroz’a “Nevruz” diyerek ve yumurta tokuşturarak kendi çapında kutlamalar da tertip etti.
Lakin Newroz, salonlarda ve meydanlarda kutlanırken, Kürtler için her daim siyasi bir içeriğe sahipti. Diyarbakır zindanından hayatıyla verdiği ileti, Mazlum Doğan’ın “Çağdaş Kawa” ismiyle anılmasına, siyasi bildirinin süratli, kararlı, tesirli yayılmasına ve kabul görmesine de imkan sağladı. 90’lı senelerda bütün baskılara karşın kutlanan Newroz’lar, bildirinin adrese ulaştığını gösteriyordu.
Vakit geçti, Newroz’lar bir daha gergin lakin nazarance yasaksız kutlanmaya başlandı. Siyasi içerik ise varlığını daima korudu.
KAMYON KASASINDA BAYRAM HAVASI
Bugüne kadar biroldukca Newroz kutlamasına katıldım. Diyarbakır’daki Newroz kutlamalarına ise birinci kere 2009 yılında katıldım. O tarihte İstanbul’daydım ve Newroz’a katılmak üzere geldiğim Diyarbakır’da bizi nelerin beklediğini bilmiyordum olağan olarak. Olaylar, çatışmalar çıkabilirdi ve tanımadığım bir kentte bunları göğüsleyebilmek, hasar almadan kurtulabilmek hiç kolay olmayacaktı.
Newroz günü, meskeninde kaldığım arkadaşımla erkenden sokağa indik. Newroz alanına gidecektik lakin araç bulamıyorduk. Alan, yürüyerek gidilebilecek bir arada değildi. bir süre daha sonra sessiz bir kalabalık birikti, ne yapacağımızı bilmeden beklediğimiz durakta. “Ne yapsak?” halinde sesler yükselmeye başladığında bir kamyon durdu önümüzde. “Haydi binin” diyen adam sesinden, işini yapmış olmanın memnunluğu taşıyordu. Ne oluyor, demeye kalmadan, onlarca şahısla kendimi kamyonun kasasında buldum. Kamyon bizi Newroz alanına gdolayıyordu. Sloganlar, müzikler, latifeler… pikniğe, düğüne, bayram yerine sarfiyat üzereydik.
Tahminen bir milyon insan Newroz kutlamasına katıldı ve kayda paha bir hadise yaşanmadan bitti. Siyasetçiler konuşmalarını yaptı, sanatkarlar müziklerini söylemiş oldu. Diyarbakırlılar halayını çekti, sloganını attı ve talepleriyle ilgili kuvvetli bir bildiri verdi.
Denebilir ki Newroz, ismine yakışır bir biçimde, hem bayram havasında birebir vakitte verdiği iletilerle kutlanmıştı.
‘GELİP ALALIM SİZİ’
2012’de artık Diyarbakır’da gazetecilik yapıyordum. Newroz günü siyasetçilerin Newroz alanına gidişini takip edecektim. Lakin siyasetçiler öğle saatlerine kadar vilayet binasından çıkamamıştı. Kim bilir niye, valilik Newroz’un kutlanması için müsaade vermemişti. Polis, bütün gücüyle vilayet binasının etrafını kuşatmış, yolları kapatmış, siyasetçilerin alana gitmesini engellemeye çalışıyordu.
Bu ortada, alandan çatışma haberleri geliyordu. Gazeteci arkadaşların aktardığına göre alana girenlere polis müdahale ediyordu. Alanın üzerinde çeşit atan helikopterden insanlara gaz bombaları atılıyordu. Polis barikatlarını aşarak alana girenler, gaz bombalarının atıldığı helikoptere taşla karşılık vermişler.
Vilayet Lideri telefonda konuşuyordu. “Gelmenize gerek yok, biz geliyoruz” diyordu çizginin öbür ucundakine. Kim nereye gidiyordu bu hengamede? Meğerse Vilayet Başkanı’nı alana giren yurttaşlar aramıştı. Polisin vilayet binasından çıkışlarına müsaade vermediğini söyleyince, alandakiler “Biz gelip sizi alalım” diyormuş.
Garip bir durumdu. Diyarbakırlılar Newroz alanını doldurmuştu lakin siyasetçiler vilayet binasından çıkamıyordu.
Görüşmeler sonuç verdi. Maruz kaldığı türlü darbelerin izlerini gövdesinde taşıyan, emektar ve gerçekten müzelik parti otobüsü Newroz alanına gerçek yola çıktı. Lakin nasıl bir yola çıkış? Polisin sık sık durdurduğu otobüsü, Newroz alanına gitmeyen Diyarbakırlılar tarafınca alkışlar ve sloganlarla karşılanıyor, polisin otobüsü engelleme gayreti karşıt tepiyordu. Polisin gaz, gençlerin havai fişek kullandığı çatışmaların ortasında kalan otobüs
sonunda Newroz alanına ulaştı, mahşeri kalabalığa kavuştu.
O gün siyasetçiler otobüsten inip kendilerine ayrılan protokol kısmına gidemedi. Sanatkarlar sahneye çıkıp müzik söylemedi. Kimse halay çekmedi. Siyasetçiler, kalabalığı güç bela yararak alanın ortasına gelebilen otobüsün üstüne çıkarak konuşmalarını yaptılar. Konuşmalar kısa kesildi, sloganlar hiç dinmedi.
GEÇMİŞ VAKİT TECRÜBELERİ
2013’te, PKK önderi Abdullah Öcalan’ın bildirisi okunduğunda da Diyarbakır’daki Newroz alanındaydım. Hiç kuşkusuz, gelmiş geçmiş en görkemli Newroz kutlamalarından biri gerçekleşmişti. Öcalan’ın iletisi pür dikkat dinlenmişti. Memlekete gerçekten barış mı geliyordu? Bu mümkün müydü?
Kürtlerin politik bir halk olduğu daima söylenir. Politik halk, barış bildirisini soru işaretleriyle kucakladı. Devlete güvenelim mi? Onca kayıp verdik, artık adil bir barış olacak mı?
Bu soruların karşılığını kendi ortalarında tartışmaya daha alandayken başlamışlardı. Kuşkuları vardı ve kuşkuları geçmiş vakit tecrübelerine dayanıyordu. Boş konuşmuyorlardı yani.
Müzakere masasının devrildiği 2015 yılına kadar da tartıştılar.
‘NEREDE ESKİ NEWROZ’LAR’
Ortadaki Newroz kutlamaları, ruhuna uygun bir biçimde hem iletisini verdi tıpkı vakitte karnaval havasında geçti. Bayanlar rengarenk giysileriyle ve çocuklarıyla katıldılar Newroz’a. Alanın etrafındaki boş emlaktan mangal dumanları yükseldi. Seyyar satıcılar tezgahlarını alanın etrafına taşıdı. Konutta pişirilmiş çeşitli yemekler, çimlerin üzerine serilmiş yer sofralarına dizildi. Konuşmalar dinlendi ve sloganlar atıldı. Müzikler dinlenip halaylar çekildi.
1990’lı senelerdaki Newroz kutlamalarına katılanlar, “Nerede eski Newroz’lar?” diye söylenmeye başlamıştı. söylemiş oldukleri tarihlerde Newroz kutlamaları yasaklıydı. Alanlarda değil, sokak ortalarında ateş yakılarak ve ekseriyetle polisle çatışarak kutlanıyordu. Yaktıkları ateş de ekseriyetle araç lastiklerinden oluyordu. Bilen bilir, araç lastiklerinin insanın üstüne sinen kesif bir kokusu vardır ve insanın yüzünü anında simsiyah yapar. Polis, aksiyoncu midir diye sokakta yakaladığı çocukların ellerine, yüzlerine bakıyordu. İs gibisi bir şey var ise, aksiyona katılmıştır diye döverek gözaltına alırdı. Dicle ırmağının sularının çekildiği bir yaz günü, On Gözlü Köprü’nün ayaklarının altında sayısız araç lastiği görmüştüm. Dendiğine nazaran polis, Newroz öncesi yaptığı ‘lastik operasyonuyla’ toplamış bunları ve ırmağa atmıştı.
Temelinde “Nerede eski Newroz’lar” nostaljisi birlikteinde Cizre’de, Nusaybin’de öldürülenleri de akla getiriyor. Fakat galiba direnmenin ruhunu da çağırdığı için özleniyor.
SEVİNCİ KAYIP NEWROZ
En neşesiz Newroz kutlaması 2016’da gerçekleşti. Kentlerde başlayan çatışmalı sürecin yükünü taşıyordu Diyarbakır. Öte yandan 2015’te Diyarbakır, Suruç, Ankara, İstanbul’da patlayan bombaların niye olduğu bir tedirginlik de vardı. “IŞİD canlı bomba kullanacak” söylentisi günler evvelden yayılmıştı kente. Bu yüzden Newroz kutlamalarına iştirakin yetersiz kalabileceği tarafında kuşkular lisana getiriliyordu.
Fakat iştirak beklenenin üstünde oldu. Evvelki Newroz’lardan farklı olarak sevinç eksikti. Bayanlar renkli elbiseler giymemiş, kimse mangal yakmamış ya da meskende pişirdikleri yemeklerden sofra kurmamıştı. Güya müzikler karşılık bulmamış, sloganlar gür ve sevincini kaybetmişti.
2016 Newroz’unda neşesizdi herkes ve herkes Newroz’un direnmek olduğunu hatırlatarak, “Gelmemiz gerekiyordu” diyordu.
SON NEWROZ KUTLAMALARI
2016’dan daha sonraki Newroz kutlamalarında yasak yoktu. İştirak daima yüksek oldu. Lakin bir defa barış umudu zayıflamıştı Diyarbakır’ın ve tekrar eski sevincini yakalayamadı.
2017 Newroz’unda üniversite öğrencisi Malatyalı Kemal Kurkut polis kurşunuyla öldürüldü.
2018 Newroz’unda gündem Rojava’daki gelişmelerdi. Türkiye Efrîn kentine girmişti ve iştirakçilerin gündemi burada yaşananlar olmuştu.
2019’da mahpusta tutuklu bulunan DTK Eş Lideri Leyla İnanç, Öcalan’ın üzerindeki tecridin kaldırılması talebiyle açlık grevini sürdürüyordu. Cezaevlerinde yaygınlaşan açlık grevlerine HDP milletvekilleri de takviye vermişti. 2019 Newroz’unun temel iletisi da Leyla Güven’in talebi doğrultusunda belirlenmişti.
2020 yılında kimsenin öngörmediği bir gelişme oldu bütün dünyada. Korona virüsü niçiniyle dünya kapandı. Salgın tehlikesini dikkate alan Newroz tertip komitesi, kitlesel kutlamaları iptal etti. 2020’de boş kalan Newroz meydanı, 2021’de “Newroz ateşiyle direnelim, özgürleşelim” sloganıyla bir daha doldu.
‘DEM DEMA SERKEFTINÊ YE’
“Dem dema serkeftinê ye” (Şimdi kazanma zamanı) bu yıl kutlanacak Newroz’un sloganı olarak belirlendi. Bölgenin biroldukça vilayet ve ilçesinde devam eden kutlamaların finali de olacak Diyarbakır Newroz’u.
Newroz programı için kısa bilgi vermek gerekirse: Newroz Parkı’nda saat 09.00’da başlayacak ve 17.00’ye kadar devam edecek kutlamalar için yüzlerce gazeteci, aydın, sendikacı ve siyasetçiye davetiye gönderildi. Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Eşbaşkanı Berdan Öztürk, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Lideri Saliha Aydeniz, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eş Genel Lideri Pervin Buldan’ın yanı sıra Kürdistani İttifak Çalışması’nda yer alan siyasi parti temsilcileri birer konuşma yapacak.
Sanatkarlar Rojda, Azad Bedran, Servet Kocakaya, Kazo ve Elenora da kutlamada sahne alacak.
“İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulan PKK başkanı Abdullah Öcalan’a yönelik tecritin kaldırılması”, “Kürt ulusal birliği”, “Kürtçenin eğitim ve resmi lisan olması” ile “hasta tutukluların durumu”nun bu yılki kutlamalarda öne çıkan başlıklar olması bekleniyor.
Diyarbakır’daki Newroz kutlamaları ve burada verilen bildiriler yalnızca Türkiye’den değil, milletlerarası kamuoyu tarafınca da dikkatle izleniyor. Bu yıl da o denli olacaktır. Zira bütün dünyayı ilgilendiren Rusya-Ukrayna savaşına, Türkiye’deki ekonomik krize, siyasi partilerin seçimlere yönelik taktik ve stratejik ataklarına, HDP’nin üzerindeki baskıya karşın Kürtler birinci öncelikli talepleriyle ilgili bildirilerini Diyarbakır’dan lisana getirecek.
UMUT BİR MÜZİK ÜZERE BÜYÜSÜN
Newroz, her bayram üzere heyecan vericidir ve birtakım bazı müziklerle gelir. Malum, Newroz’la ilgili onlarca müzik vardır. Her Newroz öncesi, tahminen yalnızca nakarat kısmından dolayı, benim aklıma 90’lı senelerdan Koma İstikrar Azadî’nin “Newroz tê”* müziği geliyor. Newroz tê. Bu ikaz, çağrıştırdığı umutla, hatırlattığı acılarla ve her şeyle birlikte heyecan verici.
Her Newroz gündemin ruhuna uygun şekillendi. Barış umudu, 2013 yılında Diyarbakır Newroz alanında uzunluk vermişti. sonrasındasında kırılan barış umudu, 2022’de bir daha filizlenir mi? Daima birlikte yarın nazaranceğiz. bu biçimdea kadar, şimdiden Newroz pîroz be.
*Newroz geliyor