‘Marmara Denizi’ne arıtılmış atık su bile verilmemeli’ Marmara Denizi’nin tabanını ve yüzeyini kaplayan müsilaj, Ege ve Karadeniz’de de görülüyor. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, Marmara Denizi’ni oksijensiz bırakan ve ekolojik tahribat yaratan müsilajla çaba etmek için hazırladığı aksiyon planını 6 Haziran’da kamuoyuyla paylaştı. 8 Haziran prestijiyle uygulamaya geçen plan kapsamında şimdiye kadar 5 bin 738 metreküp müsilajın temizlendiği duyuruldu.
Öte yandan denizin 30 metre derinine teknolojik aygıtlar sayesinde oksijen veren yeni bir uygulama da gündeme geldi. Bu kapsamda İzmit Körfezi’nde 4, Pendik’te ise 1 noktaya oksijen verildi. Aygıtlarla çözünmüş oksijen bedelleri takip edilerek oksijen düzeyinin artıp artmadığı gözlemlenecek. Kelam konusu metodun yurt haricinde kullanıldığı ve müsilajla uğraş olumlu sonuç alındığı açıklandı. Lakin uygulamaya dair ayrıntı paylaşılmadı.
İzmit Körfezi ve Pendik Marina’da belirlenen 5 farklı noktada denizin 30 metre altına oksijen veriliyor.
‘DEVENİN KULAĞIYLA UĞRAŞIYORLAR’
Prof. Dr. Mustafa Öztürk, “Uygulamanın daha evvel hangi denizde, hangi bölgede yapıldığına dair raporlar ve teknolojik aygıtın neyi nasıl yaptığı ile ilgili bilgiler kamuoyuyla paylaşılmalı” diyor.
2014- 2018 yılları içinde Etraf Bakanlığı Müsteşarı olarak nazaranv yapan Öztürk, bu biçimde bir uygulama için denize 700 bin adet aygıt konulması ve denizin gemi trafiğine kapatılması gerektiğini söylüyor:
“Önce belediyeler, daha sonra bakanlıklar denizden müsilaj toplamaya başladılar. İşte bu uygulama da onun öteki bir versiyonu. Burada devenin kulağıyla, buz dağının görünen yüzüyle uğraşıyorlar. Uğraşmayın, altındakini görün ve atık suları önleyin.”
‘GEREKSİZ FANTEZİLER’
Deniz biyoloğu Dr. Mert Gökalp ise uygulamayı “Gerçek tahlilin etrafında gereksiz fanteziler” kelamlarıyla pahalandırıyor: “Burası ufak bir göl ya da ufak bir sulak alan değil. Marmara küçük bir deniz olsa da bu kadar küçük değil.”
Gökalp, müsilajdan etkilenen ve kimyası bozulan Marmara Denizi’ne oksijen verme süreci sırasında ortaya çıkabilecek tepkilerin bilinmediğini belirtiyor:
“Son raporlara nazaran oksijen ölçüsü kimi noktalarda 3-4 kat azalmış ve kimi noktalarda meyyit alanlar oluşmuş. Hidrojen sülfürün çıktığı, zehirli gazların oluştuğu ölmek üzere olan bir denizden bahsediyoruz. Bu noktaya oksijen verdiğimiz vakit hidrojen sülfürle tepkisi ne olacak? Genel olarak dışarıdan yapılan müdahaleler daima ziyan vermiştir tabiata.”
Uzmanlara bakılırsa 25 milyon kişinin etrafında yaşadığı Marmara Denizi için yapılması gereken, sürecin başından bu yana hayli net: Denize organik husus girişini engellemek.
‘niçin DENİZE ATIYORUZ, DENİZ ÇÖP KUTUSU MU?
Deniz biyoloğu Mert Gökalp’e nazaran süreksiz tahlillerle vakit kaybetmek yerine; endüstriyel, evsel ve zirai atıkların denize verilmesi büsbütün durdurulmalı ve sıfır atık uygulamasına geçilmeli: “Hiç kimse sıfır atığı konuşmuyor. Marmara aslına bakarsan bitmiş vaziyette. Sıfır atıktan öteki bir tahlil yok.
Yapılması gereken Marmara Denizi’nde insan tesirini sıfıra indirmek ve deniz kenarında inşaat faaliyetleri, dolgu, kum çalma, doğal alan tahribatı, santral heyetimi üzere uygulamalara son vermektir. Ayrıyeten atık girişine niye olan sanayi tesislerinin kapısına kilit vurmak, hakikat biçimde sistem çalıştırılmayan tesisleri kapatmak ve sorumluları cezalandırmaktır.”
Marmara Denizi’nin bir foseptik çukuru üzere kullanıldığını söyleyen Gökalp, “Yalnızca Marmara değil bütün kıyılar tehlikede. niye denize atıyoruz, deniz çöp kutusu mu? Ne yapacağını düşünüyoruz, nereye gönderecek bu pisliği?” diye sorarak şu biçimde devam ediyor:
“Yapmamız gerekenler 70-80 yıldır birebir. İstanbul nüfusu 1 milyon olduktan daha sonra kentleşme yapılırken kurmamız gereken sistemler vardır.”
İstanbul Kartal’da müsilaj temizleme çalışması.
‘DENİZE GİRMEYİN’
Prof. Dr. Mustafa Öztürk, deniz ekosistemini tahrip eden kirlilik kararı oluşan müsilajın direkt olmasa da çektiği bakterilerle insanlara da ziyan verebileceğini vurguluyor. Öztürk, bu niçinle bu sene Marmara’da denize girilmemesi gerektiğini hatırlatıyor. Denize girenlerde hastalık yapan mikroplar niçiniyle ishal, ateş, kusma ve göz enfeksiyonu görülebileceğini söylüyor.
‘BELEDİYELER İHALEYE ÇIKMALI’
Belediyelerin bir an evvel ileri biyolojik arıtma tesisleri projeleri için ihaleye çıkmaları gerektiğini belirten Öztürk, “Törenlerle vakit öldürmekten vazgeçmeli” diyor ve ekliyor:
“Bu sular arıtılmadığı ve kirlilik geldiği surece bu sorun bitmez. O yüzden Marmara Denizi etrafı ivedilikle hassas alan ilan edilmeli. Birden fazla yer hassas alan lakin bu her tarafı kapsayacak biçimde yapılmalı. Ayrıyeten 10 bin metreküp üzerinde olan bütün atık sular online izlemeye alınmalı. Karbon kirliliğini gideren sıradan arıtma tesisleri hemen 6 ayla bir yıl içinde ileri kademe arıtmaya dönüştürülmeli. Hiç arıtma yapmadan derin deniz deşarjları yapılıyor, bunlar da olağanüstü hallerden yararlanarak iki yıl içerisinde tesislerini ileri kademe arıtmaya dönüştürmeli.”
‘EVSEL ATIKLAR TEMİZ ALGISI VAR’
20 yıldır ileri biyolojik arıtma sistemleri üzerine çalışan bir firmanın kurucusu olan Hürriyet Necdet Aydoğan, atık sıkıntısının maliyet temelli ele alındığını, etraf ve insan sıhhati boyutunun farkına varılmadığını söylüyor. Aydoğan, ayrıyeten “Evsel atıkların temiz olduğu ve kirlilik yaratmadığı” üzere yanlış bir algının var olduğuna dikkat çekiyor:
“Bizim bugüne kadar en büyük talihimiz Marmara’nın altından ve üstünden akıntıların olmasıydı. Marmara Denizi bugüne kadar bizi epeyce âlâ yönetim etti. Lakin bizim bu aymazlığımız ve duyarsızlığımız niçiniyle artık üstümüze kusuyor.
Şöyle düşünebilirsiniz; çayımıza iki şeker atarsak erir, dört şeker atarsak da erir fakat 16 ya da 26 şeker atarsak erimez. Şeker orada kalır. Yani siz o kadar besini atarsanız bunlar kesinlikle denizin tabanında birikecektir ve organik oldukları için oksijeni tüketecektir. İşte bu biçimde azot ve fosforun giderilmesi gerektiği sıkıntısı ortaya çıkıyor. O yüzden bu suların arıtılması gerekir.”
‘DERİN DENİZ DEŞARJI HALININ ALTINA SÜPÜRMEKTİR’
Şuur eksikliği, denetimsizlik üzere niçinlerle ileri biyolojik arıtma tesislerinin kurulmasında geç kalındığını söyleyen Aydoğan şu biçimde devam ediyor: “Marmara üzere bir iç denizde derin deşarj yapılamaz. Bu halının altına süpürmekten diğer bir şey değildir. Bir sefer derin deşarj söylemiş olduğiniz fazlaca maliyetlidir. Biraz daha fazla para harcayarak ileri biyolojik arıtma yapabilirsiniz.”
Pekala ileri biyolojik arıtma nasıl yapılıyor? Aydoğan, bu soruyu şu biçimde yanıtlıyor: “Uygun ortam oluşturulur, oksijenle zenginleştirilir ve bakterilerin birbirini yemesi sağlanır. Bundan daha sonra bakteriler yüzde 90-95 oranında azalır ve bu arıtılan suyu tarım, sanayi üzere diğer yerlerde kullanabilirsiniz.”
Heyetim maliyeti ve güç tüketimi yüksek olduğu için arıtma tesislerinin kurulmadığı durumlarla karşılaştıklarını tabir eden Aydoğan, bu yaklaşımın sürdürülebilir olmadığına dikkat çekiyor. Geçmişe kıyasla ileri biyolojik arıtma tesislerinin yüzde 90’a varan güç tasarrufuyla çalışabildiğini belirtiyor.
Öte yandan denizin 30 metre derinine teknolojik aygıtlar sayesinde oksijen veren yeni bir uygulama da gündeme geldi. Bu kapsamda İzmit Körfezi’nde 4, Pendik’te ise 1 noktaya oksijen verildi. Aygıtlarla çözünmüş oksijen bedelleri takip edilerek oksijen düzeyinin artıp artmadığı gözlemlenecek. Kelam konusu metodun yurt haricinde kullanıldığı ve müsilajla uğraş olumlu sonuç alındığı açıklandı. Lakin uygulamaya dair ayrıntı paylaşılmadı.
İzmit Körfezi ve Pendik Marina’da belirlenen 5 farklı noktada denizin 30 metre altına oksijen veriliyor.
‘DEVENİN KULAĞIYLA UĞRAŞIYORLAR’
Prof. Dr. Mustafa Öztürk, “Uygulamanın daha evvel hangi denizde, hangi bölgede yapıldığına dair raporlar ve teknolojik aygıtın neyi nasıl yaptığı ile ilgili bilgiler kamuoyuyla paylaşılmalı” diyor.
2014- 2018 yılları içinde Etraf Bakanlığı Müsteşarı olarak nazaranv yapan Öztürk, bu biçimde bir uygulama için denize 700 bin adet aygıt konulması ve denizin gemi trafiğine kapatılması gerektiğini söylüyor:
“Önce belediyeler, daha sonra bakanlıklar denizden müsilaj toplamaya başladılar. İşte bu uygulama da onun öteki bir versiyonu. Burada devenin kulağıyla, buz dağının görünen yüzüyle uğraşıyorlar. Uğraşmayın, altındakini görün ve atık suları önleyin.”
‘GEREKSİZ FANTEZİLER’
Deniz biyoloğu Dr. Mert Gökalp ise uygulamayı “Gerçek tahlilin etrafında gereksiz fanteziler” kelamlarıyla pahalandırıyor: “Burası ufak bir göl ya da ufak bir sulak alan değil. Marmara küçük bir deniz olsa da bu kadar küçük değil.”
Gökalp, müsilajdan etkilenen ve kimyası bozulan Marmara Denizi’ne oksijen verme süreci sırasında ortaya çıkabilecek tepkilerin bilinmediğini belirtiyor:
“Son raporlara nazaran oksijen ölçüsü kimi noktalarda 3-4 kat azalmış ve kimi noktalarda meyyit alanlar oluşmuş. Hidrojen sülfürün çıktığı, zehirli gazların oluştuğu ölmek üzere olan bir denizden bahsediyoruz. Bu noktaya oksijen verdiğimiz vakit hidrojen sülfürle tepkisi ne olacak? Genel olarak dışarıdan yapılan müdahaleler daima ziyan vermiştir tabiata.”
Uzmanlara bakılırsa 25 milyon kişinin etrafında yaşadığı Marmara Denizi için yapılması gereken, sürecin başından bu yana hayli net: Denize organik husus girişini engellemek.
‘niçin DENİZE ATIYORUZ, DENİZ ÇÖP KUTUSU MU?
Deniz biyoloğu Mert Gökalp’e nazaran süreksiz tahlillerle vakit kaybetmek yerine; endüstriyel, evsel ve zirai atıkların denize verilmesi büsbütün durdurulmalı ve sıfır atık uygulamasına geçilmeli: “Hiç kimse sıfır atığı konuşmuyor. Marmara aslına bakarsan bitmiş vaziyette. Sıfır atıktan öteki bir tahlil yok.
Yapılması gereken Marmara Denizi’nde insan tesirini sıfıra indirmek ve deniz kenarında inşaat faaliyetleri, dolgu, kum çalma, doğal alan tahribatı, santral heyetimi üzere uygulamalara son vermektir. Ayrıyeten atık girişine niye olan sanayi tesislerinin kapısına kilit vurmak, hakikat biçimde sistem çalıştırılmayan tesisleri kapatmak ve sorumluları cezalandırmaktır.”
Marmara Denizi’nin bir foseptik çukuru üzere kullanıldığını söyleyen Gökalp, “Yalnızca Marmara değil bütün kıyılar tehlikede. niye denize atıyoruz, deniz çöp kutusu mu? Ne yapacağını düşünüyoruz, nereye gönderecek bu pisliği?” diye sorarak şu biçimde devam ediyor:
“Yapmamız gerekenler 70-80 yıldır birebir. İstanbul nüfusu 1 milyon olduktan daha sonra kentleşme yapılırken kurmamız gereken sistemler vardır.”
İstanbul Kartal’da müsilaj temizleme çalışması.
‘DENİZE GİRMEYİN’
Prof. Dr. Mustafa Öztürk, deniz ekosistemini tahrip eden kirlilik kararı oluşan müsilajın direkt olmasa da çektiği bakterilerle insanlara da ziyan verebileceğini vurguluyor. Öztürk, bu niçinle bu sene Marmara’da denize girilmemesi gerektiğini hatırlatıyor. Denize girenlerde hastalık yapan mikroplar niçiniyle ishal, ateş, kusma ve göz enfeksiyonu görülebileceğini söylüyor.
‘BELEDİYELER İHALEYE ÇIKMALI’
Belediyelerin bir an evvel ileri biyolojik arıtma tesisleri projeleri için ihaleye çıkmaları gerektiğini belirten Öztürk, “Törenlerle vakit öldürmekten vazgeçmeli” diyor ve ekliyor:
“Bu sular arıtılmadığı ve kirlilik geldiği surece bu sorun bitmez. O yüzden Marmara Denizi etrafı ivedilikle hassas alan ilan edilmeli. Birden fazla yer hassas alan lakin bu her tarafı kapsayacak biçimde yapılmalı. Ayrıyeten 10 bin metreküp üzerinde olan bütün atık sular online izlemeye alınmalı. Karbon kirliliğini gideren sıradan arıtma tesisleri hemen 6 ayla bir yıl içinde ileri kademe arıtmaya dönüştürülmeli. Hiç arıtma yapmadan derin deniz deşarjları yapılıyor, bunlar da olağanüstü hallerden yararlanarak iki yıl içerisinde tesislerini ileri kademe arıtmaya dönüştürmeli.”
‘EVSEL ATIKLAR TEMİZ ALGISI VAR’
20 yıldır ileri biyolojik arıtma sistemleri üzerine çalışan bir firmanın kurucusu olan Hürriyet Necdet Aydoğan, atık sıkıntısının maliyet temelli ele alındığını, etraf ve insan sıhhati boyutunun farkına varılmadığını söylüyor. Aydoğan, ayrıyeten “Evsel atıkların temiz olduğu ve kirlilik yaratmadığı” üzere yanlış bir algının var olduğuna dikkat çekiyor:
“Bizim bugüne kadar en büyük talihimiz Marmara’nın altından ve üstünden akıntıların olmasıydı. Marmara Denizi bugüne kadar bizi epeyce âlâ yönetim etti. Lakin bizim bu aymazlığımız ve duyarsızlığımız niçiniyle artık üstümüze kusuyor.
Şöyle düşünebilirsiniz; çayımıza iki şeker atarsak erir, dört şeker atarsak da erir fakat 16 ya da 26 şeker atarsak erimez. Şeker orada kalır. Yani siz o kadar besini atarsanız bunlar kesinlikle denizin tabanında birikecektir ve organik oldukları için oksijeni tüketecektir. İşte bu biçimde azot ve fosforun giderilmesi gerektiği sıkıntısı ortaya çıkıyor. O yüzden bu suların arıtılması gerekir.”
‘DERİN DENİZ DEŞARJI HALININ ALTINA SÜPÜRMEKTİR’
Şuur eksikliği, denetimsizlik üzere niçinlerle ileri biyolojik arıtma tesislerinin kurulmasında geç kalındığını söyleyen Aydoğan şu biçimde devam ediyor: “Marmara üzere bir iç denizde derin deşarj yapılamaz. Bu halının altına süpürmekten diğer bir şey değildir. Bir sefer derin deşarj söylemiş olduğiniz fazlaca maliyetlidir. Biraz daha fazla para harcayarak ileri biyolojik arıtma yapabilirsiniz.”
Pekala ileri biyolojik arıtma nasıl yapılıyor? Aydoğan, bu soruyu şu biçimde yanıtlıyor: “Uygun ortam oluşturulur, oksijenle zenginleştirilir ve bakterilerin birbirini yemesi sağlanır. Bundan daha sonra bakteriler yüzde 90-95 oranında azalır ve bu arıtılan suyu tarım, sanayi üzere diğer yerlerde kullanabilirsiniz.”
Heyetim maliyeti ve güç tüketimi yüksek olduğu için arıtma tesislerinin kurulmadığı durumlarla karşılaştıklarını tabir eden Aydoğan, bu yaklaşımın sürdürülebilir olmadığına dikkat çekiyor. Geçmişe kıyasla ileri biyolojik arıtma tesislerinin yüzde 90’a varan güç tasarrufuyla çalışabildiğini belirtiyor.