Manavgat yangınında ‘Poyraz tesiri: bu biçimde giderse gelecek senelerda da büyük yangınlar çıkacak ANKARA- Türkiye’de son iki günde Antalya’nın Manavgat, Alanya, Akseki, Adana’nın Kozan, Mersin’in Aydıncık ve Bozyazı ilçeleri ile Osmaniye merkeze bağlı Dereobası ve Kadirli ilçeleri başta olmak üzere Marmaris, Bodrum, Kütahya, Didim üzere biroldukça bölgede çıkan yangınlarda on binlerce hektar orman kül oldu.
YANGINLAR SABOTAJ MI ?
Eş vakitli çıkan orman yangınlarına ait ‘sabotaj’ savları gündeme gelirken Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, yangınların çıkma niçinine ait araştırmaların kolluk kuvvetleri tarafınca yapıldığını deklare etti. Alevlerle boğuşan biroldukça bölgede, yangınlara ait soruşturmalar başlattı.
‘YANGININ BU KADAR BÜYÜK ÇAPTA OLMASI SÜRPRİZ DEĞİL’
Antalya’da 2008 yılındaki Taşağıl’dan daha sonra en büyük yangın olarak gösterilen Manavgat yangınını kıymetlendiren Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şube Lideri Prof. Dr. Tuncay Neyişci, yangının bu kadar büyük çaplı olmasının sürpriz olmadığını söylemiş oldu.
Antalya’da en büyük yangınların geçmişten bugüne Serik ve Manavgat bölgelerinde çıktığını hatırlatan Neyişçi’ye göre, bunun temel niçini yangının denetim altına alınmasını engellediği söz edilen poyraz rüzgarı. Manavgat ve etrafının Aksu vadisiyle poyraz rüzgarlarına açık olduğunu belirten Tuncay Neyişci, bu sorunun tahliline dair tekliflerini 1990’lı senelerda TÜBİTAK proje çalışmaları kararı sunduğunu kaydetti.
Neyişçi, poyraza karşı alınacak tedbirlere ait teklifini şöyle anlattı: “1980’li senelerda bu bölgede servi ağaçları ile rüzgar perdeleri oluşturulmasını TÜBİTAK proje çalışmaları kararı önermiştik. Manavgat ve Serik’te bir iki sıra sık dikilmiş servi ağaçlarıyla yangın perdeleri oluşturulması gerekiyor. Kuzeyden gelen poyraz rüzgarları bu biçimdece engellenmiş olacaktı. Şayet bu teklifimiz daha evvel uygulanmış olsaydı Manavgat yangınının bu büyüklükte olması mümkün değildi. Orman Genel Müdürlüğü bu rüzgarları engelleyecek hangi önlemi geliştirdi? O yüzden ‘yangın rüzgarın tesiriyle denetim altına alınamıyor’ demek bahaniçin öbür bir şey değil.”
‘YA RÜZGAR TARAF DEĞİŞTİRDİĞİNDE YA DA YANACAK ORMAN KALMAYINCA SÖNECEK’
Türkiye’nin en büyük yangınları içinde yer alan 2008’deki Taşağıl yangınının da bu bölgede çıktığına işaret eden Prof. Dr. Tuncay Neyişci, şöyleki devam etti: “Bu demek oluyor ki gelecek senelerda da (2025-2030) bu bölgede bu biçimde büyük yangınlar çıkabilecek. Bir uzman olarak söylüyorum; Yangında kullanılan helikopterlerin söndürme etabında en ufak tesiri yok. Yangın ya rüzgar tarafını değiştirdiğinde ya da yanacak orman kalmadığında sönecek. Zira o uçakların attığı su 10 ton olsa, o yangını söndürme üzerinde hiç bir tesiri yok. Şu ana kadar bin hektarlık alanın yandığını önnazaranbiliriz.”
‘ORMANLARIMIZ SON DERECE YÜKSEK YANICILARLA DOLU’
Türkiye’de son iki günde meydana gelen yangınların büyüklüğüne işaret eden ve Orman Genel Müdürlüğü’nün önleyici projelerden mahrum olduğuna vurgu yapan Neyişçi, şu noktalara dikkat çekti: “Orman Genel Müdürlüğü’nün orman yangınlarına niye olan ince yanıcıların, yangın çıktığında da yüksek güç çıkarmasına yol açan kuru yanıcı unsur ölçülerinin minimuma indirilmesi konusunda bir projesi yok. Onun için de ormanlarımızın hepsi son derece yüksek yanıcılarla dolu. Yangınların bu kadar şiddetli ve yaygın olmasının bir sebebi de bu yanlış idare. Bizdeki ağaçlandırma çalışmalarında da katiyetle yangınlara karşı tedbir alınmıyor. Yanan alanların içerisinde gençleştirilmiş alanların hissesi giderek artıyor. O denli gençleştirme alanları yapıyoruz ki epeyce çarçabuk yanıyor. Orman Genel Müdürlüğü büyük bir strateji değişikliği yapmadığı sürece bizim ciğerlerimiz epey yanar.”
‘OTELLER NE MATERYAL KULLANIMINDA NE DE PEYZAJ DÜZENLEMESİNDE TEDBİR ALDI’
Öbür yandan Bodrum Güvercinlik mahallesi yakınlarındaki Kuyucak mevkiinde bulunan ormanlık alanda dün öğlen saatlerinde başlayan yangın kısa müddette büyüdü ve turistik otellerin bulunduğu bölgeye yöneldi. Alevlerin tehdit ettiği iki otel boşaltıldı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un “yangın turizm bölgelerine uzak” açıklamasına da reaksiyon gösterdi. Bu açıklamanın büyük bir yanlış olduğunu belirten Neyişçi şu biçimde devam etti: “Bugüne kadar yangınlarda ne kullanılan gereçlerde tedbirler, ne de yangının köylere sıçramasını engelleyecek önlemler alındı. Bizim tatil köylerimizin, otellerimizin hiç birinde orman yangınları konusunda ne materyal kullanma bakımından ne de peyzaj düzenlemesi bakımından tedbir alınmış değil. Bodrum’da da görüldüğü üzere risk daima var.
‘YANAN ORMANLAR ÇABUCAK AĞAÇLANDIRILMAMALI’
bu biçimde büyük yangınlar daha sonrasında bölgenin çabucak ağaçlandırılması gündeme gelir. Ancak bu bana nazaran yanlıştır. Tabiata en azından bir yıl talih verilmelidir. Bu ormanlar daha evvel de kendilerini bir yangından daha sonra yenilediler. Bu müddet ortasında şayet tabiat yenilenmeyi yapamıyorsa bu biçimde devreye girerek ağaçlandırma yaparsınız. Bu büyük yangınlardan ders çıkarılması lazım. 1990’daki Çanakkale yangınından, 2008 yılındaki Taşağıl yangınından, Marmaris üzere bir hayli yangından daha sonra ortasında benim de bulunduğum fazlaca sayıda bilim insanı raporlar yazdık yayınladık. Orman Genel Müdürlüğü şayet o raporlardan ders çıkarsaydı bu yangınlar bu kadar büyük olmazdı.”
YANGINLAR SABOTAJ MI ?
Eş vakitli çıkan orman yangınlarına ait ‘sabotaj’ savları gündeme gelirken Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, yangınların çıkma niçinine ait araştırmaların kolluk kuvvetleri tarafınca yapıldığını deklare etti. Alevlerle boğuşan biroldukça bölgede, yangınlara ait soruşturmalar başlattı.
‘YANGININ BU KADAR BÜYÜK ÇAPTA OLMASI SÜRPRİZ DEĞİL’
Antalya’da 2008 yılındaki Taşağıl’dan daha sonra en büyük yangın olarak gösterilen Manavgat yangınını kıymetlendiren Türkiye Ormancılar Derneği Batı Akdeniz Şube Lideri Prof. Dr. Tuncay Neyişci, yangının bu kadar büyük çaplı olmasının sürpriz olmadığını söylemiş oldu.
Antalya’da en büyük yangınların geçmişten bugüne Serik ve Manavgat bölgelerinde çıktığını hatırlatan Neyişçi’ye göre, bunun temel niçini yangının denetim altına alınmasını engellediği söz edilen poyraz rüzgarı. Manavgat ve etrafının Aksu vadisiyle poyraz rüzgarlarına açık olduğunu belirten Tuncay Neyişci, bu sorunun tahliline dair tekliflerini 1990’lı senelerda TÜBİTAK proje çalışmaları kararı sunduğunu kaydetti.
Neyişçi, poyraza karşı alınacak tedbirlere ait teklifini şöyle anlattı: “1980’li senelerda bu bölgede servi ağaçları ile rüzgar perdeleri oluşturulmasını TÜBİTAK proje çalışmaları kararı önermiştik. Manavgat ve Serik’te bir iki sıra sık dikilmiş servi ağaçlarıyla yangın perdeleri oluşturulması gerekiyor. Kuzeyden gelen poyraz rüzgarları bu biçimdece engellenmiş olacaktı. Şayet bu teklifimiz daha evvel uygulanmış olsaydı Manavgat yangınının bu büyüklükte olması mümkün değildi. Orman Genel Müdürlüğü bu rüzgarları engelleyecek hangi önlemi geliştirdi? O yüzden ‘yangın rüzgarın tesiriyle denetim altına alınamıyor’ demek bahaniçin öbür bir şey değil.”
‘YA RÜZGAR TARAF DEĞİŞTİRDİĞİNDE YA DA YANACAK ORMAN KALMAYINCA SÖNECEK’
Türkiye’nin en büyük yangınları içinde yer alan 2008’deki Taşağıl yangınının da bu bölgede çıktığına işaret eden Prof. Dr. Tuncay Neyişci, şöyleki devam etti: “Bu demek oluyor ki gelecek senelerda da (2025-2030) bu bölgede bu biçimde büyük yangınlar çıkabilecek. Bir uzman olarak söylüyorum; Yangında kullanılan helikopterlerin söndürme etabında en ufak tesiri yok. Yangın ya rüzgar tarafını değiştirdiğinde ya da yanacak orman kalmadığında sönecek. Zira o uçakların attığı su 10 ton olsa, o yangını söndürme üzerinde hiç bir tesiri yok. Şu ana kadar bin hektarlık alanın yandığını önnazaranbiliriz.”
‘ORMANLARIMIZ SON DERECE YÜKSEK YANICILARLA DOLU’
Türkiye’de son iki günde meydana gelen yangınların büyüklüğüne işaret eden ve Orman Genel Müdürlüğü’nün önleyici projelerden mahrum olduğuna vurgu yapan Neyişçi, şu noktalara dikkat çekti: “Orman Genel Müdürlüğü’nün orman yangınlarına niye olan ince yanıcıların, yangın çıktığında da yüksek güç çıkarmasına yol açan kuru yanıcı unsur ölçülerinin minimuma indirilmesi konusunda bir projesi yok. Onun için de ormanlarımızın hepsi son derece yüksek yanıcılarla dolu. Yangınların bu kadar şiddetli ve yaygın olmasının bir sebebi de bu yanlış idare. Bizdeki ağaçlandırma çalışmalarında da katiyetle yangınlara karşı tedbir alınmıyor. Yanan alanların içerisinde gençleştirilmiş alanların hissesi giderek artıyor. O denli gençleştirme alanları yapıyoruz ki epeyce çarçabuk yanıyor. Orman Genel Müdürlüğü büyük bir strateji değişikliği yapmadığı sürece bizim ciğerlerimiz epey yanar.”
‘OTELLER NE MATERYAL KULLANIMINDA NE DE PEYZAJ DÜZENLEMESİNDE TEDBİR ALDI’
Öbür yandan Bodrum Güvercinlik mahallesi yakınlarındaki Kuyucak mevkiinde bulunan ormanlık alanda dün öğlen saatlerinde başlayan yangın kısa müddette büyüdü ve turistik otellerin bulunduğu bölgeye yöneldi. Alevlerin tehdit ettiği iki otel boşaltıldı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un “yangın turizm bölgelerine uzak” açıklamasına da reaksiyon gösterdi. Bu açıklamanın büyük bir yanlış olduğunu belirten Neyişçi şu biçimde devam etti: “Bugüne kadar yangınlarda ne kullanılan gereçlerde tedbirler, ne de yangının köylere sıçramasını engelleyecek önlemler alındı. Bizim tatil köylerimizin, otellerimizin hiç birinde orman yangınları konusunda ne materyal kullanma bakımından ne de peyzaj düzenlemesi bakımından tedbir alınmış değil. Bodrum’da da görüldüğü üzere risk daima var.
‘YANAN ORMANLAR ÇABUCAK AĞAÇLANDIRILMAMALI’
bu biçimde büyük yangınlar daha sonrasında bölgenin çabucak ağaçlandırılması gündeme gelir. Ancak bu bana nazaran yanlıştır. Tabiata en azından bir yıl talih verilmelidir. Bu ormanlar daha evvel de kendilerini bir yangından daha sonra yenilediler. Bu müddet ortasında şayet tabiat yenilenmeyi yapamıyorsa bu biçimde devreye girerek ağaçlandırma yaparsınız. Bu büyük yangınlardan ders çıkarılması lazım. 1990’daki Çanakkale yangınından, 2008 yılındaki Taşağıl yangınından, Marmaris üzere bir hayli yangından daha sonra ortasında benim de bulunduğum fazlaca sayıda bilim insanı raporlar yazdık yayınladık. Orman Genel Müdürlüğü şayet o raporlardan ders çıkarsaydı bu yangınlar bu kadar büyük olmazdı.”