KYK kredisi alanlar: Binlerce lira borçla hayata başlıyoruz Meral Candan
DUVAR – Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) kredileri, son periyodun en epeyce tartışılan hususları içinde. Çünkü milyonlarca öğrenci, üniversiteyi bitirdiği anda yeni hayatına binlerce lira borçla adım atıyor.
CHP Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamayla mevzuyu gündeme taşıyıp 2021 yılı prestijiyle 5 milyon gencin KYK borcunun 5,5 milyar dolara ulaştığını, borcu niçiniyle meskenine icra gelenlerin sayısının ise 400 bini aştığını söylemiş oldu. HDP de tahsil ve katkı kredisi alan öğrencilerin borçlarının silinmesi için hazırladığı kanun teklifini TBMM’ye sundu.
Öncelikle KYK’nin üniversite öğrencilerine yönelik iki cins ödeme yaptığını hatırlatmak gerekiyor. Biri burs, biri de kredi halinde. Burs alan öğrencilerden geri ödeme beklenmezken kredi alan öğrencilerden mezun olduktan daha sonra bunu ödemeleri isteniyor. 2022 yılı için burs ve kredi ölçüsü lisans öğrencilerinde 850, yüksek lisans öğrencilerinde bin 700 , doktora öğrencilerinde 2 bin 550 lira oldu. Bu yıl prestijiyle 850 lira burs alan bir lisans öğrencisinin 4 yıllık okulu bittiğinde ödemesi gereken ölçü 40 bin lirayı aşıyor. CHP Milletvekili Kaya’nın açıklamasında dikkat çektiği bir öteki noktada da kredi borçlarına yüzde 100 faiz uygulanması… Yani bu yıl prestijiyle KYK kredisi kullanan bir öğrenci, kredi ödemesini geciktirdiği takdirde 40 bin liranın üzerinde bir borçla karşılaşabilir.
Hayata borçla başlayan gençlere neler yaşadıklarını sorduk. en çok, okuldan binlerce lira borçla mezun olmak canlarını sıkıyor, bir de borca eklenen faiz…
‘HESABIMA BLOKE KONULDUĞU İÇİN AÇ YATTIM’
Şu an Çanakkale’de ikinci üniversitesini okuyan 29 yaşındaki Aksiyon, KYK borcu niçiniyle banka hesabına bloke konduğunu ve borcu ödemeden blokenin kaldırılmadığını anlatıyor sonla. Çünkü imtihan haftası olduğu için aslına bakarsan gerilimli olduğu bir devirde hesabından para çekemediği için aç yatmak zorunda kaldığını söylüyor: “10 sene evvel Manisa’da Celal Bayar Üniversitesi’nde iki yıllık bir kısım okuyordum. Birinci sene burs almadım lakin ikinci sene başvurdum. Ailem bir ölçü para gönderiyordu lakin farklı gereksinimleri oluyor insanın okul ötürüsıyla, toplumsal aktivitelere de katılmak istiyordum o niçinle bursa başvurdum lakin doğal geri ödemeli burs çıktı. esasen geri ödemesiz burslar kimlere çıkıyor hayli merak ediyorum. Benim tanıdığım ve nitekim gereksinimi olan kimseye ödemesiz burs çıkmadı örneğin. Benim okuduğum periyotta ne devlet yurdu ne diğer yurt vardı. Ya cemaat meskenlerine gideceksiniz ya da meskene çıkacaksınız, alternatif yoktu. Ben de üç arkadaşımla konuta çıktım. O periyot aldığım kredi ölçüsü aylık 260 liraydı. Artık bir daha öğrenciyim lakin borcum niçiniyle burs çıkmayacağını düşünüp hiç başvurmadım bile.”
‘DEVLETE BORCUM OLMASINDANSA ARKADAŞIMA OLMASINI YEĞLERİM’
Kredi borcunu ödememe niçinini de şu biçimde anlatıyor Aksiyon: “Bildiğim kadarıyla mezun olduktan 2 sene daha sonra sigortalı bir işe başladığınızda maaşınızdan kesiliyor borç her ay. Mezun olduktan 3 sene daha sonra sigortalı bir işe başladım. Beş sene boyunca tıpkı yerde çalıştım. Maaşımdan kesinti olmadı. ondan sonrasında konuta yapılandırma tebligatı geldi. Seçim vakti geldiğinde af olacağı ya da indirim olacağı söylentileri vardı, açıkçası bunu bekledim ve o niçinle ödemedim. Geçtiğimiz aralık ayının başında ATM’den para çekmek istediğimde para alamadım. Öbür ATM’ye gittim oradan da alamadım, şaşırdım zira hesabımda para vardı. İnanamadım, öğrenciyken hesabıma bloke kondu. O hafta imtihan haftamdı, aslına bakarsanız stresliydim. Param yok, ne yapacağımı bilemedim. Ailemden bir arkadaşımın hesabına para göndermesini istedim. Bu da bir, iki gün sürdü. O müddette aç yattım ben. Üstüne hesabımdan para çekilip borcumdan da düşülmedi. Ne ben dokunabiliyorum ne de onlar çekebiliyordu. Bütün borcu ödersem hesabımın açılacağını öğrendim. Arkadaşımdan borç aldım ve 2 bin lira olan krediyi, 5 bin 320 lira olarak ödedim.” Eylem’in hala borcu var. Şu an öğrenci olduğu için borcunu nasıl ödeyeceği konusunda kaygılı olsa da “Devlete borcum olmasındansa arkadaşıma borcum olmasını yeğlerim” diyor.
‘AİLEME YÜK OLMAK İSTEMEDİĞİM İÇİN KREDİ ALDIM’
Tugay, Elazığ’da yaşıyor. Şu an işsiz. Fırat Üniversitesi’nden 2020 yılında mezun olan Tugay’ın kredi borcu yaklaşık 20 bin lira. Okuldan mezun olunca çalıştığını, lakin genelde sigortasız çalıştığını anlatan Tugay geçen sene Eylül’den Aralık ayına kadar 3 ay sigortalı çalışmış. Bu süreçte de kredi borcunun dört taksidini ödemiş. Lakin işsiz kaldığı için ortada ödeyemedikleri olduğunu belirterek kısmen de olsa kendini şanslı sayıyor: “Aslında üniversitenin birinci yılı burs almadım ancak ikinci yıl ailem kredi ile mesken aldı. Kardeşim de ortaokula gidiyordu. Onlara yük olmak istemedim ve kredi aldım. Sigortalı olduğum vakit kredi borcumun ödemesinin başladığını biliyordum. ondan sonrasında ödeme yapmam için ileti geldi telefonuma. Bir ay unutmuşum aslına bakarsanız, bir baktım yaklaşık 30 lira faiz gelmiş. daha sonra ödemeye başladım. Şimdiye kadar dört taksit ödedim ancak işsiz kaldım ortada. Sağ olsun ailem bu süreçte biraz dayanak oluyor bana.” Tugay’ın yaklaşık 16 bin lira borcu kalmış. 20 taksidi kalan Tugay, ödeme sayısının vakit ortasında düştüğünü belirtiyor: “Aylık 661 lira gözüküyor, 20. ay ödemem gereken meblağ ise 496 lira. Ödeme planı 2023 yılında bitiyor. Mezun olduktan daha sonra 3 yıl boyunca borç ödemem gerekiyor.”
‘ASGARİ FİYATLI BİR İŞ BULSAM BİLE ÖDEMEK ZOR’
Tugay, kredi borcunun altına imza attığı günkü hissiyatını “Kendimi devlete teslim etmiş üzere hissettim” kelamlarıyla tanım ediyor. Kredi aldığı yıllar boyunca borçlu olduğu için daima bir rahatsızlık hissettiğini, borcunu mezun olunca nasıl ödeyeceğini kara kara düşündüğünü anlatıyor: “Mezun olduğumda iş ömrüne daha başlamadan 20 bin lira borcum vardı. Bir yandan bedelli askerlik yapmak istiyorum. O da 53 bin lira. Okulu bitirdim ve 73 bin lira borçla başladım hayata.” Tugay’a nazaran taban fiyatla sigortalı çalışabileceği bir iş bulsa bile değil bu biçimdesi bir borcu ödemeyi, geçimini zar güç sağlayacağını tabir ediyor.
‘HALA ÖDEYECEK GÜCÜM YOK’
26 yaşındaki Damla, geçtiğimiz günlerde meskene gelen tebligat ile şaşkın. 2 ay ortasında Erasmus programı ile yurt dışına gitmeye hazırlanan Damla, borcu ödeyemediği takdirde hesaplarına bloke konulmasından korkuyor. Erasmus için devletin vereceği ölçünün kâfi olmadığını, bu niçinle kuruşları sayarak para biriktirdiğini lakin bu biçimde bir borcu olduğu için güç duruma düştüğünü anlatıyor. Damla, 2014 yılında İzmir’de Ege Üniversitesi’ne başlamış. Evvel yurtta kaldığını çabucak sonrasında ise arkadaşlarıyla meskene çıktığını belirtiyor. Bursa başvurma niçinini ise “Ailemin maddi durumu kâfi değildi. Burs çıkmasını istedim ancak çıkmayınca gereksinimim olduğu için kredi almayı kabul ettim” diyerek açıklıyor, “O periyot aylık ölçü 400 lira civarındaydı. Yararı oluyordu yeniden bu ölçünün. Yurt ya da mesken kirama yetmiyordu fakat en azından yol masrafını, yemekhane fiyatını bundan karşılıyordum” diyor. Damla, hazırlık da dahil 5 sene boyunca kredi çekmiş. 2020’de diplomasını aldığını ve 2021 Nisan ayında sigortalı işe başladığını söz eden Damla, maaşının aslına bakarsanız masraflarına zar sıkıntı yettiğini, kredi borcu ödeyecek gücü kalmadığını anlatıyor: “Bana çıkan ödeme planına göre birinci ödemeyi 2021 Temmuz’unda yapmam gerekiyordu. Aylık 500 lira ile 600 lira ortası ödemelerim vardı. Ben istediğim üzere bir iş buldum lakin hayli uzak bir noktada buldum. Bu niçinle her gün birkaç saat yol gidiyorum sadece işi kaybetmemek için. ötürüsıyla yol masrafım devasa yükseklikte. zatenız o periyotta de ödeyecek gücüm yoktu, hala yok.”
DAMLA’NIN UMUDU ‘MUHALEFETİN KREDİ BORÇLARI SİLİNECEK’ VAADİNİN GERÇEKLEŞMESİ’
İmza attığında borcunun 15 bin lira olduğunu lakin şu an faiziyle ve TÜFE oranlarıyla borcunun 33 bin liraya çıktığını söyleyen Damla ne yapacağı konusunda kararsız ve gerilimli. Konuta tebligat geldiğini anlatan Damla “Tebligatta 15 gün ortasında ‘bağlı olduğunuz gelir yönetimi başkanlığına gidip mal beyanında bulunmanız gerekiyor’ diyor ve borcu taksitler halinde ödeyebileceğim yazıyordu. Ben daha yeni çalışmaya başladım sayılır. Ailem emekli. Bu niçinle aslına bakarsan hayata 1-0 geride başlamış üzere hissediyorum. Benim üzere maddi durumu makus olanların bir yerlere gelmesi, durumu düzgün olanlara göre hayli daha güç. Lakin şartlar eşitmiş üzere muamele görüyoruz” diye konuşuyor. Borcu ödemek istemediğini söyleyen Damla “esasen okumak ve bir yerlere gelebilmek için bu parayı kullandım. O talih bile verilmiyor. Borcu nasıl ödeyeceğimi bilmiyorum. Umarım bir af çıkar” diyor. Muhalefetin kredi borçlarını sileceği tarafında vaadi olduğunu hatırlatarak bir hükümet değişiminde bu vaadin yerine getirileceği beklentisi taşıyor.
Not: Kimi isimler şahısların istediği üzerine editör tarafınca değiştirilmiştir.
DUVAR – Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) kredileri, son periyodun en epeyce tartışılan hususları içinde. Çünkü milyonlarca öğrenci, üniversiteyi bitirdiği anda yeni hayatına binlerce lira borçla adım atıyor.
CHP Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamayla mevzuyu gündeme taşıyıp 2021 yılı prestijiyle 5 milyon gencin KYK borcunun 5,5 milyar dolara ulaştığını, borcu niçiniyle meskenine icra gelenlerin sayısının ise 400 bini aştığını söylemiş oldu. HDP de tahsil ve katkı kredisi alan öğrencilerin borçlarının silinmesi için hazırladığı kanun teklifini TBMM’ye sundu.
Öncelikle KYK’nin üniversite öğrencilerine yönelik iki cins ödeme yaptığını hatırlatmak gerekiyor. Biri burs, biri de kredi halinde. Burs alan öğrencilerden geri ödeme beklenmezken kredi alan öğrencilerden mezun olduktan daha sonra bunu ödemeleri isteniyor. 2022 yılı için burs ve kredi ölçüsü lisans öğrencilerinde 850, yüksek lisans öğrencilerinde bin 700 , doktora öğrencilerinde 2 bin 550 lira oldu. Bu yıl prestijiyle 850 lira burs alan bir lisans öğrencisinin 4 yıllık okulu bittiğinde ödemesi gereken ölçü 40 bin lirayı aşıyor. CHP Milletvekili Kaya’nın açıklamasında dikkat çektiği bir öteki noktada da kredi borçlarına yüzde 100 faiz uygulanması… Yani bu yıl prestijiyle KYK kredisi kullanan bir öğrenci, kredi ödemesini geciktirdiği takdirde 40 bin liranın üzerinde bir borçla karşılaşabilir.
Hayata borçla başlayan gençlere neler yaşadıklarını sorduk. en çok, okuldan binlerce lira borçla mezun olmak canlarını sıkıyor, bir de borca eklenen faiz…
‘HESABIMA BLOKE KONULDUĞU İÇİN AÇ YATTIM’
Şu an Çanakkale’de ikinci üniversitesini okuyan 29 yaşındaki Aksiyon, KYK borcu niçiniyle banka hesabına bloke konduğunu ve borcu ödemeden blokenin kaldırılmadığını anlatıyor sonla. Çünkü imtihan haftası olduğu için aslına bakarsan gerilimli olduğu bir devirde hesabından para çekemediği için aç yatmak zorunda kaldığını söylüyor: “10 sene evvel Manisa’da Celal Bayar Üniversitesi’nde iki yıllık bir kısım okuyordum. Birinci sene burs almadım lakin ikinci sene başvurdum. Ailem bir ölçü para gönderiyordu lakin farklı gereksinimleri oluyor insanın okul ötürüsıyla, toplumsal aktivitelere de katılmak istiyordum o niçinle bursa başvurdum lakin doğal geri ödemeli burs çıktı. esasen geri ödemesiz burslar kimlere çıkıyor hayli merak ediyorum. Benim tanıdığım ve nitekim gereksinimi olan kimseye ödemesiz burs çıkmadı örneğin. Benim okuduğum periyotta ne devlet yurdu ne diğer yurt vardı. Ya cemaat meskenlerine gideceksiniz ya da meskene çıkacaksınız, alternatif yoktu. Ben de üç arkadaşımla konuta çıktım. O periyot aldığım kredi ölçüsü aylık 260 liraydı. Artık bir daha öğrenciyim lakin borcum niçiniyle burs çıkmayacağını düşünüp hiç başvurmadım bile.”
‘DEVLETE BORCUM OLMASINDANSA ARKADAŞIMA OLMASINI YEĞLERİM’
Kredi borcunu ödememe niçinini de şu biçimde anlatıyor Aksiyon: “Bildiğim kadarıyla mezun olduktan 2 sene daha sonra sigortalı bir işe başladığınızda maaşınızdan kesiliyor borç her ay. Mezun olduktan 3 sene daha sonra sigortalı bir işe başladım. Beş sene boyunca tıpkı yerde çalıştım. Maaşımdan kesinti olmadı. ondan sonrasında konuta yapılandırma tebligatı geldi. Seçim vakti geldiğinde af olacağı ya da indirim olacağı söylentileri vardı, açıkçası bunu bekledim ve o niçinle ödemedim. Geçtiğimiz aralık ayının başında ATM’den para çekmek istediğimde para alamadım. Öbür ATM’ye gittim oradan da alamadım, şaşırdım zira hesabımda para vardı. İnanamadım, öğrenciyken hesabıma bloke kondu. O hafta imtihan haftamdı, aslına bakarsanız stresliydim. Param yok, ne yapacağımı bilemedim. Ailemden bir arkadaşımın hesabına para göndermesini istedim. Bu da bir, iki gün sürdü. O müddette aç yattım ben. Üstüne hesabımdan para çekilip borcumdan da düşülmedi. Ne ben dokunabiliyorum ne de onlar çekebiliyordu. Bütün borcu ödersem hesabımın açılacağını öğrendim. Arkadaşımdan borç aldım ve 2 bin lira olan krediyi, 5 bin 320 lira olarak ödedim.” Eylem’in hala borcu var. Şu an öğrenci olduğu için borcunu nasıl ödeyeceği konusunda kaygılı olsa da “Devlete borcum olmasındansa arkadaşıma borcum olmasını yeğlerim” diyor.
‘AİLEME YÜK OLMAK İSTEMEDİĞİM İÇİN KREDİ ALDIM’
Tugay, Elazığ’da yaşıyor. Şu an işsiz. Fırat Üniversitesi’nden 2020 yılında mezun olan Tugay’ın kredi borcu yaklaşık 20 bin lira. Okuldan mezun olunca çalıştığını, lakin genelde sigortasız çalıştığını anlatan Tugay geçen sene Eylül’den Aralık ayına kadar 3 ay sigortalı çalışmış. Bu süreçte de kredi borcunun dört taksidini ödemiş. Lakin işsiz kaldığı için ortada ödeyemedikleri olduğunu belirterek kısmen de olsa kendini şanslı sayıyor: “Aslında üniversitenin birinci yılı burs almadım ancak ikinci yıl ailem kredi ile mesken aldı. Kardeşim de ortaokula gidiyordu. Onlara yük olmak istemedim ve kredi aldım. Sigortalı olduğum vakit kredi borcumun ödemesinin başladığını biliyordum. ondan sonrasında ödeme yapmam için ileti geldi telefonuma. Bir ay unutmuşum aslına bakarsanız, bir baktım yaklaşık 30 lira faiz gelmiş. daha sonra ödemeye başladım. Şimdiye kadar dört taksit ödedim ancak işsiz kaldım ortada. Sağ olsun ailem bu süreçte biraz dayanak oluyor bana.” Tugay’ın yaklaşık 16 bin lira borcu kalmış. 20 taksidi kalan Tugay, ödeme sayısının vakit ortasında düştüğünü belirtiyor: “Aylık 661 lira gözüküyor, 20. ay ödemem gereken meblağ ise 496 lira. Ödeme planı 2023 yılında bitiyor. Mezun olduktan daha sonra 3 yıl boyunca borç ödemem gerekiyor.”
‘ASGARİ FİYATLI BİR İŞ BULSAM BİLE ÖDEMEK ZOR’
Tugay, kredi borcunun altına imza attığı günkü hissiyatını “Kendimi devlete teslim etmiş üzere hissettim” kelamlarıyla tanım ediyor. Kredi aldığı yıllar boyunca borçlu olduğu için daima bir rahatsızlık hissettiğini, borcunu mezun olunca nasıl ödeyeceğini kara kara düşündüğünü anlatıyor: “Mezun olduğumda iş ömrüne daha başlamadan 20 bin lira borcum vardı. Bir yandan bedelli askerlik yapmak istiyorum. O da 53 bin lira. Okulu bitirdim ve 73 bin lira borçla başladım hayata.” Tugay’a nazaran taban fiyatla sigortalı çalışabileceği bir iş bulsa bile değil bu biçimdesi bir borcu ödemeyi, geçimini zar güç sağlayacağını tabir ediyor.
‘HALA ÖDEYECEK GÜCÜM YOK’
26 yaşındaki Damla, geçtiğimiz günlerde meskene gelen tebligat ile şaşkın. 2 ay ortasında Erasmus programı ile yurt dışına gitmeye hazırlanan Damla, borcu ödeyemediği takdirde hesaplarına bloke konulmasından korkuyor. Erasmus için devletin vereceği ölçünün kâfi olmadığını, bu niçinle kuruşları sayarak para biriktirdiğini lakin bu biçimde bir borcu olduğu için güç duruma düştüğünü anlatıyor. Damla, 2014 yılında İzmir’de Ege Üniversitesi’ne başlamış. Evvel yurtta kaldığını çabucak sonrasında ise arkadaşlarıyla meskene çıktığını belirtiyor. Bursa başvurma niçinini ise “Ailemin maddi durumu kâfi değildi. Burs çıkmasını istedim ancak çıkmayınca gereksinimim olduğu için kredi almayı kabul ettim” diyerek açıklıyor, “O periyot aylık ölçü 400 lira civarındaydı. Yararı oluyordu yeniden bu ölçünün. Yurt ya da mesken kirama yetmiyordu fakat en azından yol masrafını, yemekhane fiyatını bundan karşılıyordum” diyor. Damla, hazırlık da dahil 5 sene boyunca kredi çekmiş. 2020’de diplomasını aldığını ve 2021 Nisan ayında sigortalı işe başladığını söz eden Damla, maaşının aslına bakarsanız masraflarına zar sıkıntı yettiğini, kredi borcu ödeyecek gücü kalmadığını anlatıyor: “Bana çıkan ödeme planına göre birinci ödemeyi 2021 Temmuz’unda yapmam gerekiyordu. Aylık 500 lira ile 600 lira ortası ödemelerim vardı. Ben istediğim üzere bir iş buldum lakin hayli uzak bir noktada buldum. Bu niçinle her gün birkaç saat yol gidiyorum sadece işi kaybetmemek için. ötürüsıyla yol masrafım devasa yükseklikte. zatenız o periyotta de ödeyecek gücüm yoktu, hala yok.”
DAMLA’NIN UMUDU ‘MUHALEFETİN KREDİ BORÇLARI SİLİNECEK’ VAADİNİN GERÇEKLEŞMESİ’
İmza attığında borcunun 15 bin lira olduğunu lakin şu an faiziyle ve TÜFE oranlarıyla borcunun 33 bin liraya çıktığını söyleyen Damla ne yapacağı konusunda kararsız ve gerilimli. Konuta tebligat geldiğini anlatan Damla “Tebligatta 15 gün ortasında ‘bağlı olduğunuz gelir yönetimi başkanlığına gidip mal beyanında bulunmanız gerekiyor’ diyor ve borcu taksitler halinde ödeyebileceğim yazıyordu. Ben daha yeni çalışmaya başladım sayılır. Ailem emekli. Bu niçinle aslına bakarsan hayata 1-0 geride başlamış üzere hissediyorum. Benim üzere maddi durumu makus olanların bir yerlere gelmesi, durumu düzgün olanlara göre hayli daha güç. Lakin şartlar eşitmiş üzere muamele görüyoruz” diye konuşuyor. Borcu ödemek istemediğini söyleyen Damla “esasen okumak ve bir yerlere gelebilmek için bu parayı kullandım. O talih bile verilmiyor. Borcu nasıl ödeyeceğimi bilmiyorum. Umarım bir af çıkar” diyor. Muhalefetin kredi borçlarını sileceği tarafında vaadi olduğunu hatırlatarak bir hükümet değişiminde bu vaadin yerine getirileceği beklentisi taşıyor.
Not: Kimi isimler şahısların istediği üzerine editör tarafınca değiştirilmiştir.