Hipofiz nedir? Hipofiz tümörleri

SeviYorum

New member
19 Eki 2020
680
0
0
Hipofiz nedir? Hipofiz tümörleri Hipofiz bezi beyinimizin altında (kafa tabanında) kafatasında bir küçük boşlukta yerleşmiş ve beyin ile hipofiz sapı denilen yapıyla temaslı, beyin dokusundan başka (ama büsbütün beyefendisinin kontrolünde), bedenin tüm hormon sistemini denetim eden fındık büyüklüğünde bir organdır.

Hipofiz bezi üç ana kısımdan oluşmaktadır. Ön lob (adenohipofiz) art lob (nörohipofiz) yan lob. Her üç lob da ile temaslıdır ve hipotalamusun denetimindedir.

HİPOFİZ TÜMÖRLERİ:

Hipofiz tümörleri çoklukla hipofiz adenomları olarak karşımıza çıkarlar, epey nadiren hipofizin habis (kötü huylu) yapıdaki karsinomları da görülebilmektedir. Bu hastalıktaki belirti ve bulgular dört büyük kümede sınıflandırılabilir;

1-Aşırı hormon salgılayarak (hormon fazlalığı)

2-Tümör baskısıyla kimi hormon salgılarının engellenmesine niye olarak (hormon azlığı)

3-Aşırı büyüyüp komşu beyin yapılarının baskısına niye olarak (körlük gibi)

4-Tümör içine kanama gelişmesi kararı ortaya çıkan acil bir sendroma niye olarak (hipofizer apopleksi)

ÇOK HORMON SALGILANMASI

Hipofiz adenomları üstte saydığımız hormonları salgılayan hangi hücrelerden köken aldıysa ona bakılırsa belirti ve bulgulara yol açarlar.

Bunlardan en sık görüleni çok prolaktin salgılanması ile seyreden prolaktinomalardır. Bu hastalıkta erkekte ve bayanda göğüsten süt gelmesi (ya da akıntı), bayanlarda adet düzensizlikleri, hamile kalamama, her iki cinste cinsel isteksizlik (libido kaybı), erkeklerde ereksiyon meseleleri, cinsel isteksizlik, göğüslerde büyüme ve osteoporoz üzere belirtilere yol açarlar.

Growth hormon (büyüme hormonu) salgılayan tümörler ise ‘akromegali’ ismini alan bir klinik duruma yol açarlar. Eller ve ayaklarda büyüme (hastanın ayakkabı numarası değişir), yüz kemiklerinin belirginleşmesi, burun büyümesi, insülin intoleransı (diabete kadar gidebilir), kalp işlev bozuklukları üzere belirtilere yol açar.

Adrenokortikotrop (ACTH) hormon çok salınımında ise ‘Cushing’s Hastalığı’ denilen yeniden kendine özel bulgularla seyreden bir sendrom gelişir. Bedendeki çok kortizol düzebir daha bağlı olarak bilhassa gövdede çok yağlanmayla karakterize kilo alma, ensenin kalınlaşması, ay dede yüz, kıllanma, göbekte hamilelikte görülen cilt çatlakları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, osteoporoz, kas güçsüzlüğü, ruhsal dengesizlikler üzere belirti ve bulgular olur.

Tiroid stimülan hormon (TSH) çok salınımında ise hipertiroidi bulguları olur; sıcağı tolere edememe, ellerde titreme, kalp ritm bozuklukları, zayıflama ve sonluluk hali. FSH ve LH hormonlarının fazlalığında ise bayanlarda adet düzensizlikleri ve hamile kalamama (infertilite) sıkıntıları ön plana çıkar.

TÜMÖRÜN KİTLE TESİRİ VE HİPOFİZ TÜMÖRÜNE BAĞLI KÖRLÜK

Çok büyük tümörler kimi vakit hipofiz bezinin tümör salgılamasını engelleyerek, kimi vakit de komşu görme sonlarına yaptığı baskı kararı körlüğe kadar gidebilen görme kusurlarına niye olarak karşımıza çıkarlar. Nadiren bu tümörler içlerinde ani kanama gelişmesi kararında kusma, ani şuur kaybı, koma ve ani körlükle seyreden hipofizer apopleksi diye isimlendirilen klinik tabloyla acil servise getirilirler. Bu durumda acil cerrahi tedavi hayat kurtarıcı olacaktır.

HİPOFİZ TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ

Hipofiz tümörlerinde tedavi; 1- İlaçla tedavi (medikal tedavi), 2-Cerrahi tedavi, 3-Cerrahi tedavi ile bir arada gamma-knife tedavisi olmak üzere üç kümede incelenebilir.

Tedaviyi yönlendiren öbür kıymetli faktörlerden biri tümörün büyüklüğüdür. 1cm den küçük tümörler mikroadenom, 1cm den büyük tümörler makroadenom olarak isimlendirilir. Şayet tümör bir prolaktinoma ise ve mikroadenom ise ekseriyetle ilaç tedavisi ile tam olarak tedavi edilir. Tümör makroadenom ise ya da Cushing sendromu yahut Akromegali üzere bir sendrom var ise büyüklüğüne bakılmaksızın cerrahi ile tedavi gerekir. kimi vakit makroadenomlar hipofizin her iki yanında komşu kavernöz sinüs dediğimiz anatomik bölgeye de sirayet ederler ve bu bölge cerrahi olarak tam temizlenemediğinden bu bölgeye yönelik gamma-knife ışın tedavisi cerrahi tedaviye yardımcı olarak kullanılır. Burada bilhassa vurgulanması gerekir ki; gamma-knife tek başına tedavi yolu değildir, yalnızca cerrahi tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir.

Hipofiz cerrahisi (hipofiz tümör ameliyatı) burundan girilerek yapılır ve tabip kimi vakit mikroskop kimi vakit endoskop sayesinde yüze ya da başa rastgele bir kesi yapmadan tümörü temizler. Ameliyat daha sonrası 2 gün burunda tamponlar olması niçiniyle hasta bir ölçü düşünce duyar ve tamponlar çıkarıldıktan daha sonra rahatlar. Çok hormon salgılayan tümörlerde kısa vakitte hasta hormon dengesizliğinin bitmesi niçiniyle büyük rahatlık duyar. Bilhassa cushing hastalığında hastanın manzarasın de dahi hayli dramatik düzelmeler gözlenir ve hasta olağan yaşantısına döner. Nadiren hipofiz tümörleri baş açılarak açık ameliyatla tedavi edilirler, bu ameliyatlar da bu bahiste yetişmiş deneyimli beyin cerrahları tarafınca inançla gerçekleştirilir.