Hipofiz bezi: kendisi küçük tesiri büyük Hipofiz bezinin tesiri, küçüklüğünün tersine pek büyüktür. Bedenin ‘orkestra şefi’ olarak da bilinen hipofiz bezinde görülen tümörler bir fazlaca rahatsızlığa niye olabilmektedir. Belirtiler dikkate alınmalıdır. Medicana İnt. Samsun Hastanesi Beyin Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Adnan Altun hipofiz bezi, tümörleri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Hipofiz Nedir?
Hipofiz bezi bedenimizdeki biroldukca hormonun salgılanmasını ve bedenin su istikrarını sağlayan merkezi ve hayati bir organdır.
Hipofiz Tümörleri Nedir?
Hipofiz adenomları sıklıkla uygun huylu tümörlerdir. Kafatasının tabanında ve beynin altında yerleşmiş olan hipofiz bezinden kaynaklanır. Hipofiz bezi tümörleri kafaiçi tümörlerin yüzde 15’ini oluşturur ve fazlaca ender olarak berbat huylu olurlar. Tedavisi ameliyat, ilaç ve radyo cerrahi yani Gamma Knife tedavisidir. Daha hayli 25-45 yaşları arasın da bayan ve erkekte görülür fakat daha erken ve daha geç yaşlarda da görülebilir. Hipofiz bezinde farklı hormonları salgılamak üzere programlı hücreler bulunur. Tümör, tek bir hücrenin genetik bozulmaya uğrayarak denetimsiz çoğalması kararında ortaya çıkar. Hangi hormon hücresinin etkilendiğine bağlı olarak, tümör belirtileri de o hormonun çok salgılanmasına bağlı olarak değişir.
Hipofiz Tümörleri Çeşitleri Nelerdir?
Hipofiz bezi tümörleri içinde en sık görülenler; süt salgılatan prolaktin (PRL) hormonunun hücrelerindeki tümörlerdir. Bu hastalığı akromegali, Cushing hastalığı, hormon salgılamayan tümörler ve birden çok hormon salgılayan tümörler takip eder. Daha nadiren tiroid bezini uyarıcı hormon salgılatan hücrelerin adenomu tiroid bezi yetmezliği ya da fazlalığına ilişkin belirtiler yapar.
Hipofiz Tümörleri Belirtileri
(Tümörün Kitlesi niçiniyle Ortaya Çıkan Bası Belirtileri)
• Baş ağrısı,
• Halsizlik,
• Görme alanı bozuklukları,
• Görme netliğinde azalma,
• Göz küresi hareketlerinde kısıtlılık,
• Çift görme,
• Göz kapağı düşmesi
(Tümörün Salgıladığı Hormon niçiniyle Ortaya Çıkan Değişiklikler)
• Bu değişiklikler salgılanan hormonun fonksiyonuna nazaran farklı hastalıklara ve şikayetlere niye olur. Bunlar içinde;
• Beden halinde değişiklikler ve kimi işlev bozuklukları,
• Bayanlarda göğüslerin büyümesi, hassaslaşması ve süt salgılaması,
• Adet düzensizliği ve adet kesilmesi, kısırlık,
• Erkeklerde cinsel güç kaybı, kısırlık ve göğüslerin büyümesi (jinekomasti),
• Çok uzunluk uzaması (devlik),
• Gövdede toplanan kilo artışı ve kıllanma.
Hipofiz Tümörlerinin Tanısı Nasıl Konur?
Hipofiz adenomu bulguları saptanan hastalarda evvela kan hormon testleri ve görme muayenesi yapılır. Kesin teşhis için hipofiz Manyetik Rezonans Görüntüleme tetkiki gereklidir.
Cushing Hastalığında epey nadiren beyin anjiyografisi yapılarak hipofiz bezinin komşuluğundan kan örneği alınması gerekebilir.
Hipofiz Tümörün Salgıladığı Hormon niçiniyle Ortaya Çıkan Değişiklikler;
• Beden biçiminde değişiklikler ve kimi işlev bozuklukları,
• Bayanlarda göğüslerin büyümesi, hassaslaşması ve süt salgılaması,
• Adet düzensizliği ve adet kesilmesi, kısırlık,
• Erkeklerde cinsel güç kaybı, kısırlık ve göğüslerin büyümesi (jinekomasti),
• Çok uzunluk uzaması (devlik),
• Gövdede toplanan kilo artışı ve kıllanma.
• Çocukluk çağından geriatrik (yaşlılık) çağa kadar her yaşta tümör görülebilse de genç-erişkin yaş devrinde hormon faal tümörlere daha sık rastlanır.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
1- İlaç Tedavisi: Bilhassa prolaktinomaların tedavisinde birinci seçenek olup başka adenomlarda yardımcı metottur. Prolaktinomaların çoğunluğu bu tedaviye güzel cevap verirler. Birtakım büyüme hormonu salgılayan hipofiz adenomları da ilaç ile denetim altına alınabilirler.
2- Cerrahi Tedavi: Bası bulguları olan ve prolaktinomalar haricindeki tüm adenomların birinci ve en tesirli tedavi seçeneğidir. Esas iki sistem kullanılmaktadır:
A- Burun ortasından yapılan teşebbüs: Mikroskop yardımı ile yahut endoskopik olarak uygulanabilmektedir. Günümüzde en çok tercih edilen tekniklerdir.
B- B- Açık ameliyat: Beyin içine çok derecede büyüyen ve yayılan adenomlarda tercih edilebilir. Günümüzde daha az kullanılmaktadır.
3- Işın tedavisi: Işın tedavisi: Cerrahi ile tam çıkarılamayan yahut tüm tedavilere karşın yeniden eden tümörlerde kullanılır. Günümüzde en epey Gama Bıçağı ve Cyberknife ismi verilen odaklı ışın tedavisi biçimleri tercih edilmektedir.
Hipofiz Nedir?
Hipofiz bezi bedenimizdeki biroldukca hormonun salgılanmasını ve bedenin su istikrarını sağlayan merkezi ve hayati bir organdır.
Hipofiz Tümörleri Nedir?
Hipofiz adenomları sıklıkla uygun huylu tümörlerdir. Kafatasının tabanında ve beynin altında yerleşmiş olan hipofiz bezinden kaynaklanır. Hipofiz bezi tümörleri kafaiçi tümörlerin yüzde 15’ini oluşturur ve fazlaca ender olarak berbat huylu olurlar. Tedavisi ameliyat, ilaç ve radyo cerrahi yani Gamma Knife tedavisidir. Daha hayli 25-45 yaşları arasın da bayan ve erkekte görülür fakat daha erken ve daha geç yaşlarda da görülebilir. Hipofiz bezinde farklı hormonları salgılamak üzere programlı hücreler bulunur. Tümör, tek bir hücrenin genetik bozulmaya uğrayarak denetimsiz çoğalması kararında ortaya çıkar. Hangi hormon hücresinin etkilendiğine bağlı olarak, tümör belirtileri de o hormonun çok salgılanmasına bağlı olarak değişir.
Hipofiz Tümörleri Çeşitleri Nelerdir?
Hipofiz bezi tümörleri içinde en sık görülenler; süt salgılatan prolaktin (PRL) hormonunun hücrelerindeki tümörlerdir. Bu hastalığı akromegali, Cushing hastalığı, hormon salgılamayan tümörler ve birden çok hormon salgılayan tümörler takip eder. Daha nadiren tiroid bezini uyarıcı hormon salgılatan hücrelerin adenomu tiroid bezi yetmezliği ya da fazlalığına ilişkin belirtiler yapar.
Hipofiz Tümörleri Belirtileri
(Tümörün Kitlesi niçiniyle Ortaya Çıkan Bası Belirtileri)
• Baş ağrısı,
• Halsizlik,
• Görme alanı bozuklukları,
• Görme netliğinde azalma,
• Göz küresi hareketlerinde kısıtlılık,
• Çift görme,
• Göz kapağı düşmesi
(Tümörün Salgıladığı Hormon niçiniyle Ortaya Çıkan Değişiklikler)
• Bu değişiklikler salgılanan hormonun fonksiyonuna nazaran farklı hastalıklara ve şikayetlere niye olur. Bunlar içinde;
• Beden halinde değişiklikler ve kimi işlev bozuklukları,
• Bayanlarda göğüslerin büyümesi, hassaslaşması ve süt salgılaması,
• Adet düzensizliği ve adet kesilmesi, kısırlık,
• Erkeklerde cinsel güç kaybı, kısırlık ve göğüslerin büyümesi (jinekomasti),
• Çok uzunluk uzaması (devlik),
• Gövdede toplanan kilo artışı ve kıllanma.
Hipofiz Tümörlerinin Tanısı Nasıl Konur?
Hipofiz adenomu bulguları saptanan hastalarda evvela kan hormon testleri ve görme muayenesi yapılır. Kesin teşhis için hipofiz Manyetik Rezonans Görüntüleme tetkiki gereklidir.
Cushing Hastalığında epey nadiren beyin anjiyografisi yapılarak hipofiz bezinin komşuluğundan kan örneği alınması gerekebilir.
Hipofiz Tümörün Salgıladığı Hormon niçiniyle Ortaya Çıkan Değişiklikler;
• Beden biçiminde değişiklikler ve kimi işlev bozuklukları,
• Bayanlarda göğüslerin büyümesi, hassaslaşması ve süt salgılaması,
• Adet düzensizliği ve adet kesilmesi, kısırlık,
• Erkeklerde cinsel güç kaybı, kısırlık ve göğüslerin büyümesi (jinekomasti),
• Çok uzunluk uzaması (devlik),
• Gövdede toplanan kilo artışı ve kıllanma.
• Çocukluk çağından geriatrik (yaşlılık) çağa kadar her yaşta tümör görülebilse de genç-erişkin yaş devrinde hormon faal tümörlere daha sık rastlanır.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
1- İlaç Tedavisi: Bilhassa prolaktinomaların tedavisinde birinci seçenek olup başka adenomlarda yardımcı metottur. Prolaktinomaların çoğunluğu bu tedaviye güzel cevap verirler. Birtakım büyüme hormonu salgılayan hipofiz adenomları da ilaç ile denetim altına alınabilirler.
2- Cerrahi Tedavi: Bası bulguları olan ve prolaktinomalar haricindeki tüm adenomların birinci ve en tesirli tedavi seçeneğidir. Esas iki sistem kullanılmaktadır:
A- Burun ortasından yapılan teşebbüs: Mikroskop yardımı ile yahut endoskopik olarak uygulanabilmektedir. Günümüzde en çok tercih edilen tekniklerdir.
B- B- Açık ameliyat: Beyin içine çok derecede büyüyen ve yayılan adenomlarda tercih edilebilir. Günümüzde daha az kullanılmaktadır.
3- Işın tedavisi: Işın tedavisi: Cerrahi ile tam çıkarılamayan yahut tüm tedavilere karşın yeniden eden tümörlerde kullanılır. Günümüzde en epey Gama Bıçağı ve Cyberknife ismi verilen odaklı ışın tedavisi biçimleri tercih edilmektedir.