Çocuğunuzun daima dikkati mi dağılıyor? Çok hareketli ve sabırsız mı? Derslerde öğretmenleri daima ayağa kalkmasından, kelamın sonunu bekleyememesinden ya da dikkatli dinlememesinden mi yakınıyor? Tüm bu sorulardaki belirtiler, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu işareti olabilir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) çabucak hemen bebek anne karnındayken ortaya çıkabileceği üzere ebeveynlerin yoluyla kalıtsal olarak da gelişim gösterebileceğini söz eden VM Medical Park Ankara Hastanesi’nden Psikolog Irmak Kadooğlu, “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun hudut sistemi ve beyin gelişimi üzerinde tesiri vardır. Bu yüzden nörogelişimsel ve nörodavranışal bir bozukluktur. DEHB’nin 3 belirtisi vardır. Birincisi dikkat eksikliği, ikincisi hiperaktivite yahut çok hareketlilik, üçüncüsü ise dürtüselliktir. DEHB teşhisini bu 3 belirtiden birini ya da bir kaçını süreğen bir halde gösterdiği durumlarda tanımlayabiliriz” dedi.
Sık faydalanma yaşayabilirler
Psk. Irmak Kadooğlu, DEHB sorunu yaşayan çocukların birçok ortamda sorun yaşamaları ya da zorlanmaları muhtemel bir durum olduğu için bütün ortamlarda desteklenmeli ve tedavisine yardımcı olunacak biçimde davranılması gerektiğini belirtti.
Ailelere büyük nazaranvler düştüğünü belirten Psk. Irmak Kadooğlu, şunları söylemiş oldu:
“DEHB tanısı aldıktan daha sonra birinci adım psikoeğitimdir. Burada hastalık hakkında ailenin bilinçlendirilmesi, nasıl bir tedavi izleneceği ve tedavi olunmadığı durumlarda ne üzere sıkıntılarla karşılaşılacağı hakkında bilgi verilir. Çocuğun tedavisi için öncelikli olarak ailenin çok ihtimamlı ve dikkatli olması gerekmektedir. DEHB’li çocuklar daha hareketli ve daha dürtüsel olacakları için sık faydalanmaları, ani hareketleri olabilir. İşte bu noktada çocuğun takibi siz ebeveynler için daha da zorlaşır. ‘Bu çocuk yerinde durmuyor, peşinde koşturmaktan iki dakika oturamıyorum, daima bir yerlerden düşüp orasını burasını yaralıyor. Ben de fazlaca yoruldum’ söylemiş olduğinizi duyar üzereyim DEHB’li bir çocuğa sahipseniz yorulmanız epey olağan ancak unutmayın fazlaca özel bir çocuğa sahipsiniz. Gerçek bilgi ve gerçek yetiştirme hali ile kendinizi de çocuğunuzu da rahatlatmanız mümkündür.”
Hem ilaç tıpkı vakitte davranış idaresi birlikte kullanılmalı
DEHB tedavisinde ilaç tedavisi ve davranış idaresinin bir arada kullanılması gerektiğini belirten Psk. Irmak Kadooğlu, “Aileler genelde davranışı geliştirmek için pekiştireçler, mükafatlar ve cezaları kullanmaktadır. Bu durumda da çoğunlukla kullanmamız gereken teknikler bunlardır. Çocuğun, hiperaktivite ve dürtüsellik bozukluğunun düzeltilmesi emeliyle yapacağı bütün olumlu davranışlar ödüllendirilmelidir. bu biçimdece olumsuz davranışların azalması, olumlu istendik davranışların artması sağlanabilir” diye konuştu.
Eğitimde başarılı olmaları için desteklenmeliler
Dikkat bozukluğundan dolayı odaklanmakta, dikkatini sürdürmekte, karşısındakini dinlemekte zorluk çeken ve sık yanılgı yapan çocukların eğitim hayatlarının da bu durumdan ziyadesiyle etkilendiğini işaret eden Psk. Irmak Kadooğlu, bu yüzden eğitimsel olarak desteklenmeleri ve kendilerine inançlarının artırılması gerektiğini söylemiş oldu. Bunun yolunun da başarılı oldukları bahislere öncelik verilmesinden geçtiğine dikkat çeken Psk. Irmak Kadooğlu, bu biçimdece çocuğun güdülenerek eğitimine devam edeceğini ve sıradanten zora hakikat bir yol izlenebileceğini tabir etti.
Çocuğunuzun dehb’i olup olmadığını bu testle anlayın
Psk. Irmak Kadooğlu, aşağıdaki sorulara verilecek cevaplarla, çocukta DEHB sorunu olup olmadığını anlamanın mümkün olduğunu söylemiş oldu.
Çocuğunuz hayli çalışıyor fakat derslerde başarısı düşük mü?
Çocuğunuz uzun bir süre sabit bir yerde oturamıyor, çabuk sıkılıyor ve daima hareket halinde, elleri ayakları durmuyor mu?
‘Çocuğum epey sabırsız, hiç bekleyemiyor. Ne bir sırayı, ne bir cümlenin sonunu’ mu diyorsunuz?
Çocuğunuz karşısındakini dinleyemiyor, daima kelamını mü kesiyor?
Çocuğunuz hayli göz teması kurmuyor ve bilgileri daima gözden mi kaçırıyor?
Çocuğunuz daima özel eşyalarını ve emanetleri kaybediyor mu?
Şayet bunlardan en az 3 tanesi sizin için ‘evet’ ise çocuğunuz DEHB olabilir. Bu yüzden, bir uzmana müracaatınızda yarar var.
Uzaktan eğitim aileleri uzaklaştırdı
Pandemi devri ile birlikte başlayan uzaktan eğitim meskenlerin kâbusu haline geldiğini de dikkat çeken Psk. Irmak Kadooğlu, “Annelerin çocuklarını uzaklaştırmak istedikleri her şey daha da yakınlaştı, yaklaşmalarını istedikleri şeyler ise daha da uzaklaştı. Örneğin; ders dinlemek. Çocukları okula gönderdiklerinde nefes alabilen ebeveynler artık okulun da meskene gelmesiyle daha da bunaldılar” tabirlerini kullandı.
Ailelerin bu durum karşısında çocukların açısından da bakması gerektiğinin altını çizen Psk. Irmak Kadooğlu, “Okula gidince eğitimin yanı sıra toplumsallaşan, güçlerini atabilen ve daha disipline olabilen çocuklar artık bunların hepsini tek bir ortamda, konutta yaşamak zorunda kaldılar. En hareketli devirleri olan çocukların, esasen zorlandıkları ders dinleme, şimdi konut ortamında daha da zorlaştı” diye konuştu.
Dersi dinlediği ortam dikkat dağıtıcı olmamalı
Dikkatlerini toplamakta, odaklanmakta zorlanan çocuklarının bu süreci daha sağlıklı atlatabilmeleri için ailelere fazlaca büyük misyon düştüğünü belirten Psk. Irmak Kadooğlu, tekliflerini şu biçimde sıraladı:
“Öncelikle bu süreçte çocukların okul ciddiyetinden uzaklaşmaları, ders başarılarında düşmelerin olması, teknolojik aletlere karşı gelişen (bilgisayar, telefon, tablet gibi) bağımlılığın artması, günlük hayatlarında vakit idaresi ve tertip hünerlerinde düşmelerin olması fazlaca mümkündür. Öncelikle uzaktan eğitim nazarann bir çocuğun dersi dinlediği ortam, dikkatinin dağılmasını engelleyecek biçimde düzenlenmiş olmalıdır. etrafında dikkatinin dağılmasına niçiniyet verebilecek eşya ve gereçlerden olabildiğince uzak durulması, odağının dağılmasını bir nebze de olsa engelleyecektir. daha sonrasında derse başlamadan evvel kişinin, tıpkı okula gittiğindeki üzere disiplin içerisinde derse katılması, öğrenci rolüne tekrar girebilmesi açısından kıymetlidir. Günlük rutine devam edilmeli. Sabah bir daha erken kalmalı ve kahvaltısını eski rutinindeki üzere yapmalı. Uzaktan eğitim yataktayken dinlenmez! Masalarında yemek, meyve, abur cubur varken ve bir yandan onları yerken ders dinleyemezler. Bunların hepsi çocuğun dersten kopmasına, dikkatinin dağılmasına ve uzaklaşmasına yol açmaktadır. Çocuk birebir okuldaki üzere sırasında nasıl yalnızca su varken ders dinliyorsa, meskende de masasında yalnızca su varken dersi dinlemelidir.”
Oturma nizamına dikkat edilmeli
Derse başlamadan evvel dikkat edilmesi gereken bir öbür hususun ise oturma nizamı, uygun aydınlatma ve gürültü için yapılacak değişikler olduğunu söyleyen Psk. Irmak Kadooğlu, “Çocuk pencere kenarında oturulmamalı, dikkat dağıtacak görüş açısından uzaklaşılmalıdır. Seslerin rahatsız etme mümkünlüğü için de kulaklık kullanılabilir ve bu türlü çocuğun eğitimi daha verimli hale getirilir. Son olarak ders ortalarında çocukla sohbet edilmeli, ortam havalandırılmalı ve muhtaçlıklar giderilmelidir. Teneffüslerde televizyon izlenmemeli” dedi.
Hibya Haber Ajansı
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun (DEHB) çabucak hemen bebek anne karnındayken ortaya çıkabileceği üzere ebeveynlerin yoluyla kalıtsal olarak da gelişim gösterebileceğini söz eden VM Medical Park Ankara Hastanesi’nden Psikolog Irmak Kadooğlu, “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun hudut sistemi ve beyin gelişimi üzerinde tesiri vardır. Bu yüzden nörogelişimsel ve nörodavranışal bir bozukluktur. DEHB’nin 3 belirtisi vardır. Birincisi dikkat eksikliği, ikincisi hiperaktivite yahut çok hareketlilik, üçüncüsü ise dürtüselliktir. DEHB teşhisini bu 3 belirtiden birini ya da bir kaçını süreğen bir halde gösterdiği durumlarda tanımlayabiliriz” dedi.
Sık faydalanma yaşayabilirler
Psk. Irmak Kadooğlu, DEHB sorunu yaşayan çocukların birçok ortamda sorun yaşamaları ya da zorlanmaları muhtemel bir durum olduğu için bütün ortamlarda desteklenmeli ve tedavisine yardımcı olunacak biçimde davranılması gerektiğini belirtti.
Ailelere büyük nazaranvler düştüğünü belirten Psk. Irmak Kadooğlu, şunları söylemiş oldu:
“DEHB tanısı aldıktan daha sonra birinci adım psikoeğitimdir. Burada hastalık hakkında ailenin bilinçlendirilmesi, nasıl bir tedavi izleneceği ve tedavi olunmadığı durumlarda ne üzere sıkıntılarla karşılaşılacağı hakkında bilgi verilir. Çocuğun tedavisi için öncelikli olarak ailenin çok ihtimamlı ve dikkatli olması gerekmektedir. DEHB’li çocuklar daha hareketli ve daha dürtüsel olacakları için sık faydalanmaları, ani hareketleri olabilir. İşte bu noktada çocuğun takibi siz ebeveynler için daha da zorlaşır. ‘Bu çocuk yerinde durmuyor, peşinde koşturmaktan iki dakika oturamıyorum, daima bir yerlerden düşüp orasını burasını yaralıyor. Ben de fazlaca yoruldum’ söylemiş olduğinizi duyar üzereyim DEHB’li bir çocuğa sahipseniz yorulmanız epey olağan ancak unutmayın fazlaca özel bir çocuğa sahipsiniz. Gerçek bilgi ve gerçek yetiştirme hali ile kendinizi de çocuğunuzu da rahatlatmanız mümkündür.”
Hem ilaç tıpkı vakitte davranış idaresi birlikte kullanılmalı
DEHB tedavisinde ilaç tedavisi ve davranış idaresinin bir arada kullanılması gerektiğini belirten Psk. Irmak Kadooğlu, “Aileler genelde davranışı geliştirmek için pekiştireçler, mükafatlar ve cezaları kullanmaktadır. Bu durumda da çoğunlukla kullanmamız gereken teknikler bunlardır. Çocuğun, hiperaktivite ve dürtüsellik bozukluğunun düzeltilmesi emeliyle yapacağı bütün olumlu davranışlar ödüllendirilmelidir. bu biçimdece olumsuz davranışların azalması, olumlu istendik davranışların artması sağlanabilir” diye konuştu.
Eğitimde başarılı olmaları için desteklenmeliler
Dikkat bozukluğundan dolayı odaklanmakta, dikkatini sürdürmekte, karşısındakini dinlemekte zorluk çeken ve sık yanılgı yapan çocukların eğitim hayatlarının da bu durumdan ziyadesiyle etkilendiğini işaret eden Psk. Irmak Kadooğlu, bu yüzden eğitimsel olarak desteklenmeleri ve kendilerine inançlarının artırılması gerektiğini söylemiş oldu. Bunun yolunun da başarılı oldukları bahislere öncelik verilmesinden geçtiğine dikkat çeken Psk. Irmak Kadooğlu, bu biçimdece çocuğun güdülenerek eğitimine devam edeceğini ve sıradanten zora hakikat bir yol izlenebileceğini tabir etti.
Çocuğunuzun dehb’i olup olmadığını bu testle anlayın
Psk. Irmak Kadooğlu, aşağıdaki sorulara verilecek cevaplarla, çocukta DEHB sorunu olup olmadığını anlamanın mümkün olduğunu söylemiş oldu.
Çocuğunuz hayli çalışıyor fakat derslerde başarısı düşük mü?
Çocuğunuz uzun bir süre sabit bir yerde oturamıyor, çabuk sıkılıyor ve daima hareket halinde, elleri ayakları durmuyor mu?
‘Çocuğum epey sabırsız, hiç bekleyemiyor. Ne bir sırayı, ne bir cümlenin sonunu’ mu diyorsunuz?
Çocuğunuz karşısındakini dinleyemiyor, daima kelamını mü kesiyor?
Çocuğunuz hayli göz teması kurmuyor ve bilgileri daima gözden mi kaçırıyor?
Çocuğunuz daima özel eşyalarını ve emanetleri kaybediyor mu?
Şayet bunlardan en az 3 tanesi sizin için ‘evet’ ise çocuğunuz DEHB olabilir. Bu yüzden, bir uzmana müracaatınızda yarar var.
Uzaktan eğitim aileleri uzaklaştırdı
Pandemi devri ile birlikte başlayan uzaktan eğitim meskenlerin kâbusu haline geldiğini de dikkat çeken Psk. Irmak Kadooğlu, “Annelerin çocuklarını uzaklaştırmak istedikleri her şey daha da yakınlaştı, yaklaşmalarını istedikleri şeyler ise daha da uzaklaştı. Örneğin; ders dinlemek. Çocukları okula gönderdiklerinde nefes alabilen ebeveynler artık okulun da meskene gelmesiyle daha da bunaldılar” tabirlerini kullandı.
Ailelerin bu durum karşısında çocukların açısından da bakması gerektiğinin altını çizen Psk. Irmak Kadooğlu, “Okula gidince eğitimin yanı sıra toplumsallaşan, güçlerini atabilen ve daha disipline olabilen çocuklar artık bunların hepsini tek bir ortamda, konutta yaşamak zorunda kaldılar. En hareketli devirleri olan çocukların, esasen zorlandıkları ders dinleme, şimdi konut ortamında daha da zorlaştı” diye konuştu.
Dersi dinlediği ortam dikkat dağıtıcı olmamalı
Dikkatlerini toplamakta, odaklanmakta zorlanan çocuklarının bu süreci daha sağlıklı atlatabilmeleri için ailelere fazlaca büyük misyon düştüğünü belirten Psk. Irmak Kadooğlu, tekliflerini şu biçimde sıraladı:
“Öncelikle bu süreçte çocukların okul ciddiyetinden uzaklaşmaları, ders başarılarında düşmelerin olması, teknolojik aletlere karşı gelişen (bilgisayar, telefon, tablet gibi) bağımlılığın artması, günlük hayatlarında vakit idaresi ve tertip hünerlerinde düşmelerin olması fazlaca mümkündür. Öncelikle uzaktan eğitim nazarann bir çocuğun dersi dinlediği ortam, dikkatinin dağılmasını engelleyecek biçimde düzenlenmiş olmalıdır. etrafında dikkatinin dağılmasına niçiniyet verebilecek eşya ve gereçlerden olabildiğince uzak durulması, odağının dağılmasını bir nebze de olsa engelleyecektir. daha sonrasında derse başlamadan evvel kişinin, tıpkı okula gittiğindeki üzere disiplin içerisinde derse katılması, öğrenci rolüne tekrar girebilmesi açısından kıymetlidir. Günlük rutine devam edilmeli. Sabah bir daha erken kalmalı ve kahvaltısını eski rutinindeki üzere yapmalı. Uzaktan eğitim yataktayken dinlenmez! Masalarında yemek, meyve, abur cubur varken ve bir yandan onları yerken ders dinleyemezler. Bunların hepsi çocuğun dersten kopmasına, dikkatinin dağılmasına ve uzaklaşmasına yol açmaktadır. Çocuk birebir okuldaki üzere sırasında nasıl yalnızca su varken ders dinliyorsa, meskende de masasında yalnızca su varken dersi dinlemelidir.”
Oturma nizamına dikkat edilmeli
Derse başlamadan evvel dikkat edilmesi gereken bir öbür hususun ise oturma nizamı, uygun aydınlatma ve gürültü için yapılacak değişikler olduğunu söyleyen Psk. Irmak Kadooğlu, “Çocuk pencere kenarında oturulmamalı, dikkat dağıtacak görüş açısından uzaklaşılmalıdır. Seslerin rahatsız etme mümkünlüğü için de kulaklık kullanılabilir ve bu türlü çocuğun eğitimi daha verimli hale getirilir. Son olarak ders ortalarında çocukla sohbet edilmeli, ortam havalandırılmalı ve muhtaçlıklar giderilmelidir. Teneffüslerde televizyon izlenmemeli” dedi.
Hibya Haber Ajansı