Hayrettin Karaman’dan Google için fetva Geçişte verdiği çeşitli fetvalar niçiniyle gündem olan AK Parti’ye yakın isimlerden Yeni Şafak muharriri Hayrettin Karaman, köşe yazısında Google’ın hizmet koşullarıyla ilgili soru soran okur için fetva verdi. Karaman hizmet koşullarının İslam’a alışılmamış olduğunu lakin Google’dan yaralanmak da istediğini belirten okura nasıl bir yol izlemesi gerektiğini anlattı. Karaman’ın yazısının ilgili kısmı şu biçimde:
“Arkadaşlarla bir husus üzerinde ihtilafa düştük. Sıkıntının özü şudur: Google’ın web sayfasında hizmet kuralları bulunuyor. Hizmet kurallarında “hizmetlerimizi kullanarak koşullarımızı kabul etmiş sayılırsınız” diye geçmektedir. Sorum şu: Nitekim İslâm dinine bakılırsa Google’ın bana isnat ettiği kabul geçerli midir? Yani Google beni kabul etmiş sayarken, İslâm dini de beni kabul etmiş sayıyor mu? Zira ben hizmet kurallarından kimilerini İslâm’a zıt düştüğü için kabul etmiyorum. Lakin birebir vakitte hizmetten de yaralanmak istiyorum. Artık yalnızca Google’ın bana “kabul etmiş sayılırsın” dediği şey, İslâm’a bakılırsa de kabul sayılır mı? Yoksa sayılmaz mı? Çünkü biz sizin İslâm hukuku hakkında akitlerle alakalı yazdığınız kitaba da baktık, bu stil bir kontrata rast gelemedik. bu biçimde bir mukavele İslâm hukukunda hangi bahse giriyor? Yardımcı olursanız fazlaca seviniriz…”
Yanıt
“Allah, din konusunda sizinle savaşmayan ve sizi yurtlarınızdan çıkarmayanlarla uygun alakalar ortasında olmanızı ve onlara adaletli davranmanızı yasaklamaz. Allah adaletli olanları olağan olarak sever.
Allah lakin, din konusunda sizinle savaşmış, sizi yurtlarınızdan çıkarmış ve çıkarılmanıza yardım etmiş olanlarla dostluk kurmanızı yasaklar. Kim onlarla dost olursa işte bunlar kendilerine yazık etmişlerdir” (Mümtehine:60/8-9).
Bu âyetler ve daha kaç âyetler ve hadisler, Müslümanların, kendi ortalarındaki mukaveleler bir yana öbür din ve inanç sahiplerine bile yeterlilik ve adalet temelinde davranmalarını istiyor. Dinimize ve yurdumuza göz koyup bize savaş açanlar haricinde kalan bütün beşerlerle yapılan yasal mukavelelere, kabul edilen legal kurallara uymak temeldir, kuraldır.
“Müslümanlar kurallarına bağlıdırlar” cümlesi sulh konusundaki bir sahih hadisin ortasındaki bir cümledir. Hadiste, helâli haram kılan yahut haramı helâl kılan bir kaide olursa bu kaide kabul edilmez, -meşru bir sebeple- kabul edilmiş ise yerine getirilmez buyuruluyor.
Bir de zaruret durumu var:
Diğer yerden temin edemediğiniz ve kullanmaya gereksiniminiz bulunan bir şey için karşı taraf, tek taraflı irade beyanı ve dayatma ile İslâm’a muhalif bir kaide ileri sürerse bu kaidesi mecburen (ihtiyaç sebebiyle) kabul edersiniz lakin mümkün ise yerine getirmezsiniz. Hadîse bakılırsa Müslüman, isteği dâhilinde ve legal koşullara bağlıdır. Hz. Aişe, bir cariyeyi satın alıp hürriyetine kavuşturmak istemişti. Cariyenin sahipleri İslâm hukukuna muhalif bir kural ileri sürüyorlardı. Mevzuyu kendisine soran Hz. Aişe’ye, Peygamberimiz (s.a.), “Şartı kabul ederek satın al ve azad et, şeriata karşıt yüz kural olsa geçerli (Müslümanı bağlayıcı) değildir” mealinde yanıt verdi.
Bu husus fıkıh kitaplarında, ilgili akitler için “akitte koşulan şartlar” bahsinde geçer. (HABER MERKEZİ)
“Arkadaşlarla bir husus üzerinde ihtilafa düştük. Sıkıntının özü şudur: Google’ın web sayfasında hizmet kuralları bulunuyor. Hizmet kurallarında “hizmetlerimizi kullanarak koşullarımızı kabul etmiş sayılırsınız” diye geçmektedir. Sorum şu: Nitekim İslâm dinine bakılırsa Google’ın bana isnat ettiği kabul geçerli midir? Yani Google beni kabul etmiş sayarken, İslâm dini de beni kabul etmiş sayıyor mu? Zira ben hizmet kurallarından kimilerini İslâm’a zıt düştüğü için kabul etmiyorum. Lakin birebir vakitte hizmetten de yaralanmak istiyorum. Artık yalnızca Google’ın bana “kabul etmiş sayılırsın” dediği şey, İslâm’a bakılırsa de kabul sayılır mı? Yoksa sayılmaz mı? Çünkü biz sizin İslâm hukuku hakkında akitlerle alakalı yazdığınız kitaba da baktık, bu stil bir kontrata rast gelemedik. bu biçimde bir mukavele İslâm hukukunda hangi bahse giriyor? Yardımcı olursanız fazlaca seviniriz…”
Yanıt
“Allah, din konusunda sizinle savaşmayan ve sizi yurtlarınızdan çıkarmayanlarla uygun alakalar ortasında olmanızı ve onlara adaletli davranmanızı yasaklamaz. Allah adaletli olanları olağan olarak sever.
Allah lakin, din konusunda sizinle savaşmış, sizi yurtlarınızdan çıkarmış ve çıkarılmanıza yardım etmiş olanlarla dostluk kurmanızı yasaklar. Kim onlarla dost olursa işte bunlar kendilerine yazık etmişlerdir” (Mümtehine:60/8-9).
Bu âyetler ve daha kaç âyetler ve hadisler, Müslümanların, kendi ortalarındaki mukaveleler bir yana öbür din ve inanç sahiplerine bile yeterlilik ve adalet temelinde davranmalarını istiyor. Dinimize ve yurdumuza göz koyup bize savaş açanlar haricinde kalan bütün beşerlerle yapılan yasal mukavelelere, kabul edilen legal kurallara uymak temeldir, kuraldır.
“Müslümanlar kurallarına bağlıdırlar” cümlesi sulh konusundaki bir sahih hadisin ortasındaki bir cümledir. Hadiste, helâli haram kılan yahut haramı helâl kılan bir kaide olursa bu kaide kabul edilmez, -meşru bir sebeple- kabul edilmiş ise yerine getirilmez buyuruluyor.
Bir de zaruret durumu var:
Diğer yerden temin edemediğiniz ve kullanmaya gereksiniminiz bulunan bir şey için karşı taraf, tek taraflı irade beyanı ve dayatma ile İslâm’a muhalif bir kaide ileri sürerse bu kaidesi mecburen (ihtiyaç sebebiyle) kabul edersiniz lakin mümkün ise yerine getirmezsiniz. Hadîse bakılırsa Müslüman, isteği dâhilinde ve legal koşullara bağlıdır. Hz. Aişe, bir cariyeyi satın alıp hürriyetine kavuşturmak istemişti. Cariyenin sahipleri İslâm hukukuna muhalif bir kural ileri sürüyorlardı. Mevzuyu kendisine soran Hz. Aişe’ye, Peygamberimiz (s.a.), “Şartı kabul ederek satın al ve azad et, şeriata karşıt yüz kural olsa geçerli (Müslümanı bağlayıcı) değildir” mealinde yanıt verdi.
Bu husus fıkıh kitaplarında, ilgili akitler için “akitte koşulan şartlar” bahsinde geçer. (HABER MERKEZİ)