‘Evim’ mağdurları torbada: Mantar üzere türerken bir şey yapmadılar Ogün Akkaya
ANKARA – AK Parti yeni bir torba kanun teklifini Meclis’e sundu. 39 husustan oluşan kanun teklifi, faizsiz konut ya da otomobil almak isteyen bireylerin başvurduğu, sonu ‘-evim’ ile biten şirketlerin yarattığı mağduriyete yönelik düzenleme de öngörüyor.
Kanun teklifi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafınca gerekli kaideleri taşımayan ve tasfiye edilen ‘-evim’ ile biten şirketlerle kontrat imzalamış şahıslara iki seçenek sunuyor.
Birinci seçenekte, tasfiye edilen şirketin sistem içerisindeki üyelerine, faaliyet müsaadesi almış ‘-evim’ şirketlerine kontrat yaparak geçme hakkı tanınıyor. bu biçimdece sistem içerisindeki üyelerin ödedikleri paranın tasfiye edilen şirketten alınıp, geçmek istedikleri öteki şirkete aktarılması hedefleniyor.
İkinci seçenek ise, faizsiz konut ya da otomobil alma sisteminde kalmak istemeyen şahıslar için uygulanacak. Konut, otomobil alma hayali kuran müşterilerin tasfiye sürecine kadar ödedikleri meblağ kendilerine Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafınca geri ödenecek.
‘DEVLET GARANTİSİ EN BAŞTA OLSAYDI BU KADAR MAĞDURİYET YAŞANMAZDI’
Tasfiye edilen Finansevim müşterisi Mehmet Uykan, kanun teklifine ait “Mağduriyetin giderilmesi gerekirken bizi öbür bir firmaya mecbur bırakıyorlar” dedi. Aylarca ödeme yaptıkları para iade edilse bile şimdiki ekonomik durumda bu paranın bir bedelinin kalmadığını belirten Uykan, “Yeni bir kontrat imzalasam bile en ucuz konut 650 – 700 bin lira. Bir an evvel tertip fiyatı de dahil ödediğim bütün parayı alıp, bunlardan kurtulmak istiyorum. Sermaye kaidesi ya da devlet teminatı birinci başta olsaydı bu kadar mağduriyet yaşanmazdı. Konut sahibi olabilmek uğruna bütün birikimimizi aktardık. Ailelerle birlikte yüz binlerce kişi mağdur oldu. Beşerler diğer bir şirketle devam etmeye de korkuyor. Paranın ne vakit iade edileceği de muhakkak değil. Umarım bir mağduriyet de buradan doğmaz” diye konuştu.
‘KANUN TEKLİFİNİN MAĞDURİYETLERİ GİDERMEDİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ’
‘Evim’ mağdurlarının yaşadığı sıkıntıları tasfiye sürecindilk evvel gündeme getiren HDP İktisat Kurulu’ndan Sorumlu Eş Genel Lider Yardımcısı Garo Paylan, düzenlemedeki unsurları Gazete Duvar’a kıymetlendirdi. Mağduriyetlerden, vaktinde gerekli düzenlemeleri yapmayan iktidarı sorumlu tutan Paylan, “Bu mağduriyetlerin giderilmesi için kamu kaynakları devrede olmalı” dedi. Paylan şunları kaydetti:
“Bu şirketler ile ilgili mağduriyetlerin giderilmesi tezi olamaz zira bu şirketler faiz ismi altında yurttaşlardan hizmet bedeli tahsis etti. Bunlar sarfiyat olarak sayılmıyor. Yalnızca iştirak paraları ödeniyor. halbuki bu şirketlerin birçok hizmet bedeli ismi altında para tahsis ettiler. Bu paralar gözükmüyor. Diyelim ki bir yurttaşımızın 100 bin liralık bir mağduriyeti var ise, bunun 80 bini hizmet bedeli ismi altında alındı. Sırf 20 bin lira ana para ismi altında alınmış. Bu paralar 3-4 yıl evvel tahsis edildi. bu biçimde 20 bin lira epeyce değerli bir parayken, bugün 20 bin lira pul olmuş durumda. Bu açıdan da kanun teklifinin mağduriyetleri gidermediğini düşünüyoruz. Eksiklikler var. Gerekli önergelerde ve tekliflerde bulunacağız ve meskenim mağdurlarının mağduriyetlerini gidermek için adımlar atacağız.”
‘EVİM MAĞDURLARI İÇİN BAŞKA BİR YASA TEKLİFİ GELMELİ’
Mağdurların tasfiye edilen şirketten hâlâ faaliyette olan bir şirkete geçmelerinin önünü açan kanun unsuru hakkında konuşan Paylan, “Aslında bu yasanın temel maksatlarından birisi de iktidara yakın şirketlere mağdurların geçmesi ve ucuz finansman kaynağı olarak bir biçimde şirketler tarafınca kullanılmasıdır. Bunu da yanlışsız bulmuyoruz” dedi.
Faizsiz mesken ve otomobil finansmanı sağlayan şirketlerin kontrolü konusunda hâlâ eksiklikler olduğuna dikkat çeken Paylan, şirketlerin finansal yapılarının kuvvetli olup olmadığının kesinlikle denetlenmesi gerektiğini belirterek şunları kaydetti:
“Bu şirketler açılırken ve her yerde mantar üzere türerken biz iktidara bunları regüle edin diye epeyce davet yaptık fakat yapmadılar. Burada muhakkak iktidarın sorumluluğu var. İktidar yaptığı yanılgının bedelini ödemeli. Bu da kamu bütçesinden olacaktır. Bu yasa çıkarsa yurttaşlarımızın mağduriyetlerinin en çok üçte birini giderebilir. Bu durum mağduriyetin birtakım bireylerde yüzde 100’ünü, birtakım bireylerde yüzde 10’unu kapatabiliyor. Bu da büyük bir adaletsizlik. En azından bu adaletsizliklerin giderilebilmesi için daha kapsamlı bir kanun teklifi lazım. Torba yasa içerisindeki bir husus ile bu adaletsizliğin giderilebileceğini düşünmüyoruz. Konutum mağdurları için farklı bir yasa teklifi gelmeli. Hem mağduriyetler giderilmeli birebir vakitte tekrar yaşanmaması için ne üzere düzenlemelerin olabileceğini müstakil bir yasa teklifi ile görüşmemiz gerekir. Kimi beşerler ömürleri boyunca çalışıp para biriktirdiler. Bu paraları kaybettiler. Bilhassa dar gelirli yurttaşlarımızın mağduriyetlerinin kesinlikle giderilmesi gerekiyor.”
‘KANUNU GETİRDİNİZ LAKİN NE KADAR DAHA MİLLETİN CEBİNDEN VERMEYE DEVAM EDECEKSİNİZ?’
‘Evim’ mağdurlarına yönelik tahlil teklifini de içeren torba kanun teklifinin Meclis Plan ve Bütçe Kurulu görüşmelerinde muhalefet vekilleri kelam konusu uygulamaya ait itirazlarını lisana getirdi. CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu konuşmasında torba kanun teklifini “kazan tabanını sıyırma teklifi” olarak nitelendirdi. “Artık iflas eden bir hükûmet var, elinde hiç bir şey kalmamıştır” diyen Bekaroğlu, faizsiz mesken ve otomobil finansmanı sağlayan şirketlere dair şunları söylemiş oldu:
“Bu kaçıncı. Uyanık adamlar çıkıyor, birtakım tertipler yapıyorlar. Milleti çarpıyorlar, daha evvel de vardı. Bunu yapanların birçok da dindar beşerler, şaşıyorum ben. Konyalı, Yozgatlı holdinglerden başlayarak milleti çarpıyorlar. Çok daha sonra biz ayıkıyoruz, ‘Hadi TMSF’ler, şunlar, bunlar devreye girsin; bir kanun çıkaralım. Bunlarla ilgili sorumlulukları ‘hadi bakalım devletin sırtına, haydi bakalım vergi verenin sırtına yıkalım’ diyoruz. Artık, bu insanları kurtarıyorsunuz, ben de şad oluyorum. Bir sürü gariban var burada, gerçek da. Bu garibanlar niçin bu paraları kaptırdılar, nasıl oldu, kaçıncı sefer, bundan daha sonra devam edecek mi bunlar? Sayın teklif sahibi arkadaşımız, bunu bir söyleyin, bunu getirdiniz ancak ne kadar daha milletin cebinden vermeye devam edeceksiniz bu uyanık insanlara?”
‘BİR DAHA MAĞDURİYETE SEBEP OLMAMAK İÇİN TEDBİR ALMAK GEREKİYOR’
Komitede kelam alan GÜZEL Parti Erzurum Milletvekili Muhammet Naci Cinisli ise “Evim mağdurları gerçekten büyük bir sorun. Bu mağduriyetlerin giderilmesi de değerli ama bu mağduriyetlere nasıl müsaade verildiğini de düşünmek lazım. tekrar bu tip mağduriyetlere sebep olmamak üzere düşünmek ve tedbirler almak gerekiyor” diye konuştu.
‘6 ŞİRKET ‘DEVLET GARANTİSİ GELDİ’ REKLAMI YAPIYOR’
CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi ise 2021 yılında bu şirketler için yapılan yasal düzenlemelerin eksik olduğunu hatırlatarak sistemin eksiklikleri şu biçimde anlattı:
“Bizim sistemimizde temel olarak tasarrufları pahalandıran kurumlar bankalardır; tasarruf, mevduat yahut iştirak bankaları. Mevduatın garantisi vardır, bu garantiyi de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu yönetir. Bu şirketlerin, tasarruf finansman şirketlerine yatırılan tasarruflara ait olarak mevduat sigortası gibisi bir sigorta bulunmamaktadır. Bu, sistemin taşıdığı en büyük risktir. Vatandaşlar tasarruflarını yatırıyor lakin bu tasarrufların rastgele bir garantisi yok. Bu süreçte, durum bu biçimde olduğu hâlde geçen yıl 4 Mart’ta kabul edildi, 7 Mart 2021 tarihindeki Resmî Gazete’de yayımlanarak da yürürlüğe girdi. Bu kanun çıktığı vakit dal “Artık bize devlet teminatı geldi” reklamı yapmaya başladı. bu türlü reklam yapan, tüketiciyi, tasarruf sahibini yanıltan bu şirketler hakkında daha ağır ceza hükmedilmesini sağlayacak bir düzenlemeye şiddetle gereksinim var. 7292 sayılı Kanun’dan daha sonra hala faaliyet gösteren 6 şirket, ‘Sektöre devlet garantisi geldi’ reklamı yapıyor, bu reklamlar kesinlikle önlenmelidir, devlet garantisi yoktur. Tasam odur ki bu türlü devam ederse, inşallah o denli bir şey yaşanmaz, bölüm için daha güzel bir gelecek olmasını istek ederim lakin ileride bölümdeki şirketlerin sıkıntı duruma gireceği bir sureci inşallah yaşamayız lakin yaşanabilir de. Bunu şimdiden görmek, dikkate almak lazım.”
ANKARA – AK Parti yeni bir torba kanun teklifini Meclis’e sundu. 39 husustan oluşan kanun teklifi, faizsiz konut ya da otomobil almak isteyen bireylerin başvurduğu, sonu ‘-evim’ ile biten şirketlerin yarattığı mağduriyete yönelik düzenleme de öngörüyor.
Kanun teklifi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafınca gerekli kaideleri taşımayan ve tasfiye edilen ‘-evim’ ile biten şirketlerle kontrat imzalamış şahıslara iki seçenek sunuyor.
Birinci seçenekte, tasfiye edilen şirketin sistem içerisindeki üyelerine, faaliyet müsaadesi almış ‘-evim’ şirketlerine kontrat yaparak geçme hakkı tanınıyor. bu biçimdece sistem içerisindeki üyelerin ödedikleri paranın tasfiye edilen şirketten alınıp, geçmek istedikleri öteki şirkete aktarılması hedefleniyor.
İkinci seçenek ise, faizsiz konut ya da otomobil alma sisteminde kalmak istemeyen şahıslar için uygulanacak. Konut, otomobil alma hayali kuran müşterilerin tasfiye sürecine kadar ödedikleri meblağ kendilerine Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafınca geri ödenecek.
‘DEVLET GARANTİSİ EN BAŞTA OLSAYDI BU KADAR MAĞDURİYET YAŞANMAZDI’
Tasfiye edilen Finansevim müşterisi Mehmet Uykan, kanun teklifine ait “Mağduriyetin giderilmesi gerekirken bizi öbür bir firmaya mecbur bırakıyorlar” dedi. Aylarca ödeme yaptıkları para iade edilse bile şimdiki ekonomik durumda bu paranın bir bedelinin kalmadığını belirten Uykan, “Yeni bir kontrat imzalasam bile en ucuz konut 650 – 700 bin lira. Bir an evvel tertip fiyatı de dahil ödediğim bütün parayı alıp, bunlardan kurtulmak istiyorum. Sermaye kaidesi ya da devlet teminatı birinci başta olsaydı bu kadar mağduriyet yaşanmazdı. Konut sahibi olabilmek uğruna bütün birikimimizi aktardık. Ailelerle birlikte yüz binlerce kişi mağdur oldu. Beşerler diğer bir şirketle devam etmeye de korkuyor. Paranın ne vakit iade edileceği de muhakkak değil. Umarım bir mağduriyet de buradan doğmaz” diye konuştu.
‘KANUN TEKLİFİNİN MAĞDURİYETLERİ GİDERMEDİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ’
‘Evim’ mağdurlarının yaşadığı sıkıntıları tasfiye sürecindilk evvel gündeme getiren HDP İktisat Kurulu’ndan Sorumlu Eş Genel Lider Yardımcısı Garo Paylan, düzenlemedeki unsurları Gazete Duvar’a kıymetlendirdi. Mağduriyetlerden, vaktinde gerekli düzenlemeleri yapmayan iktidarı sorumlu tutan Paylan, “Bu mağduriyetlerin giderilmesi için kamu kaynakları devrede olmalı” dedi. Paylan şunları kaydetti:
“Bu şirketler ile ilgili mağduriyetlerin giderilmesi tezi olamaz zira bu şirketler faiz ismi altında yurttaşlardan hizmet bedeli tahsis etti. Bunlar sarfiyat olarak sayılmıyor. Yalnızca iştirak paraları ödeniyor. halbuki bu şirketlerin birçok hizmet bedeli ismi altında para tahsis ettiler. Bu paralar gözükmüyor. Diyelim ki bir yurttaşımızın 100 bin liralık bir mağduriyeti var ise, bunun 80 bini hizmet bedeli ismi altında alındı. Sırf 20 bin lira ana para ismi altında alınmış. Bu paralar 3-4 yıl evvel tahsis edildi. bu biçimde 20 bin lira epeyce değerli bir parayken, bugün 20 bin lira pul olmuş durumda. Bu açıdan da kanun teklifinin mağduriyetleri gidermediğini düşünüyoruz. Eksiklikler var. Gerekli önergelerde ve tekliflerde bulunacağız ve meskenim mağdurlarının mağduriyetlerini gidermek için adımlar atacağız.”
‘EVİM MAĞDURLARI İÇİN BAŞKA BİR YASA TEKLİFİ GELMELİ’
Mağdurların tasfiye edilen şirketten hâlâ faaliyette olan bir şirkete geçmelerinin önünü açan kanun unsuru hakkında konuşan Paylan, “Aslında bu yasanın temel maksatlarından birisi de iktidara yakın şirketlere mağdurların geçmesi ve ucuz finansman kaynağı olarak bir biçimde şirketler tarafınca kullanılmasıdır. Bunu da yanlışsız bulmuyoruz” dedi.
Faizsiz mesken ve otomobil finansmanı sağlayan şirketlerin kontrolü konusunda hâlâ eksiklikler olduğuna dikkat çeken Paylan, şirketlerin finansal yapılarının kuvvetli olup olmadığının kesinlikle denetlenmesi gerektiğini belirterek şunları kaydetti:
“Bu şirketler açılırken ve her yerde mantar üzere türerken biz iktidara bunları regüle edin diye epeyce davet yaptık fakat yapmadılar. Burada muhakkak iktidarın sorumluluğu var. İktidar yaptığı yanılgının bedelini ödemeli. Bu da kamu bütçesinden olacaktır. Bu yasa çıkarsa yurttaşlarımızın mağduriyetlerinin en çok üçte birini giderebilir. Bu durum mağduriyetin birtakım bireylerde yüzde 100’ünü, birtakım bireylerde yüzde 10’unu kapatabiliyor. Bu da büyük bir adaletsizlik. En azından bu adaletsizliklerin giderilebilmesi için daha kapsamlı bir kanun teklifi lazım. Torba yasa içerisindeki bir husus ile bu adaletsizliğin giderilebileceğini düşünmüyoruz. Konutum mağdurları için farklı bir yasa teklifi gelmeli. Hem mağduriyetler giderilmeli birebir vakitte tekrar yaşanmaması için ne üzere düzenlemelerin olabileceğini müstakil bir yasa teklifi ile görüşmemiz gerekir. Kimi beşerler ömürleri boyunca çalışıp para biriktirdiler. Bu paraları kaybettiler. Bilhassa dar gelirli yurttaşlarımızın mağduriyetlerinin kesinlikle giderilmesi gerekiyor.”
‘KANUNU GETİRDİNİZ LAKİN NE KADAR DAHA MİLLETİN CEBİNDEN VERMEYE DEVAM EDECEKSİNİZ?’
‘Evim’ mağdurlarına yönelik tahlil teklifini de içeren torba kanun teklifinin Meclis Plan ve Bütçe Kurulu görüşmelerinde muhalefet vekilleri kelam konusu uygulamaya ait itirazlarını lisana getirdi. CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu konuşmasında torba kanun teklifini “kazan tabanını sıyırma teklifi” olarak nitelendirdi. “Artık iflas eden bir hükûmet var, elinde hiç bir şey kalmamıştır” diyen Bekaroğlu, faizsiz mesken ve otomobil finansmanı sağlayan şirketlere dair şunları söylemiş oldu:
“Bu kaçıncı. Uyanık adamlar çıkıyor, birtakım tertipler yapıyorlar. Milleti çarpıyorlar, daha evvel de vardı. Bunu yapanların birçok da dindar beşerler, şaşıyorum ben. Konyalı, Yozgatlı holdinglerden başlayarak milleti çarpıyorlar. Çok daha sonra biz ayıkıyoruz, ‘Hadi TMSF’ler, şunlar, bunlar devreye girsin; bir kanun çıkaralım. Bunlarla ilgili sorumlulukları ‘hadi bakalım devletin sırtına, haydi bakalım vergi verenin sırtına yıkalım’ diyoruz. Artık, bu insanları kurtarıyorsunuz, ben de şad oluyorum. Bir sürü gariban var burada, gerçek da. Bu garibanlar niçin bu paraları kaptırdılar, nasıl oldu, kaçıncı sefer, bundan daha sonra devam edecek mi bunlar? Sayın teklif sahibi arkadaşımız, bunu bir söyleyin, bunu getirdiniz ancak ne kadar daha milletin cebinden vermeye devam edeceksiniz bu uyanık insanlara?”
‘BİR DAHA MAĞDURİYETE SEBEP OLMAMAK İÇİN TEDBİR ALMAK GEREKİYOR’
Komitede kelam alan GÜZEL Parti Erzurum Milletvekili Muhammet Naci Cinisli ise “Evim mağdurları gerçekten büyük bir sorun. Bu mağduriyetlerin giderilmesi de değerli ama bu mağduriyetlere nasıl müsaade verildiğini de düşünmek lazım. tekrar bu tip mağduriyetlere sebep olmamak üzere düşünmek ve tedbirler almak gerekiyor” diye konuştu.
‘6 ŞİRKET ‘DEVLET GARANTİSİ GELDİ’ REKLAMI YAPIYOR’
CHP İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi ise 2021 yılında bu şirketler için yapılan yasal düzenlemelerin eksik olduğunu hatırlatarak sistemin eksiklikleri şu biçimde anlattı:
“Bizim sistemimizde temel olarak tasarrufları pahalandıran kurumlar bankalardır; tasarruf, mevduat yahut iştirak bankaları. Mevduatın garantisi vardır, bu garantiyi de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu yönetir. Bu şirketlerin, tasarruf finansman şirketlerine yatırılan tasarruflara ait olarak mevduat sigortası gibisi bir sigorta bulunmamaktadır. Bu, sistemin taşıdığı en büyük risktir. Vatandaşlar tasarruflarını yatırıyor lakin bu tasarrufların rastgele bir garantisi yok. Bu süreçte, durum bu biçimde olduğu hâlde geçen yıl 4 Mart’ta kabul edildi, 7 Mart 2021 tarihindeki Resmî Gazete’de yayımlanarak da yürürlüğe girdi. Bu kanun çıktığı vakit dal “Artık bize devlet teminatı geldi” reklamı yapmaya başladı. bu türlü reklam yapan, tüketiciyi, tasarruf sahibini yanıltan bu şirketler hakkında daha ağır ceza hükmedilmesini sağlayacak bir düzenlemeye şiddetle gereksinim var. 7292 sayılı Kanun’dan daha sonra hala faaliyet gösteren 6 şirket, ‘Sektöre devlet garantisi geldi’ reklamı yapıyor, bu reklamlar kesinlikle önlenmelidir, devlet garantisi yoktur. Tasam odur ki bu türlü devam ederse, inşallah o denli bir şey yaşanmaz, bölüm için daha güzel bir gelecek olmasını istek ederim lakin ileride bölümdeki şirketlerin sıkıntı duruma gireceği bir sureci inşallah yaşamayız lakin yaşanabilir de. Bunu şimdiden görmek, dikkate almak lazım.”