‘Evde çocuğum oturacak’ diyerek kiracıyı çıkaran mesken sahibi tazminat ödeyebilir Kiraların olağan artış bandının üstüne çıkarak astronomik sayılara ulaşması reaksiyonlara niye oldu. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Evde çocuğum oturacak” diyerek kiracıyı çıkarmak isteyen mesken sahiplerinin 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere tazminat ödeyebileceğini söylemiş oldu. Yeniocak, kira bedelinin yüksek oranda arttırılması için konut sahipleri tarafınca baskıya maruz kalan kiracıların yasal hakları ve bu biçimde bir durumda atabilecekleri tüzel adımları anlattı.
Türk hukuk sisteminin, kira kontratı yapılırken bir mesken ya da iş yerinin ne kadara kiralandığına kural olarak müdahale etmediğini belirten Avukat Yeniocak, “Ancak kanun, kira mukavelesi bir defa yapıldıktan daha sonra kira bedelini çok artırmak ve eski kiracıyı konuttan ya da iş yerinden çıkarıp yerine yeni bir kiracıya daha yüksek bedelle kiralamak isteyen konut sahiplerine karşı kıymetli sonlar koyar. Bu hudutlardan en epeyce bilineni de kira artışıyla ilgili TÜFE sınırlamasıdır” dedi.
‘KİRA ARTIŞINDA TAVAN, 12 AYIN TÜFE ORTALAMASIDIR’
İlgili kanunun, kira mühleti bitmiş oldukten daha sonra yeni periyot kirası belirlenirken uygulanacak artışta on iki aylık TÜFE ortalamasını üst hudut olarak belirlediğini hatırlatan Doç. Dr. Yeniocak, “Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu oranın üst hudut yani tavan ölçü olduğudur. Yapılacak artış bu oranın altında olabilir lakin üstünde olamaz. Mesken sahibi, kiracıyı buna zorlayamaz. Örneğin, kontratta yüzde 20 artış yapılacağı yazıyor lakin TÜFE yüzde 15 olmuşsa, kontrattaki oran değil TÜFE oranı uygulanır. Kiracı, en çok TÜFE oranında artış yaparak, kiracı olduğu konutu ya da işyerini kullanmaya devam edebilir” açıklamasını yaptı.
Mevcut kiracıyı çıkarıp yerine yüksek bedelle yeni kiracı almak isteyen mülk sahiplerinin, konutta kendisinin ya da çocuğunun oturacağını, konuta ya da işyerine muhtaçlığı olduğunu söyleyerek kiracıyı çıkarmak istemelerinin sıkça başvurulan bir prosedür olduğunun bilindiğini belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Kanun, bu durumu berbata kullananlar için değerli bir kural koymuştur. Örneğin, çocuğunun gereksinimi olduğunu söyleyip kiracıyı çıkaran makus niyetli konut sahibi, bu yeri diğerine kiralarsa, kanuna bakılırsa, eski kiracı dava açarak 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere konut sahibinden tazminat hakkı kazanabilir” diye konuştu.
KONUT SAHİBİ KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI İÇİN DAVA AÇABİLİR
Kira bedellerinin çok artmasıyla istedikleri kira gelirini elde edemeyen mesken sahiplerinin de faydasına olan kimi kurallar olduğunu tabir den Doç. Dr. Umut Yeniocak, şunları söylemiş oldu: “Örneğin, kira başlangıcından itibaren beş yıl geçmiş ve kira bedeli, emsalleri karşısında epey düşük kalmışsa mesken ya da işyeri sahibi, kira bedelinin arttırılması için dava açabilir. Ayrıyeten, 2012’de getirilen bir kurala nazaran, kira mühleti bittikten daha sonra birebir konutta yahut işyerinde kiracı olarak kalan kiracıyı mesken sahibi, on yıl daha sonra haklı bir sebep bildirmeden çıkarabilir. Örneğin, bir yıl vadeli bir konut kirasında mesken sahibi, bir yılın dolmasının akabinde on yıl bekleyecek ve daha sonrasında kiracıyı çıkarabilecek. Bu kural sebebiyle eski kiracılar, kirayı konut ya da iş yeri sahibinin istediği üzere TÜFE oranının fazlaca üstünde arttırmak ya da meskenden yahut işyerinden çıkmak ikilemi içinde sıkışıp kalıyorlar.” (DHA)
Türk hukuk sisteminin, kira kontratı yapılırken bir mesken ya da iş yerinin ne kadara kiralandığına kural olarak müdahale etmediğini belirten Avukat Yeniocak, “Ancak kanun, kira mukavelesi bir defa yapıldıktan daha sonra kira bedelini çok artırmak ve eski kiracıyı konuttan ya da iş yerinden çıkarıp yerine yeni bir kiracıya daha yüksek bedelle kiralamak isteyen konut sahiplerine karşı kıymetli sonlar koyar. Bu hudutlardan en epeyce bilineni de kira artışıyla ilgili TÜFE sınırlamasıdır” dedi.
‘KİRA ARTIŞINDA TAVAN, 12 AYIN TÜFE ORTALAMASIDIR’
İlgili kanunun, kira mühleti bitmiş oldukten daha sonra yeni periyot kirası belirlenirken uygulanacak artışta on iki aylık TÜFE ortalamasını üst hudut olarak belirlediğini hatırlatan Doç. Dr. Yeniocak, “Burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu oranın üst hudut yani tavan ölçü olduğudur. Yapılacak artış bu oranın altında olabilir lakin üstünde olamaz. Mesken sahibi, kiracıyı buna zorlayamaz. Örneğin, kontratta yüzde 20 artış yapılacağı yazıyor lakin TÜFE yüzde 15 olmuşsa, kontrattaki oran değil TÜFE oranı uygulanır. Kiracı, en çok TÜFE oranında artış yaparak, kiracı olduğu konutu ya da işyerini kullanmaya devam edebilir” açıklamasını yaptı.
Mevcut kiracıyı çıkarıp yerine yüksek bedelle yeni kiracı almak isteyen mülk sahiplerinin, konutta kendisinin ya da çocuğunun oturacağını, konuta ya da işyerine muhtaçlığı olduğunu söyleyerek kiracıyı çıkarmak istemelerinin sıkça başvurulan bir prosedür olduğunun bilindiğini belirten Doç. Dr. Umut Yeniocak, “Kanun, bu durumu berbata kullananlar için değerli bir kural koymuştur. Örneğin, çocuğunun gereksinimi olduğunu söyleyip kiracıyı çıkaran makus niyetli konut sahibi, bu yeri diğerine kiralarsa, kanuna bakılırsa, eski kiracı dava açarak 12 aylık kira bedelinden az olmamak üzere konut sahibinden tazminat hakkı kazanabilir” diye konuştu.
KONUT SAHİBİ KİRA BEDELİNİN ARTIRILMASI İÇİN DAVA AÇABİLİR
Kira bedellerinin çok artmasıyla istedikleri kira gelirini elde edemeyen mesken sahiplerinin de faydasına olan kimi kurallar olduğunu tabir den Doç. Dr. Umut Yeniocak, şunları söylemiş oldu: “Örneğin, kira başlangıcından itibaren beş yıl geçmiş ve kira bedeli, emsalleri karşısında epey düşük kalmışsa mesken ya da işyeri sahibi, kira bedelinin arttırılması için dava açabilir. Ayrıyeten, 2012’de getirilen bir kurala nazaran, kira mühleti bittikten daha sonra birebir konutta yahut işyerinde kiracı olarak kalan kiracıyı mesken sahibi, on yıl daha sonra haklı bir sebep bildirmeden çıkarabilir. Örneğin, bir yıl vadeli bir konut kirasında mesken sahibi, bir yılın dolmasının akabinde on yıl bekleyecek ve daha sonrasında kiracıyı çıkarabilecek. Bu kural sebebiyle eski kiracılar, kirayı konut ya da iş yeri sahibinin istediği üzere TÜFE oranının fazlaca üstünde arttırmak ya da meskenden yahut işyerinden çıkmak ikilemi içinde sıkışıp kalıyorlar.” (DHA)