‘Ergene Deşarjı devam ederse Karadeniz’i ve Ege’yi büyük risk altına sokacağız’ Sevinç ve Erdal İnönü Vakfı bünyesinde yürütülen, Marmara İzleme Projesi (MAREM), 8 Ocak’tan bu yana Marmara Denizi’nde toplam 200 istasyon ve 450 farklı noktada araştırma yaptı. Son olarak 28 Ağustos- 10 Eylül tarihleri içinde “Kütlesel Müsilaj Oluşumunun Durumu ve Marmara Denizi Ekosisteminde Bıraktığı Etkiler” araştırmasını yürüten MAREM, Marmara Denizi’nin kirlilik alarmı verdiğini bir kere daha hatırlatıyor.
‘NEREDEYSE OKSİJENSİZ BÖLGELER OLUŞTU’
Araştırmada, suda çözünmüş oksijen, deniz rengi, pH (asitlik), besleyici tuzlar üzere kıymetlerde kirliliğe bağlı epeyce önemli değişimler kaydedildi. Bilhassa Ergene Irmağı Derin Deniz Deşarjı projesinin tesir alanı olan orta Marmara Denizi kesitinde yaşama elverişli bedellerin hayli önemli biçimde sonların altına düştüğü, evvelki yıllarde gerçekleşen çalışmalarla karşılaştırıldığında neredeyse oksijensiz bölgelerin oluştuğu belirlendi.
‘MÜSİLAJ FORM DEĞİŞTİRDİ’
Marmara Denizi genelinde fiziksel-kimyasal-biyolojik oşinografi çalışmaları gerçekleştiren MAREM araştırmasında müsilaj kütlesinin form değiştirerek tüm su kütlelerini, farklı derinliklerde etkilemeye devam ettiği vurgulandı.
MAREM Proje Başkanı Hidrobiyolog M. Levent Artüz, Marmara Denizi’nde cins çeşitliliğinin 2021 başından bu yana beklenenin de üzerinde düşüş gösterdiğini belirterek şunları söylemiş oldu:
“Bunun temel niçinini aslına bakarsanız çok bir biçimde kirletilen Marmara Denizi’nde aramak gerek. 2021 başından beri artışın temel niçinini de 2020 sonunda devreye giren Ergene Deşarjı’na bağlıyoruz. 2021 başında bilhassa Marmara Ereğlisi ile Gelibolu içinde gözlenen ağır balık vefatları ile başlayan süreç hala devam etmekte. Biz Marmara Denizi genelinde 1989 yılında kirletilmeye bağlı olarak çeşit çeşitliliğini önemli manada bozduk. daha sonraki süreç ise bu tıp çeşitliliğinin bozulduğu ortamda, kirliliğe dayanabilen cinslerin, rekabet koşulları da değiştiğinden fert adetlerinde artışlar gelişti. Bunu Marmara’nın kıpkırmızı olması, yemyeşil olması, denizanası istilaları, ticari kıymete sahip balıkların kaybolmaları, hatta simge balıklar ile ilgili yapılan kampanyalar bağlamında gözledik. 2007 yılında ve bu sene karşılaştığımız deniz müsilajı da bu zincirin halkaları.”
Artüz, çeşit çeşitliliği azalırken kirliliğe dayanabilen çeşitlerin avantajlı hale geçip fert adetlerini arttırdığını, öte yandan epey sayıda türünse ortamdan elini ayağını çektiği yahut öldüğünü söylemiş oldu. “Zamanının balıkhane müdürü Karekin Deveciyan Efendi’nin 1915 yılında yayınladığı kitapta bu bölgede ticari ehemmiyeti olan 124 adet balıktan bahsediliyor. Bugün prestiji ile bırakın ticari ehemmiyeti, bu balıkların kimilerinin ismi bile söylense tanıyan çıkmaz. Bunlar bizim haşır-neşir olduğumuz ticari balık çeşitleri bir de Marmara Denizi genelinde yaşayan tüm çeşitleri hesap edin. İş vahimden de öte.”
‘PLAN OLUMLU HUSUSLAR İÇERİYOR LAKİN BİZİM İVEDİLİKLE MUHTAÇLIĞIMIZ OLAN EYLEM’
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafınca haziran ayında ilan edilen 22 unsurluk müsilaj aksiyon planı, uzmanların takdirini toplamıştı. Planın çok radikal ve olumlu hususlar içerdiğini belirten Levent Artüz, “Ancak bizim ivedilikle gereksinimimiz olan eylem” diyor ve bugüne kadar kelam konusu plan ile ilgili hiç bir tüzel düzenlemenin hayata geçmediğini vurguluyor: “Plan yayınlandı lakin biz hâlâ Marmara Denizi’ni tam gaz ve gün be gün artan bir biçimde kirletmeye devam ediyoruz. Bunun en bariz ispatı da Ergene Deşarjı.”
MAREM’in araştırmasında Ergene Irmağı Derin Deniz Deşarjı projesinin Marmara Denizi’nin alt ve üst su kütlelerini önemli oranda etkilediği ortaya çıktı. MAREM Proje Başkanı Artüz bu durumu şu biçimde açıklıyor: “2020 yılı Kasım-Aralık ayından beri dünyanın en kirli akarsularından biri olan ve Ege Denizi’ne akan Ergene Nehri’nin kirletici ögelerini 50 kilometre taşıyıp Tekirdağ’dan Marmara Denizi’ne basmaya başladık. Bu süreç devam ettiği takdirde, fazlaca lakin epeyce kısa bir süre daha sonra Karadeniz’i de Marmara üzere kaybedeceğiz ve kuzeyinden başlamak üzere Ege Denizi’ni de epey büyük risk altına sokacağız.”
‘NEREDEYSE OKSİJENSİZ BÖLGELER OLUŞTU’
Araştırmada, suda çözünmüş oksijen, deniz rengi, pH (asitlik), besleyici tuzlar üzere kıymetlerde kirliliğe bağlı epeyce önemli değişimler kaydedildi. Bilhassa Ergene Irmağı Derin Deniz Deşarjı projesinin tesir alanı olan orta Marmara Denizi kesitinde yaşama elverişli bedellerin hayli önemli biçimde sonların altına düştüğü, evvelki yıllarde gerçekleşen çalışmalarla karşılaştırıldığında neredeyse oksijensiz bölgelerin oluştuğu belirlendi.
‘MÜSİLAJ FORM DEĞİŞTİRDİ’
Marmara Denizi genelinde fiziksel-kimyasal-biyolojik oşinografi çalışmaları gerçekleştiren MAREM araştırmasında müsilaj kütlesinin form değiştirerek tüm su kütlelerini, farklı derinliklerde etkilemeye devam ettiği vurgulandı.
MAREM Proje Başkanı Hidrobiyolog M. Levent Artüz, Marmara Denizi’nde cins çeşitliliğinin 2021 başından bu yana beklenenin de üzerinde düşüş gösterdiğini belirterek şunları söylemiş oldu:
“Bunun temel niçinini aslına bakarsanız çok bir biçimde kirletilen Marmara Denizi’nde aramak gerek. 2021 başından beri artışın temel niçinini de 2020 sonunda devreye giren Ergene Deşarjı’na bağlıyoruz. 2021 başında bilhassa Marmara Ereğlisi ile Gelibolu içinde gözlenen ağır balık vefatları ile başlayan süreç hala devam etmekte. Biz Marmara Denizi genelinde 1989 yılında kirletilmeye bağlı olarak çeşit çeşitliliğini önemli manada bozduk. daha sonraki süreç ise bu tıp çeşitliliğinin bozulduğu ortamda, kirliliğe dayanabilen cinslerin, rekabet koşulları da değiştiğinden fert adetlerinde artışlar gelişti. Bunu Marmara’nın kıpkırmızı olması, yemyeşil olması, denizanası istilaları, ticari kıymete sahip balıkların kaybolmaları, hatta simge balıklar ile ilgili yapılan kampanyalar bağlamında gözledik. 2007 yılında ve bu sene karşılaştığımız deniz müsilajı da bu zincirin halkaları.”
Artüz, çeşit çeşitliliği azalırken kirliliğe dayanabilen çeşitlerin avantajlı hale geçip fert adetlerini arttırdığını, öte yandan epey sayıda türünse ortamdan elini ayağını çektiği yahut öldüğünü söylemiş oldu. “Zamanının balıkhane müdürü Karekin Deveciyan Efendi’nin 1915 yılında yayınladığı kitapta bu bölgede ticari ehemmiyeti olan 124 adet balıktan bahsediliyor. Bugün prestiji ile bırakın ticari ehemmiyeti, bu balıkların kimilerinin ismi bile söylense tanıyan çıkmaz. Bunlar bizim haşır-neşir olduğumuz ticari balık çeşitleri bir de Marmara Denizi genelinde yaşayan tüm çeşitleri hesap edin. İş vahimden de öte.”
‘PLAN OLUMLU HUSUSLAR İÇERİYOR LAKİN BİZİM İVEDİLİKLE MUHTAÇLIĞIMIZ OLAN EYLEM’
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafınca haziran ayında ilan edilen 22 unsurluk müsilaj aksiyon planı, uzmanların takdirini toplamıştı. Planın çok radikal ve olumlu hususlar içerdiğini belirten Levent Artüz, “Ancak bizim ivedilikle gereksinimimiz olan eylem” diyor ve bugüne kadar kelam konusu plan ile ilgili hiç bir tüzel düzenlemenin hayata geçmediğini vurguluyor: “Plan yayınlandı lakin biz hâlâ Marmara Denizi’ni tam gaz ve gün be gün artan bir biçimde kirletmeye devam ediyoruz. Bunun en bariz ispatı da Ergene Deşarjı.”
MAREM’in araştırmasında Ergene Irmağı Derin Deniz Deşarjı projesinin Marmara Denizi’nin alt ve üst su kütlelerini önemli oranda etkilediği ortaya çıktı. MAREM Proje Başkanı Artüz bu durumu şu biçimde açıklıyor: “2020 yılı Kasım-Aralık ayından beri dünyanın en kirli akarsularından biri olan ve Ege Denizi’ne akan Ergene Nehri’nin kirletici ögelerini 50 kilometre taşıyıp Tekirdağ’dan Marmara Denizi’ne basmaya başladık. Bu süreç devam ettiği takdirde, fazlaca lakin epeyce kısa bir süre daha sonra Karadeniz’i de Marmara üzere kaybedeceğiz ve kuzeyinden başlamak üzere Ege Denizi’ni de epey büyük risk altına sokacağız.”