Eğitim Sen, Cumhurbaşkanının fakülte açma yetkisine karşı dava açtı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan sonucuyla beş yeni hukuk fakültesi daha kuruldu. Her yıl 17 bin mezun veren hukuk fakülteleri’nin sayısı da bu biçimdece 89’a yükseldi. Eğitim-Sen (Eğitim ve Bilim İşçileri Sendikası) avukatları Birgül Değirmenci ve Nedim Değirmenci, 2 Haziran 2021’de ve 4055 Sayılı Cumhurbaşkanlığı sonucu ile Ege Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi kurulmasına ait yayımlanan sonucu mahkemeye taşıdı. Danıştay Başkanlığı’na başvuran Eğitim-Sen avukatları, fakültelerin Cumhurbaşkanı sonucuyla kurulmasının Anayasa’ya alışılmamış olduğunu belirterek yürütmenin durdurulmasını istedi.
‘ANAYASA’NIN 130 VE 140’NCI UNSURLARINA AYKIRI’
Eğitim Sen, Danıştay’a yaptığı müracaatta şu münasebetleri sundu: “703 sayılı KHK ile getirilen karar ile 700 sayılı KHK ile getirilen 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları teşkilatı kanunu ek 30. Unsuru kararı zımmen ilga edildiği için fakültelerin Cumhurbaşkanı sonucuyla kurulması konusunda yasal destek bulunmamakta.”
2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu’nun Ek 30. Maddesi’nde fakültelerin Cumhurbaşkanı tarafınca kurulmasına yetki tanınmıştı. Lakin Eğitim Sen bunun yasal desteğinin oluşmadan fakülte kurulamayacağını belirtti: “Söz konusu değişiklik öncesi anılan yetki Bakanlar Kurulu’na aittir. Cumhurbaşkanı’na bu manada verilen yetki sırf sıradan bir yasa değişikliği manasına gelmemekte olup kanun kararında olan bir Bakanlar Şurası sonucu ile Cumhurbaşkanına Anayasa’nın 104 ve 130. hususlarına ters bir yasa değişikliği gerçekleştirilmek istenmiştir.”
Pekala Anayasa’nın 130’ncı ve 140’ncı hususu ne diyor?
Unsur 130: Çağdaş eğitim-öğretim asıllarına dayanan bir sistem ortasında milletin ve ülkenin gereksinimlerine uygun insan gücü yetiştirmek emeli ile; ortaöğretime dayalı çeşitli seviyelerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli ünitelerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafınca kanunla kurulur.
Husus 140: Yargıçlar ve savcılar isimli ve idarî yargı hâkim ve savcıları olarak bakılırsav yaparlar. Bu bakılırsavler meslekten hâkim ve savcılar eliyle yürütülür.
‘CUMHURBAŞKANLIĞI KARARI TÜZEL DESTEKTEN YOKSUN’
703 Sayılı KHK’ye bakılırsa üniversiteler ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunlar ortasındaki fakülte, enstitü ve yüksekokullar, Cumhurbaşkanınca yapılan yükseköğretim planlaması çerçevesinde kanunla kurulur. Eğitim Sen kelam konusu düzenlemeyle ilgili şu tespitlerde bulundu: “2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu md. 5(f), fakülte kurulmasının kanun ile olacağını açıkça düzenlediği için Cumhurbaşkanlığı sonucuyla fakülte kurulması mümkün değildir. Kaldı ki, yürürlükte olan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu unsur. 7 (2) (d) fakülte kurulmasına matuf hazırlık süreçlerini düzenleyen kararının tatbik edilip edilmediği, Yükseköğretim Kurulu’ndan görüş alınıp alınmadığı da bilinememekte. Bu bakımdan dava konusu Cumhurbaşkanlığı sonucu, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu’nun Ek 30. hususuna dayanmak suretiyle açıkça tüzel destekten mahrumdur ve iptali gerekmekte.”
Ayrıyeten Eğitim-Sen Boğaziçi Üniversitesi’nde açılan yeni fakülteleri de örnek göstererek, Yükseköğretim Kurulu’nun ve üniversitenin ilgili organlarının görüşü alınmadan tesis edilen süreçlerin de Anayasa’nın 131’nci unsuruna alışılmamış olduğunu söylemiş oldu.
Anayasa 131’nci husus: Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu kurumların kanunda belirtilen gaye ve unsurlar doğrultusunda kurulur. Üniversitelerin kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların tesirli bir halde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak gayesi ile Yükseköğretim Heyeti kurulur.
‘ÜNİVERSİTELER SIRF BİR TABELLA DEĞİL’
Eğitim Sen son olarak Cumhurbaşkanlığı’nın Ege Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi açılması kararnamesinin Anayasa Mahkemesi önüne gdolayılerek iptal edilmesini talep etti: “Üniversitelerin sırf bir tabela olmadığı ve bünyesindeki öteki ünitelerle birlikte bir mana söz ettiği emsalsizdır. Aksinin kabulü yasama organına sırf bir tabela kurma, fakat bu tabela altında hangi fakülte ve öteki akademik ünitelerin bulunacağının yürütme ve yönetime bırakılması üniversitelerin kanunla kurulmasına dair anayasal kuralın etrafından dolaşılması manasına gelecek ve anayasal düzenlemeyi etkisizleştirecektir. Ege Üniversitesi’ne Hukuk Fakültesi açılmasına ait Cumhurbaşkanı sonucu üstte izah ettiğimiz Anayasal normlara karşıt olduğu üzere bu taraflı bir muhtaçlığın olmaması niçiniyle sebebe dayanma açısından da sakat bir süreçtir.”
143 BİN AVUKAT VAR… SAYI 10’A KATLANDI…
Öte yandan biroldukça üniversitede hukuk fakültesi’nin açılması tenkitlere niye oluyor. Türkiye Barolar Birliği’nin 31.12.2020 tarihindeki bilgilerine bakılırsa Türkiye’de avukat sayısı 143 bin 330. Adalet Bakanlığı’nın 2020 yılında TBMM’ye gönderdiği raporda ise Türkiye’de avukat sayısı son 10 yılda ikiye katlandığı ortaya çıkmıştı. Hukukçular, bu sayının artmasındaki sebebi gereksinim ve kamu faydası prensipleri nazara alınmadan açılan epey sayıdaki hukuk fakültelerini işaret ediyor. Ayrıyeten biroldukça fakülte hukukçu olmayan dekanlar tarafınca yönetiliyor.
‘ANAYASA’NIN 130 VE 140’NCI UNSURLARINA AYKIRI’
Eğitim Sen, Danıştay’a yaptığı müracaatta şu münasebetleri sundu: “703 sayılı KHK ile getirilen karar ile 700 sayılı KHK ile getirilen 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları teşkilatı kanunu ek 30. Unsuru kararı zımmen ilga edildiği için fakültelerin Cumhurbaşkanı sonucuyla kurulması konusunda yasal destek bulunmamakta.”
2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu’nun Ek 30. Maddesi’nde fakültelerin Cumhurbaşkanı tarafınca kurulmasına yetki tanınmıştı. Lakin Eğitim Sen bunun yasal desteğinin oluşmadan fakülte kurulamayacağını belirtti: “Söz konusu değişiklik öncesi anılan yetki Bakanlar Kurulu’na aittir. Cumhurbaşkanı’na bu manada verilen yetki sırf sıradan bir yasa değişikliği manasına gelmemekte olup kanun kararında olan bir Bakanlar Şurası sonucu ile Cumhurbaşkanına Anayasa’nın 104 ve 130. hususlarına ters bir yasa değişikliği gerçekleştirilmek istenmiştir.”
Pekala Anayasa’nın 130’ncı ve 140’ncı hususu ne diyor?
Unsur 130: Çağdaş eğitim-öğretim asıllarına dayanan bir sistem ortasında milletin ve ülkenin gereksinimlerine uygun insan gücü yetiştirmek emeli ile; ortaöğretime dayalı çeşitli seviyelerde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli ünitelerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip üniversiteler Devlet tarafınca kanunla kurulur.
Husus 140: Yargıçlar ve savcılar isimli ve idarî yargı hâkim ve savcıları olarak bakılırsav yaparlar. Bu bakılırsavler meslekten hâkim ve savcılar eliyle yürütülür.
‘CUMHURBAŞKANLIĞI KARARI TÜZEL DESTEKTEN YOKSUN’
703 Sayılı KHK’ye bakılırsa üniversiteler ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunlar ortasındaki fakülte, enstitü ve yüksekokullar, Cumhurbaşkanınca yapılan yükseköğretim planlaması çerçevesinde kanunla kurulur. Eğitim Sen kelam konusu düzenlemeyle ilgili şu tespitlerde bulundu: “2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu md. 5(f), fakülte kurulmasının kanun ile olacağını açıkça düzenlediği için Cumhurbaşkanlığı sonucuyla fakülte kurulması mümkün değildir. Kaldı ki, yürürlükte olan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu unsur. 7 (2) (d) fakülte kurulmasına matuf hazırlık süreçlerini düzenleyen kararının tatbik edilip edilmediği, Yükseköğretim Kurulu’ndan görüş alınıp alınmadığı da bilinememekte. Bu bakımdan dava konusu Cumhurbaşkanlığı sonucu, Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu’nun Ek 30. hususuna dayanmak suretiyle açıkça tüzel destekten mahrumdur ve iptali gerekmekte.”
Ayrıyeten Eğitim-Sen Boğaziçi Üniversitesi’nde açılan yeni fakülteleri de örnek göstererek, Yükseköğretim Kurulu’nun ve üniversitenin ilgili organlarının görüşü alınmadan tesis edilen süreçlerin de Anayasa’nın 131’nci unsuruna alışılmamış olduğunu söylemiş oldu.
Anayasa 131’nci husus: Yükseköğretim kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim ve araştırma faaliyetlerini yönlendirmek bu kurumların kanunda belirtilen gaye ve unsurlar doğrultusunda kurulur. Üniversitelerin kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların tesirli bir halde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak gayesi ile Yükseköğretim Heyeti kurulur.
‘ÜNİVERSİTELER SIRF BİR TABELLA DEĞİL’
Eğitim Sen son olarak Cumhurbaşkanlığı’nın Ege Üniversitesi’nde Hukuk Fakültesi açılması kararnamesinin Anayasa Mahkemesi önüne gdolayılerek iptal edilmesini talep etti: “Üniversitelerin sırf bir tabela olmadığı ve bünyesindeki öteki ünitelerle birlikte bir mana söz ettiği emsalsizdır. Aksinin kabulü yasama organına sırf bir tabela kurma, fakat bu tabela altında hangi fakülte ve öteki akademik ünitelerin bulunacağının yürütme ve yönetime bırakılması üniversitelerin kanunla kurulmasına dair anayasal kuralın etrafından dolaşılması manasına gelecek ve anayasal düzenlemeyi etkisizleştirecektir. Ege Üniversitesi’ne Hukuk Fakültesi açılmasına ait Cumhurbaşkanı sonucu üstte izah ettiğimiz Anayasal normlara karşıt olduğu üzere bu taraflı bir muhtaçlığın olmaması niçiniyle sebebe dayanma açısından da sakat bir süreçtir.”
143 BİN AVUKAT VAR… SAYI 10’A KATLANDI…
Öte yandan biroldukça üniversitede hukuk fakültesi’nin açılması tenkitlere niye oluyor. Türkiye Barolar Birliği’nin 31.12.2020 tarihindeki bilgilerine bakılırsa Türkiye’de avukat sayısı 143 bin 330. Adalet Bakanlığı’nın 2020 yılında TBMM’ye gönderdiği raporda ise Türkiye’de avukat sayısı son 10 yılda ikiye katlandığı ortaya çıkmıştı. Hukukçular, bu sayının artmasındaki sebebi gereksinim ve kamu faydası prensipleri nazara alınmadan açılan epey sayıdaki hukuk fakültelerini işaret ediyor. Ayrıyeten biroldukça fakülte hukukçu olmayan dekanlar tarafınca yönetiliyor.