“DÜNYA BEBEKLERİ” STANDI, RAHMİ M. KOÇ MÜZESİ’NDE Rahmi M. Koç Müzesi, 28 Eylül’den itibaren ‘Dünya Bebekleri Sergisi’ne konut sahipliği yapıyor. Oyuncak endüstrisinin en değerli kilometre taşı olan bebeklerin Antik Çağ’dan günümüze uzanan seyahatine ışık tutan stant, 18. yüzyılın ahşap bebeklerinden Anadolu’nun bez bebeklerine, Asya ve Afrika inanç bebeklerinden moda bebeklerine, hatta Uzakdoğu’nun ipek elbiseli şenlik bebeklerine kadar epeyce özel bir seçkiyi ziyaretçilerin beğenisine sunuyor
Bebekler, antik çağlardan 21. yüzyıla kadar insanın kendi gibisi olarak biçimlendirdiği, inanç ve kültür nesnesi, beraberinde da çocukların oyuncağı. Batı’da, Ortaçağ’da cadılıkla ilgili kullanılan balmumu bebekler varken, Rönesans ile bir arada soylu bayanların moda merakı için yapılan, süslü dantelli elbiseleri olan ahşap bebekler ortaya çıkıyor. Farklı coğrafyaların lokal halklarının klâsik yollarla elde ürettiği bebekler, sanayi ihtilaliyle birlikte yerini büyük fabrikalarda porselen ve plastikten seri üretilen, daha ucuza mal edilen bebeklere bırakıyor.
Rahmi M. Koç Müzesi’nin üç yıla yayılan kapsamlı ve titiz bir hazırlık sürecinin akabinde Rahmi M. Koç Müzesi Restoratörü Serra Kanyak’ın küratörlüğünde gerçekleştirdiği “Dünya Bebekleri Sergisi”, 18. yüzyılın ahşap bebeklerinden Anadolu’nun bez bebeklerine, Asya ve Afrika inanç bebeklerinden moda bebeklerine, kaygı bebeklerinden klasik dünya bebeklerine, otomat bebeklere kadar literatüre girmiş farklı bebek tiplerini özel bir seçki ile sunuyor. Stant, hem bebek teriminin tarih evvelce bu yana kullanım maksatlarını anlatıyor birebir vakitte yüzseneler ortasında bebek endüstrisinin geçirdiği büyük dönüşüm ziyaretçilerin tecrübesine açılıyor.
“Bebek deyip geçmemek lazım”
Müzenin kurucusu Rahmi M. Koç, “Dünya Bebekleri Sergisi”nin hayata geçmesine öncülük etti. şahsi koleksiyonunda bulunan bebekleri sergilenmesi için projeye dahil eden Koç, bu süreçte yurt dışına yaptığı seyahatlerde de eksiklerin tamamlanması için çeşitli bebekler satın aldı. Koç’un şahsi koleksiyonunda 18. yüzyıl Napoliten bebekleri, 19. yüzyıl Asya bebekleri ve kuklaları ve 20.i yüzyılın başına tarihlenen değerli porselen bebekler, otomat bebekler, Santon bebekler ve kuklalar bulunuyor.
Bebeklere yalnızca oyuncak gözüyle bakmamak gerektiğini söyleyen Koç, “Vaktiyle müzeler yalnızca kendi ihtisas bahislerinde yahut alanlarında stantlar açarken, artık alaka çekebilecek çabucak her hususta stant açıyorlar. Birinci bakışta bebek standının sanayicilikle ne ilgisi var diye akla gelse de, unutmamak gerekir ki oyuncak üretimi da kendi başına bir endüstridir. Biz, Rahmi M. Koç Müzesi olarak çeyrek asırlık tarihimizde, İstanbul halkına ve devamlı ziyaretçilerimize değişik bir kulvarda hareket getirmek istedik. Bu vesileyle epeyce geniş ve derin olan bebek konusunu ele aldık. Ne cins bebek olursa olsun, hangi ülkede yapılırsa yapılsın, hangi kedere deva olursa olsun, bebek imali, giysisi, kalitesi, prezantasyonu ile başlı başına bir meşgale, sanat ve kesimdir. Adeta ülke külçeşidinin yansımasıdır. Üç yıllık sıkı bir çalışma, satın alma, ödünç alma, ikram alma, mevzuyu derinliğine araştırma ve çeşitli seyahatler kararında bu sergiyi bir ortaya getirebildik. Her milletten, her yaşta, kız olsun, erkek olsun, ziyaretçilerimizin merak ve beğeniyle standımızı gezeceklerini ve bu vesileyle bebekler hakkında bir hayli yeni bilgi edineceklerini ümit ediyorum. Sonuçta hepimiz bir gün bebek olduk, sevildik ve o küçüklük safhasını yaşadık. ötürüsıyla, ‘bebek’ deyip geçmemek lazım” dedi.
“Pandeminin tesirlerini bu stantla sileceğiz”
“Dünya Bebekleri Sergisi”nin açılışı, 28 Eylül’de Rahmi M. Koç Müzesi’nde düzenlenen basın toplantısıyla yapıldı. Basın toplantısında Rahmi M. Koç Müzesi Genel Müdürü Mine Sofuoğlu, Küratör Serra Kanyak, standın ana sponsoru Zen Pırlanta ile eş sponsorları Boyner Küme ve Ülker bir ortaya geldi.
Rahmi M. Koç Müzesi Genel Müdürü Mine Sofuoğlu yaptığı konuşmada üç yıllık titiz bir çalışma kararı hayat bulan standın kendileri için büyük mana taşıdığını söylemiş oldu. Sofuoğlu, “Rahmi M. Koç Müzesi olarak kurulduğumuz günden bu yana ziyaretçilerimize, biroldukça farklı alana ilişkin nesneyle mesken sahipliği yaparak hayatı bütün taraflarıyla keşfedecek, hayal gücü ve araştırma hislerini harekete geçirecek anlar yaşatmaya çalışıyoruz. Pandemi niçiniyle geçen yıl tüm müzeler üzere biz de uzun mühlet kapalı kaldık. Kültür ve sanat tutkunlarıyla fiziki olarak farklı düşsek de dijital dünya aramızdaki bağı müdafaamızı sağladı. Bu süreçte müzeler olarak farklı bir tecrübe alanı daha kazandığımızı düşünüyorum. Dijitalleşmeyle bilhassa genç kitlemize ulaşmak daha kolaylaştı. Her alanda olduğu üzere müzecilikte de bir değişim yaşanıyor. Fakat fizikî bir tecrübeye hepimizin muhtaçlığı var. Pandemi iklimini yavaş yavaş ardımızda bıraktığımız bu günlerde Dünya Bebekleri Standı ile ziyaretçilerimize daha farklı bir tecrübe sunuyoruz. Bir sanayi müzesi olarak oyuncak üretiminin da başlı başına bir sanayi kolu olduğu şuuruyla bebek konusunu epeyce geniş ve derinlemesine ele aldık. Bebeklerin sadece birer oyuncak olmasının ötesinde birer sosyolojik öge, sanat yapıtı ve seri üretim ile bir arada de oyuncak sanayisinin değerli bir kolu olduğunu düşünüyoruz. Bebeklerin, geçmişten bugüne uzanan gelişmeninin hoş örneklerinden oluşan standımızı her insanın merak ve beğeniyle gezeceklerine inanıyorum. Kurucumuz Sayın Rahmi M. Koç’a stant projesine verdiği epey değerli katkı ve dayanakları için tüm müze grubumuz ismine bir sefer daha şükranlarımızı sunuyor, Küratörümüz Serra Kanyak’a titizlikle yürüttüğü çalışmalar, gösterdiği ağır efor için teşekkür ediyorum” dedi.
Yedi ülkeye gidildi, koleksiyonun eksikleri tamamlandı
Küratör Serra Kanyak ise standın üç yıla yayılan oluşum sürecine ve koleksiyondaki nesnelere ait bilgiler paylaştı. Kanyak, şu biçimde konuştu: “Bir bebek standı hazırlamaya karar verdiğimizde hâlihazırda Rahmi Bey’in şahsi koleksiyonunda ve İstanbul ve Ankara Rahmi Koç Müzeleri koleksiyonlarında çeşitli bebekler vardı. Lakin bir ‘Dünya Bebekleri Sergisi’ oluşturabilmek için fazlaca daha geniş bir koleksiyona sahip olmak gerekiyordu. Öncelikle ‘Bebek nedir?’ konusunu derinlemesine araştırdım. Dünya bebek literatürüne girmiş farklı bebek cinslerinden edinmek için eksiklerimizi tespit ettim ve daha sonrasında Rahmi Beyefendi ile birlikte koleksiyonumuzda eksik olan bebekleri toparlamaya başladık. Rahmi Beyefendi, İsveç, Fransa İngiltere ve Amerika’dan bir fazlaca bebek satın aldı. Ben de araştırma ve bebek satın almak için Almanya, İsveç, İsviçre ve Rusya’ya seyahatler gerçekleştirdim; çeşitli müze, stant, antikacı ve eskici pazarlarını ziyaret ettim. İngiltere ve Amerika’daki çeşitli müzayedeleri takip ederek koleksiyonumuzda eksik olan bebekleri satın aldık. Bu süreç devam ederken yakın müze dostlarımızın da bağışları ve ödünç verdikleri bebekler ile koleksiyonumuz zenginleşti. Standımızı oluşturan ana koleksiyonun temini 1 yılda tamamlandı lakin standa hazır hale gelmesi için yaptığımız çalışmalarla toplam hazırlık süremiz 3 yılı buldu. Bebek teriminin tarih evvelden bu yana kullanım maksatlarını kronolojik olarak aktardığımız stantta, tarihî bir kıssa de sunuyoruz. Bu kadar kapsamlı bir koleksiyon oluşturduğumuz için memnunuz. Başta sayın Rahmi M. Koç olmak üzere katkı sağlayan herkese fazlaca teşekkür ediyorum. Umuyorum ziyaretçilerimiz de standımızdan keyifli ayrılacak.”
Standın ana sponsoru Zen Pırlanta İdare Konseyi Üyesi Şükran Güzeliş ise “Değerli Rahmi M. Koç Müzesi ile yıllar ortasında hayli hoş iş birliklerimiz oldu ve artık ilgimiz dostluğa dönüştü. Bu manada, Dünya Bebekleri Sergisi’nin ana sponsorluğunu büyük bir memnuniyetle üstlendik. Bu bebeklerin, geçmiş ve gelecek içinde kurulmuş zamansal bir köprüyü temsil etmesinden dolayı onları mücevhere benzetiyorum. Aslında mücevher de geçmiş ve geleceği birbirine bağlayan, şimdiki zamansalda kurulmuş bir köprüdür. Bu köprü, manaları, kıymetleri, memnunlukları ve hem de prensipleri, itinası ve titizliği taşıyor. Bebek üretiminde gerekli olan usta bir personellik mücevher üretiminde da elzem. El imali bebeklere baktığımızda, tıpkı mücevher imalinde olduğu üzere her birinin gerisinde büyük bir emek, yaratıcılık ve ince personellik olduğunu görüyoruz. Hepimizin hayatında hayli manalı bir yere sahip olan bebekleri, tarihi ve kültürel perspektiften görmemizi sağlayan bu standın ana sponsoru olmaktan büyük memnunluk duyuyoruz” diye konuştu.
Bebekler, antik çağlardan 21. yüzyıla kadar insanın kendi gibisi olarak biçimlendirdiği, inanç ve kültür nesnesi, beraberinde da çocukların oyuncağı. Batı’da, Ortaçağ’da cadılıkla ilgili kullanılan balmumu bebekler varken, Rönesans ile bir arada soylu bayanların moda merakı için yapılan, süslü dantelli elbiseleri olan ahşap bebekler ortaya çıkıyor. Farklı coğrafyaların lokal halklarının klâsik yollarla elde ürettiği bebekler, sanayi ihtilaliyle birlikte yerini büyük fabrikalarda porselen ve plastikten seri üretilen, daha ucuza mal edilen bebeklere bırakıyor.
Rahmi M. Koç Müzesi’nin üç yıla yayılan kapsamlı ve titiz bir hazırlık sürecinin akabinde Rahmi M. Koç Müzesi Restoratörü Serra Kanyak’ın küratörlüğünde gerçekleştirdiği “Dünya Bebekleri Sergisi”, 18. yüzyılın ahşap bebeklerinden Anadolu’nun bez bebeklerine, Asya ve Afrika inanç bebeklerinden moda bebeklerine, kaygı bebeklerinden klasik dünya bebeklerine, otomat bebeklere kadar literatüre girmiş farklı bebek tiplerini özel bir seçki ile sunuyor. Stant, hem bebek teriminin tarih evvelce bu yana kullanım maksatlarını anlatıyor birebir vakitte yüzseneler ortasında bebek endüstrisinin geçirdiği büyük dönüşüm ziyaretçilerin tecrübesine açılıyor.
“Bebek deyip geçmemek lazım”
Müzenin kurucusu Rahmi M. Koç, “Dünya Bebekleri Sergisi”nin hayata geçmesine öncülük etti. şahsi koleksiyonunda bulunan bebekleri sergilenmesi için projeye dahil eden Koç, bu süreçte yurt dışına yaptığı seyahatlerde de eksiklerin tamamlanması için çeşitli bebekler satın aldı. Koç’un şahsi koleksiyonunda 18. yüzyıl Napoliten bebekleri, 19. yüzyıl Asya bebekleri ve kuklaları ve 20.i yüzyılın başına tarihlenen değerli porselen bebekler, otomat bebekler, Santon bebekler ve kuklalar bulunuyor.
Bebeklere yalnızca oyuncak gözüyle bakmamak gerektiğini söyleyen Koç, “Vaktiyle müzeler yalnızca kendi ihtisas bahislerinde yahut alanlarında stantlar açarken, artık alaka çekebilecek çabucak her hususta stant açıyorlar. Birinci bakışta bebek standının sanayicilikle ne ilgisi var diye akla gelse de, unutmamak gerekir ki oyuncak üretimi da kendi başına bir endüstridir. Biz, Rahmi M. Koç Müzesi olarak çeyrek asırlık tarihimizde, İstanbul halkına ve devamlı ziyaretçilerimize değişik bir kulvarda hareket getirmek istedik. Bu vesileyle epeyce geniş ve derin olan bebek konusunu ele aldık. Ne cins bebek olursa olsun, hangi ülkede yapılırsa yapılsın, hangi kedere deva olursa olsun, bebek imali, giysisi, kalitesi, prezantasyonu ile başlı başına bir meşgale, sanat ve kesimdir. Adeta ülke külçeşidinin yansımasıdır. Üç yıllık sıkı bir çalışma, satın alma, ödünç alma, ikram alma, mevzuyu derinliğine araştırma ve çeşitli seyahatler kararında bu sergiyi bir ortaya getirebildik. Her milletten, her yaşta, kız olsun, erkek olsun, ziyaretçilerimizin merak ve beğeniyle standımızı gezeceklerini ve bu vesileyle bebekler hakkında bir hayli yeni bilgi edineceklerini ümit ediyorum. Sonuçta hepimiz bir gün bebek olduk, sevildik ve o küçüklük safhasını yaşadık. ötürüsıyla, ‘bebek’ deyip geçmemek lazım” dedi.
“Pandeminin tesirlerini bu stantla sileceğiz”
“Dünya Bebekleri Sergisi”nin açılışı, 28 Eylül’de Rahmi M. Koç Müzesi’nde düzenlenen basın toplantısıyla yapıldı. Basın toplantısında Rahmi M. Koç Müzesi Genel Müdürü Mine Sofuoğlu, Küratör Serra Kanyak, standın ana sponsoru Zen Pırlanta ile eş sponsorları Boyner Küme ve Ülker bir ortaya geldi.
Rahmi M. Koç Müzesi Genel Müdürü Mine Sofuoğlu yaptığı konuşmada üç yıllık titiz bir çalışma kararı hayat bulan standın kendileri için büyük mana taşıdığını söylemiş oldu. Sofuoğlu, “Rahmi M. Koç Müzesi olarak kurulduğumuz günden bu yana ziyaretçilerimize, biroldukça farklı alana ilişkin nesneyle mesken sahipliği yaparak hayatı bütün taraflarıyla keşfedecek, hayal gücü ve araştırma hislerini harekete geçirecek anlar yaşatmaya çalışıyoruz. Pandemi niçiniyle geçen yıl tüm müzeler üzere biz de uzun mühlet kapalı kaldık. Kültür ve sanat tutkunlarıyla fiziki olarak farklı düşsek de dijital dünya aramızdaki bağı müdafaamızı sağladı. Bu süreçte müzeler olarak farklı bir tecrübe alanı daha kazandığımızı düşünüyorum. Dijitalleşmeyle bilhassa genç kitlemize ulaşmak daha kolaylaştı. Her alanda olduğu üzere müzecilikte de bir değişim yaşanıyor. Fakat fizikî bir tecrübeye hepimizin muhtaçlığı var. Pandemi iklimini yavaş yavaş ardımızda bıraktığımız bu günlerde Dünya Bebekleri Standı ile ziyaretçilerimize daha farklı bir tecrübe sunuyoruz. Bir sanayi müzesi olarak oyuncak üretiminin da başlı başına bir sanayi kolu olduğu şuuruyla bebek konusunu epeyce geniş ve derinlemesine ele aldık. Bebeklerin sadece birer oyuncak olmasının ötesinde birer sosyolojik öge, sanat yapıtı ve seri üretim ile bir arada de oyuncak sanayisinin değerli bir kolu olduğunu düşünüyoruz. Bebeklerin, geçmişten bugüne uzanan gelişmeninin hoş örneklerinden oluşan standımızı her insanın merak ve beğeniyle gezeceklerine inanıyorum. Kurucumuz Sayın Rahmi M. Koç’a stant projesine verdiği epey değerli katkı ve dayanakları için tüm müze grubumuz ismine bir sefer daha şükranlarımızı sunuyor, Küratörümüz Serra Kanyak’a titizlikle yürüttüğü çalışmalar, gösterdiği ağır efor için teşekkür ediyorum” dedi.
Yedi ülkeye gidildi, koleksiyonun eksikleri tamamlandı
Küratör Serra Kanyak ise standın üç yıla yayılan oluşum sürecine ve koleksiyondaki nesnelere ait bilgiler paylaştı. Kanyak, şu biçimde konuştu: “Bir bebek standı hazırlamaya karar verdiğimizde hâlihazırda Rahmi Bey’in şahsi koleksiyonunda ve İstanbul ve Ankara Rahmi Koç Müzeleri koleksiyonlarında çeşitli bebekler vardı. Lakin bir ‘Dünya Bebekleri Sergisi’ oluşturabilmek için fazlaca daha geniş bir koleksiyona sahip olmak gerekiyordu. Öncelikle ‘Bebek nedir?’ konusunu derinlemesine araştırdım. Dünya bebek literatürüne girmiş farklı bebek cinslerinden edinmek için eksiklerimizi tespit ettim ve daha sonrasında Rahmi Beyefendi ile birlikte koleksiyonumuzda eksik olan bebekleri toparlamaya başladık. Rahmi Beyefendi, İsveç, Fransa İngiltere ve Amerika’dan bir fazlaca bebek satın aldı. Ben de araştırma ve bebek satın almak için Almanya, İsveç, İsviçre ve Rusya’ya seyahatler gerçekleştirdim; çeşitli müze, stant, antikacı ve eskici pazarlarını ziyaret ettim. İngiltere ve Amerika’daki çeşitli müzayedeleri takip ederek koleksiyonumuzda eksik olan bebekleri satın aldık. Bu süreç devam ederken yakın müze dostlarımızın da bağışları ve ödünç verdikleri bebekler ile koleksiyonumuz zenginleşti. Standımızı oluşturan ana koleksiyonun temini 1 yılda tamamlandı lakin standa hazır hale gelmesi için yaptığımız çalışmalarla toplam hazırlık süremiz 3 yılı buldu. Bebek teriminin tarih evvelden bu yana kullanım maksatlarını kronolojik olarak aktardığımız stantta, tarihî bir kıssa de sunuyoruz. Bu kadar kapsamlı bir koleksiyon oluşturduğumuz için memnunuz. Başta sayın Rahmi M. Koç olmak üzere katkı sağlayan herkese fazlaca teşekkür ediyorum. Umuyorum ziyaretçilerimiz de standımızdan keyifli ayrılacak.”
Standın ana sponsoru Zen Pırlanta İdare Konseyi Üyesi Şükran Güzeliş ise “Değerli Rahmi M. Koç Müzesi ile yıllar ortasında hayli hoş iş birliklerimiz oldu ve artık ilgimiz dostluğa dönüştü. Bu manada, Dünya Bebekleri Sergisi’nin ana sponsorluğunu büyük bir memnuniyetle üstlendik. Bu bebeklerin, geçmiş ve gelecek içinde kurulmuş zamansal bir köprüyü temsil etmesinden dolayı onları mücevhere benzetiyorum. Aslında mücevher de geçmiş ve geleceği birbirine bağlayan, şimdiki zamansalda kurulmuş bir köprüdür. Bu köprü, manaları, kıymetleri, memnunlukları ve hem de prensipleri, itinası ve titizliği taşıyor. Bebek üretiminde gerekli olan usta bir personellik mücevher üretiminde da elzem. El imali bebeklere baktığımızda, tıpkı mücevher imalinde olduğu üzere her birinin gerisinde büyük bir emek, yaratıcılık ve ince personellik olduğunu görüyoruz. Hepimizin hayatında hayli manalı bir yere sahip olan bebekleri, tarihi ve kültürel perspektiften görmemizi sağlayan bu standın ana sponsoru olmaktan büyük memnunluk duyuyoruz” diye konuştu.