Doğu ve Güneydoğu’da aşılama: Bölgesel farklılıklar göz arkası ediliyor ANKARA – Covid-19 salgınından kurtulmanın esas umut kapısı olan aşılama çalışmaları süratle devam ediyor. Türkiye’de birinci aşılama çalışmasının sıhhat çalışanlarıyla başladığı 14 Ocak’tan bu yana geçen beş aylık süreçte (18 Haziran 2021 tarihi itibariyle) 40 milyonun üzerinde kişi aşılandı.
Son olarak aşı randevularının 35 yaş üzerindekiler için de açılmasıyla İstanbul, Ankara üzere büyük kentlerde aşılama oranları rekor seviyede ilerlerken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aşılama oranları daha düşük seyrediyor.
Diyarbakır, Şanlıurfa ve Şırnak Tabip Odaları ile birlikte aile doktorları, aşılamanın yavaş ilerlemesinde aşıya inanç duyulmamasının yanı sıra bilgilendirme eksikliği ve bölgesel farklılıkların gözetilmemesinin tesirli olduğunu söylüyor.
‘ŞEFFAF YÖNETİLMEYEN SÜREÇ AŞI HAKKINDAKİ NİYETLERE YANSIDI’
Diyarbakır Tabip Odası Lideri Elif Turan’a nazaran Covid-19 salgınının başından bu yana şeffaf, itimat verici bir müddetcin yönetilememesi, insanların aşı hakkındaki fikirlerine de yansıdı. Alanda önemli bir aşı reddi olmamakla birlikte aşı tereddüdünün varlığına dikkat çeken Turan, bu durumu da toplumsal bilgilendirme eksikliğine bağlıyor.
Covid-19 aşılamasının başladığı birinci günlerde aşılamanın daha yavaş ilerlediğini hatırlatarak, şu an kısmen hızlandığını belirten Turan, sürece ait şu ayrıntıları verdi:
“Tabip Odası olarak aşı kampanyası kapsamında Kürtçe ve Türkçe bilgilendirme görüntüleri hazırlayarak, yurttaşlara ulaştırmaya çalıştık. Zira anadilde bilgilendirme yapılmadığı için aşı hakkında güvensizlik vardı. Bize, “Aşı olalım mı?” diye gelip soruyorlardı.
Aşılamanın birinci başladığı günlerde bilhassa 65 yaş ve üzeri şahıslar, randevu almakta zorluk yaşadığı için o yaş kümesinde aşılama biraz yavaş ilerliyordu; lakin artık randevusuz da aşı olunabildiği ve yaş ortalaması 35 yaş üstüne indirildiği için aşılama kısmen arttı. Bizler de alanda çalışan aile tabipleri de insanları aşı konusunda direkt bilgilendirme yoluyla ikna etmeye çalışıyoruz. Toplumsal bağışıklığın bir an evvel sağlanması için aşılamanın daha da hızlandırılması gerekiyor.”
Diyarbakır’da Aile Sıhhati Merkezi’nde (ASM) bakılırsav yapan Celal Canpolat da aşılama suratında görünür bir artışa dikkat çekti, “Daha evvel aşılama oranı epey düşüktü lakin şu an âlâ durumda. Yaş kümelerini genişlettikleri için şu an aşıya talep çoğaldı. Diyarbakır’da yaklaşık 450 civarında aile hekimliği var. Hastaneleri de hesaba katarsak Diyarbakır’da günlük 20 binin üzerinde aşı yapılıyordur” öngörüsünde bulundu.
‘ŞANLIURFA’DA TEK GÜNDE 9 BİN 500 CİVARINDA AŞILAMA: ÇOK DÜŞÜK’
Şanlıurfa Tabip Odası Genel Sekreteri ve Aile Tabibi Bulut Ezer, bölgede aşılama oranlarının düşük bulunmasına niye olarak bölgesel farklılıkların gözetilmemesini gösteriyor.
Sıhhat Bakanlığı’nın Covid-19 aşılama sitesinde yayınlanan aşı ölçülerini kıymetlendirerek, “Önceki gün Şanlıurfa’da 9 bin 500 civarında aşılama yapılmış” diyen Ezer, bu sayının kentin sıhhat tesisleri dikkate alındığında düşük olduğunu söylüyor.
Ezer, “Şanlıurfa genelinde 650 civarında Aile Sıhhati Merkezi olduğunu düşünürsek, aşağı üst 9 bin 500 aşılamada ASM başına 14 kişi aşılanabiliyor. Kaldı ki aşı yalnızca ASM’lerde değil hastanelerde de yapılıyor. Şu anda var olan oranlara bakıldığında Türkiye ortalaması yüzde 25’leri bulmuşken, Şanlıurfa’nın ortalaması hala yüzde 9’larda seyrediyor. Şanlıurfa özelinde aşıyla ilgili önemli bir tereddüt var ve ötürüsıyla talep de az” biçiminde konuşuyor.
‘BÖLGESEL FARKLILIKLAR GÖZ ARKASI EDİLİYOR’
Aşı kampanyalarının bölgesel farklılıklar gözetilerek yürütülmesi gerektiği daveti yapan Aile Doktoru Ezer, kentte farklı etnik kökenden oluşan nüfusun yoğunlukta olduğuna dikkat çekiyor ve şunları söylüyor:
“Özellikle bölgede Kürtlerin ve Arapların, nüfus demografisini oluşturduğunu söylersek bu insanlara kendi lisanlarında bilgilendirme yapılmadı. Bu da bilgiyi yanlış bireylerden almalarına yol açıyor ve aşı tereddüdünü artırıyor. Sıhhat Bakanlığı’nın bu bölgeye mahsus bir aşılama siyaseti yürütmesini baştan bu yana talep ediyoruz ancak bölgesel farklılıklar göz arkası ediliyor. Burada aşıyla ilgili toplumsal iştirak düşük. Aile tabipleri olarak bizler kendi bölgemizdeki bireylere birebir ulaşarak ikna yoluyla aşı olmalarını sağlıyoruz. Benim bölgem biraz daha kırsal bir bölge. Toplum iştirakinin ağır olduğu yerlerde bu sayı yükselecektir.”
MEVSİMLİK TARIM PERSONELLERİ İLE GÖÇMENLER NASIL AŞILANACAK?
Bulut Ezer, Şanlıurfa’nın birfazlaca açıdan farklılıklar içerdiğini belirterek, kendi çalıştığı bölgede mevsimlik tarım çalışanlarının ve göçmenlerin yoğunluğuna da dikkat çekiyor. Bu insanların aşılamada fiilli olarak kapsam haricinde kaldığına vurgu yapan Ezer, “Ben aile doktoruyum. Benim bölgemde mevsimlik tarım emekçilerinin ve göçmen yoğunluğunun fazla olduğunu söyleyebilirim. Bize kayıtlı mevsimlik tarım emekçilerini aradığım vakit ‘tarlalarda çalışmaya gittiklerini’ söz ediyorlar. ötürüsıyla mevsimlik tarım çalışanlarının aşılanmadıkları hayli net. Bu insanların hiç birini aşılayamıyoruz. Kişisel uğraşlarıma karşın kendi bölgemde ulaşmam gereken bin 500 şahıstan 200 şahsa fakat ulaşabildim. Bu bölgelerde aşıya inanç duyulamaması, sosyo-ekonomik düzeyin düşük olması aşı reddini getiriyor. Şu anda aslına bakarsanız göçmen nüfusun aşılanmasıyla ilgili hiç bir bilgiye sahip değiliz. Nasıl ve nerede aşılanıyorlar? Biz burada mevsimlik tarım çalışanlarını, göçmenleri aşılayamazsak toplumsal bağışıklığa da ulaşamayız. ötürüsıyla mevsimlik tarım çalışanlarına ve göçmenlere başka bir kampanya yürütülmeli” tabirlerine yer veriyor.
ŞIRNAK: AŞILAMADA MAALESEF OLAY SAYILARINDAKİ KADAR BAŞARILI DEĞİLİZ
Son devirde vilayetlerin olay durumlarını gösteren Covid-19 haritasında en risksiz vilayetler içinde yer alan Şırnak’ta da aşılama yavaş ilerliyor. Şırnak Tabip Odası Genel Sekreteri Aile Tabibi Sezai Sarıyıldız bu durumu, “Aşılamada maalesef hadise sayılarındaki kadar başarılı değiliz” diye açıklıyor. Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki aşılama oranların genel olarak düşük seyrettiğini işaret eden Sarıyıldız, “Bu durumun en büyük niçinlerinden biri aşıya ait kâfi bilgilendirmenin yapılmaması. Biz bu hususta ilçe sıhhat müdürlüğü ile bağlantıya geçerek tekliflerimizi sunduk. Kent merkezinde bilgilendirme yapıyoruz, taşınabilir aşı grupları kurduk; lakin hala gereğince aşılama yapamıyoruz” diye konuşuyor.
‘DOĞAL BAĞIŞIKLIK GEÇİRDİK DİYEREK AŞI REDDİ YAPIYORLAR’
Sarıyıldız, Şırnak’ta 2020 Temmuz- Ağustos aylarında Türkiye ortalamasının epey üzerinde bir PİK yaşadıklarını hatırlatarak aşı reddinin niçinini şöyle açıklıyor:
“65 yaş nüfus aşılamasında daha süratliyken yaş ortalaması düştükçe maalesef aşı reddi de artıyor. Birçoklarının ret niçini “biz daha evvel hastalığı geçirdik. O yüzden gerek yok” diyorlar. Şırnak son periyotta hadise sayılarında olumlu bir seyirde ilerledi ancak daha evvel bir PİK yaşadı. Bu niçinle halkın birden fazla doğal bir bağışıklık geçirdiğini söylüyor. Bu niçinle de aşı olmayı istemiyor.”
‘TTB: ASM’LERDE OLUŞAN KUYRUKLAR FİZİKÎ ARAYA UYMUYOR’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Doktorları Kolu Lideri Emrah Kırımlı ise aşılamanın hızlandırılması davetinde bulunurken, öbür yandan ASM’lerin fizikî ve çalışma şartlarının da düzeltilmesini talep ediyor. Aile sıhhati merkezlerinde yeteri kadar bekleme alanı olmadığı için uzayan sıralarda fizikî uzaklık kurallarının uygulanamadığını söyleyen Kırımlı, “Aşılamada kullanmak için yeteri kadar sulandırıcı serum fizyolojik ve enjektör verilmiyor. Ayrıyeten maske ve eldiven teminini de biz yapıyoruz. Bakanlık tarafınca MHRS randevularına müdahale edilerek aşı randevuları her gün arttırılıyor. Her gün birinci basamak sıhhat kurumlarında Covid-19 aşılama sayılarında rekorlar kırılıyor. en çok aşıyı yapan sıhhat kuruluşu içindeyız” diyor.
Son olarak aşı randevularının 35 yaş üzerindekiler için de açılmasıyla İstanbul, Ankara üzere büyük kentlerde aşılama oranları rekor seviyede ilerlerken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aşılama oranları daha düşük seyrediyor.
Diyarbakır, Şanlıurfa ve Şırnak Tabip Odaları ile birlikte aile doktorları, aşılamanın yavaş ilerlemesinde aşıya inanç duyulmamasının yanı sıra bilgilendirme eksikliği ve bölgesel farklılıkların gözetilmemesinin tesirli olduğunu söylüyor.
‘ŞEFFAF YÖNETİLMEYEN SÜREÇ AŞI HAKKINDAKİ NİYETLERE YANSIDI’
Diyarbakır Tabip Odası Lideri Elif Turan’a nazaran Covid-19 salgınının başından bu yana şeffaf, itimat verici bir müddetcin yönetilememesi, insanların aşı hakkındaki fikirlerine de yansıdı. Alanda önemli bir aşı reddi olmamakla birlikte aşı tereddüdünün varlığına dikkat çeken Turan, bu durumu da toplumsal bilgilendirme eksikliğine bağlıyor.
Covid-19 aşılamasının başladığı birinci günlerde aşılamanın daha yavaş ilerlediğini hatırlatarak, şu an kısmen hızlandığını belirten Turan, sürece ait şu ayrıntıları verdi:
“Tabip Odası olarak aşı kampanyası kapsamında Kürtçe ve Türkçe bilgilendirme görüntüleri hazırlayarak, yurttaşlara ulaştırmaya çalıştık. Zira anadilde bilgilendirme yapılmadığı için aşı hakkında güvensizlik vardı. Bize, “Aşı olalım mı?” diye gelip soruyorlardı.
Aşılamanın birinci başladığı günlerde bilhassa 65 yaş ve üzeri şahıslar, randevu almakta zorluk yaşadığı için o yaş kümesinde aşılama biraz yavaş ilerliyordu; lakin artık randevusuz da aşı olunabildiği ve yaş ortalaması 35 yaş üstüne indirildiği için aşılama kısmen arttı. Bizler de alanda çalışan aile tabipleri de insanları aşı konusunda direkt bilgilendirme yoluyla ikna etmeye çalışıyoruz. Toplumsal bağışıklığın bir an evvel sağlanması için aşılamanın daha da hızlandırılması gerekiyor.”
Diyarbakır’da Aile Sıhhati Merkezi’nde (ASM) bakılırsav yapan Celal Canpolat da aşılama suratında görünür bir artışa dikkat çekti, “Daha evvel aşılama oranı epey düşüktü lakin şu an âlâ durumda. Yaş kümelerini genişlettikleri için şu an aşıya talep çoğaldı. Diyarbakır’da yaklaşık 450 civarında aile hekimliği var. Hastaneleri de hesaba katarsak Diyarbakır’da günlük 20 binin üzerinde aşı yapılıyordur” öngörüsünde bulundu.
‘ŞANLIURFA’DA TEK GÜNDE 9 BİN 500 CİVARINDA AŞILAMA: ÇOK DÜŞÜK’
Şanlıurfa Tabip Odası Genel Sekreteri ve Aile Tabibi Bulut Ezer, bölgede aşılama oranlarının düşük bulunmasına niye olarak bölgesel farklılıkların gözetilmemesini gösteriyor.
Sıhhat Bakanlığı’nın Covid-19 aşılama sitesinde yayınlanan aşı ölçülerini kıymetlendirerek, “Önceki gün Şanlıurfa’da 9 bin 500 civarında aşılama yapılmış” diyen Ezer, bu sayının kentin sıhhat tesisleri dikkate alındığında düşük olduğunu söylüyor.
Ezer, “Şanlıurfa genelinde 650 civarında Aile Sıhhati Merkezi olduğunu düşünürsek, aşağı üst 9 bin 500 aşılamada ASM başına 14 kişi aşılanabiliyor. Kaldı ki aşı yalnızca ASM’lerde değil hastanelerde de yapılıyor. Şu anda var olan oranlara bakıldığında Türkiye ortalaması yüzde 25’leri bulmuşken, Şanlıurfa’nın ortalaması hala yüzde 9’larda seyrediyor. Şanlıurfa özelinde aşıyla ilgili önemli bir tereddüt var ve ötürüsıyla talep de az” biçiminde konuşuyor.
‘BÖLGESEL FARKLILIKLAR GÖZ ARKASI EDİLİYOR’
Aşı kampanyalarının bölgesel farklılıklar gözetilerek yürütülmesi gerektiği daveti yapan Aile Doktoru Ezer, kentte farklı etnik kökenden oluşan nüfusun yoğunlukta olduğuna dikkat çekiyor ve şunları söylüyor:
“Özellikle bölgede Kürtlerin ve Arapların, nüfus demografisini oluşturduğunu söylersek bu insanlara kendi lisanlarında bilgilendirme yapılmadı. Bu da bilgiyi yanlış bireylerden almalarına yol açıyor ve aşı tereddüdünü artırıyor. Sıhhat Bakanlığı’nın bu bölgeye mahsus bir aşılama siyaseti yürütmesini baştan bu yana talep ediyoruz ancak bölgesel farklılıklar göz arkası ediliyor. Burada aşıyla ilgili toplumsal iştirak düşük. Aile tabipleri olarak bizler kendi bölgemizdeki bireylere birebir ulaşarak ikna yoluyla aşı olmalarını sağlıyoruz. Benim bölgem biraz daha kırsal bir bölge. Toplum iştirakinin ağır olduğu yerlerde bu sayı yükselecektir.”
MEVSİMLİK TARIM PERSONELLERİ İLE GÖÇMENLER NASIL AŞILANACAK?
Bulut Ezer, Şanlıurfa’nın birfazlaca açıdan farklılıklar içerdiğini belirterek, kendi çalıştığı bölgede mevsimlik tarım çalışanlarının ve göçmenlerin yoğunluğuna da dikkat çekiyor. Bu insanların aşılamada fiilli olarak kapsam haricinde kaldığına vurgu yapan Ezer, “Ben aile doktoruyum. Benim bölgemde mevsimlik tarım emekçilerinin ve göçmen yoğunluğunun fazla olduğunu söyleyebilirim. Bize kayıtlı mevsimlik tarım emekçilerini aradığım vakit ‘tarlalarda çalışmaya gittiklerini’ söz ediyorlar. ötürüsıyla mevsimlik tarım çalışanlarının aşılanmadıkları hayli net. Bu insanların hiç birini aşılayamıyoruz. Kişisel uğraşlarıma karşın kendi bölgemde ulaşmam gereken bin 500 şahıstan 200 şahsa fakat ulaşabildim. Bu bölgelerde aşıya inanç duyulamaması, sosyo-ekonomik düzeyin düşük olması aşı reddini getiriyor. Şu anda aslına bakarsanız göçmen nüfusun aşılanmasıyla ilgili hiç bir bilgiye sahip değiliz. Nasıl ve nerede aşılanıyorlar? Biz burada mevsimlik tarım çalışanlarını, göçmenleri aşılayamazsak toplumsal bağışıklığa da ulaşamayız. ötürüsıyla mevsimlik tarım çalışanlarına ve göçmenlere başka bir kampanya yürütülmeli” tabirlerine yer veriyor.
ŞIRNAK: AŞILAMADA MAALESEF OLAY SAYILARINDAKİ KADAR BAŞARILI DEĞİLİZ
Son devirde vilayetlerin olay durumlarını gösteren Covid-19 haritasında en risksiz vilayetler içinde yer alan Şırnak’ta da aşılama yavaş ilerliyor. Şırnak Tabip Odası Genel Sekreteri Aile Tabibi Sezai Sarıyıldız bu durumu, “Aşılamada maalesef hadise sayılarındaki kadar başarılı değiliz” diye açıklıyor. Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki aşılama oranların genel olarak düşük seyrettiğini işaret eden Sarıyıldız, “Bu durumun en büyük niçinlerinden biri aşıya ait kâfi bilgilendirmenin yapılmaması. Biz bu hususta ilçe sıhhat müdürlüğü ile bağlantıya geçerek tekliflerimizi sunduk. Kent merkezinde bilgilendirme yapıyoruz, taşınabilir aşı grupları kurduk; lakin hala gereğince aşılama yapamıyoruz” diye konuşuyor.
‘DOĞAL BAĞIŞIKLIK GEÇİRDİK DİYEREK AŞI REDDİ YAPIYORLAR’
Sarıyıldız, Şırnak’ta 2020 Temmuz- Ağustos aylarında Türkiye ortalamasının epey üzerinde bir PİK yaşadıklarını hatırlatarak aşı reddinin niçinini şöyle açıklıyor:
“65 yaş nüfus aşılamasında daha süratliyken yaş ortalaması düştükçe maalesef aşı reddi de artıyor. Birçoklarının ret niçini “biz daha evvel hastalığı geçirdik. O yüzden gerek yok” diyorlar. Şırnak son periyotta hadise sayılarında olumlu bir seyirde ilerledi ancak daha evvel bir PİK yaşadı. Bu niçinle halkın birden fazla doğal bir bağışıklık geçirdiğini söylüyor. Bu niçinle de aşı olmayı istemiyor.”
‘TTB: ASM’LERDE OLUŞAN KUYRUKLAR FİZİKÎ ARAYA UYMUYOR’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Doktorları Kolu Lideri Emrah Kırımlı ise aşılamanın hızlandırılması davetinde bulunurken, öbür yandan ASM’lerin fizikî ve çalışma şartlarının da düzeltilmesini talep ediyor. Aile sıhhati merkezlerinde yeteri kadar bekleme alanı olmadığı için uzayan sıralarda fizikî uzaklık kurallarının uygulanamadığını söyleyen Kırımlı, “Aşılamada kullanmak için yeteri kadar sulandırıcı serum fizyolojik ve enjektör verilmiyor. Ayrıyeten maske ve eldiven teminini de biz yapıyoruz. Bakanlık tarafınca MHRS randevularına müdahale edilerek aşı randevuları her gün arttırılıyor. Her gün birinci basamak sıhhat kurumlarında Covid-19 aşılama sayılarında rekorlar kırılıyor. en çok aşıyı yapan sıhhat kuruluşu içindeyız” diyor.