Çocuklar pandemi periyodunda hangi ruhsal ve fizikî problemleri yaşadı? Türkiye’de okullar, birinci Covid-19 olayının tespit edildiği Mart 2020’den beri kapalı. Okuldan ve arkadaşlarından uzak kalan öğrenciler, eğitimlerine oluşturulan online ders programlarıyla devam etti. Vakit zaman okulların açılması denense de kısa mühlet daha sonra ikinci ve üçüncü dalgayla bir arada tekrar kapatıldı.
Yaklaşık 18 ay daha sonra eylül ayında okulların açılacağı belirtildi. Lakin 18 ay üzere uzun bir süre boyunca toplumsallaşmanın en değerli aracı olan okullardan uzak kalan öğrenciler, büyük zorluklar yaşadı. Uzmanlara göre çocuklar gerilim, anksiyete bozukluğu, dehşet, temas halinde bulaşma ihtimali olan virüsten dolayı vefatla karşı karşıya kalma tasasını de yaşadıkları problemli bir müddetçten geçti.
Büyük bir kesim okulların açılmasını desteklerken, biroldukça kişi ise hastalığın yeniden yayılabileceğini ve çocukların hayatlarının riske girebileceğini düşünüyor. Çocukların ruhsal durumunun ‘endişe verici’ bir boyuta ulaştığını, okulların da bir an evvel açılması gerektiğini savunan uzmanlar ve aileler de var. Aileler, tedbirler alınarak okulların açılması durumunda hem kendilerinin tıpkı vakitte çocukların rahatlayabileceğini, mesken içi gerilimin azalacağını savunuyor.
‘OKULLAR ÇOCUKLARIN FİZİKÎ GELİŞİMLERİ İÇİN YEMEK VE SU KADAR ÖNEMLİ’
Çocuk ve Genç Psikiyatristi Dr. Veysi Çeri, okulların, çocukların psikososyal ve fizikî gelişimleri için vazgeçilmez bir muhtaçlık olduğunu ve bu niçinle her ülkede muhakkak bir yaşa kadar devamlılığın zarurî tutulduğunu söylemiş oldu. Pandemi sürecinde okulların kapalı oluşunun getirdiği olumsuz ruhsal etkilenimle, çocuk ve gençler için okulların ne kadar kıymetli olduğunun bir kere daha ortaya çıktığını belirten Çeri, şunları söylemiş oldu:
“Pandemi periyodunda yapılan araştırmalar çocuklarda depresyon ve anksiyetenin giderek arttığını gösteriyor. Bunun yanında artan telefon kullanması ve hareketsizliğin çocukların biyolojik ve fizikî sıhhatlerini da olumsuz etkilediğini görüyoruz. Türkiye ve dünyada yapılan araştırmaların çocuklarda depresyon ve ankisiyetenin arttırdığını bekliyorduk. Lakin bizler depresyon ve ankisiyetenin çocukları yetişkinlere bakılırsa daha az etkilemesini bekliyorduk. Zira virüsün fizikî tehdidinin yaş arttıkça yükseldiğini biliyoruz. Lakin araştırmalar bunun bu biçimde olmadığını, çocuk ve gençlerin ruhsal açıdan daha fazla etkilendiğini bize gösterdi. Bunun en büyük niçinlerinden biri, ana toplanma merkezi olan okulların sekteye uğraması, çocukların psikogelişimi açısından yemek ve içmek kadar kıymetli olan toplumsal irtibat ve etkileşim imkanlarından yoksun kalması olduğunu düşünüyoruz. Bir öbür niye ise çocukların okula gidememesi, arkadaşlarıyla vakit geçirememesi, oyun oynayamaması, aslına bakarsanız gerilimli olan pandemi sürecinden daha fazla olumsuz etkilenmesini birlikteinde getirdi.”
‘ÇOCUKLARIN KAYBEDECEKLERİ VAKİT VE RUHSAL SAĞLAMLIKLARI KALMADI’
Çocukların kaybedecekleri vakit ve ruhsal sağlamlıkları olmadığına dikkat çeken Çeri, şu biçimde devam etti: “Son vakit içinderda uzmanlar okulların olabildiğince açık kalması için gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini lisana getirmeye başladılar. Ben de okulların kesinlikle açılması gerektiğini savunuyorum. Tabi bu durum çocukları tehlikeye atacak biçimde olmamalı. Pandemi sürecinin getirmiş olduğu yeni duruma da hazırlıklı olmamız gerekiyor. Biroldukca okulda maalesef kâfi hijyen gereci olmadığını ve sınıfların epeyce kalabalık olduğunu biliyoruz. Bu durumu kesinlikle düzgünleştirmek gerekiyor. Bunun yanında kesinlikle okullarda tesirli bir havalandırma sistemi kurmak gerekiyor. Okullarda karbonmonoksit dedektörlerinin bulunması gerekiyor. Kalabalık olan sınıf mevcutlarını azaltmak epey değerli. Ülkede atanmayan biroldukca öğretmen var. bu vakitte ivedilikle öğretmen atamalarının arttırılması ve sınıf mevcutlarının düşürülmesi gerekiyor. Zira çocukları bir yahut iki yıl daha okullardan uzak tutacak ne ruhsal ne eğitsel ne de kaynaklarımız var. Çocukların kaybedecekleri daha fazla vakit ve ruhsal sağlamlıkları yok.”
ÇOCUKLAR PANDEMİ DEVRİNDE YAYINLANAN İMAJLARDAN NASIL ETKİLENDİ?
Çocuklar pandemi süreciyle bir arada hem televizyonlarda hem toplumsal medyada epeyce fazla olumsuz haber ve imajlara maruz kaldı. Ebeveynler çocuklarının mevt ve şiddetin yer aldığı konuşmaları duymasını, buna emsal imgeleri görmesini engellerken, pandemi devrinde bunun önüne geçilemedi. Bu süreçte çocuklar daima anne ve babalarıyla bir arada haber programlarını izledi. “bu biçimde bir tablo karşısında çocukların psikolojileri nasıl etkilendi?” sorusuna Çeri, şu cevabı verdi:
“Çocuklar dünyayı anne ve babalarının algılayış stiline göre algılarlar. Çocuklar olayın travmatik, güç, gerilimli olup olmadığını anlamak için anne ve babalarının tepkilerine, reaksiyonlarına ve o durum karşısındaki tavırlarına bakar. bu biçimdelikle her türlü travmatik olayın karşısında anne ve babaların olabildiğince sakin olması, durumun denetim altına olduğunu, çocuğa davranış ve tavırlarıyla hissettirmesi çok değerli. Çocukların yanında durumun denetim edilemez olduğu algısına kapılmamaları gerekiyor. Bu çocukların ruhsal bütünlüğü desteklemek ismine pek kıymetlidir. Burada afet haberleri ve başka olumsuz haberler olsun, çocukları uzak tutmak gerekiyor. Bırakın çocukları, yetişkinler bile bu çeşit imgelerden etkilendiğini biliyoruz.”
EBEVEYNLER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Televizyonda maruz kaldığı imajlar daha sonrasında kendisinde gerilim bozukluğu gelişen birini gördüğünün altını çizen Çeri, “Normalde bu kadar ağır etkilenmenin olmamasını bekleriz. Ancak kelam konusu çocuklar olunca gördükleri imajlar, düzensizlik, dertli hal onları olumsuz etkileyebiliyor. bu biçimdelikle ailelerin çocukları olabildiğince bu tıp haberlerden uzak tutması gerekiyor. Haberi hazırlayan basın yayın işçilerinin ana haber vakitlerini çocuklara da hitap ettiğini bilerek daha sorumlu, insanları daha az travmatize edecek haberlere yer vermesi değerli. Tabi haber vermeden de olmuyor lakin bu dengeyi sağlamak gerekiyor. Ailelerin de çocuklara her türlü afet ve sorunlu olaylar olduğunda çocuklarıyla rahatça konuşabilmeleri gerekiyor. Öncelikle çocuklara durumla ilgili ne düşündüklerini sorarak başlamaları gerekiyor. örneğin haberde gördüğü bir afet hadisesini çocuklara ‘Sen ne düşünüyorsun bu yangın hakkında?’ diye sorarak çocuğun o durum hakkındaki zihninde ne cins fikirler olduğunu, neler hissettiğini anlamaya çalışmalı. Onları elde ettikten daha sonra var ise çocuğun olaya dair yanlış inanışları, bunları doğrularıyla düzeltip rahat hissetmesi için güvece vermesi, yanında olduğunu hissettirmesi ve her vakit hislerini anne ve baba ile paylaşabileceğini göstermesi gerekiyor. Burada yapılabilecek kusur, ‘Korkma, bir şey yok, bir şey olmaz’ üzere şeyler söylemek. Zira çocuk orada bir şey olduğunu, anne ve babanın kaygılandığını, insanların bu sorunu çözmek için seferber olduğunu görüyor. Gördüğü ile sizden duyduğu içinde bir farklılık olduğunu görür görmez daha fazlaca kaygılanır” diye konuştu.
Yaklaşık 18 ay daha sonra eylül ayında okulların açılacağı belirtildi. Lakin 18 ay üzere uzun bir süre boyunca toplumsallaşmanın en değerli aracı olan okullardan uzak kalan öğrenciler, büyük zorluklar yaşadı. Uzmanlara göre çocuklar gerilim, anksiyete bozukluğu, dehşet, temas halinde bulaşma ihtimali olan virüsten dolayı vefatla karşı karşıya kalma tasasını de yaşadıkları problemli bir müddetçten geçti.
Büyük bir kesim okulların açılmasını desteklerken, biroldukça kişi ise hastalığın yeniden yayılabileceğini ve çocukların hayatlarının riske girebileceğini düşünüyor. Çocukların ruhsal durumunun ‘endişe verici’ bir boyuta ulaştığını, okulların da bir an evvel açılması gerektiğini savunan uzmanlar ve aileler de var. Aileler, tedbirler alınarak okulların açılması durumunda hem kendilerinin tıpkı vakitte çocukların rahatlayabileceğini, mesken içi gerilimin azalacağını savunuyor.
‘OKULLAR ÇOCUKLARIN FİZİKÎ GELİŞİMLERİ İÇİN YEMEK VE SU KADAR ÖNEMLİ’
Çocuk ve Genç Psikiyatristi Dr. Veysi Çeri, okulların, çocukların psikososyal ve fizikî gelişimleri için vazgeçilmez bir muhtaçlık olduğunu ve bu niçinle her ülkede muhakkak bir yaşa kadar devamlılığın zarurî tutulduğunu söylemiş oldu. Pandemi sürecinde okulların kapalı oluşunun getirdiği olumsuz ruhsal etkilenimle, çocuk ve gençler için okulların ne kadar kıymetli olduğunun bir kere daha ortaya çıktığını belirten Çeri, şunları söylemiş oldu:
“Pandemi periyodunda yapılan araştırmalar çocuklarda depresyon ve anksiyetenin giderek arttığını gösteriyor. Bunun yanında artan telefon kullanması ve hareketsizliğin çocukların biyolojik ve fizikî sıhhatlerini da olumsuz etkilediğini görüyoruz. Türkiye ve dünyada yapılan araştırmaların çocuklarda depresyon ve ankisiyetenin arttırdığını bekliyorduk. Lakin bizler depresyon ve ankisiyetenin çocukları yetişkinlere bakılırsa daha az etkilemesini bekliyorduk. Zira virüsün fizikî tehdidinin yaş arttıkça yükseldiğini biliyoruz. Lakin araştırmalar bunun bu biçimde olmadığını, çocuk ve gençlerin ruhsal açıdan daha fazla etkilendiğini bize gösterdi. Bunun en büyük niçinlerinden biri, ana toplanma merkezi olan okulların sekteye uğraması, çocukların psikogelişimi açısından yemek ve içmek kadar kıymetli olan toplumsal irtibat ve etkileşim imkanlarından yoksun kalması olduğunu düşünüyoruz. Bir öbür niye ise çocukların okula gidememesi, arkadaşlarıyla vakit geçirememesi, oyun oynayamaması, aslına bakarsanız gerilimli olan pandemi sürecinden daha fazla olumsuz etkilenmesini birlikteinde getirdi.”
‘ÇOCUKLARIN KAYBEDECEKLERİ VAKİT VE RUHSAL SAĞLAMLIKLARI KALMADI’
Çocukların kaybedecekleri vakit ve ruhsal sağlamlıkları olmadığına dikkat çeken Çeri, şu biçimde devam etti: “Son vakit içinderda uzmanlar okulların olabildiğince açık kalması için gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini lisana getirmeye başladılar. Ben de okulların kesinlikle açılması gerektiğini savunuyorum. Tabi bu durum çocukları tehlikeye atacak biçimde olmamalı. Pandemi sürecinin getirmiş olduğu yeni duruma da hazırlıklı olmamız gerekiyor. Biroldukca okulda maalesef kâfi hijyen gereci olmadığını ve sınıfların epeyce kalabalık olduğunu biliyoruz. Bu durumu kesinlikle düzgünleştirmek gerekiyor. Bunun yanında kesinlikle okullarda tesirli bir havalandırma sistemi kurmak gerekiyor. Okullarda karbonmonoksit dedektörlerinin bulunması gerekiyor. Kalabalık olan sınıf mevcutlarını azaltmak epey değerli. Ülkede atanmayan biroldukca öğretmen var. bu vakitte ivedilikle öğretmen atamalarının arttırılması ve sınıf mevcutlarının düşürülmesi gerekiyor. Zira çocukları bir yahut iki yıl daha okullardan uzak tutacak ne ruhsal ne eğitsel ne de kaynaklarımız var. Çocukların kaybedecekleri daha fazla vakit ve ruhsal sağlamlıkları yok.”
ÇOCUKLAR PANDEMİ DEVRİNDE YAYINLANAN İMAJLARDAN NASIL ETKİLENDİ?
Çocuklar pandemi süreciyle bir arada hem televizyonlarda hem toplumsal medyada epeyce fazla olumsuz haber ve imajlara maruz kaldı. Ebeveynler çocuklarının mevt ve şiddetin yer aldığı konuşmaları duymasını, buna emsal imgeleri görmesini engellerken, pandemi devrinde bunun önüne geçilemedi. Bu süreçte çocuklar daima anne ve babalarıyla bir arada haber programlarını izledi. “bu biçimde bir tablo karşısında çocukların psikolojileri nasıl etkilendi?” sorusuna Çeri, şu cevabı verdi:
“Çocuklar dünyayı anne ve babalarının algılayış stiline göre algılarlar. Çocuklar olayın travmatik, güç, gerilimli olup olmadığını anlamak için anne ve babalarının tepkilerine, reaksiyonlarına ve o durum karşısındaki tavırlarına bakar. bu biçimdelikle her türlü travmatik olayın karşısında anne ve babaların olabildiğince sakin olması, durumun denetim altına olduğunu, çocuğa davranış ve tavırlarıyla hissettirmesi çok değerli. Çocukların yanında durumun denetim edilemez olduğu algısına kapılmamaları gerekiyor. Bu çocukların ruhsal bütünlüğü desteklemek ismine pek kıymetlidir. Burada afet haberleri ve başka olumsuz haberler olsun, çocukları uzak tutmak gerekiyor. Bırakın çocukları, yetişkinler bile bu çeşit imgelerden etkilendiğini biliyoruz.”
EBEVEYNLER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Televizyonda maruz kaldığı imajlar daha sonrasında kendisinde gerilim bozukluğu gelişen birini gördüğünün altını çizen Çeri, “Normalde bu kadar ağır etkilenmenin olmamasını bekleriz. Ancak kelam konusu çocuklar olunca gördükleri imajlar, düzensizlik, dertli hal onları olumsuz etkileyebiliyor. bu biçimdelikle ailelerin çocukları olabildiğince bu tıp haberlerden uzak tutması gerekiyor. Haberi hazırlayan basın yayın işçilerinin ana haber vakitlerini çocuklara da hitap ettiğini bilerek daha sorumlu, insanları daha az travmatize edecek haberlere yer vermesi değerli. Tabi haber vermeden de olmuyor lakin bu dengeyi sağlamak gerekiyor. Ailelerin de çocuklara her türlü afet ve sorunlu olaylar olduğunda çocuklarıyla rahatça konuşabilmeleri gerekiyor. Öncelikle çocuklara durumla ilgili ne düşündüklerini sorarak başlamaları gerekiyor. örneğin haberde gördüğü bir afet hadisesini çocuklara ‘Sen ne düşünüyorsun bu yangın hakkında?’ diye sorarak çocuğun o durum hakkındaki zihninde ne cins fikirler olduğunu, neler hissettiğini anlamaya çalışmalı. Onları elde ettikten daha sonra var ise çocuğun olaya dair yanlış inanışları, bunları doğrularıyla düzeltip rahat hissetmesi için güvece vermesi, yanında olduğunu hissettirmesi ve her vakit hislerini anne ve baba ile paylaşabileceğini göstermesi gerekiyor. Burada yapılabilecek kusur, ‘Korkma, bir şey yok, bir şey olmaz’ üzere şeyler söylemek. Zira çocuk orada bir şey olduğunu, anne ve babanın kaygılandığını, insanların bu sorunu çözmek için seferber olduğunu görüyor. Gördüğü ile sizden duyduğu içinde bir farklılık olduğunu görür görmez daha fazlaca kaygılanır” diye konuştu.