Bütçe başlıyor: ‘Devlet krizi çözülmeden iktisat çözülemez’ ANKARA – Meclis Genel Kurulu’nda 12 gün kesintisiz sürecek bütçe mesaisi başlıyor. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen 2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi’nin görüşmeleri 6 Aralık Pazartesi gününden 17 Aralık’a kadar sürecek.
CHP VE HDP BAŞKANLARI KÜRSÜDE OLACAK
Genel konseydeki bütçe görüşmelerinde birinci gün bütçenin geneli üzerinde kümeler ismine konuşmalar yapılacak. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın 2022 yılı bütçe sunumuyla başlayacak görüşmelerde CHP ismine Genel Lider Kemal Kılıçdaroğlu, HDP ismine ise Eş Liderler Pervin Buldan ve Mithat Sancar kürsüye çıkacak. Görüşmelerde AK Parti kümesi ismine Küme Başkanvekili Numan Kurtulmuş ve İstanbul Milletvekili Nurettin Canikli, MHP kümesi ismine Küme Başkanvekilleri Erkan Akçay ve Levent Bülbül konuşacak. UYGUN Parti ismine ise konuşmaları Küme Lideri İsmail Tatlıoğlu ve İktisat Siyasetleri Lideri Erhan Usta yapacak. Büyük Birlik Partisi Genel Lideri Mustafa Destici ve Demokratik Bölgeler Partisi’nden Salihe Aydeniz de 10 dakika boyunca bütçeye ait konuşacak.
‘TÜRKİYE KARA PARA AKLAMA MERKEZİ HALİNE GELDİ’
CHP tarafınca hazırlanan muhalefet şerhi 401 sayfadan oluştu. Tüm bakanlıklarla ilgili meseleleri tespit ederek tahlil tekliflerine yer veren CHP şerhinde, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine ait tenkitler lisana getirildi. Yeni sistemle siyasi hesap verilebilirlikle birlikte mali hesapverilebilirliğin de ortadan kalktığı tabir edilen şerhte, “AKP idaresindeki Türkiye; bir yolsuzluklar, uyuşturucu ticareti ve kara para aklama merkezi haline gelmiştir” denildi.
Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarının buharlaştığı, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun mafyadan ayda 10 bin dolar alan siyasetçiyi kamuoyuna açıklamayarak hatalıyı koruduğu tabir edilen şerhte, “Kendilerine süreksiz olarak emanet edilmiş kamusal nazaranv ve sorumluluklarına (Türk Ceza Kanunu’nun ilgili kararları anlamında) ihanet eden ve kabahat işleyen siyasetçi ve bürokratlar, bir gün kesinlikle adil yargılanma hakkı unsurlarına hürmet çerçevesinde yargılanacaklardır” sözlerine yer verildi.
‘DEVLET KRİZİ ÇÖZÜLMEDEN, EKONOMİK KRİZ ÇÖZÜLEMEZ’
Türkiye’nin üç krizi tıpkı anda yaşadığını, bunların ekonomik kriz, devlette idare krizi olduğunu ve bu durumların pandemiyle bir arada ağırlaştığını belirten CHP şerhinde, “Devlet krizi çözülmeden, ekonomik kriz çözülmez” denildi. Türk lirasında son senelerda yaşanan paha kaybının Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde artarak devam ettiği belirtilen şerhte, “Yeni sisteme geçildiği 9 Temmuz 2018 tarihinde 4,62 TL olan ABD Doları 3 Aralık 2021 tarihi prestijiyle özgür piyasada 13.50 TL’ye çıkmıştır. 40 aylık bir süre sonunda paramızın kıymeti yüzde 290 dolaylarında paha kaybetmiştir” sözlerine yer verildi.
OLAĞANLAŞMA YOLUNDA ATILMASI GEREKEN ADIM PARLAMENTER SİSTEME GERİ DÖNÜŞ
AK Parti’nin “Partili Cumhurbaşkanıyla” hukuk alanında yapabileceği en büyük ıslahatın, “Bizzat yürürlükteki Anayasa’ya uymaya başlamak” olduğu söz edilen ana muhalefet şerhine bakılırsa, AK Parti her yıl konjonktürel siyasi gereksinimlerle hukuk ıslahatını gündeme getirdi ancak bu ıslahatların içini hiç bir vakit demokratik hukuk devleti standartlarına göre doldurmadı.
10 unsurda tesirli hukuk ve yargı ıslahatı için gerekli şartları sıralayan CHP’ye nazaran, olağanlaşma yolunda atılması gereken birinci adım cumhurbaşkanının parti genel başkanlığından çekilmesi. Devleti temsil ve hükümet yetkilerinin birbirinden ayrılması gerektiğini söz eden CHP, yargı bağımsızlığı ve normlar hiyerarşisinin sağlanması, parlamenter sisteme geri dönülmesi, anayasal kamuoyunun oluşturulması, hâkim ve savcılık atamalarında saydamlık ve mevzuatı OHAL düzenlemelerinden arındırmak gerektiğini tabir etti.
‘KATILIMCI OLMAKTAN UZAK BÜTÇE’
HDP hazırladığı 240 sayfalık muhalefet şerhinde 2022 yılı bütçesi, “Sarayın Değil Halkın Bütçesi” başlığıyla eleştirildi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin kriz üretmekten öteki bir işe yaramadığını, partili cumhurbaşkanının tüm kurumları talimatla yönettiğini ve tüm yetkilerini “faşizmin kurumsallaşması için” kullandığını savunan HDP Türkiye’nin yaşadığı ekonomik meselelerin temelinde sistemin bulunduğunu tabir ederek şunları kaydetti:
“Ortaya çıkan durum makûs iktisat ve devlet idaresinden kaynaklı iki farklı Türkiye tablosudur. Bir tarafta devletin tüm imkanlarından faydalanan bir vurgun çetesi, öbür tarafta kronik ve derinleşmiş yoksulluğun ortasında hayat uğraşı veren milyonlar var. Bütçe sarayın tercih ve kararları doğrultusunda şekillenmiştir. İştirakçi olmaktan uzak, anti-demokratik bu süreç kararı halkın talepleri değil; savaş ve çatışmayı körükleyen, iktidar ve sermaye kümelerini gözeten, ötürüsıyla eşitsizliği derinleştiren ve toplumsal adaleti sağlamaktan uzak tercihler kazanmıştır.”
‘TOPLUMUN GELECEĞİ İPOTEK ALTINA ALINIYOR’
HDP şerhine göre 2022 bütçesinde güvenlik harcamalarına ayrılan hisse toplamda 246 milyar lirayı aştı, toplam bütçe ödeneklerinin yüzde 20’sini buldu. Bütçenin harcama kalemleri büyük oranda faiz ödemeleri, garanti ödemeleri ve KÖİ’lerden (kamu-özel işbirliği) oluşuyor.
HDP’nin hazırladığı şerhte 2022 yılı bütçesine yönelik, “Asgari fiyatın net 5 bin TL’ye yükseltilmesi ve vergiden muaf olması”, “En düşük emekli maaşının 4 bin TL olması”, “Üniversite öğrencilerine karşılıksız aylık 2 bin TL bursun sağlanması” ve “Emeklilikte yaşa takılan tüm vatandaşların emekli olabilmesi” üzere teklifler de yer aldı.
Vergi ve gelir adaletini sağlamak ismine da adım atılması gerektiğini tabir eden HDP, “ÖTV, KDV üzere dolaylı vergiler kaldırılması, taban fiyat vergiden muaf tutulması ve temel besindeki vergilerin de kaldırılmalı yahut düşürülmesi gerektiğini belirtti.
BÜTÇE TAKVİMİ
Bütçe takvimine nazaran açılış, kapanış ve 2022 Yılı Merkezi Bütçe Kanunu Teklifi’nin hususları üstündeki görüşmeler 4 gün sürecek. Kamu yönetimlerinin bütçe ve kesin hesapları üstündeki görüşmeler ise 8 çeşitte ele alınacak. Buna nazaran;
CHP VE HDP BAŞKANLARI KÜRSÜDE OLACAK
Genel konseydeki bütçe görüşmelerinde birinci gün bütçenin geneli üzerinde kümeler ismine konuşmalar yapılacak. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın 2022 yılı bütçe sunumuyla başlayacak görüşmelerde CHP ismine Genel Lider Kemal Kılıçdaroğlu, HDP ismine ise Eş Liderler Pervin Buldan ve Mithat Sancar kürsüye çıkacak. Görüşmelerde AK Parti kümesi ismine Küme Başkanvekili Numan Kurtulmuş ve İstanbul Milletvekili Nurettin Canikli, MHP kümesi ismine Küme Başkanvekilleri Erkan Akçay ve Levent Bülbül konuşacak. UYGUN Parti ismine ise konuşmaları Küme Lideri İsmail Tatlıoğlu ve İktisat Siyasetleri Lideri Erhan Usta yapacak. Büyük Birlik Partisi Genel Lideri Mustafa Destici ve Demokratik Bölgeler Partisi’nden Salihe Aydeniz de 10 dakika boyunca bütçeye ait konuşacak.
‘TÜRKİYE KARA PARA AKLAMA MERKEZİ HALİNE GELDİ’
CHP tarafınca hazırlanan muhalefet şerhi 401 sayfadan oluştu. Tüm bakanlıklarla ilgili meseleleri tespit ederek tahlil tekliflerine yer veren CHP şerhinde, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine ait tenkitler lisana getirildi. Yeni sistemle siyasi hesap verilebilirlikle birlikte mali hesapverilebilirliğin de ortadan kalktığı tabir edilen şerhte, “AKP idaresindeki Türkiye; bir yolsuzluklar, uyuşturucu ticareti ve kara para aklama merkezi haline gelmiştir” denildi.
Merkez Bankası’nın 128 milyar dolarının buharlaştığı, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun mafyadan ayda 10 bin dolar alan siyasetçiyi kamuoyuna açıklamayarak hatalıyı koruduğu tabir edilen şerhte, “Kendilerine süreksiz olarak emanet edilmiş kamusal nazaranv ve sorumluluklarına (Türk Ceza Kanunu’nun ilgili kararları anlamında) ihanet eden ve kabahat işleyen siyasetçi ve bürokratlar, bir gün kesinlikle adil yargılanma hakkı unsurlarına hürmet çerçevesinde yargılanacaklardır” sözlerine yer verildi.
‘DEVLET KRİZİ ÇÖZÜLMEDEN, EKONOMİK KRİZ ÇÖZÜLEMEZ’
Türkiye’nin üç krizi tıpkı anda yaşadığını, bunların ekonomik kriz, devlette idare krizi olduğunu ve bu durumların pandemiyle bir arada ağırlaştığını belirten CHP şerhinde, “Devlet krizi çözülmeden, ekonomik kriz çözülmez” denildi. Türk lirasında son senelerda yaşanan paha kaybının Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde artarak devam ettiği belirtilen şerhte, “Yeni sisteme geçildiği 9 Temmuz 2018 tarihinde 4,62 TL olan ABD Doları 3 Aralık 2021 tarihi prestijiyle özgür piyasada 13.50 TL’ye çıkmıştır. 40 aylık bir süre sonunda paramızın kıymeti yüzde 290 dolaylarında paha kaybetmiştir” sözlerine yer verildi.
OLAĞANLAŞMA YOLUNDA ATILMASI GEREKEN ADIM PARLAMENTER SİSTEME GERİ DÖNÜŞ
AK Parti’nin “Partili Cumhurbaşkanıyla” hukuk alanında yapabileceği en büyük ıslahatın, “Bizzat yürürlükteki Anayasa’ya uymaya başlamak” olduğu söz edilen ana muhalefet şerhine bakılırsa, AK Parti her yıl konjonktürel siyasi gereksinimlerle hukuk ıslahatını gündeme getirdi ancak bu ıslahatların içini hiç bir vakit demokratik hukuk devleti standartlarına göre doldurmadı.
10 unsurda tesirli hukuk ve yargı ıslahatı için gerekli şartları sıralayan CHP’ye nazaran, olağanlaşma yolunda atılması gereken birinci adım cumhurbaşkanının parti genel başkanlığından çekilmesi. Devleti temsil ve hükümet yetkilerinin birbirinden ayrılması gerektiğini söz eden CHP, yargı bağımsızlığı ve normlar hiyerarşisinin sağlanması, parlamenter sisteme geri dönülmesi, anayasal kamuoyunun oluşturulması, hâkim ve savcılık atamalarında saydamlık ve mevzuatı OHAL düzenlemelerinden arındırmak gerektiğini tabir etti.
‘KATILIMCI OLMAKTAN UZAK BÜTÇE’
HDP hazırladığı 240 sayfalık muhalefet şerhinde 2022 yılı bütçesi, “Sarayın Değil Halkın Bütçesi” başlığıyla eleştirildi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin kriz üretmekten öteki bir işe yaramadığını, partili cumhurbaşkanının tüm kurumları talimatla yönettiğini ve tüm yetkilerini “faşizmin kurumsallaşması için” kullandığını savunan HDP Türkiye’nin yaşadığı ekonomik meselelerin temelinde sistemin bulunduğunu tabir ederek şunları kaydetti:
“Ortaya çıkan durum makûs iktisat ve devlet idaresinden kaynaklı iki farklı Türkiye tablosudur. Bir tarafta devletin tüm imkanlarından faydalanan bir vurgun çetesi, öbür tarafta kronik ve derinleşmiş yoksulluğun ortasında hayat uğraşı veren milyonlar var. Bütçe sarayın tercih ve kararları doğrultusunda şekillenmiştir. İştirakçi olmaktan uzak, anti-demokratik bu süreç kararı halkın talepleri değil; savaş ve çatışmayı körükleyen, iktidar ve sermaye kümelerini gözeten, ötürüsıyla eşitsizliği derinleştiren ve toplumsal adaleti sağlamaktan uzak tercihler kazanmıştır.”
‘TOPLUMUN GELECEĞİ İPOTEK ALTINA ALINIYOR’
HDP şerhine göre 2022 bütçesinde güvenlik harcamalarına ayrılan hisse toplamda 246 milyar lirayı aştı, toplam bütçe ödeneklerinin yüzde 20’sini buldu. Bütçenin harcama kalemleri büyük oranda faiz ödemeleri, garanti ödemeleri ve KÖİ’lerden (kamu-özel işbirliği) oluşuyor.
HDP’nin hazırladığı şerhte 2022 yılı bütçesine yönelik, “Asgari fiyatın net 5 bin TL’ye yükseltilmesi ve vergiden muaf olması”, “En düşük emekli maaşının 4 bin TL olması”, “Üniversite öğrencilerine karşılıksız aylık 2 bin TL bursun sağlanması” ve “Emeklilikte yaşa takılan tüm vatandaşların emekli olabilmesi” üzere teklifler de yer aldı.
Vergi ve gelir adaletini sağlamak ismine da adım atılması gerektiğini tabir eden HDP, “ÖTV, KDV üzere dolaylı vergiler kaldırılması, taban fiyat vergiden muaf tutulması ve temel besindeki vergilerin de kaldırılmalı yahut düşürülmesi gerektiğini belirtti.
BÜTÇE TAKVİMİ
Bütçe takvimine nazaran açılış, kapanış ve 2022 Yılı Merkezi Bütçe Kanunu Teklifi’nin hususları üstündeki görüşmeler 4 gün sürecek. Kamu yönetimlerinin bütçe ve kesin hesapları üstündeki görüşmeler ise 8 çeşitte ele alınacak. Buna nazaran;
- 7 Aralık Salı günü TBMM, Güç ve Natürel Kaynaklar, Gençlik ve Spor Bakanlığı,
- 8 Aralık Çarşamba günü Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı,
- 9 Aralık Perşembe günü Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı,
- 10 Aralık Cuma günü Tarım ve Orman Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Savunma Bakanlığı,
- 11 Aralık Cumartesi günü Sıhhat Bakanlığı, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı,
- 12 Aralık Pazar günü Ulusal Eğitim Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı,
- 13 Aralık Pazartesi günü Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı,
- 14 Aralık Salı günü Cumhurbaşkanlığı bütçeleri görüşülecek.