Boğaziçili Akademisyenler: Naci İnci’nin atanması telaş ve hayal kırıklığı yarattı DUVAR – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Melih Bulu’yu bakılırsavden almasının akabinde vekil rektör olarak nazaranvlendirdiği Prof. Dr. Naci İnci’yi Boğaziçi Üniversitesi Rektörü olarak atadı. Atamanın akabinde yazılı bir açıklama yapan Boğaziçi Üniversitesi akademisyenleri, ‘’Üniversitemizin iradesi hiçe sayılarak yapılan bu atamadan bir an evvel geri dönülmesini talep ediyoruz’’ dedi. Yazılı açıklamada, ’’‘Kabul Etmiyoruz, Vazgeçmiyoruz’ diyerek başlatmış olduğumız çabamızda itirazımız yalnızca üniversite haricinden bir kişinin atanmasına yönelik değildi. Kabul etmediğimiz temel konular; rektör atama sürecinin üniversitenin ilgili heyetlerinin hiç biri muhatap alınmadan, kurumun iradesi hiçe sayılarak ve şeffaf olmayan bir biçimde yapılmasıydı’’ sözlerine yer verildi. Akademisyenler yapılan atamayı niye kabul etmediklerini unsurlarla deklare etti: Naci İnci’nin rektör adaylığı Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri tarafınca yapılan inanç oylamasında yüzde 90’dan fazla karşı oy aldı.
Naci İnci’nin rektör olarak atanma sonucunı, Boğaziçi Üniversitesi Yabancı Lisanlar Kısım Lideri Prof. Dr. Ayşe Gürel ve Boğaziçi Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri ve Üniversite İdare Konseyi üyesi hem de Boğaziçi akademisyenlerinin rektör adayı olarak destekledikleri 17 öğretim üyesinden biri olan Prof. Dr. Ünal Zenginobuz, Gazete Duvar’a kıymetlendirdi.
’YAPTIKLARI, YAPACAKLARININ HABERCİSİ ÜZERE ALGILANDI’
Naci İnci’nin rektör olarak atanması Boğaziçi’nde nasıl karşılık buldu? Daha evvel konuştuğumuz kimi akademisyenler Naci İnci’nin rektör olarak atanmasını epeyce düşük bir ihtimal olarak görüyordu. Beklenen bir atama mıdır yoksa şaşkınlık mı yarattı?
Ayşe Gürel: Prof. Naci İnci’nin bundan evvelki yani Ekim 2020 tarihli rektörlük ilanına da başvurduğu biliniyor. Tam anlaşılamayan kimi siyasi kulisler sonucunda, Naci İnci’nin bu biçimde atanmadığı; yerine Melih Bulu’nun tercih edildiği söyleniyor. Bu süreçler şeffaf olmadığı için kesin ne olduğu bilinmiyor. Naci İnci, Melih Bulu’nun rektör yardımcısı olmayı kabul etmiş üç öğretim üyesinden biridir ve maalesef hem rektör yardımcısı hem rektör vekili olarak Bulu varken ve daha sonrasında akademik teamüllere alışılmamış davranmış ve dava konusu olmuş biroldukça hukuksuz karara imza atmıştır. Hocalarımız Can Candan ve Feyzi Erçin’in nazaranvlerine son vermek bunlar içindedır. Bu niçinle, rektör atanmadan evvel yaptıkları, yapacaklarının habercisi üzere algılanmış ve 30 Temmuz 2021 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi öğretim elemanlarının içinde yapılan ve 746 seçmenin yüzde 82’sinin katıldığı inanç oylamasında Naci İnci’ye yüzde 95; Gürkan Kumbaroğlu’na yüzde 93 red oyu çıkmıştı. Desteklenen ise 17 aday vardı.
Ayşe Gürel
Bu oylama kararına karşın, Naci İnci rektör olarak atandı. Bunu kestirim edenler oldu ortamızda. Açıkçası ben de karara epeyce şaşırmadım lakin bir daha de içten içe Ankara’nın bu defa, Boğaziçi Üniversitesi’ne yapılan bu tahribata son verecek bir tahlili tercih edeceğini düşünmüştüm. Desteklenen 17 aday ortasından atama yapılacağını umuyordum. Yapılmadı. İkinci bir Melih Bulu olayı ile karşı karşıya bırakıldık. Bu ortada rektörlük adaylığı için başvuran ve üniversite takviyesini almış 17 öğretim üyesinden biri olarak hiç birimizin mülakata bile çağrılmamış olduğunu vurgulamak isterim. Her ne kadar şu anda atama ile yapılıyor olsa da yükseköğretim kurumları rektör belirleme süreçlerinin şeffaf olması gerekir. Bir üniversiteyi ayakta tutan öğretim üyelerinin ve paydaşlarının bir kenara itildiği bir rektör atama sürecinin o kuruma önemli ziyanlar getirdiğini düşünüyorum. Üniversite ortasından rektörlük için adaylığını bizlere duyurmuş olan tüm öğretim üyelerini tanıyorum, özgeçmişlerini biliyorum ve Naci İnci’nin tercih edilme niçininin ne idari tecrübe ne de akademik/bilimsel liyakat olamayacağı açık. On yedi kuvvetli adaydan hiç birinin sahip olmadığı lakin Naci İnci’yi tercih sebebi yapan özellik nedir? Tüm kamuoyu bunu merak ediyor. Rektör atamalarında şeffaf süreçler olmaması YÖK’ün de güvenirliğini sarsan bir durum. Rektör atamaları ve öbür konularda hesap verilebilirlik, YÖK’ün bu ülkeye bir borcudur. Sonuç olarak, bu saydığım niçinlerle, Ocak 2021’den beri yaptıklarıyla büyük reaksiyon çeken Naci İnci’nin üniversiteye resmen rektör atanması telaş ve hayal kırıklığı yaratmıştır.
‘NACİ İNCİ, BOĞAZİÇİ’NE ZİYAN VEREN TÜM TASARRUFLARIN İÇİNDEYDİ’
Ünal Zenginobuz: Beklemediğimiz bir şey değildi Naci İnci’nin rektör olarak atanması. Şahsen ben yüzde 10’dan fazla ihtimal vermiyordum ortasında benim de bulunduğum, öğretim üyelerinin bir arada çalışabileceklerini kapalı oy verilen bir yoklamada ortaya koydukları Boğaziçi’li 17 rektör adayından birinin rektör olarak atanacağına. Naci İnci yerine dışarıdan öteki birisi de olabilir diye düşünmüştüm. Anlaşılan dışarıdan daha uygun bir aday bulunamadı. Olağan ki şaşıran akademisyen arkadaşlarımız olmuştur. Bu kadar epeyce sayıda desteklenen rektör adayı çıkmasının üniversite olarak sağduyulu ve uzlaşmacı olduğumuzu göstereceğini, atamayı yapacak makama ortalarından birini uygun bulabileceği geniş bir kümenin sunulmuş olduğunu düşünmüşlerdir arkadaşlarımız. Ve alışılmış bir yanılgı olduğu net olarak ortaya çıkan Melih Bulu atamasına misal bir yolun bile bile yinelanmayacağını da ummuşlardır beraberinde. Öbürleri ismine konuşamam olağan olarak, gözlerimi aktarıyorum size. Her durumda doğrunun galip geleceğine inanabilmek bir fazilettir aslında.
Ünal Zenginobuz
Fakat maalesef 2021 yılı başında gerçekleşen Melih Bulu atamasından daha sonra her şeyi bekler hale de gelmiştik üniversite olarak. Artık de Naci İnci atamasının üniversiteye ziyan vereceği aşikarken bile isteye gerçekleştirilmiş olması, insanın aklına türlü türlü sorular getiriyor. Boğaziçi Üniversitesi’ne ne yapılmak isteniyor? O kadar hayli sayıda aday içinden niye Boğaziçi Üniversitesi’nin öğretim üyelerinin çabucak hepsinin katıldığı, kapalı oy verilen bir yoklamada katılanların yüzde 94’ü üzere ezici bir çoğunluğun rektör olarak görmek istemediği Naci İnci Boğaziçi’ne rektör olarak atanır? Bunu olağan bir süreç üzere anlamak güç. Mensuplarının muhakkak bir taban seviyede isteği olmadan rastgele bir kurumun yönetilebileceğini hiç kimse düşünemez herbiçimde. bu biçimde Boğaziçi’nin öğretim üyelerinin isteği olmadan yönetilmesinden ve bu durumda şu yahut bu biçimde güç kullanılması gereğinin ortaya çıkacak olmasından hiç beis duyulmamakta mı?
Melih Bulu’nun Boğaziçi Üniversitesi’ne rektör olarak düşünülebilmesi yalnızca ve yalnızca siyasi bağı çerçevesinde açıklanabilir bir şeydi. Melih Bulu AK Parti’de faal olarak çalışmış, belediye lideri ve milletvekili aday adaylıkları olmuş birisiydi. Boğaziçi Üniversitesi’nde rektörlük yapabilmek için gerekeceği düşünülebilecek çabucak hiç bir akademik yahut idari vasfa haiz değildi. Boğaziçi üzere bir üniversiteyi yönetecek deneyimi ve donanımı olmadığını kendisini atayanlar da sonunda gördüler ve nazaranvden alındı. Artık niye Boğaziçi Üniversitesi’nin öğretim üyelerinin hayli büyük çoğunluğunun rektör olarak görmek istemediklerini belirttikleri Naci İnci Boğaziçi’ne rektör olarak atanır? Herbiçimde emsal saikler devrede ve Melih Bulu’nun gerçekleştirecek kapasitesi olmadığı görülen işleri Naci İnci’nin yerine getireceği düşünülmekte.
niye öğretim üyeleri Naci İnci’nin rektörleri olmasını istemiyorlar? Naci İnci, Melih Bulu ile çalışmayı kabul eden üç rektör yardımcısından bir tanesiydi. Altı buçuk ay süren Melih Bulu periyodunda yapılan ve Boğaziçi’ne ziyan veren tüm tasarrufların ortasındaydı ve kimileri şahsen kendisinin yürüttüğü operasyonlardı. Öğretim üyelerinin Naci İnci’ye karşı çıkmaları bu niçinle. Yoksa kişi olarak niye karşı çıkılsın kendisine? Uzun yıllar Boğaziçi’nde birlikte çalışılmış olan bir öğretim üyesi, sonuç itibariyle. Lakin rektör yardımcılığı sırasında gösterdiği idari bilgi ve deneyim eksikliğinin yanı sıra; öğretim üyeleri tarafınca Boğaziçi’ne karşı girişilen ele geçirme, yok etme operasyonu olarak isimlendirilebilecek bir dizi tasarrufa istekli olarak katılmış olduğu, bunları gerçekleştirdiği gözlendi. Bunun yanı sıra Boğaziçi’ne ve Boğaziçili meslektaşlarına karşı hasmane hisler beslediği izlenimi de bıraktı herkeste. Kendini yetki sahibi gorerek birtakım arkadaşlarımızla ilgili yaptığı tasarrufların şahsi husumetten diğer bir açıklaması görülemedi.
Tüm bunlar ortadayken niye yeniden bir zorlamaya girildi? YÖK, Boğaziçi Üniversitesi’nden aday olan öteki 17 profesörden hiç birisini mülakata bile çağırmadı. halbuki geçen yıl Melih Bulu atanmadan evvel bile Boğaziçi Rektörlüğü’ne adaylık başvurusu yapanlar YÖK tarafınca mülakata alınmışlardı. Geldiğimiz noktada, kamu üniversitelerinin her çeşit akademik, idari, mali işleri üzerinde tam bir vesayet uygulamaktan çekinmeyen YÖK’ün, rektör ataması üzere Türkiye şartlarında bir üniversiteyle ilgili en kıymetli denebilecek bahiste bir fonksiyonu kalmamış görünmektedir. Maalesef ülke idaremizin geldiği nokta bu. Artık manzara olarak bile kimi metot ve uygulamalarla vakit kaybedilmiyor. Sadece Boğaziçi’nde değil her değerli kamu kurumuna yönetici seviyesinde yapılan atamalar monopole alınmış durumda ve atamaların yalnızca dar siyasi saiklerle ve şeffaflıktan büsbütün uzak bir biçimde yapıldığı görülüyor. Her şeye karar veren Sayın Cumhurbaşkanı’na kim tavsiye vermektedir Boğaziçi’ne rektör atanması konusunda? Bilmiyoruz, yalnızca kimi şeyler duyuyoruz. Kamu üniversitelerinin kıymetli bir kısmını üniversite olmaktan çıkarıp iktidarın hizmetinde çalışan devlet dairelerine dönüştüren yönetici belirleme biçimlerinin Boğaziçi için de kullanılmaya çalışıldığını anlıyoruz.
Muhafazakar ideoloji, Robert Kolej geçmişi niçiniyle Boğaziçi’ni de misyonerlerin kurduğu, bağrımıza sapladığı gayri ulusal bir hançer üzere görmüştür. Bilgi eksikliğinden ve tarihi yanlış okumaktan kaynaklanan bu anakronistik saplantı, Boğaziçi Üniversitesi’nin tam 50 yıldır Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlı bir kamu üniversitesi olduğunu; gerçek manada bir üniversite olma, dünya çapında bir üniversite olma kimliğinin bu süreçte ortaya çıktığını; büsbütün bu ülkenin “yerli ve milli” bir kurumu olduğunu; her şeyden değerlisi, gençlerimizin, halkımızın da bunu bildiğini, takdir ettiğini bakılırsamemektedir. Türkiye’nin dört bir köşesinden, her türlü ekonomik ve toplumsal statüden öğrenci her yıl Boğaziçi’ne girmek için varını ağırı ortaya koymakta, aileleri bunu gerçekleştirebilmeleri için her türlü fedakarlığı yapmaktadır. Bu ideolojik saplantının yanı sıra, Boğaziçi’nin dünya çapındaki itibarından yaralanmak üzere kendileri Boğaziçi’ne intisap etmek isteyen yahut Boğaziçi’ne intisap ettirmek istediği yakınları olanlar ya da Boğaziçi kontaklı diğer dar şahsi menfaatlerinin peşinde olanlar da bulunmaktadır. Bu tıp şahısların bu yerde tek atayıcı Sayın Cumhurbaşkanı nezdinde tesirli olabilecekleri ihtimali de maalesef yok denilememektedir.
Sonuç itibariyle, akademik ve idari istikametten liyakat kriterlerinin akla bile gelmediğini Boğaziçi Üniversitesi’nden çıkmış 17 rektör adayından hiçbirisinin mülakata çağrılmamış olmasından çıkardığımız bu rektör atama süreci sonunda, öğretim üyelerinin hiç tasvip etmedikleri Naci İnci rektör olarak atanmıştır. Melih Bulu’dan beklenenler her ne idiyse kendisinin daha düzgün yerine getirebileceği fikriyle olsa gerek.
‘NACİ İNCİ’NİN REAKSİYON ÇEKEN BİRÇOK KARARDA İMZASI VAR’
Naci İnci rektör vekili olarak atanır atanmaz Can Candan’ı bakılırsavden almıştı ve daha evvel rektör yardımcısıyken Feyzi Erçin’in derslerini onaylamadı. Bunu da göz önünde tutarak, Naci İnci’nin nasıl bir idare usulü ortaya koyacağını düşünüyorsunuz?
Ayşe Gürel: Can Candan’ın nazaranvden alınması ve Feyzi Erçin’in ders vermesinin engellenmesi büyük bir kusurdur, büyük bir haksızlıktır. Naci İnci maalesef bu kararlarını gözden geçirmesi istikametinde kendisine iletilen hiç bir isteği dikkate almadı. Diğer biroldukca reaksiyon çeken kararda da imzası var. Hukuksuz açılan fakülteler, onlar için açılan takımlar, okuldaki polis varlığı, öğrencilere hukuksuz biçimde açılan isimli ve disiplin soruşturmaları, seçilmiş enstitü müdürlerinin atanmaması, senatoda kullanılan tekrarlanmış oylar, Üniversite İdare Şurası kararlarını saymamak, İşçi Dairesi Başkanlığı ve Genel Sekreterlikte yıllardır üniversiteye muvaffakiyetle hizmet etmiş bireylerin yerine üniversite haricinden atamalar yapılması üzere biroldukça tartışmalı hatta dava konusu olan süreçlerde imzası var maalesef Naci İnci’nin. Bu niçinle, kendisinin bilerek üniversiteye ziyan vermeyeceğini en başta düşünmüş olan öğretim üyeleri bile artık umudunu yitirmiş durumda.
‘NACİ İNCİ ŞİMDİYE KADAR NE YAPTIYSA MAALESEF ONU YAPACAKTIR’
Ünal Zenginobuz: Naci İnci’nin bahsetmiş olduğuniz tasarruflarının ardında yalnızca bu arkadaşların Melih Bulu idaresindeki rektörlüğe faal ve güçlü bir halde karşı çıkan bireylerden olmalarının yattığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bir de anlaşılan kendisi Feyzi Hoca’nın verdiği çeşitten sanat derslerinin verilmesinden de “şahsen” hoşlanmıyor. Yani niçinler şahsidir de bir yerde ve gerek akademik gerekse hukuksal adap ve süreçler çiğnenerek gerçekleştirilmiştir bu süreçler. Akademik istihdam ve ders açma üzere konularda Boğaziçi’nde ilgili kısımlar ve şuralar karar verirler, rektörlük değil (üniversitelerin akademik özerkliğinin şayet olmazsa olmaz şartlarından biridir hiç kimsenin akademik konularda tek başına karar verememesi).
Naci İnci rektör olarak ne yapacağı konusunda söyleyebileceğimiz, şimdiye kadar ne yaptıysa onu yapacağı maalesef. Öğretim üyelerimiz, Melih Bulu’nun rektör yardımcısı olarak çalıştığı müddette kendisinin idari bilgi ve deneyim eksikliğini ve epeyce daha vahimi, bir üniversitenin nasıl yönetileceği, rektörün vazife ve yetkilerinin ne olduğu konusundaki “ben amiriyim her insanın, ben ne dersem o olur” anlayışını görmüşlerdir. Bu anlayışla yönetilen yere üniversite denmez. Bu anlayışla hiç bir üniversite yönetilemez, Boğaziçi Üniversitesi hiç yönetilemez. Üniversite, akademik faaliyetin niteliği gereği meslektaşların eşit olduğu, rektörün sonuç itibariyle eşitler içinde belirli sorumlulukları üstüne alan kişi olmaktan öte ayrıcalıklı bir pozisyonu olmadığı, bir “amir” hiç olmadığı bir yerdir. Boğaziçi her insanın takdir ettiği özelliklerini bu anlayışla yönetilmiş bulunmasına borçludur.
Üstte bahsetmiş olduğum vahim anlayışla, hukuksuz bir biçimde kuruldukları konusunu yargıya taşıdığımız Hukuk ve Bağlantı Fakültelerinde kadrolaşmayı rahatlıkla hiç bir adap ve kural tanımadan tamamlamaya kalkışabilirsiniz. Şimdiye kadar yaptıkları bize, Naci İnci herbiçimde bunları yapmaya çalışacaktır diye düşündürtüyor maalesef. Rektör vekilliği yaptığı müddet ortasında üniversitenin yetkili konseyleri tarafınca alınmış kararları göz gerisi ederek keyfi tasarruflarda bulunmaya kalkışmıştır Naci İnci ve asaleten atanması daha sonrasında bu tavrını devam ettirmeye çalışması şaşırtan olmayacaktır. Bizler de tüm heyet ve komitelerde bu istikametteki tasarruflara müsaade vermemek için elimizden geleni yapmaya, gerektiğinde tarz ve hukuk dışı gerçekleştirilen her süreci yargıya taşımaya devam edeceğiz. Türkiye’deki hukuk sisteminin ortasında bulunduğu durumu bilmemize karşın bir daha de yargıya güveniyoruz. 2021 yılı başından bu yana Boğaziçi’yle ilgili yapılan ve Naci İnci rektör kaldığı sürece devam ettirilmeye çalışacağını iddia edip korktuğumuz hukuksuzlukların er ya da geç yargıdan döneceğine inanıyoruz.
‘NACİ İNCİ’NİN YAPTIĞI HER KUSURUN GİDİŞİNİ HIZLANDIRACAĞINI DÜŞÜNÜYORUM’
Bu karara karşı Boğaziçili akademisyenler nasıl bir tutum sergileyecek? Bundan daha sonrası için beklentiniz ve yapacaklarınız nelerdir?
Ayşe Gürel: Şahsen ben Naci İnci’nin yaptığı her kusurun gidişini hızlandıracağını düşünüyorum. Bu açıdan baktığımızda aslında bundan daha sonra ne olacağı ve ne kadar müddet rektör olarak kalabileceği, kendisinin nasıl bir tutum izleyeceğine bağlı. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri olarak Ocak 2021’den beri verdiğimiz iletinin epey açık olduğunu düşünüyorum. Şiddet, korkutma, zorlama ile akademi yürümez. Boğaziçi Üniversitesi üzere milletlerarası görünürlüğü olan araştırma üniversitesi statüsündeki esaslı bir kurumun temel kıymetlerini, özgürlükçü, demokratik ve iştirakçi prensiplerini bir çırpıda değiştiremezsiniz. Lakin değiştirebileceğinizi sanabilirsiniz. Bu da büyük bir yanılgı olur. Boğaziçi Üniversitesi üzere tüm ülkeye mal olmuş kurumların üst idaresini yürütmek sanıldığı kadar kolay değildir. Liyakat ister, adalet ister, güvenilirlik ister, hesap verilebilirlik ister. Bu vasıfların bilgi, maharet, birikim, tecrübe, sağduyu ve müsamaha ile harmanlanması koşuldur.
Son olarak şunu eklemek isterim; öğrencisi, öğretim üyesi, idari işçisi, mezunu ile tüm üniversiteye bedel veren ve bu kurumun temsil ettiği etik, özerk, özgürlükçü, demokratik bedellere sahip çıkarak koruyacak bir üst idareye sahip oluncaya kadar çabamıza devam edeceğiz. Bunu bu ülkenin çocukları ve gençleri için yapacağız. Buna mecburuz.
‘OLAĞAN KURALLARDA BEKLENTİM NACİ İNCİ’NİN İSTİFA ETMESİ OLURDU’
Ünal Zenginobuz: Üstte da bahsettiklerimden de anlaşılacağı üzere, Melih Bulu’nun Boğaziçi’ne rektör atanma biçimiyle Naci İnci’nin rektör atanma biçimi içinde bir fark olmaması bir yana, öteki rektör adaylarının bu kere adetten olmak üzere bile mülakata çağrılmadıkları bir atama gerçekleştirilmiştir. Olağan kaidelerde beklentim, bu türlü atanmasının yanı sıra öğretim üyesi meslektaşlarının ezici bir çoğunluğunun kendisinin rektör olmasını istemediğini goren Naci İnci’nin bakılırsavi kabul etmemesi, istifa etmesi olurdu! Bu kurallarda makamın kendisine verdiği yetkileri fakat kaba güç formunda kullanırsa yönetme talihi olabileceğini, bunun da sürdürülebilir bir şey olmadığını bilmesi beklenirdi. Naci İnci bu türlü nazaranve gelmekten rahatsız mıdır bilemiyorum. Bir akademik idarecinin, rektörün bakılırsav ve yetkilerinin ne olduğu konusundaki anlayışı bakılırsavden affını isteyeceğini, istifa edeceğini hiç düşündürtmüyor. Ayrıyeten kendisi Melih Bulu vaktinde ve vekil olduğu devirde yapılan bir dizi hukuksuzluğun ardındaki kişiydi. Yanılmış olmayı fazlaca isterim, ancak şimdiye kadar ne yaptıysa onu yapmaya devam edeceğinden öteki bir öngörü maalesef mümkün değil. Yani Melih Bulu periyodundan farklı bir şey olmayacak, hatta daha berbatları yapılmaya çalışılacak. Biz de akademisyenler olarak üniversitemize ve ülkemize karşı sorumluluğumuzun gereğini yerine getirecek ve gerçekleştirilmeye çalışılacak hiç bir olumsuzluğu kabullenmemeye, karşı durmak için elimizden geleni ne değerine olursa olsun yapmaktan vazgeçmemeye devam edeceğiz.
Naci İnci’nin rektör olarak atanma sonucunı, Boğaziçi Üniversitesi Yabancı Lisanlar Kısım Lideri Prof. Dr. Ayşe Gürel ve Boğaziçi Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri ve Üniversite İdare Konseyi üyesi hem de Boğaziçi akademisyenlerinin rektör adayı olarak destekledikleri 17 öğretim üyesinden biri olan Prof. Dr. Ünal Zenginobuz, Gazete Duvar’a kıymetlendirdi.
’YAPTIKLARI, YAPACAKLARININ HABERCİSİ ÜZERE ALGILANDI’
Naci İnci’nin rektör olarak atanması Boğaziçi’nde nasıl karşılık buldu? Daha evvel konuştuğumuz kimi akademisyenler Naci İnci’nin rektör olarak atanmasını epeyce düşük bir ihtimal olarak görüyordu. Beklenen bir atama mıdır yoksa şaşkınlık mı yarattı?
Ayşe Gürel: Prof. Naci İnci’nin bundan evvelki yani Ekim 2020 tarihli rektörlük ilanına da başvurduğu biliniyor. Tam anlaşılamayan kimi siyasi kulisler sonucunda, Naci İnci’nin bu biçimde atanmadığı; yerine Melih Bulu’nun tercih edildiği söyleniyor. Bu süreçler şeffaf olmadığı için kesin ne olduğu bilinmiyor. Naci İnci, Melih Bulu’nun rektör yardımcısı olmayı kabul etmiş üç öğretim üyesinden biridir ve maalesef hem rektör yardımcısı hem rektör vekili olarak Bulu varken ve daha sonrasında akademik teamüllere alışılmamış davranmış ve dava konusu olmuş biroldukça hukuksuz karara imza atmıştır. Hocalarımız Can Candan ve Feyzi Erçin’in nazaranvlerine son vermek bunlar içindedır. Bu niçinle, rektör atanmadan evvel yaptıkları, yapacaklarının habercisi üzere algılanmış ve 30 Temmuz 2021 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi öğretim elemanlarının içinde yapılan ve 746 seçmenin yüzde 82’sinin katıldığı inanç oylamasında Naci İnci’ye yüzde 95; Gürkan Kumbaroğlu’na yüzde 93 red oyu çıkmıştı. Desteklenen ise 17 aday vardı.
Ayşe Gürel
Bu oylama kararına karşın, Naci İnci rektör olarak atandı. Bunu kestirim edenler oldu ortamızda. Açıkçası ben de karara epeyce şaşırmadım lakin bir daha de içten içe Ankara’nın bu defa, Boğaziçi Üniversitesi’ne yapılan bu tahribata son verecek bir tahlili tercih edeceğini düşünmüştüm. Desteklenen 17 aday ortasından atama yapılacağını umuyordum. Yapılmadı. İkinci bir Melih Bulu olayı ile karşı karşıya bırakıldık. Bu ortada rektörlük adaylığı için başvuran ve üniversite takviyesini almış 17 öğretim üyesinden biri olarak hiç birimizin mülakata bile çağrılmamış olduğunu vurgulamak isterim. Her ne kadar şu anda atama ile yapılıyor olsa da yükseköğretim kurumları rektör belirleme süreçlerinin şeffaf olması gerekir. Bir üniversiteyi ayakta tutan öğretim üyelerinin ve paydaşlarının bir kenara itildiği bir rektör atama sürecinin o kuruma önemli ziyanlar getirdiğini düşünüyorum. Üniversite ortasından rektörlük için adaylığını bizlere duyurmuş olan tüm öğretim üyelerini tanıyorum, özgeçmişlerini biliyorum ve Naci İnci’nin tercih edilme niçininin ne idari tecrübe ne de akademik/bilimsel liyakat olamayacağı açık. On yedi kuvvetli adaydan hiç birinin sahip olmadığı lakin Naci İnci’yi tercih sebebi yapan özellik nedir? Tüm kamuoyu bunu merak ediyor. Rektör atamalarında şeffaf süreçler olmaması YÖK’ün de güvenirliğini sarsan bir durum. Rektör atamaları ve öbür konularda hesap verilebilirlik, YÖK’ün bu ülkeye bir borcudur. Sonuç olarak, bu saydığım niçinlerle, Ocak 2021’den beri yaptıklarıyla büyük reaksiyon çeken Naci İnci’nin üniversiteye resmen rektör atanması telaş ve hayal kırıklığı yaratmıştır.
‘NACİ İNCİ, BOĞAZİÇİ’NE ZİYAN VEREN TÜM TASARRUFLARIN İÇİNDEYDİ’
Ünal Zenginobuz: Beklemediğimiz bir şey değildi Naci İnci’nin rektör olarak atanması. Şahsen ben yüzde 10’dan fazla ihtimal vermiyordum ortasında benim de bulunduğum, öğretim üyelerinin bir arada çalışabileceklerini kapalı oy verilen bir yoklamada ortaya koydukları Boğaziçi’li 17 rektör adayından birinin rektör olarak atanacağına. Naci İnci yerine dışarıdan öteki birisi de olabilir diye düşünmüştüm. Anlaşılan dışarıdan daha uygun bir aday bulunamadı. Olağan ki şaşıran akademisyen arkadaşlarımız olmuştur. Bu kadar epeyce sayıda desteklenen rektör adayı çıkmasının üniversite olarak sağduyulu ve uzlaşmacı olduğumuzu göstereceğini, atamayı yapacak makama ortalarından birini uygun bulabileceği geniş bir kümenin sunulmuş olduğunu düşünmüşlerdir arkadaşlarımız. Ve alışılmış bir yanılgı olduğu net olarak ortaya çıkan Melih Bulu atamasına misal bir yolun bile bile yinelanmayacağını da ummuşlardır beraberinde. Öbürleri ismine konuşamam olağan olarak, gözlerimi aktarıyorum size. Her durumda doğrunun galip geleceğine inanabilmek bir fazilettir aslında.
Ünal Zenginobuz
Fakat maalesef 2021 yılı başında gerçekleşen Melih Bulu atamasından daha sonra her şeyi bekler hale de gelmiştik üniversite olarak. Artık de Naci İnci atamasının üniversiteye ziyan vereceği aşikarken bile isteye gerçekleştirilmiş olması, insanın aklına türlü türlü sorular getiriyor. Boğaziçi Üniversitesi’ne ne yapılmak isteniyor? O kadar hayli sayıda aday içinden niye Boğaziçi Üniversitesi’nin öğretim üyelerinin çabucak hepsinin katıldığı, kapalı oy verilen bir yoklamada katılanların yüzde 94’ü üzere ezici bir çoğunluğun rektör olarak görmek istemediği Naci İnci Boğaziçi’ne rektör olarak atanır? Bunu olağan bir süreç üzere anlamak güç. Mensuplarının muhakkak bir taban seviyede isteği olmadan rastgele bir kurumun yönetilebileceğini hiç kimse düşünemez herbiçimde. bu biçimde Boğaziçi’nin öğretim üyelerinin isteği olmadan yönetilmesinden ve bu durumda şu yahut bu biçimde güç kullanılması gereğinin ortaya çıkacak olmasından hiç beis duyulmamakta mı?
Melih Bulu’nun Boğaziçi Üniversitesi’ne rektör olarak düşünülebilmesi yalnızca ve yalnızca siyasi bağı çerçevesinde açıklanabilir bir şeydi. Melih Bulu AK Parti’de faal olarak çalışmış, belediye lideri ve milletvekili aday adaylıkları olmuş birisiydi. Boğaziçi Üniversitesi’nde rektörlük yapabilmek için gerekeceği düşünülebilecek çabucak hiç bir akademik yahut idari vasfa haiz değildi. Boğaziçi üzere bir üniversiteyi yönetecek deneyimi ve donanımı olmadığını kendisini atayanlar da sonunda gördüler ve nazaranvden alındı. Artık niye Boğaziçi Üniversitesi’nin öğretim üyelerinin hayli büyük çoğunluğunun rektör olarak görmek istemediklerini belirttikleri Naci İnci Boğaziçi’ne rektör olarak atanır? Herbiçimde emsal saikler devrede ve Melih Bulu’nun gerçekleştirecek kapasitesi olmadığı görülen işleri Naci İnci’nin yerine getireceği düşünülmekte.
niye öğretim üyeleri Naci İnci’nin rektörleri olmasını istemiyorlar? Naci İnci, Melih Bulu ile çalışmayı kabul eden üç rektör yardımcısından bir tanesiydi. Altı buçuk ay süren Melih Bulu periyodunda yapılan ve Boğaziçi’ne ziyan veren tüm tasarrufların ortasındaydı ve kimileri şahsen kendisinin yürüttüğü operasyonlardı. Öğretim üyelerinin Naci İnci’ye karşı çıkmaları bu niçinle. Yoksa kişi olarak niye karşı çıkılsın kendisine? Uzun yıllar Boğaziçi’nde birlikte çalışılmış olan bir öğretim üyesi, sonuç itibariyle. Lakin rektör yardımcılığı sırasında gösterdiği idari bilgi ve deneyim eksikliğinin yanı sıra; öğretim üyeleri tarafınca Boğaziçi’ne karşı girişilen ele geçirme, yok etme operasyonu olarak isimlendirilebilecek bir dizi tasarrufa istekli olarak katılmış olduğu, bunları gerçekleştirdiği gözlendi. Bunun yanı sıra Boğaziçi’ne ve Boğaziçili meslektaşlarına karşı hasmane hisler beslediği izlenimi de bıraktı herkeste. Kendini yetki sahibi gorerek birtakım arkadaşlarımızla ilgili yaptığı tasarrufların şahsi husumetten diğer bir açıklaması görülemedi.
Tüm bunlar ortadayken niye yeniden bir zorlamaya girildi? YÖK, Boğaziçi Üniversitesi’nden aday olan öteki 17 profesörden hiç birisini mülakata bile çağırmadı. halbuki geçen yıl Melih Bulu atanmadan evvel bile Boğaziçi Rektörlüğü’ne adaylık başvurusu yapanlar YÖK tarafınca mülakata alınmışlardı. Geldiğimiz noktada, kamu üniversitelerinin her çeşit akademik, idari, mali işleri üzerinde tam bir vesayet uygulamaktan çekinmeyen YÖK’ün, rektör ataması üzere Türkiye şartlarında bir üniversiteyle ilgili en kıymetli denebilecek bahiste bir fonksiyonu kalmamış görünmektedir. Maalesef ülke idaremizin geldiği nokta bu. Artık manzara olarak bile kimi metot ve uygulamalarla vakit kaybedilmiyor. Sadece Boğaziçi’nde değil her değerli kamu kurumuna yönetici seviyesinde yapılan atamalar monopole alınmış durumda ve atamaların yalnızca dar siyasi saiklerle ve şeffaflıktan büsbütün uzak bir biçimde yapıldığı görülüyor. Her şeye karar veren Sayın Cumhurbaşkanı’na kim tavsiye vermektedir Boğaziçi’ne rektör atanması konusunda? Bilmiyoruz, yalnızca kimi şeyler duyuyoruz. Kamu üniversitelerinin kıymetli bir kısmını üniversite olmaktan çıkarıp iktidarın hizmetinde çalışan devlet dairelerine dönüştüren yönetici belirleme biçimlerinin Boğaziçi için de kullanılmaya çalışıldığını anlıyoruz.
Muhafazakar ideoloji, Robert Kolej geçmişi niçiniyle Boğaziçi’ni de misyonerlerin kurduğu, bağrımıza sapladığı gayri ulusal bir hançer üzere görmüştür. Bilgi eksikliğinden ve tarihi yanlış okumaktan kaynaklanan bu anakronistik saplantı, Boğaziçi Üniversitesi’nin tam 50 yıldır Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlı bir kamu üniversitesi olduğunu; gerçek manada bir üniversite olma, dünya çapında bir üniversite olma kimliğinin bu süreçte ortaya çıktığını; büsbütün bu ülkenin “yerli ve milli” bir kurumu olduğunu; her şeyden değerlisi, gençlerimizin, halkımızın da bunu bildiğini, takdir ettiğini bakılırsamemektedir. Türkiye’nin dört bir köşesinden, her türlü ekonomik ve toplumsal statüden öğrenci her yıl Boğaziçi’ne girmek için varını ağırı ortaya koymakta, aileleri bunu gerçekleştirebilmeleri için her türlü fedakarlığı yapmaktadır. Bu ideolojik saplantının yanı sıra, Boğaziçi’nin dünya çapındaki itibarından yaralanmak üzere kendileri Boğaziçi’ne intisap etmek isteyen yahut Boğaziçi’ne intisap ettirmek istediği yakınları olanlar ya da Boğaziçi kontaklı diğer dar şahsi menfaatlerinin peşinde olanlar da bulunmaktadır. Bu tıp şahısların bu yerde tek atayıcı Sayın Cumhurbaşkanı nezdinde tesirli olabilecekleri ihtimali de maalesef yok denilememektedir.
Sonuç itibariyle, akademik ve idari istikametten liyakat kriterlerinin akla bile gelmediğini Boğaziçi Üniversitesi’nden çıkmış 17 rektör adayından hiçbirisinin mülakata çağrılmamış olmasından çıkardığımız bu rektör atama süreci sonunda, öğretim üyelerinin hiç tasvip etmedikleri Naci İnci rektör olarak atanmıştır. Melih Bulu’dan beklenenler her ne idiyse kendisinin daha düzgün yerine getirebileceği fikriyle olsa gerek.
‘NACİ İNCİ’NİN REAKSİYON ÇEKEN BİRÇOK KARARDA İMZASI VAR’
Naci İnci rektör vekili olarak atanır atanmaz Can Candan’ı bakılırsavden almıştı ve daha evvel rektör yardımcısıyken Feyzi Erçin’in derslerini onaylamadı. Bunu da göz önünde tutarak, Naci İnci’nin nasıl bir idare usulü ortaya koyacağını düşünüyorsunuz?
Ayşe Gürel: Can Candan’ın nazaranvden alınması ve Feyzi Erçin’in ders vermesinin engellenmesi büyük bir kusurdur, büyük bir haksızlıktır. Naci İnci maalesef bu kararlarını gözden geçirmesi istikametinde kendisine iletilen hiç bir isteği dikkate almadı. Diğer biroldukca reaksiyon çeken kararda da imzası var. Hukuksuz açılan fakülteler, onlar için açılan takımlar, okuldaki polis varlığı, öğrencilere hukuksuz biçimde açılan isimli ve disiplin soruşturmaları, seçilmiş enstitü müdürlerinin atanmaması, senatoda kullanılan tekrarlanmış oylar, Üniversite İdare Şurası kararlarını saymamak, İşçi Dairesi Başkanlığı ve Genel Sekreterlikte yıllardır üniversiteye muvaffakiyetle hizmet etmiş bireylerin yerine üniversite haricinden atamalar yapılması üzere biroldukça tartışmalı hatta dava konusu olan süreçlerde imzası var maalesef Naci İnci’nin. Bu niçinle, kendisinin bilerek üniversiteye ziyan vermeyeceğini en başta düşünmüş olan öğretim üyeleri bile artık umudunu yitirmiş durumda.
‘NACİ İNCİ ŞİMDİYE KADAR NE YAPTIYSA MAALESEF ONU YAPACAKTIR’
Ünal Zenginobuz: Naci İnci’nin bahsetmiş olduğuniz tasarruflarının ardında yalnızca bu arkadaşların Melih Bulu idaresindeki rektörlüğe faal ve güçlü bir halde karşı çıkan bireylerden olmalarının yattığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bir de anlaşılan kendisi Feyzi Hoca’nın verdiği çeşitten sanat derslerinin verilmesinden de “şahsen” hoşlanmıyor. Yani niçinler şahsidir de bir yerde ve gerek akademik gerekse hukuksal adap ve süreçler çiğnenerek gerçekleştirilmiştir bu süreçler. Akademik istihdam ve ders açma üzere konularda Boğaziçi’nde ilgili kısımlar ve şuralar karar verirler, rektörlük değil (üniversitelerin akademik özerkliğinin şayet olmazsa olmaz şartlarından biridir hiç kimsenin akademik konularda tek başına karar verememesi).
Naci İnci rektör olarak ne yapacağı konusunda söyleyebileceğimiz, şimdiye kadar ne yaptıysa onu yapacağı maalesef. Öğretim üyelerimiz, Melih Bulu’nun rektör yardımcısı olarak çalıştığı müddette kendisinin idari bilgi ve deneyim eksikliğini ve epeyce daha vahimi, bir üniversitenin nasıl yönetileceği, rektörün vazife ve yetkilerinin ne olduğu konusundaki “ben amiriyim her insanın, ben ne dersem o olur” anlayışını görmüşlerdir. Bu anlayışla yönetilen yere üniversite denmez. Bu anlayışla hiç bir üniversite yönetilemez, Boğaziçi Üniversitesi hiç yönetilemez. Üniversite, akademik faaliyetin niteliği gereği meslektaşların eşit olduğu, rektörün sonuç itibariyle eşitler içinde belirli sorumlulukları üstüne alan kişi olmaktan öte ayrıcalıklı bir pozisyonu olmadığı, bir “amir” hiç olmadığı bir yerdir. Boğaziçi her insanın takdir ettiği özelliklerini bu anlayışla yönetilmiş bulunmasına borçludur.
Üstte bahsetmiş olduğum vahim anlayışla, hukuksuz bir biçimde kuruldukları konusunu yargıya taşıdığımız Hukuk ve Bağlantı Fakültelerinde kadrolaşmayı rahatlıkla hiç bir adap ve kural tanımadan tamamlamaya kalkışabilirsiniz. Şimdiye kadar yaptıkları bize, Naci İnci herbiçimde bunları yapmaya çalışacaktır diye düşündürtüyor maalesef. Rektör vekilliği yaptığı müddet ortasında üniversitenin yetkili konseyleri tarafınca alınmış kararları göz gerisi ederek keyfi tasarruflarda bulunmaya kalkışmıştır Naci İnci ve asaleten atanması daha sonrasında bu tavrını devam ettirmeye çalışması şaşırtan olmayacaktır. Bizler de tüm heyet ve komitelerde bu istikametteki tasarruflara müsaade vermemek için elimizden geleni yapmaya, gerektiğinde tarz ve hukuk dışı gerçekleştirilen her süreci yargıya taşımaya devam edeceğiz. Türkiye’deki hukuk sisteminin ortasında bulunduğu durumu bilmemize karşın bir daha de yargıya güveniyoruz. 2021 yılı başından bu yana Boğaziçi’yle ilgili yapılan ve Naci İnci rektör kaldığı sürece devam ettirilmeye çalışacağını iddia edip korktuğumuz hukuksuzlukların er ya da geç yargıdan döneceğine inanıyoruz.
‘NACİ İNCİ’NİN YAPTIĞI HER KUSURUN GİDİŞİNİ HIZLANDIRACAĞINI DÜŞÜNÜYORUM’
Bu karara karşı Boğaziçili akademisyenler nasıl bir tutum sergileyecek? Bundan daha sonrası için beklentiniz ve yapacaklarınız nelerdir?
Ayşe Gürel: Şahsen ben Naci İnci’nin yaptığı her kusurun gidişini hızlandıracağını düşünüyorum. Bu açıdan baktığımızda aslında bundan daha sonra ne olacağı ve ne kadar müddet rektör olarak kalabileceği, kendisinin nasıl bir tutum izleyeceğine bağlı. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri olarak Ocak 2021’den beri verdiğimiz iletinin epey açık olduğunu düşünüyorum. Şiddet, korkutma, zorlama ile akademi yürümez. Boğaziçi Üniversitesi üzere milletlerarası görünürlüğü olan araştırma üniversitesi statüsündeki esaslı bir kurumun temel kıymetlerini, özgürlükçü, demokratik ve iştirakçi prensiplerini bir çırpıda değiştiremezsiniz. Lakin değiştirebileceğinizi sanabilirsiniz. Bu da büyük bir yanılgı olur. Boğaziçi Üniversitesi üzere tüm ülkeye mal olmuş kurumların üst idaresini yürütmek sanıldığı kadar kolay değildir. Liyakat ister, adalet ister, güvenilirlik ister, hesap verilebilirlik ister. Bu vasıfların bilgi, maharet, birikim, tecrübe, sağduyu ve müsamaha ile harmanlanması koşuldur.
Son olarak şunu eklemek isterim; öğrencisi, öğretim üyesi, idari işçisi, mezunu ile tüm üniversiteye bedel veren ve bu kurumun temsil ettiği etik, özerk, özgürlükçü, demokratik bedellere sahip çıkarak koruyacak bir üst idareye sahip oluncaya kadar çabamıza devam edeceğiz. Bunu bu ülkenin çocukları ve gençleri için yapacağız. Buna mecburuz.
‘OLAĞAN KURALLARDA BEKLENTİM NACİ İNCİ’NİN İSTİFA ETMESİ OLURDU’
Ünal Zenginobuz: Üstte da bahsettiklerimden de anlaşılacağı üzere, Melih Bulu’nun Boğaziçi’ne rektör atanma biçimiyle Naci İnci’nin rektör atanma biçimi içinde bir fark olmaması bir yana, öteki rektör adaylarının bu kere adetten olmak üzere bile mülakata çağrılmadıkları bir atama gerçekleştirilmiştir. Olağan kaidelerde beklentim, bu türlü atanmasının yanı sıra öğretim üyesi meslektaşlarının ezici bir çoğunluğunun kendisinin rektör olmasını istemediğini goren Naci İnci’nin bakılırsavi kabul etmemesi, istifa etmesi olurdu! Bu kurallarda makamın kendisine verdiği yetkileri fakat kaba güç formunda kullanırsa yönetme talihi olabileceğini, bunun da sürdürülebilir bir şey olmadığını bilmesi beklenirdi. Naci İnci bu türlü nazaranve gelmekten rahatsız mıdır bilemiyorum. Bir akademik idarecinin, rektörün bakılırsav ve yetkilerinin ne olduğu konusundaki anlayışı bakılırsavden affını isteyeceğini, istifa edeceğini hiç düşündürtmüyor. Ayrıyeten kendisi Melih Bulu vaktinde ve vekil olduğu devirde yapılan bir dizi hukuksuzluğun ardındaki kişiydi. Yanılmış olmayı fazlaca isterim, ancak şimdiye kadar ne yaptıysa onu yapmaya devam edeceğinden öteki bir öngörü maalesef mümkün değil. Yani Melih Bulu periyodundan farklı bir şey olmayacak, hatta daha berbatları yapılmaya çalışılacak. Biz de akademisyenler olarak üniversitemize ve ülkemize karşı sorumluluğumuzun gereğini yerine getirecek ve gerçekleştirilmeye çalışılacak hiç bir olumsuzluğu kabullenmemeye, karşı durmak için elimizden geleni ne değerine olursa olsun yapmaktan vazgeçmemeye devam edeceğiz.