Birlik Sendikası Lideri Zehra Güner: Bayan çalışanın hakkı daha kolay ihlal ediliyor TÜİK tarafınca açıklanan 2021 İşgücü İstatistikleri’ne nazaran, 15 milyon 928 bin kişinin çalıştığı hizmet bölümü yüzde 55,3 ile Türkiye’de istihdam oranının en yüksek olduğu iş alanını oluşturuyor. Problemleri da hacmi kadar büyük olan kesimde, personeller ağır şartlar altında çalıştırılıyor. Yaygın problemler, minimum fiyat altında maaş, fiyatların geç ödenmesi, fazla mesaiye zorlama ve süreksiz takım yaygınlığı olarak sıralanıyor.
Hizmet iş kolunda faaliyet gösteren Birlik Sendikası, pandemiden kısa bir süre evvel, 2020 yılının Ağustos ayında kuruldu. Salgınla birlikte hizmet kesiminde çalışma şartlarının ağırlaştığını söyleyen Birlik Sendikası Lideri Zehra Güner, pandemide fazla mesai zorlaması, kısa çalışma ödeneği, fiyatsız müsaade başta olmak üzere oldukcalu sıkıntılarla çaba ettiklerini belirtiyor. Hizmet bölümünde personel sayısının fazlaca sendikalaşma oranın ise pek düşük olduğunu belirten Güner, çalışanları ortak problemler etrafında bir ortaya getirmeyi amaçladıklarını söylüyor.
Özel okullarda ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan öğretmenlerin yanı sıra mağaza, market, ofis ve AVM çalışanlarının üye olduğu sendikanın lideri Güner, “Farklı meslek kümelerini bir ortaya getirmeyi amaçlamamızdan dolayı ismimiz Birlik. Zira personellerin gücü, sadece beraberliği… Bundan öteki bir gücümüz yok” diyor.
Güner’le, personellerin sıkıntılarını ve hizmet bölümünün kendine has örgütlenme şartlarını konuştuk.
Kamuoyunda en epeyce özel kurumlarda çalışan öğretmenlerin haklarıyla ilgili çalışmalarınızla tanınıyorsunuz. Bu kapsamda neler yapıyorsunuz?
Evet, bizim öne çıkan çalışmalarımız, öğretmenleri ilgilendiren alanlar. Burada sadece özel okullarda çalışan öğretmenler akla gelmesin. Özel eğitim kurumlarında, rehabilitasyon merkezlerinde, şoför kurslarında çalışan öğretmenler de var. Ayrıyeten, vakıf üniversitelerinde çalışan akademisyenleri de burada sayabiliriz. bu vakitte daha hayli hak kaybı yaşayan emekçilere, türel takviye veriyoruz. tıpkı vakitte bir daha hizmet dalından Tekzen personelleriyle yeni bir çalışmamız var. ötürüsıyla sendikanın aslında faaliyet yürüttüğü örgütlendiği bir fazlaca alan var lakin dediğim üzere devir dönem kimileri öne çıkıyor, kimileri geride kalıyor.
‘ÖĞRETMENLER, ÖZEL KURUMLARDA İŞVERENİN İSTEĞİNE NAZARAN ÇALIŞTIRILIYOR’
Özel kurumlarda çalışan öğretmenlerin şartları, devlet kurumlarında çalışan öğretmenlerin şartlarıyla karşılaştırıldığında ne cins hak kayıpları görüyoruz?
En önemli sorun güvencesizlik. Biliyorsunuz kamuda, kamu teminatı altında çalışıyor öğretmenler lakin özel kesimde bu biçimde bir şeyden kelam edemiyoruz. Düşük fiyatla ve işverenlerin isteğine bakılırsa çalıştırma en can alıcı meselelerden. Angaryadan tutun da misyon dışı şeylerin yaptırılması, ders saatlerine uyulmaması üzere epey fazla meseleyle karşılaşıyorlar.
Özel okul öğretmenleri, indirimli ulaşım hakkı için Ankara’da aksiyon yapıyor.
‘MAAŞI YATIRIP ÜSTÜNÜ ELDEN GERİ İSTEDİLER’
Düşük fiyat sıkıntısını biraz daha ayrıntılandıralım. Taban fiyat artışından daha sonra, kimi kurumların fiyatın bir kısmını emekçiden geri istediği örnekler gördük. Bunu özel okul öğretmenleri de yaşadı, o denli değil mi?
bir epeyce özel okul, öğretmenlere taban fiyatı vermek istemedi. Maaşı hesaplarına yatırıp üstünü elden geri istediler. Ayrıyeten, öğretmenler bir epey hakedişini de alamıyor. Taban fiyat, taban fiyat olması gerekirken bizim ülkemizde bu taban fiyatı de delecek bir epey uygulama olduğunu görüyoruz. Özel okul öğretmenlerine yol parası da verilmiyor, kendi ceplerinden ödüyorlar bunu. Şu anda kamuda çalışan öğretmenlerle, özelde çalışan öğretmenler içinde fiyat açısından uçurumlar var. Bu öğretmenler, kamunun gözden çıkardığı, özgür piyasa atıp ‘Burada nasıl tutunursanız tutunun’ dediği bir küme. Şu anda ağır hak kayıplarıyla çalışıyorlar. Biz sendika kurmadan öncesinden bu öğretmen arkadaşlarımızla birlikte çalışmalar yapıyorduk. Üç ay, dört ay, beş ay maaş almadan çalışan öğretmenler olduğunu öğrendik bu biçimde. Şu anda öğretmenlerin, uzun müddet fiyat vermeden çalıştırılması o kadar kolay değil. Öğretmenlerin bir ortada hareket etmeye ve seslerini çıkarmaya başlaması fazlaca tesirli oldu. Birlik Sendikası olarak biz varız, bu alanda çalışan öteki sendikalar da var. Hak kayıplarını gündeme getiriyoruz, bu epeyce kıymetli. Zira bu alanda bir örgütlenme ve örgütlenme hafızası yok. Bunları bir arada hareket ederek öğreniyoruz.
Hizmet kesimindeki çalışanların değerli sıkıntılarından biri de mobbing. Kesimde çalışan bayanların, erkeklere oranla daha hayli mobbinge uğradığına dikkat çekiliyor. Sendika olarak bunu gözlemliyor musunuz?
Bu epey can sıkıcı bir bahis. Mobbingin en çok olduğu alanların başında hizmet kesimi geliyor. Örneğin bir bayan çalışan bir işi yapmak istemiyorsa, o bayanın hakkı daha kolay ihlal edilebilir görülüyor. Bu durum, fiyat eşitsizliğinden çalışma saatlerine kadar her alana yansıyor. Bayanlara yönelik yapılan mobbing giysi, makyaj üzere dış görünüşle ilgili konularda da kendini gösteriyor. Hamilelik ve doğum sorunu de yakıcılığını koruyor ve buradaki makus örnekler artıyor. Bayanlar, işe girerken ‘Evlenecek misin?’, ‘Ne vakit evleneceksin?’, ‘Doğuracak mısın?’ üzere insanlık dışı sorulara maruz kalıyor. Mağaza ve marketlerdeki mobbing yalnızca yöneticilerle sonlu değil. Müşteriler tarafınca da bayan çalışanlar mobbinge, ruhsal şiddete ve tacize uğruyorlar.
Birlik Sendikası, özel eğitim kurumlarındaki hak kayıplarını protesto ediyor.
Yılın birinci üç ayında Türkiye’nin çabucak her yerinde emekçi hareketleri ve fiili grevler gördük. Bunların değerli bir kısmı kazanımla sonuçlandı. Bu süreçte sendikanızın üye sayısı arttı mı?
2022’nin başında gördüğümüz hareketliliğin bir kısmı, hizmet bölümü hareketleriydi. Fakat bu emekçi hareketleri sendikasız bir kesim üzerinden oldu. Bunlar, esnek çalışma şartlarına ve bir hududu olmayan işveren isteklerine karşı çıkan bir çalışan kümesi tarafınca yapıldı. Covid kıymetlerinin gevşetildiği 2021’in Haziran ayından bu yana aslına bakarsanız bir artış vardı. Ancak birebir vakitte son üç aydır, muhakkak alanlardan üyelerimiz daha epeyce arttı. Bilhassa de öğretmenlerin daha epey bağlantıya geçtiğini görüyoruz. Sorusu olanlar bizi buluyorlar, biz onları buluyoruz. Bu süreç, o denli metal iş kolundaki üzere klasik bir örgütlenme üzere işlemiyor. Arkadaşlarımızla iş yerlerinde örgütlenmeye çalışıyoruz lakin epeyce zorlanıyoruz. O yüzden şu anda var olan meseleleri çözmek üzerinden hareket ediyoruz. Önümüzdeki süreçte daha kuvvetli hak alma gayretleri bakılırsaceğimizi düşünüyorum ben. Bugün Türkiye’de insanların üzerine çöken şey, yalnızca işyerlerinde yaşananlarla hudutlu değil. O yüzden bu fiyat çabasının, tek başına sendikaların işi olamayacağını ve daha genele yayılması gerektiğini düşünüyorum.
‘BÜYÜK SENDİKALAR STABİLİZASYON FONKSİYONU GÖRÜYOR’
Toplumun farklı kısımlarının bir ortaya geldiği bir modelden mi bahsediyorsunuz?
Evet, yılın birinci üç ayındaki aksiyonlarda farklı bölümlerden hayli sayıda kişinin emekçilere dayanağa geldiğini ve misal taleplerle sokağa çıktığını gördük. Zira hayat pahalılığı ve yoksulluk bugün Türkiye’de yaşayan her insanın sorunu. Burada olağan olarak sendikalara daha fazla iş düşüyor. Lakin görüyoruz ki bizim üzere yeni doğmuş, gayrete yeni başlayan sendikalar daha gayretliler. Zira biz bir şeyleri değiştireceğimize inanıyoruz. Ancak Türkiye’deki büyük sendikalar, adeta bir stabilizasyon fonksiyonu görüyor. Personel hareket edemiyor, şayet o sendikaya üyeyse. ötürüsıyla ben değiştirilmesi gereken epey şey olduğunu düşünüyorum. Yeni bir periyoda gerçek giriyoruz.
1 Mayıs yaklaşıyor, bununla ilgili nasıl bir hazırlığınız var?
Hayat pahalılığının tepeye ulaştığı bir devirden geçiyoruz. O yüzden 1 Mayıs’a hayli büyük bir yoksulluk dalgası eşlik ediyor. Sınıf ve gayret tecrübelerinin gündemine önemli bir fakirleşmeyi da koymamız lazım. örneğin daha geçtiğimiz günlerde İstanbul’da ulaşıma yüzde 40 artırım geldi. Bugün birkaç iş yerine gittim ve bir sefer daha gördüm ki beşerler nitekim çok öfkeliler. “Ulaşım fiyatını çıkarınca benim elimde 3 bin 500 lira kalıyor, bu ölçüyle ne yapayım?” diye soruyorlar. Haliyle 1 Mayıs’ın gündemini de bu hayat pahalılığı ve fakirleşme oluşturuyor. Çalışanların talebi de direkt bununla ilgili. Zira bizim iş kolumuzdaki çalışanlar hayli düşük fiyatlara, minimum fiyatın bile altında çalışmaya zorlanıyor. Sendika olarak şu anda ‘1 Mayıs’ta şöyleki bir şey yaparız’ diye bir sonucumız yok. Sendikaların ve odaların programını izliyoruz, biz de onlarla hareket edeceğiz.
Hizmet iş kolunda faaliyet gösteren Birlik Sendikası, pandemiden kısa bir süre evvel, 2020 yılının Ağustos ayında kuruldu. Salgınla birlikte hizmet kesiminde çalışma şartlarının ağırlaştığını söyleyen Birlik Sendikası Lideri Zehra Güner, pandemide fazla mesai zorlaması, kısa çalışma ödeneği, fiyatsız müsaade başta olmak üzere oldukcalu sıkıntılarla çaba ettiklerini belirtiyor. Hizmet bölümünde personel sayısının fazlaca sendikalaşma oranın ise pek düşük olduğunu belirten Güner, çalışanları ortak problemler etrafında bir ortaya getirmeyi amaçladıklarını söylüyor.
Özel okullarda ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan öğretmenlerin yanı sıra mağaza, market, ofis ve AVM çalışanlarının üye olduğu sendikanın lideri Güner, “Farklı meslek kümelerini bir ortaya getirmeyi amaçlamamızdan dolayı ismimiz Birlik. Zira personellerin gücü, sadece beraberliği… Bundan öteki bir gücümüz yok” diyor.
Güner’le, personellerin sıkıntılarını ve hizmet bölümünün kendine has örgütlenme şartlarını konuştuk.
Kamuoyunda en epeyce özel kurumlarda çalışan öğretmenlerin haklarıyla ilgili çalışmalarınızla tanınıyorsunuz. Bu kapsamda neler yapıyorsunuz?
Evet, bizim öne çıkan çalışmalarımız, öğretmenleri ilgilendiren alanlar. Burada sadece özel okullarda çalışan öğretmenler akla gelmesin. Özel eğitim kurumlarında, rehabilitasyon merkezlerinde, şoför kurslarında çalışan öğretmenler de var. Ayrıyeten, vakıf üniversitelerinde çalışan akademisyenleri de burada sayabiliriz. bu vakitte daha hayli hak kaybı yaşayan emekçilere, türel takviye veriyoruz. tıpkı vakitte bir daha hizmet dalından Tekzen personelleriyle yeni bir çalışmamız var. ötürüsıyla sendikanın aslında faaliyet yürüttüğü örgütlendiği bir fazlaca alan var lakin dediğim üzere devir dönem kimileri öne çıkıyor, kimileri geride kalıyor.
‘ÖĞRETMENLER, ÖZEL KURUMLARDA İŞVERENİN İSTEĞİNE NAZARAN ÇALIŞTIRILIYOR’
Özel kurumlarda çalışan öğretmenlerin şartları, devlet kurumlarında çalışan öğretmenlerin şartlarıyla karşılaştırıldığında ne cins hak kayıpları görüyoruz?
En önemli sorun güvencesizlik. Biliyorsunuz kamuda, kamu teminatı altında çalışıyor öğretmenler lakin özel kesimde bu biçimde bir şeyden kelam edemiyoruz. Düşük fiyatla ve işverenlerin isteğine bakılırsa çalıştırma en can alıcı meselelerden. Angaryadan tutun da misyon dışı şeylerin yaptırılması, ders saatlerine uyulmaması üzere epey fazla meseleyle karşılaşıyorlar.
Özel okul öğretmenleri, indirimli ulaşım hakkı için Ankara’da aksiyon yapıyor.
‘MAAŞI YATIRIP ÜSTÜNÜ ELDEN GERİ İSTEDİLER’
Düşük fiyat sıkıntısını biraz daha ayrıntılandıralım. Taban fiyat artışından daha sonra, kimi kurumların fiyatın bir kısmını emekçiden geri istediği örnekler gördük. Bunu özel okul öğretmenleri de yaşadı, o denli değil mi?
bir epeyce özel okul, öğretmenlere taban fiyatı vermek istemedi. Maaşı hesaplarına yatırıp üstünü elden geri istediler. Ayrıyeten, öğretmenler bir epey hakedişini de alamıyor. Taban fiyat, taban fiyat olması gerekirken bizim ülkemizde bu taban fiyatı de delecek bir epey uygulama olduğunu görüyoruz. Özel okul öğretmenlerine yol parası da verilmiyor, kendi ceplerinden ödüyorlar bunu. Şu anda kamuda çalışan öğretmenlerle, özelde çalışan öğretmenler içinde fiyat açısından uçurumlar var. Bu öğretmenler, kamunun gözden çıkardığı, özgür piyasa atıp ‘Burada nasıl tutunursanız tutunun’ dediği bir küme. Şu anda ağır hak kayıplarıyla çalışıyorlar. Biz sendika kurmadan öncesinden bu öğretmen arkadaşlarımızla birlikte çalışmalar yapıyorduk. Üç ay, dört ay, beş ay maaş almadan çalışan öğretmenler olduğunu öğrendik bu biçimde. Şu anda öğretmenlerin, uzun müddet fiyat vermeden çalıştırılması o kadar kolay değil. Öğretmenlerin bir ortada hareket etmeye ve seslerini çıkarmaya başlaması fazlaca tesirli oldu. Birlik Sendikası olarak biz varız, bu alanda çalışan öteki sendikalar da var. Hak kayıplarını gündeme getiriyoruz, bu epeyce kıymetli. Zira bu alanda bir örgütlenme ve örgütlenme hafızası yok. Bunları bir arada hareket ederek öğreniyoruz.
Hizmet kesimindeki çalışanların değerli sıkıntılarından biri de mobbing. Kesimde çalışan bayanların, erkeklere oranla daha hayli mobbinge uğradığına dikkat çekiliyor. Sendika olarak bunu gözlemliyor musunuz?
Bu epey can sıkıcı bir bahis. Mobbingin en çok olduğu alanların başında hizmet kesimi geliyor. Örneğin bir bayan çalışan bir işi yapmak istemiyorsa, o bayanın hakkı daha kolay ihlal edilebilir görülüyor. Bu durum, fiyat eşitsizliğinden çalışma saatlerine kadar her alana yansıyor. Bayanlara yönelik yapılan mobbing giysi, makyaj üzere dış görünüşle ilgili konularda da kendini gösteriyor. Hamilelik ve doğum sorunu de yakıcılığını koruyor ve buradaki makus örnekler artıyor. Bayanlar, işe girerken ‘Evlenecek misin?’, ‘Ne vakit evleneceksin?’, ‘Doğuracak mısın?’ üzere insanlık dışı sorulara maruz kalıyor. Mağaza ve marketlerdeki mobbing yalnızca yöneticilerle sonlu değil. Müşteriler tarafınca da bayan çalışanlar mobbinge, ruhsal şiddete ve tacize uğruyorlar.
Birlik Sendikası, özel eğitim kurumlarındaki hak kayıplarını protesto ediyor.
Yılın birinci üç ayında Türkiye’nin çabucak her yerinde emekçi hareketleri ve fiili grevler gördük. Bunların değerli bir kısmı kazanımla sonuçlandı. Bu süreçte sendikanızın üye sayısı arttı mı?
2022’nin başında gördüğümüz hareketliliğin bir kısmı, hizmet bölümü hareketleriydi. Fakat bu emekçi hareketleri sendikasız bir kesim üzerinden oldu. Bunlar, esnek çalışma şartlarına ve bir hududu olmayan işveren isteklerine karşı çıkan bir çalışan kümesi tarafınca yapıldı. Covid kıymetlerinin gevşetildiği 2021’in Haziran ayından bu yana aslına bakarsanız bir artış vardı. Ancak birebir vakitte son üç aydır, muhakkak alanlardan üyelerimiz daha epeyce arttı. Bilhassa de öğretmenlerin daha epey bağlantıya geçtiğini görüyoruz. Sorusu olanlar bizi buluyorlar, biz onları buluyoruz. Bu süreç, o denli metal iş kolundaki üzere klasik bir örgütlenme üzere işlemiyor. Arkadaşlarımızla iş yerlerinde örgütlenmeye çalışıyoruz lakin epeyce zorlanıyoruz. O yüzden şu anda var olan meseleleri çözmek üzerinden hareket ediyoruz. Önümüzdeki süreçte daha kuvvetli hak alma gayretleri bakılırsaceğimizi düşünüyorum ben. Bugün Türkiye’de insanların üzerine çöken şey, yalnızca işyerlerinde yaşananlarla hudutlu değil. O yüzden bu fiyat çabasının, tek başına sendikaların işi olamayacağını ve daha genele yayılması gerektiğini düşünüyorum.
‘BÜYÜK SENDİKALAR STABİLİZASYON FONKSİYONU GÖRÜYOR’
Toplumun farklı kısımlarının bir ortaya geldiği bir modelden mi bahsediyorsunuz?
Evet, yılın birinci üç ayındaki aksiyonlarda farklı bölümlerden hayli sayıda kişinin emekçilere dayanağa geldiğini ve misal taleplerle sokağa çıktığını gördük. Zira hayat pahalılığı ve yoksulluk bugün Türkiye’de yaşayan her insanın sorunu. Burada olağan olarak sendikalara daha fazla iş düşüyor. Lakin görüyoruz ki bizim üzere yeni doğmuş, gayrete yeni başlayan sendikalar daha gayretliler. Zira biz bir şeyleri değiştireceğimize inanıyoruz. Ancak Türkiye’deki büyük sendikalar, adeta bir stabilizasyon fonksiyonu görüyor. Personel hareket edemiyor, şayet o sendikaya üyeyse. ötürüsıyla ben değiştirilmesi gereken epey şey olduğunu düşünüyorum. Yeni bir periyoda gerçek giriyoruz.
1 Mayıs yaklaşıyor, bununla ilgili nasıl bir hazırlığınız var?
Hayat pahalılığının tepeye ulaştığı bir devirden geçiyoruz. O yüzden 1 Mayıs’a hayli büyük bir yoksulluk dalgası eşlik ediyor. Sınıf ve gayret tecrübelerinin gündemine önemli bir fakirleşmeyi da koymamız lazım. örneğin daha geçtiğimiz günlerde İstanbul’da ulaşıma yüzde 40 artırım geldi. Bugün birkaç iş yerine gittim ve bir sefer daha gördüm ki beşerler nitekim çok öfkeliler. “Ulaşım fiyatını çıkarınca benim elimde 3 bin 500 lira kalıyor, bu ölçüyle ne yapayım?” diye soruyorlar. Haliyle 1 Mayıs’ın gündemini de bu hayat pahalılığı ve fakirleşme oluşturuyor. Çalışanların talebi de direkt bununla ilgili. Zira bizim iş kolumuzdaki çalışanlar hayli düşük fiyatlara, minimum fiyatın bile altında çalışmaya zorlanıyor. Sendika olarak şu anda ‘1 Mayıs’ta şöyleki bir şey yaparız’ diye bir sonucumız yok. Sendikaların ve odaların programını izliyoruz, biz de onlarla hareket edeceğiz.