Afganistan’dan göç koridoru: 40 yıldır savaş var nasıl dönelim? Afganistan’da devam eden çatışmalar, siyasi çalkantılar, ekonomik zorluklar ve ABD-NATO güçlerinin çekilme sonucu daha sonrası ilerleyişe geçen Taliban, dünyanın farklı ülkelerine gitmek için yola çıkan Afgan mültecilerin sayısını artırıyor. Afganların İran sonu üzerinden Türkiye’ye giriş uğraşları ise sürüyor.
Günlerce yürüyen Afgan göçmenler, Türkiye sonunu geçtikten daha sonra başta İstanbul olmak üzere çeşitli kentlere ulaşıyor. Biroldukça kişi ise Avrupa’ya geçmek için Edirne’ye gidiyor. Canlarını kurtarmak ve daha düzgün bir gelecek için yollara düşenlerin yakasını ne kaçtıkları ülkeleri bırakıyor, ne de bir umutla sığındıkları yeni ülkeler.
‘AVUKATLIK YAPTIĞIM İÇİN AZAP ETTİLER’
Afganistan’da avukatlık yaptığı için Taliban tarafınca azap bakılırsan Afganistanlı bayan avukat, Taliban’ın kendisine ‘kadınların çalışmasının haram olduğu’ nedeni öne sürülerek azap ettiğini, ülkesine dönmesi durumunda öldürüleceğini söylüyor.
‘TÜRKİYE MİLYONLARI BULAN BİR GÖÇ DALGASIYLA KARŞI KARŞIYA KALABİLİR’
Ankara’da yaşayan Afgan M.Z.A. ise, üç gün evvel huduttan kardeşlerini getirdiğini söylüyor. Göçmenlerin yollarda, sonda, otogarda makus koşullar altında beklediğini belirten A., “Çok makûs kaidelerde yaşamaya çalışıyorlar. Burada öğrenci olarak kayıt yapan Afgan göçmenler, Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği tarafınca dönemsel olarak burs alıyorlar. Ben 6 yıldır Türkiye’de yaşıyorum. Bu süreçte Afganistan’da olan bitenleri yakından takip ediyorum. Araştırmalar yaptım. Şayet bu durum devam ederse, Türkiye milyonları bulan bir göç dalgasıyla karşı karşıya kalabilir. Biz birfazlaca kere dedik. ‘Kaçak yollarla gelmeyin, yollarda ölüyorsunuz’ diye. Benim abim geldi, Van gölündeki teknenin batması kararında öldü. Şu anda hudutta 10 binleri bulan bir yoğunluk var. Gece gündüz otomobillerle geliyorlar” diye konuştu.
‘40 YILDIR SAVAŞ VAR, NASIL GİDELİM?’
2017’nin mayıs ayında Türkiye’ye İran üzerinden kaçak gelen F.S., Burdur’da hemşirelik okuyor. Türkiye’ye 7 nüfuslu ailesiyle kaçak gelmiş. İran’da gece yola çıkan aile, 4 buçuk saatlik bir seyahatten daha sonra Van’a ulaşmış. Van’dan bir otobüse binerek Ankara’ya geldikten daha sonra da Burdur’a geçmişler. Lisan öğrenmek için bir süre kuaförde çalışan S., şunları
anlatıyor: “Dil öğrendikten daha sonra üniversite imtihanına girdim. Üniversite imtihanını kazandıktan sora hemşirelik okumak için kaydımı yaptırdım. Şayet olursa diğer bir ülkeye geçeceğiz. Afganistan’da savaş biterse, Afganistan’a geri gideceğiz lakin 40 yıldır savaş devam ediyor. Nasıl gidelim? Buraya daha fazla insan gelecek. Zira savaş bitmiyor. Akrabalarımız her
gün bizi arıyorlar. Türkiye’ye gelmek istiyorlar.”
GÖÇ KORİDORU HARİTASI…
Yakın vakitte İran’dan Türkiye’ye gelen İranlı bir hak savunucusu da, Afganistan’dan Türkiye’ye uzanan göç koridorunun görmezden gelindiğini söylüyor. Güvenlik sebebi öne sürülerek isminin açıklamasını istemeyen İranlının, savına nazaran göç koridoru şöyleki: “Taliban’dan kaçanlar, Zahedan ve Zaranc’tan başlıyorlar. Kerman kentine giriş yaptıktan daha sonra Şiraz’a
geliyorlar. Şiraz’dan Kırmanşah’a, Kırmanşah’tan Tahran’ın kırsal şeridini takip ederek Urmiye’ye, Urmiye’den de Van’a geliyorlar. 2 bin 100 ila 2 bin 500 km. uzunluğunda bir koridor bu. Bu koridoru İran görmezden geliyor. İran’ın müdahale etmediğini bakılırsan İran’daki Afganistanlı ve İranlı göçmenleri de bu göçe dahil oluyorlar.”
‘ÇOK FAZLA SPEKÜLASYON VAR’
Afgan Mülteciler Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Lideri Dr. Zakira Hekmat ise, göç konusunda ağır bir spekülasyon olduğunu, geçişlerin sanıldığı kadar kolay olmadığını anlatıyor. Hekmat şunları söylüyor: “Çoğu vizeyle İran’a geliyorlar. Kaçak olarak gelenler ise, kaçakçılar tarafınca getiriliyor. Afganistan’dan direkt olarak gelenlerin sayısı epeyce az. Bu gelenler daha evvel de geliyordu. Pandemi niçiniyle geçişler yasaklandığı için bir süre gelmediler. Bir de hava
şartlarını bekliyorlardı. Türkiye-İran hududunda epeyce sayıda insan soğuktan öldü. Bu niçinlerle geçişler durmuştu. Havalar ısınınca ve ABD ve NATO Afganistan’dan çekileceğini açıklayınca bir yoğunluk oldu. Birtakım göçmenlerle yaptığımız görüşmelerde, tekraren Türkiye’ye gelmeye çalıştıklarını lakin engellendiklerini söylemiş olduler. Ben 1 milyonu aşan bir göçün olacağını beklemiyorum. Zira hem tedbirler arttı tıpkı vakitte Afganistan’dan Türkiye’ye gelmek için en az 5 bin dolar üzere bir paraya muhtaçlık duyuluyor. İran’dan vize almak zorlaştı. İran hiç bir biçimde vize vermiyor artık. Şayet kaçak gelmek isterlerse,
kaçakçılara 5 bin dolar para vermeleri gerekiyor. Ve bu parayı herkes bulamıyor. Lakin aileler para topluyor, bir kişiyi gönderiyor. Gelen kişi bir süre çalışıp, Afganistan’da olan ailesine para gönderiyor. Ondan sora gelebiliriz diye düşünüyorlar. Biz o kadar önemli bir göç beklemiyoruz.”
‘BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÖZLEMLİYOR’
Birleşmiş Milletler (BM) ile irtibat halinde olduklarını belirten Hekmat, “Türkiye’deki makamlarla bir bağlantı kurulmadı. Gelecek hafta bir grup olarak Van’a gitmeyi planlıyoruz. BM de şu an durumu gözlemliyor. Gelen göçmenlere yönelik BM ile bir yol haritamız şu an yok. ABD ve NATO, Afganistan’dan tam çekilmedi fakat Afganistan’ın durumu hayli makus. Taliban’ın azaplarını yakından takip ediyoruz. Önümüzdeki hafta bir durum gereksinim tahlili yaparak gerekli kurum ve kuruluşlarla irtibata geçeceğiz. İnsanların can güvenliği olmadığı için geliyorlar. Kimse kendi ülkesini bırakıp öteki bir yere gitmek istemez. Gidilen ülkelere ahenk sağlamak da sıkıntı bir durum. Burada da büyük zahmetlerle karşılaşıyorlar fakat en azından ölmedik, hayattayız diye Türkiye’ye geliyorlar. Daha fazlaca olayın insani boyutuna odaklanmamız gerekiyor.”
Günlerce yürüyen Afgan göçmenler, Türkiye sonunu geçtikten daha sonra başta İstanbul olmak üzere çeşitli kentlere ulaşıyor. Biroldukça kişi ise Avrupa’ya geçmek için Edirne’ye gidiyor. Canlarını kurtarmak ve daha düzgün bir gelecek için yollara düşenlerin yakasını ne kaçtıkları ülkeleri bırakıyor, ne de bir umutla sığındıkları yeni ülkeler.
‘AVUKATLIK YAPTIĞIM İÇİN AZAP ETTİLER’
Afganistan’da avukatlık yaptığı için Taliban tarafınca azap bakılırsan Afganistanlı bayan avukat, Taliban’ın kendisine ‘kadınların çalışmasının haram olduğu’ nedeni öne sürülerek azap ettiğini, ülkesine dönmesi durumunda öldürüleceğini söylüyor.
‘TÜRKİYE MİLYONLARI BULAN BİR GÖÇ DALGASIYLA KARŞI KARŞIYA KALABİLİR’
Ankara’da yaşayan Afgan M.Z.A. ise, üç gün evvel huduttan kardeşlerini getirdiğini söylüyor. Göçmenlerin yollarda, sonda, otogarda makus koşullar altında beklediğini belirten A., “Çok makûs kaidelerde yaşamaya çalışıyorlar. Burada öğrenci olarak kayıt yapan Afgan göçmenler, Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği tarafınca dönemsel olarak burs alıyorlar. Ben 6 yıldır Türkiye’de yaşıyorum. Bu süreçte Afganistan’da olan bitenleri yakından takip ediyorum. Araştırmalar yaptım. Şayet bu durum devam ederse, Türkiye milyonları bulan bir göç dalgasıyla karşı karşıya kalabilir. Biz birfazlaca kere dedik. ‘Kaçak yollarla gelmeyin, yollarda ölüyorsunuz’ diye. Benim abim geldi, Van gölündeki teknenin batması kararında öldü. Şu anda hudutta 10 binleri bulan bir yoğunluk var. Gece gündüz otomobillerle geliyorlar” diye konuştu.
‘40 YILDIR SAVAŞ VAR, NASIL GİDELİM?’
2017’nin mayıs ayında Türkiye’ye İran üzerinden kaçak gelen F.S., Burdur’da hemşirelik okuyor. Türkiye’ye 7 nüfuslu ailesiyle kaçak gelmiş. İran’da gece yola çıkan aile, 4 buçuk saatlik bir seyahatten daha sonra Van’a ulaşmış. Van’dan bir otobüse binerek Ankara’ya geldikten daha sonra da Burdur’a geçmişler. Lisan öğrenmek için bir süre kuaförde çalışan S., şunları
anlatıyor: “Dil öğrendikten daha sonra üniversite imtihanına girdim. Üniversite imtihanını kazandıktan sora hemşirelik okumak için kaydımı yaptırdım. Şayet olursa diğer bir ülkeye geçeceğiz. Afganistan’da savaş biterse, Afganistan’a geri gideceğiz lakin 40 yıldır savaş devam ediyor. Nasıl gidelim? Buraya daha fazla insan gelecek. Zira savaş bitmiyor. Akrabalarımız her
gün bizi arıyorlar. Türkiye’ye gelmek istiyorlar.”
GÖÇ KORİDORU HARİTASI…
Yakın vakitte İran’dan Türkiye’ye gelen İranlı bir hak savunucusu da, Afganistan’dan Türkiye’ye uzanan göç koridorunun görmezden gelindiğini söylüyor. Güvenlik sebebi öne sürülerek isminin açıklamasını istemeyen İranlının, savına nazaran göç koridoru şöyleki: “Taliban’dan kaçanlar, Zahedan ve Zaranc’tan başlıyorlar. Kerman kentine giriş yaptıktan daha sonra Şiraz’a
geliyorlar. Şiraz’dan Kırmanşah’a, Kırmanşah’tan Tahran’ın kırsal şeridini takip ederek Urmiye’ye, Urmiye’den de Van’a geliyorlar. 2 bin 100 ila 2 bin 500 km. uzunluğunda bir koridor bu. Bu koridoru İran görmezden geliyor. İran’ın müdahale etmediğini bakılırsan İran’daki Afganistanlı ve İranlı göçmenleri de bu göçe dahil oluyorlar.”
‘ÇOK FAZLA SPEKÜLASYON VAR’
Afgan Mülteciler Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği Lideri Dr. Zakira Hekmat ise, göç konusunda ağır bir spekülasyon olduğunu, geçişlerin sanıldığı kadar kolay olmadığını anlatıyor. Hekmat şunları söylüyor: “Çoğu vizeyle İran’a geliyorlar. Kaçak olarak gelenler ise, kaçakçılar tarafınca getiriliyor. Afganistan’dan direkt olarak gelenlerin sayısı epeyce az. Bu gelenler daha evvel de geliyordu. Pandemi niçiniyle geçişler yasaklandığı için bir süre gelmediler. Bir de hava
şartlarını bekliyorlardı. Türkiye-İran hududunda epeyce sayıda insan soğuktan öldü. Bu niçinlerle geçişler durmuştu. Havalar ısınınca ve ABD ve NATO Afganistan’dan çekileceğini açıklayınca bir yoğunluk oldu. Birtakım göçmenlerle yaptığımız görüşmelerde, tekraren Türkiye’ye gelmeye çalıştıklarını lakin engellendiklerini söylemiş olduler. Ben 1 milyonu aşan bir göçün olacağını beklemiyorum. Zira hem tedbirler arttı tıpkı vakitte Afganistan’dan Türkiye’ye gelmek için en az 5 bin dolar üzere bir paraya muhtaçlık duyuluyor. İran’dan vize almak zorlaştı. İran hiç bir biçimde vize vermiyor artık. Şayet kaçak gelmek isterlerse,
kaçakçılara 5 bin dolar para vermeleri gerekiyor. Ve bu parayı herkes bulamıyor. Lakin aileler para topluyor, bir kişiyi gönderiyor. Gelen kişi bir süre çalışıp, Afganistan’da olan ailesine para gönderiyor. Ondan sora gelebiliriz diye düşünüyorlar. Biz o kadar önemli bir göç beklemiyoruz.”
‘BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÖZLEMLİYOR’
Birleşmiş Milletler (BM) ile irtibat halinde olduklarını belirten Hekmat, “Türkiye’deki makamlarla bir bağlantı kurulmadı. Gelecek hafta bir grup olarak Van’a gitmeyi planlıyoruz. BM de şu an durumu gözlemliyor. Gelen göçmenlere yönelik BM ile bir yol haritamız şu an yok. ABD ve NATO, Afganistan’dan tam çekilmedi fakat Afganistan’ın durumu hayli makus. Taliban’ın azaplarını yakından takip ediyoruz. Önümüzdeki hafta bir durum gereksinim tahlili yaparak gerekli kurum ve kuruluşlarla irtibata geçeceğiz. İnsanların can güvenliği olmadığı için geliyorlar. Kimse kendi ülkesini bırakıp öteki bir yere gitmek istemez. Gidilen ülkelere ahenk sağlamak da sıkıntı bir durum. Burada da büyük zahmetlerle karşılaşıyorlar fakat en azından ölmedik, hayattayız diye Türkiye’ye geliyorlar. Daha fazlaca olayın insani boyutuna odaklanmamız gerekiyor.”